Specimen versionum Danielis Copticarum : nonum eius caput Memphitice et Sahidice exhibens

41쪽

36 testimoniis colligitur a . Neque satis valida sunt dubia quae apud Fabricium b) contra

antiquitatem libri ex nonnullis vocibus chemicis post irruptionem primum Arabum

notis, moventur , cum lingulae voces contextui facile addi potuerint, atque alia liber habeat signa , ex quibus quarti aut quinti saeculi scriptum fuisse appareat: inter quae, ut mysticum di Neoplatonicorum phrasibus resertum sermonem taceam, illud imprimis notandum est, quod de bibliotheca Ptolemaeorum , in Serapeo suo adhuc tempore superstite, loquatur: unde ante an num CCCXC. quo Theodosio M. imperante , Serapaeum una cum bibliotheca combustum est; aut saltem, si locus de reliquis quoque bibliothecis intelligi debet, licet templorum quoque bibliothecae eodem circa

tempore spoliatae erant, ante annum DCXL,

quo Omar, alter a Moham mede Callis,Aegypto subacta, bibliothecam alexandrinantia cremare iussit, exaratum fuisse hunc Zosimi librum , iudicare necesse est. g. VI.

42쪽

S. VI.

Versionum Danielis copticarum speciminum, quae exhibemus , alterum ex in tegro Prophetae volumine memphitice exarato, dc scriptum est: alterum vero damus ex fragmento vetusto, membranaceo, unciali quem vocant charactere exarato, BOrgiano, in quo pars capitis octavi, & no num integrum habetur . Primum illud, quod humanitati R. P. Augustini Georgii, qu omnibus litterarum studiosis favet, debemus, una cum integro Daniele & XII. Prophetis minoribus exstat Romae in codice biblic thecae angelicae , in quam post obitum doctissimi Guillelmi Bonio ur , Tolosatis,

translatum est, qui omne hoc ex codico quodam aegypt raco, recente quidem, sed bonae notae, Venetiis a Monte falconio eminto , transcripserat. Exhibet id Danielem eo ordine, quoi in 'versionis theodotia, nae antiquissimis habetur codicibus, alexandrino imprimis, atque roinano S. vatica- .no I Incipit ab historia Susannae, praemiisstamen duobus prioribus versiculis textus

hebraici, qui deinde, finita de Susanna nar-

43쪽

ratione repetuntur; romanamque sempersequitur editionem . Tertio vero capiti hymnus trium puerorum in fornace ardent subiungitur , cuius in editione Theodotionis ex codice chisiano , ab aliis Theodotionis editionibus plurimum diversa,fraginemia tantum , excerptis similiora quam textui, habentur. In reliquis prophetae sectionibus eodem modo Theodotionis exprimit versionem interpres copticus; atque in fine , ut tota series historiae Danielis integra in uno volumine habeatur, addit narrationem de BGIo dracone , & Daniele in lacu leonum γ). Textus in XIII. sectiones 'Oρασμι dictas, distinetus est Ita quoque codex alexandrinus Danielam suum distinguit , mutato

tamen sectionum numero & ordine . t Verum Theodotionis textum ab intera prete coptico expressum fui s. , non autem versioneris LXX. viralem , utriusque versionis graecae cum memphitica comparatio, facile ostendit. Ex opere praeterea, inter opuscula S. Athanasio recensito, licet, an

44쪽

S. Athanasio tribuendum sit, iure dubitari possit, satis tamen antiquo, ordinem theodotianae versionis in prisca ecclesia lectae, eundem fuisse constat, qui & nunc in co-ptica vertione observatur ab . Ad calcem denique libri ι nova & nondum cognita additur visio, ab homine post irruptionem Saracenorum , immo Curcarum iam cognito nomine, vivente. exarata: de qua tamen, cum evidenter, in falsa, aetatisque adco recentis, ne verbum quidem facere, operae

est pretium . Superioribus iam gg. lectorem de reliqua huius versionis indole paucis monuimus t illam quidem textum Theodotionis, ex bonis codicibus editum , continere , nullum, tamen ita sequi ut reliquorum .ila' omnium

u) Athanasii Synopsis Sacrae Scripturae. ΚΒ

φαροας κ' τ. A. adeas librum in editione monachorum Congregi Sadaturi. Parisiis a 698. uuae autem a viris d Eliis mis addita est nota. --in graecis . nec in latinis me inplaribus prophetia Danielis iam incipit a Susanuae historia δε id de editionibus typis descriptis , eorumque tempore valgariis,' mtelligendum est; cum utrumque eodicem& vaticanum Alexandrinum ab /historia Susannae incipere, illos late e vix Potuit . . .

45쪽

ε omnium codicum exclusae sint lectiones ι diversam porro ab illa sistere recensionem; quam exhibet fragmentum se hidicum, neque ubivis illam emendationes ex ipso textu hebraico mutuatas reiicere. De ultimis fragis

menti saltidici versiculis c cuius quoque versionem graecam cum typi coptici ad ma. nus non cssent) dedit, egregie disputavit

Adlerus noster in itinere suo romano, germanico idiomate edito; interpretem enim

sahidicum textum graecum illius, quem codex alexandrinus exhibet, simillimum expressisse, iudicat Q. , . Utra autem harum Danielis versionum alteri sit praeferenda , quae antiquior; quae denique 'hesychianam habeat recensio. nem, peritis iudicandum relinquimus. Neque aliud praeter hoc addendum esse censemus: ex ipsis his Danielis versionibus patere ; illas eo primum tempore confectas

fuisse , quo , reiect3 septuagilitavirali, Theodotionis ubique locorum in ecclesiis recepta erat 3 id quod haud ita multo post

46쪽

cum ex codice chisiano, qui Danielis textum secundum LXX. interpretes, ab origine in .

tetraptis, obelis , asteriscis, & reliquis signis di acriticis notatum fuisse testatur O , claro

appareat, origenis aetate versionem septuaginta viralem saltem non omnino reiectan fuisse . Neque nobis rationes , cur dein integer Daniel Lxx. senum ab ecclesiis rete. ctus sit, ignorare dedecori sit, cum ipso S. Hieronymus, paucis tantum saeculis post obitum Origenis ipso in Oriente florens deinde se confessus sit i licet opinio , illud ex summa textus hebraici, quem Theodotion melius expresserit, veneratione factum fuisse , adeo sit probabilis ; ut alias rationes , adducere superfluum videatur . Quibus tamen , quae Simoni de Magistris Danielis ehi fiant editori visa est altera causa iungenda est D , Danielem nimirum septuaginta viralem ab Origene quidem in tetraptis reqceptum , deinde autem ab ipso summo viro,

47쪽

42 conlpetii meliore Theodotionis versionis in. dole , reiectum fuisse,' ita ut in hexaptis , octaplis quippe, &tetraptis posterioribus, recensionem Theodotionis receperit: quo factum sit, ut, cum in ecclesiis magna sem

per Origeni habita fuisset fides , magnaque

illarum pars, inter quas praecipuum habent locum Palaestinenses illius recepissent recensionem , quam dein Lucianus, & Hesychius emendassent, ipse quoque Theodο-tion , mendis' ab Origine reliquasque: purgatus , una cum caeteris Sacrae Scripturae

libris eodem modo recensitis, in ecclesiis lectus esset . Ex quo porro colligi facit: potest, quo pacto unicum id Danielis exemplar chisianum textum nobis septuagintaia viralem exhibeat; cum haud amplius in ecclesiis. lectus , neque in usum ecclesiarum, privatamque Christiariorum lectionem: a librariis descriptus , in magnis ta tum lori- genis voluminibus superesset , quae . ipsa eo rum moles, ingenti itineratum damno per didit. Danielis igitur copticas versiones postor enis tempora, exeunte saeculo III. Tonfisectas

48쪽

fectas primum fuisse , easque forsan agmen

librorum sacrorum vario tempore copticeo versorum claudere, summam habet veritatis speciem. An vero aliae Danielis ante ori- genis tempora exstiterint versiones coptica ad vulgarem septuaginta viralem uersionem expressae , id neque assirmare, neque negare audeo; licet Danielem semper in ecclesiis lectum , magnique habitum fuisse, ex insignibus antiquissimorum Patrum locis pateat. Quae tamen antiquiores si unquam exsti, terunt Danielis vertiones , eodem oppressae sunt fato , quod ad nostros usque dies Da nielem septuaginta interpretum occultavit rcum dudum ab ecclesiis reprobatae, & a

tertio inde saeculo haud amplius descriptae sint, vix: ulla spes eas amplius reperiendi superesse videtur. i. q. UIL T

Nonnullas denique, antequam teXtum Danielis vertendum atque illustrandum agsgrediemiar , in linguam coplicam, obser tiones, ex ipso linguae studio nobis natas luctori erudito proponere Me ac, quamma

49쪽

veritatem , cum in tanta codd. eopticorum

inopia sagacissimus quisque facile in opiniones incidere possit , quas admittendas non esse, ex ampliori demum linguae apparatu evinci potest, ipse diiudicet. Ex omnibus , quae hactenus no*s innotuere linguae

copticae monumentis, clare cernitur, illam a

summis illis syntaxeos , immo totius structurae laborare defectibus , quibus incultae& barbarae linguae laborare solent. Ut enim

Cetera taceam, ex ipsis grammaticis con

stat, idioma copii cum passivo destitui, ve boque saepe auxiliari eo loco uti, ubi in ceteris linguis magis excultis verbum activum habetur . Plurimis in vocibus nulla inter verbum & nomen differentia ; neque inaceteris , quae ex iis radix petenda sit, constat: rudis temporum in paradigmatibus formatio; multiplex & varia eiusdem particulae vis : & sexcenta eiusmodi alia. quae rudem indigestamque linguam satis indicant. Accedit, linguam . omnino periisse, ita ut hodiernis coplitis , imprimis sacerdotibus, qui , quoS Observant ritus sacros intelligere cupiunt, discendi sit . Cum ab omnibus aliis

linguis sit plane diversa, subsidia quae he

braice

50쪽

braicae linguae ex syriaca & arabica parantur , si vocabula graeca saepe obvia exceperis, nulla ipsi adsunt. Quamobrem summae

in explicanda lingua difficultates oriuntur: magna enim vocabulorum copia adhuc in certa est , multorum vero significationes, editores texi corum plane latuere . Nec

nisi minima linguae pars innotescere potuit, eum libri solum sacri argumenti, ii queo parco admodum numero, editi sint. Ipsi vero libri biblici, ex quibus maxima hausta est vocabulorum pars , significationem vocabulorum lexi cographis suppeditarunt. Ex quo

enim sententia, versionem των o' in copii-cis haberi , recepta est, in bibliis graecis locisque, quos dicunt parallelis, significatio

quaerebatur, quam vox coptica, utpote quae graccam redderet, haberct . Ubi autem vox plane incognita occurrit, vel diversam interpretes graeci secuti sunt sententiam , aliterque ipse hebraicus legit, quonam in textu veram vocis vim invenient, scire velim qFateor equidem, unicam quam interpretes elegerunt, illam fuisse methodum, linguae plane mortuae excitandae; sed vera quo.

que esse illa, quae de incertitudine rei dixi,