Specimen versionum Danielis Copticarum : nonum eius caput Memphitice et Sahidice exhibens

31쪽

tus , in illis Ob quae de quersione eopti

ea tradit, cO minus reiiciendus te ilis , quo fragmenta quoque sacrorum bibliorum m s. in bibliothecis habeantur, quorum aetas a tempore, in quo ipse floruit, haud ita remota est censenda : quae tamen fragmenta ex primis autographisque versionum exemplaribus quae longe antiquiora essent, transcripta fuisse, nullam veritatis speciem habere videntur. II. Expositis iam argumentis, quibus summam versionis copticae vetustatem probare licet; videndum est imprimis, quatenus cum illis quae proximis abhinc annis reperta sunt linguae copticae monumentis, conveniunt. Ac primum quidem ex iis quae

32쪽

27 quae supra diisputavi, patere arbitror, omnes recentiores, qui de versionum coplicarum aetate egerunt, cum nulli eorum dialectus

salii dica innotuerit, quippe quam ipsa Nil-kinsii sagacitas posteritati illustrandam reliquit; de versione tantum memphitica disputare potuisse . Atqui longe alia antiquorum auctorum , quorum testimoniis utuntur , est ratio, qui cum utramque versi nem, & memphiticam & salii dicam , & noscere potuerint, & absque dubio noverint, nova semper oritur quaestio, de quanam earum verba eorum intelligenda sint. Quod itaque ad versionem memphiticam attinet, ex ipsa primum de S. Antonio narrationea supra allata, quam textus coptici laudatores primum argumentum putabant, arma con tra ipsius memphiticae antiquitatem mu.

tuari possunt. Sanctus enim Antonius homo plane illitteratus O , Coma prope He- recleam in Aegypto superiore natus educatusque η, vernacula procul dubio utebatur lingua sahidica, quae per totam I hebaidem obvia erat. Memphiticam vero dialectum

haud

a) S. Athanasii vita S Antonii. S. August. doctrinae christianae cap.re. Sozomeni hist. ecel. l. II. -

33쪽

2 8 haud ita consonam fuisse noscimus: eX quo

dubia moveri poterunt , an S. Antonius , qui graecam linguam nesciebat , quae tamen ubique in Thebaide graecis urbibus plena, obtinuit, dialectum memphiticam callueriti Ex Thebaide quoque, praeter sexcentos alios Anachoretas, S. Pachom ius, alter vitae monasticae parens , oriundus erat O homo , ut Antonius, litterarum rudis , cuius tamen quaedam epistolae Sabidice exaratae habentur . Neque alii , praeter saltidicos codices ex Aegypto superiore advehuntur :

ex quibus saltem, in ecclesiis Aegypti supe-

, rioris liturgias sacrarumque lectionum recitationes salii dice peractas fuisse , constat. Notum praeterea est omnibus, maius inter

Alexandriam & Aegyptum superiorem intercessisse commercium , quam inter provincias viciniores του Delta . utpote qua

primis aerae christianae saeculis a Bucolis

34쪽

29populo nomadico de besticoso, occupatae erant, qui ipiis Imperatoribus Romanis haud

semel obedicntiam recusarunt: cum contra

urbes 4 hebaidis & graecae,& mi viae, praesidi Aegypti semper obedientiam pracstarunt ;ad quas cum i Nilo plerumque adiacerent, aditus semper patebat. Inde quoque factum esse videtur, ut maior primarum ecclesiarum pars , in Aegypto proprie sic dicta, fundatarum , Lybiae enim & Pentapoleos ecclesiae Alcxandrinam quoque metropolitanam se-dern agnoveruntJ in superiore Aegypto sita

esset, quarum accuratam, prout in taΠta

notionum historicarum fieri potuit penuria, recensionem in Oriente christiano Michaelis Le Qui en invenies a . Parvos quidem primis duobus saeculis in Aegypto christianorum fuisse caetus, eosque immensa gentis superstitione turbis clivilibus, Iudaeis uin denique praepotentium flagitiis oppressos fuisse, viro docto facile concedendum esse arbitror An vero quoque sententiam, quam amplexus est, Eutychii Alexandrini saeculo X. Patriaris chae

35쪽

3 chae, nullos fuisse episcopos in reliquis Aegypti ecclesiis, quippe quae ab alexandrino lantistite , & duodecim presbyteris pontificali auctoritate instructis, moderarentur, tueri possi, equidem nescio . 4Neque favere illi videtur celeberrima Hadriani epistola a), qua de Cubrisi episcopis, cirisianorumque presbyteris expressis ver bis loquitur . Quem quidem locum de Gnosticorum sectis explicare tentat Le Qui en a

nemini tamen persuadere poterit, ut, cum Gnosticorum antesignani, Basilides & Carpocrates ipso Hadriano imperante vixerint, sectae eorum tantum iam in numerum crevis, i

sent, quod non solum episcopum, sed episcopos etiam habuerint M.

ιν Vopiseus in Saturnino. Adeas quoque Salmasii

In hune locum animadversiones .

b) Uerba Hadriani : Serapim relere qui ebristiani sunt , oe devotos esse Serapi qui se Christi episcopos dAcunt, Michaelem auten ad tantam de orinodoxis repellendam iniuriam moverunt. Neque , nisi , ut superioribus monui, tempus obstaret, quo Hadrianus imp ravit , taxandus esset . Sed cum Hadrianus, sicut sere omnes istius aetatis gentilium philosophi, cultum religionemque Christianorum parum noverit, facile evenirep

36쪽

tis aut maior tribuenda est aetas, aut sabiem maior quies atque prosperitas, quam

reliquis inferioris Aegypti ecclesiis, quid' Obstat, quo minus versioni quoque saltidi

cae maiorem tribuemus aetatem g Sed quis mortalium in re adeo dubia & plane incerta certi quid affirmare audebit 8 cum praeterea quoque definiri nequeat, an antiquiores illis, quas habemus, nullae exstiterint verri

siones a cumque ex praeteritis haud re-

iicie n. potuit , ut, qualemcunque de Deo Christianorum & de Christo haberet opinionem , eam cum opinione 3 de Agathodaemone , qui Serapidi valde similis erat , coniungeret , eoque modo Christianis idololatriam pe. Λ --mam iμiu ais criminaretur . Quae sententia noltra illis , quae de archisynagogis Iudaeorum & de Samaritis dicit : neminem eorum cultui Serapis repugnare, magis firmatur . Seire enim facile potuit, Ehrilitanos eundem colere Deum,quem Iudaei & Samaritae. Νulia vero umquam fuit Iudaeorum secta, quae vel levissiimum Id lolatriae dedistet indicium, aut opinionum gnosticarum , simile quid habuisset. Ceterum multa sunt, quae de Ha driani in Christianos animo dici possint , quae tamen , cum a consilio dissertationis nostrae alienae snt, alio

tempori reservamus.

as In membranis NanIanis habetur loeus Matth.X6 41. quem Tinius p. 33. aliter habet; ex quo doctiss. qu

37쪽

32iicienda oriatur suppositio, textum hesychia.

num , tertio primum saeculo confectum ., in una alterave versionum coplicarum contineri . Ex quibus quidem omnibus patere mihi videtur et argumenta pro summa versionis memphiticae vetustate hactenus allata , ubi iam alteram , eXstare versionem δε- hi eam constat, haud amplius pro antiquitate textus memphitici militari, solamque nobis illam ex omnibus argumentis relictam esse assertionem : e litisse antiquissimam quandam versionem coplicam, probabiliter in ali

rutra illarum , quas habemus , confervatam , utramque tamen , tum me biticam, tum δε-hidieam antiquioribus ceteris adnumerandam

esse , ct textus in ecclesia aegJptiaca receptos exhibere γ .

que Mingarellio orta est suspicio , praeter illam , qu rum maiora habemus fragmenta, Matthaei interpretationem sahidicam , aliam quoque eiusdem suilla in eademsthidica dialecto versionem . Cod. Aegypt. Nan.Fasc.II.

a Quae doct. Hasthius in novissima , quam paravit bibliothecae lacrae Le Longii editione , de toto. isto amgumento disseruit , videre mihi nondum contigit . Sed docte & egregie eum de versionibus copticis disputasse , ex Didymo Taurinensi docemur .

38쪽

Sunt quoque, qui alias praeter illas, versiones copticas exstitisse contendant ; inister quos primum locum merito obtinet Petrus Daniel Hvetius, in libro de claris in. terpretibus communem quidem sententiam secutus, versionem coplicam D de memphitica enim loquitur , utpote suo tempore sola cognita J e graecis LXX. interpretum voluminibus haustam fuisse contendens: haec tamen verba addidit: Quamquam ex hebrateis etiam aliae coptorum interpretationes exstitisse creduntur . Quae , unde hauserit, nescio . Cui sententiae similis quaedam coniectura ex verbis Theodoreti iam citatis D

coplicam ex ipso hebraico idiomate con-RAam indicare videantur , cum omnis hic Theodoreti locus obscurus sit, certum argumentum exhibere nequeunt. Attamen

C in

39쪽

in prisco orbe quandam antiquissimae cuiusdam versionis pentateuchi aegyptiaci no . titiam aut traditionem fuissis, locus Zosimi, attinoris chemici in editi, a Cypriano tamen de Hodio citati , indicat 60. Is enim non

solum nullam narrationis aristaeanae facit mentionem , de uno tantum interprete Pio.

lemaeo Philadelpho Alexandriam misso locutus; sed eum quoque textum hebraicum in graecum simul & aegyptium sermonem

traduxi se narrat. Locum autem ipsum ex opusculo Zo-simi περε οργαν- ν- καραν- , obscura mysticaque dicendi ratione exarato , nondum vulgatum, quo lectores melius iudicent, ex codice gothano describere placet. Sic vero

ain Cypriani catalogus codd. mss. biblioth. Gothanae Lips. I 714. p. 87. ad cod. CCLκα. Et Ilum phr. Hodius de bibl. textibus originalibus lib. II. cap.V. q. s. a lta quoque Tertullianus . Apol. XVIII.: hodi apud Serapeum Ptolomaei bibliothecae cum ipsis hebraticis litteris exhinendus . f De hebraico textu , quςm ver tendum miserant Hebraei , loquitur J . si iam by COOste

40쪽

vero istum fab Historiographo, gentilium cultui dedito, bene distinguendum J Philosophum alexandrinum , Panopoli, Aegypti

urbe clara ortum, christianae religionis apologetam , variorumque operum chemicorum

fuisse auctorem ; tempore autem S. Sync sit

episcopi & philosophi cyrenaici floruisse ;ex ipsis eius operibus Photiique 0 de Suidae

a) Locus corruptus , qui legi debet Dμωνα Αρχιερεατων Ιεροσολυμιν.alterum quidem ab illo diversum quem nominat Iosephus antiq. XII. Eleazare , habet Pontificem . sed annis parum ab EleaZare distantem , cuius enim frater esset Simon cognomine Iustus . Inde pauc eorum haec annorum differentia notabilis non est . φὶ Falso: nam primam hebraici textus interpreta nem graecam solum pentateuchum exhibuisse , constat . Qua de re Samaritarum quoque tellimonium ex libro Ioiae Samaritano , inedito , apud Hodium adeas l. II. e. . q. 28. ej Bibl. eod. CLXX. librum recenset, in quo Zosimus ostendere voluit, Chtillianam religionem omnibus gentibus praenunciatam suisse , & ab eloquentissimis quubusque in singulis nationibus praedicatam . Inexcusabiles inde illos omnes inter gentes esse , qui divinae non sint assensi doctrinae . Taxat praeterea χυμευτικους λογους, hyemalem frigidumque eius sermonem Patriarcha- CPolitanus a