장음표시 사용
151쪽
eot poris non reponitur , tot varijs sit binde allectionibus perturbata, quas erudite congerit S. Doctor cap. II. Tandem Augustinus cap. a . post longam disputationem disparitatem assignat, cur lex ciuilis Principum permittat occidi inuasorem vitae, honoris, Vel diuitiarum, & id alia ex parte lex aeterna vetet. Etenim lex ciuilis Reipublicae
temporalis nihil aliud iubet, nisi mi haec, quae adtempus nostra dici possunt, cliuinis euhomines coepiditate inharent, eo iure possideant, p=stpax, ct 'focistas humana seruetur, quanta in his rebusseruari potest. Possea: Ergo stadid, quia muli, torquet, acre
torquet miserorum animos , quibus regendis acto modata est. Dum enim stet amittere tiament , tenent in his etetendis crucmdam modum aptum mi uotiuitatis, qualis ex huis se modi hc1xinibus constitiei pors,non aurem et irascitur peccatum , cum amantur ista ,
sed eum alijs per improbitatem auferuntur. At ut consequamur ultimum finem, lex aeterna vetat amari illa, quae non sunt media ad illum obtinendum, ut quae limmines possunt s molintes non adipisti, di amittere inniti. Cap. I Iubet litur
aeterea lex auertere amorem a remoralibus, eo mundatum conuertere adate .
Ibidem. O dignam Augustino doctrinam i Lex civilis Principum non ulcisci. rur peccatum , cum amatur vita corporis, sed cum alijs per improbitatem au- sertur , S parum curat de illa noxia cupiditate, cum de internis nihil statuat. At lex aeterna hanccii piditatem damnat, cum in homine dominatur, ac rati nem regit, dum quis arbitratur tantum bonum esse sibi Vitam corporis , ut usq; ad necem hominis pro illa defendenda progrediatur, cum tamen illius Bonum verum minimh sit, neq; enim facit illum meliorem, quod proprium solum est bonorum animi, quae nullus potest amittere inuitus, & si vult, habet. De qua relate agit a cap. set. Quis vero non videat, quo iure Augustinus db um interutramqb legem discrimen nuncuparit sublimia quaedam petent distin
-- HIt quidem argumento motus in eam sententiam iuit S. Pater, in qua trae iis, S consi nacanda nec unum e sacris literis testimonium adhibuit, sed subd cuin Manichaeis res etat, rationi tantum innixus philosophatus est. Qua tamen noua nemini videri debent, eo enim in argumento Stoici , ac veteres ' ῬIei'; alii philolaphi sis macum laude Versati sunt. Siquidem quo celebre, illud apathiae dogma p suadcrent,'ac omne bonum hominis in mentis arce, colloearent, nihil extra virtut i in bonis habendum esse pluribus, argum emtis contendebant . Hoc Seneca probati uculento opere, quod hoc titulo
exarauit: bdin Sapientem Disummo cadit i M.tia. Hoc Philo intendit suo illo opusculo inscripto Mom ix diruri r Idem adstruxit Lactantius in tertio Institutionum, sed caeteris Patribus vibratilet , atq; ornatius Ioannes Chrys sonius in Oratione, eui hunc titillum dedit x Nemo Dditur nisi .seipso. Qua sententiam alis diffusis commentarijs postea illustrarunt. Itaq; noster Augustiniis in eo primo libro delibero arbitrio & ipse Philosophum agens, supra, omnia corporea animum hominis ad veri siti boni cognitionem evexit, suumq; Tationi imperium prauae cupiditatis motibus subactis asserula. San. docuit nihili habenda esta qualiacunq; haec bona temporalia, quae miseri mortalo ad insaniam usq; mille votis expetunt, neq; enim illaὶad summi boni assecutio rem viam muniunt, sed impediunt aes vera sunt, culpandam dixit inius cupiditatem , qui pi ulla, ita enim sapientes hominis vitam .corpoream ut
152쪽
xere, defendenda mucronem stringit, atq; humana caede politi itur. Augusti. nus Anconitanus, qui hanc S. Doctoris sentcntiam ex professo defendit, alio ac planh diuerso argumento illam confirmauit , nempe quia: Animam proximi plus teneor diligere, quam corpus proprium, quod me inuito possum perdere . Planum est autem, qu bd anima proximi perditur, ex quo idem in actuiniustae inuasionis per me osciditur; cui argumento cedit Cardinalis Lugo tomo I. de iust.&iure disp. io. sect. s. num. rq 3. si restringatur ad homine maebrium inuadentem, S se defendens putet probabiliter se esse in gratia, de quare pluribus agit Tostatus. Sed nostrum est Augiistinianam tantam sententiam explicare, quae philosophicae rationi innititur. Caeterum licet Augustinus hixta subtilioris philosophiae principia negau
rit, licitam esse inua is occisionem, numquid contra legem etiam Dei illam esse existimauit ut planh homo a grassatore inuasus, cum nulla si alia via, quaeuadat, si inuasorem occidat, homicidi j reus censendus sit, quod contra communem Theologorum sententiam esse ita certum est, ut Salon citi concl. 2. diis cat: Op ita serentia estforsan timeraria tot renibus, y communi omnium fer. Doct rum placitis repugnans. Ego quidem iudico S. Augustinum ex sacris literis, quascum scriberet librum primum de libero arbitrio, parum se calluisse testatur, postea oppositam sententiam tradidisse. Hanc legem Hebraeis Deus Exodi 2 a. dedit: Sirstringorfur domum, flues odiens fuerit inuentus, in accepta ulnere mortuus fuerit, percusser non erit reus sanguinis y Gias Orto sole hoc fecerit, homicidium perpetrauit, st ipse morietur. Ex quibus aperth deducitur, non esse contra legem Dei occidere inuasorem, cum hoc Deus ipse permiserit, ac hominem occidentem negauerit reum esse homicidij. At S. Doctor tona. q. q. 8q. in Exodum. disparitatem assignat, cur nocturnus sur citra homicidium interfici possit, non verb diurnus, ita inquiens: Drelligitor ergo tunc non pertinere ad homicidium , si fur nocturnus occiditur, si autem diurnus , pertinere, ste. 'terat quippe discerni, quod ad furandum , non ad occidendum menisset , s ideo non deberet occidi. Hoc st in legibus antiquisseeularibus ff. ad leg. Aquil. leg. q. quibus tamen ista es antiquior, inueniatur, nempe occidi nocturnumsuram quoquomodo, diurnum autem , s secum telo defenderit , iam enim plus est, quam fur . Igitur si in dubio, an fur me velit occidere, posisum iuxta legem diuinam ex Augustino citra peccatum homicidij illum occidere, potiori iure eundem licit. potero interficere, si certam mihi mortem stricto mucrone intentet. Neq; enim fas est dicere, Deum permisisse peccatum, divellati lata lege non improbasse. Etenim lichi lex illa data esset ad firmandam ciuilem Rempublicam Hebraeorum, patuit tamen diuinam volunt iem permisisse homicidium, uti permisere mundani Legislatores, & sicuti o cidens invaserem non agit contra voluntatem Legislatoris ciuilis, ita neque, contra Legislatoris Dei voluntatem agere dicendus est. Non est tamen neces.se, ut dicamus, S. Doctorem priorem sententiam retractasse, cum praecipuε cripto libro primo de libero arbitrio post triginta& amplitis annos libros retractationum scribens illam priorem sententiam non expungens, iterum approbasse censendus sit. Itaq; utrumq; dictum est componendum ex eiusdem S. Patris effato lib. I. de lib. arb. c. s. ubi ait: Potest ergo illi legi, quae tuendorm ciuium causa im hostilem eadem mi repelli iubet, 'e libidine obtemperari. Augustivus ut hostis occisio sit tantum vult, ut actio occidendi ab illa noxia
153쪽
piditate, qua ad sui defensonem bruta etiam impelluntur, sed pacato rationis imperio, nempe ob bonum reipublicae, Vel familiae, vel ut moriatur, cuire, maiori probabilitate salutis, quae maxime Christianum consideratio decet, vel quocumq; alio digniori sine procul ab illo cupiditatis irrationalis impulsu, adigressus citra culpam potest licit E inuasorem occidere. Quae quidem consideratio, licEt illis in angustiis, non ita in promptu esse videatur, eadem probabilitate defenditur, qua S. Thomas intentionem occidendi hostis vel ut sine vel ut medium distinxit ad hoc ut quis posset licit E inuasorem interimere, ut per se consideranti patebit. Est alius etiam facilior modus Augustinianae sententiae exponendae, si dicamus, Augustinum, quando occisionem aggressoris peccatum appellauit, intellexisse moralem desectum actionis, in quem incidit, qui relicto actu long persectiori, imperfectiorem eligit, unde ex insipientia operari dicitur. Atqui
te permittit occidi, nec curat, cum possit, nece hostis vitam redimere, excellentiorem quovis infortunio animum habere semostrat, haud in bonis reputans vitam, quam amittere paratus est, & non habere paratior ν unde summae. Iaude commendandus venit, quo pacto Anaxarchus, Stilpo, alijq; veterum, praeconia demeruere. Secus vero agens exilis animi se esse ostendit, utquenivili simi boni possessio impleat, ac tanti vitam faciat, ut omnibus viribus pro illius conseruatione sibi dimicandum putet . Quare apud veram sapientiam stulthhie posterior agere iudicabitur, vilisq; animi poenas Iuet, ingenti illo
Iaudum cumulo priuatus, quae Vitae corporis contemptori debentur. Accedit fortitudinem maiorem exeri ab eo, qui generos h mala patitur, quam ab eo, qui infert, ut post Aristotelem 3. Ethic. cap. s. probat S. Thomas z. 2.q. I 23. art. 6. unde ait S . Pater cit. cap. 13. Qidfortitudo' ne est illa inne assectio, qua emnia incommoda, ct damna rerum non in nostra potestate constitutarum contemniamus es Insuper certum est, excellentis charitatis actum illum suturum, quo quis mortem libens oppeteret potius, quam irruentem hostem interimens elusilem
perpetuae damnationis causam esse; ut docet Aragon, Salon, Caietanus, ali)q; adq. 6q. cit. S. Thomae. Potest haec explicatio colligi ex ijs, quae idem in eo libro primo de libero scribit. Nam cum dixisset occisionem inuasbris nulla te se ciuili plecti, ait cap. I. Ita meia culpae alias parnas aptas Libent, a quibus sua mihi miritur posse liberare sapientia. At non agit iuxta regulas sapientiar, qui ob vilissimae rei, quae sit in homine, conseruationem ingenti se laude priuat, unde secunddm easdem sapientiae regulas desectuos Pagit, quod est peccare. Sed plus aliquid velle lateor S. Doctorem, nam cap. illo I. ait: auomodo enim apud eam, prouidentiam diuinam, sunt sipeccato liberi, pro 's rebus, quas contemni vertet , humana caede pinuti sunt f Videtur ergo mihist legem istam, quae populo regenda scribitur, recte ista permittere , yter diuinam prouidentiam minuisara . Quae sanE ver. ha inuasoris occisorem plusquam dicti defectus moralis citra peccatum in operando reum constituunt. Igitur sententia S. Doctoris ex subtilioris philoso. phiae principijs deducta generos ori,suiq; istimatore animo digna non nisi iniuste reprehendi potest, cum illam Hebraeorum, Graecorum, ac Latinorum si pientissimi ante Augustinum defenderint, qui vitam inter contemptibilia b na reiecere, unde nostri Patris assertum derivat, ut ex ipso luculenter ostendi.
154쪽
S. XII. S. Augustinus in libris Retractationum nihil abs se is diuina pratia assertum in libris contra Pelagianos scriptis expunxit. Hos Augustino errores Adamus, ac Mora ines obisciunt, sed vano pror,
sus euentus nam eo improbo labore non Hipponensis Pi aesulis famam, vel aut horitatem decurtarunt, sed quam maxim h promoueriint. Qitis autem initio causae non fuisset veritus, ne Augustinus in ducentis, S amplius libris, quos edidit, in tot epistolis, quas publicauit, in imum eris concionibus, quas ad populum habuit, in tot commentarijs, ac quaestionibus, quibus sacras literas explicuit, a rigidioribus hisce censoribus alicuius errati reus teneretur , sum Vel bonum ipsum Homerum quandoque dormitare in adagijs sit e Neque enim omnia dicta illi licuit perpendere ; aliquoties etiam scripsit animo distracto, ac calamo ad alia properante. Adijce immensam illam haere- sum sylliam, cui exscindendae, ac comburendae unus & securim, de facem Augustinus admouit. Nunc enim Manichaei: modo Arriani confutandi erant; nunc in Donatistas scribendum: statim contra Pelagianos eundum: saepE simul omnes improbandi; neque hoc quidem commodE fieri poterat ob innumerastum voce, tum per literas & petitas, & subinde datas consultationes. Haud in nonum annum volumina premere illi licuit, sed impolita , atque impersecta emittere cogebatur, tantisque temporis angust ijs premebatur, ut nec dictatos libros semel relegere posset, ut ipsemet testatur in epistola ad Marcellinum Quamobrem si quid veritati minus consorme eidem exeidisset, iure merito excusandus esset. Illud verb maxim notandum venit, quod Atigustinus, cur uniuersos a se elucubratos libros censoria grauitate recenseret, ac saepE spongiam adhiberet , exarata aduersus Pelagianos volumina recognoscens, duo haec tantum corrigenda dixit, nemph qudd lib. 3. con. Iulianum Medici cuius. dam veluti certum nomen posuisset, quod tamen penitus ignotum postea antimaduerterat, quodue in libro de natura, S gratia librum quendam Sixto Pontisci adscripserit Pelagi fidem secutus, qui tamen 1 Sexto Philosopho editus fuerat. Caeterlim nullum illis in libris contra Pelagianos assertum dogma recantauit, nullam non dicam sententiam correxit, sed neque unum verbum veluti missis aptum erasit, sed uniuersa, ac singula senili aut horitate approba uit, ut vel hinc diuina Gratia, quam triginta, & amplius libris contra Pel anorum insultus acerrimh propugnauit, dignam veluti tanto labore vicemi repeiadens, scribenti adfuisse credita sit, quo procul a quolibet vel leuissimoi errore volumina illa cedro digna perscriberet. Et tamen hisce in libris R. 1 centes Aristarchi tot excessus, tot antilagias, tot errores se deprehendisse, i iactant i Augustinus modestissimi vir ingenii suos hoste censores ita monitosi vult in fine libri de dono perseuerantiae: mero errare me existimant, etiam , i atque etiam, quae sunt dicta, confiderent, ne fortassis ipsi erunt. Ego autem cum per eos , i vi mus labores legunt, non solum doctior, merum etiam emendatior fio , propitium mihi
a Deum agnosta, is hoc per Ecclesia Doctores maximὸ expecto, s ct in ipsorum manus venit , dignenturque m se, quia scribo. Quae verba cum legisset lammus Eccle, T siastib
155쪽
fastieorum annalium Scriptor, ac vaticani Senatus immortale decus Caesar
Baronius in haec Augustiniani ingenij praeconia erupit: ipse digna quidem
S. Augustini modestia, animique eius admirabili cum summissione merecundia, mi plane nis aliunde, ex his saltem intelligere malear, afflatum illo diuino spiritu illa scripsisse, eum nonsuper quempiam alium, quam super humilem, quietum,-trementem se monem Dei diuinum assore Numen, Deus per Prophetam fuerit contestatur. At Ecclesiae Doctores tantum abest, Vt Vel una litura S. Augustini de diuina gratia dictrinam emendarint, ut veluti h sacratiori cortina datam eandem venςrantes, contra Semipelagianos defenderint, ac Romana ipsa Ecclesia fidelibus se quendam proposuerit. Quod si Recentiores tot retro seculorum approbatione repudiata, eos se Ecci sitae Doctores dicant, quibus sua scripta examinanda permisit Augustinus, seculi huiusce nostri tantorum Hominum nutritoris felicitati ad gratulandum erit, si Augustini tamen errores melitis persuadere poterunt , quam hucusque secere. At meliorem ipsis mentem, meliorem in Augustinum meum animum a Superis precor, mi praedicatio SUMMI IN ECCL
si A vlixi, Prosperi verba sunt de antiquis Augustini calumniatoribus ad Rufinum scribentis etiam ab his, a quibus adpraesens reuellitur, adiumetar.
Recentiores XXXV. Doctorum testimonia, nempe Pontificum, cardinalium, Episcoporum, aliorumque contra S. Augustinum producunt, quorum fides expenditur.
R Eeentiores nonnulli, ne S. Augustini auctoritatem alicubi deserentes,
bonorum omnium indignationem subirent, in id consilij descende runt, Scriptorum omnium schedas sibi excutiendas esse, & si quid in illis minus honorifich de Augustino assertum sit, in publicum proserendum. Nam, ubi eo in stadio aliorum vestigijs se inhaesisse monstrauerint, omnem secti ia-
uidiam se declinaturos existimarunt. Ioannes Adamus, ac Franciscus Annatus id magno studio, ac ingenti labore executi sunt; ille s. par. Caluinid structi cap. 7. p. 63 s. hic autem eo loci, ubi erga Augustinum debuerat esse, reuerentior. Etenim Annatus, Vt Ian senistarum iactantiam, qui totum sibi Augustinum vindicabant , compesceret, satis iustum Volumen procudit, quo Auirustinum contra Iansenium stare demonstrare conatus , unius Augustini verbis contra aduersarium loquitur, & sicuti Venae toti corpori insperis sunt, ita & illa toto eo opere oberrant, resonantque. Quo vero Augustini se vi dicem , ac propugnatorem ostenderet, hunc titulum libro dedit, A v si v s T i-Nvs A' BAIANIs v INDI C ATUS, I an senistas Baianos ignominiae causa vocans , quod Michaelis Ba ij proscriptas a Sede Apostolica theses defendere dicebantur . Qua fide id septem prioribus libris praestiterit, viderint illi, contra vios ibi decertat, a quorum causa procul sum. Octavus eiusdem volumi . nis liber totus contra Augustinum est, ut alterum sanh, atque omnino opposi.
tum priori titulum poscere videatur. Siquidem postremo illo libro uniuerta I b. Augustinum dicteria hinc inde magna industria, ac labore collecta producit. Augustinum Iudicem , Annate, appellas, ad eius tribunal cum Ian&nianis
156쪽
nimis litigas, illius sententiae stare te dicis, cum nil nobis de tua tuentibus, Augustinum non suspectae quidem fidei Iudicem pronuncias hoe
enim utcunque tolerari posset sed ex Iudice reum facis, ac contra eundem triginta, & amplitis testes producis , voeiserans te nominare e Praecipuos Ecc&lia Principes, Patoresque celeberrimos, o Doctores scientissimos sensuum a cli sit hco rum, minimeque suspe . Lib. 8. initio. Et ne paucorum contra Aligussinum
ea conspiratio censeatur, protestaris cap. 3. te aduocasse testes ex Gallia, ex Italia, ex Hispania, ex Germaniae miror cur non etiam ex Iaponia. Cum Augustinum a Baianis Vindicatum nobis ostensurum promittis, eundem miserElaceratum exhibes. Sane Magnum illum Ducem Hipponensem ab hostibus tua virtute defensum in capitolio triumphantem cernere sperabamus: illi quia dem lauream, tibi vero ciuicam coronam intexturi. Cum repenth ex defensore hostis acerrimus, a Iansenio in Augustinum aciem deflectis, ac innumeros tecum trahens eundem oppugnas. Scire vellem, quae te ratio, Annale si quae
in hisce ulla esse potest ad longiorem hanc, & acerbiorem censuram scribendam impulerit ξ Respondes cap. q. pag. 877. Haec duxi proponenda, ut intelligamus, non nimis Duerecundos fore, si qui sorte non ita se faciles exhibeant in 's omnibus admittendis, qua quideri culiam possint proposiva fuisse ab Augustino. Addis pag.
87q. plerique non iidentur satis aduerrige, dum Molina audaciam exaggerant, indicantis alisluid lucis risusse Augustino in comitianda cum creata libertate diuinorum decretorum, ct auxiliorum escacia. Ergone ut Molinae audaciam, quam exare
rant , excusares, Augustinus eximius ille Ecclesiae Doctor tot errorum publichcoram Orbe Catholico ingenti testium turba conducta accusandus fuerat f. Et quidem Annatus nonnulla contra Augustinum testimonia producit, quibus nec ipse integram fidem praestare dicit. Hinc sunt piae illae eiusdem voces iniistio cap. 3. pag. 8sq. Refero tantum, non probo. Quae repetit cap. q. pag. 876.
quidem ego refero ,sed non probo. Imb alicubi, dum pessimh Augustino obloquentes producit, quasi Sancti Doctoris vices dolens, haec publich initio cap. 3. contestatur: Vellem y lac, ct alia Paedam, si a bubiungam, mitius concepta. Et pag. 876. cap. q. dicteria Pighi; in Augustinum recitans ait: innitio honoras causa, quod is augustino subiungit. Et pag. insequenti: Non referam, quae dixit
lib. s. o e. quod mihi mideantur in S. Doctorem acerbius, quam mellem, se dicta.
Mirum haec Annato in religionem venisses Ego quidem huius Scriptoris voces surda aure pertransire decreueram ; quis enim adeo erga Suriros irreligiosus esse potest, ut dicenti velle se contra Augustinum testimonium dicere aures praebeat, ac non potius audax hominis consilium execratus, procul abi re eum iubeat Ne tamen Augustinus qualiumcumque hominum testimonijs succumbere videatur, libeat eadem repetere; etenim aduersarij testimonia infirmare, vel reijcere, boni aduocati, &bonae causae 3 praesertim cum pluriamos contra Augustinum testes producit, qui Augustiniani nominis studiosissimi semper suere. Initio autem eos testes nominat, quibus Iudices ipsi assumigrint, Celestinum Papam, qui in epistola ad Episcopos Galliae non uniuem iam, ut putat, Augustini doctrinam approbauit, sed certas tantii quas dam sententias , de quibus nulla modo controuersia est . Verum pluribus. haec suo inseritis loco cap. 8. nobis examinanda sunt. Idem postea subn ectit purpuratos Vaticani senatus Patres, nempe baronium, Sadoletum, L
157쪽
nauenturam, calatanum, Perronium, & Valerium s de quibus sigillatim iudicandum est. s. I. Fareny , ae Sadoleti testimonia expensa. Luisulci pro Sadolito tantra S. Augustinum dictar filumur.
ΙGitur Annatus lib. s. cap. a. ait Baronium postquam tomo s. ad annum 43 t. retulit illa verba Celestini in sine epistolat ad Galliae Episcopos Pra-Iundiores auram dicere. His, it suam ,profitetur profundiores quaestiones illas de praedestinatione Sanctorum nequataruam ab Apostolica Sede definitas, illa syramum esse stabilitas, quae ad condomuitionem errorum satis possesincere viderentur. Quibus recitatis addit Annatus: His ergo quaero, quae sint ilia Auctorum quae limes de prae sinatione, quarum liberaran a maris , aut negand acultatem celestinus fiat interprete Faronis. Hallucinatum puto hunc Recentiorem , qui ea de Baronio publicat , quae ille nusquam asseruit. Etenim eruditissimus Scriptor capsta illa C
testini epistolae annexa, nequaquam Celestino i psi adscripsit, sed Prosperi esse dixit, ita enim ibi ait: Putantur ista evita esse Praheri, qui mensuri eviastetur, racollegit ex decretis Romanorum Pontificam , Duq; Concilijs Africama, ibi idem Auctoriae habet infra: Profundiores ire. , didficilioresq; partes oe. Et tamen Annatus audet allirmare, Baronium ita Celestini verba interpretatum, cum eadem Prinspero attribuerit, imo nec citra dubium illius capitis hunc esse auctorem asserere ausus sit, putari tantum dixit. An vero Prosper, &Baronius quaestionem illam de praedestinationeiad gloriam sine meritorum praeuisione contra S. A sustinum resolui possit citra reprehensionem, assimarint, ijdem no doceant. S. Prosper addub. I o. Genuensium ait: Augustinus pistolis, constantis, docti sena alundanter probauit, praedicandam esee Ecclesiae praedestinationem, in qua est gratia raparatio, i rgratiam , in quas adestinationir lectus, repraescientia Dei , quo ante secuti aerema , quibus estet collaturus sua dona praestiuit, euius praedicationis qui se nis est impugnator , apertii miis est Petigiana elationis adiutor. Baronius vero liom. ad annum sipo. postquam dixit, omnes Patres aduersus Fausti scripta leonspirasse, haec addit: cum litur Faustisententiae 4iq; ab Ecclesiis fuerit contradictum, evideant quanto periculo quidam ex Recentioribus , dum in Nouatores in Q. Iunt , it eos eo utent , a S. Augustini depraedestinatione sententia recedunt, cum alio. qui arma non desint, quibus aduersari, profligentur. Et tamen de sententia S. Docto ris de praedestinatione ad gloriam haec ,Annatus tradit: Ea ammis Augustinνii coeturarium propendeat , permittenda tamen erit huius quaestionis deter nati libera disputantium elictioni, quod censuit etiam Carrinalis Faronius. Cap. I .pag.β 3 7. Si no-
his nullus esset oculorum usus, ac ea tantum de Baronio crederemus, quaed
eodem Recentior ille publicat, Augustinus sorthcausa caderet, sed cum oppositum diserth, clarissmh, citra ambages Cardinalis pronunciet, appellanda est hie Annati fides, qui vel in primo teste producendo apertissipae. exrat, Augusini salua res est, aduersario initio cauta falsitatis conuicto . In limine.
impegit Annatus et infaustum Omen. a.
Alter testis Purpuratus producitur Iacobus Sadoletus, qui lib. 2. in epist. ad
158쪽
i ad Rom. Interpretans illa Pauli Gos praeseruit &c. haec ait reserente Annato pag. 86o. Ex quoq; parte, ct si ab ea flat Dinor maximus, idem ιPrauissimus,st Sanctissimus mis , Augustinus , tamen durum admodum mihi videtur, quodque labi non facile queat adsensus nostros, si omnino a nobis nihil sit, quod maleat ad Ariarundam Patiam in pari conditione cundiorum , ita quosdam eligi, micaeteri is calamis
te, st damno destituantur lyc. Uerum ubi in Baroni j testimonio recitando salsum Annatum vidimus, hic si non inuidum, saltem negligentem liceat appellar , . qui delatas a Sadoleto Augustino laudes decurtat, testis ipsius verbis haud fi-i deliter repetitis. Haec scribit Sadoletus: Sed ex altera quoq; parte, si abeat stat mo CTOR OMNIUM MAxi Mus, idemq; grauissimus, o Sanctis mus vir iste. Uides verbi illius o MN IvM energiam, qua Sadoletus caeteris Ecclesiae Doctoribus Augustinum anteponit ὸ At illud Annali calamo haesit, quod sanh casii , non consilio accidisse concederem, nisi aduersarij in Augusti- num animus in aliam me sententiam traheret. Enimver5, si diceres, Suarium Doctorem maximum, eundemq; grauissimum, libenter id audiretur. At si adderes esse illum o MNIVM maximum, ac grauissimum, ingentem illi inui- diam conflares, quasi Aquinate, Scoto, Alberto, caeterisq; principibus scho lasticis superiorem faceres . Sed ad Sadoletum veniamus. Hic scriptor non sollim contra Augustinum, sed & contra Annatum ipsinnsententiam dicit. Annatus cap. I. Na. tradit, homines praedestinari sine moritis ad gratiam, dicamussue, inquit pag. 8So. antepraeuisa merita homines adgratiam praedestinari, postpraeuisum autem bonum Uum gratiae praedestinari adgloriam dic. At Sadoletus aliquid meriti ad obtinendam gratiam existit, fatetur enim di, tum sibi videri, a nobis nihil sis, Pod valeat ad obtinendam GRAT A M. Audin, gratiam dixit, non gloriam, quae sanε suerat damnata Semipelagian nun opinio, inquam Sadoletus minus cauth impegit. At quoniam Sadoletus post editum Annali librum elegantem aduocatum inuenit, Ludovicum D nuim tom. 3. Hist. de Cardinalibus pag. ros. qui non modo Sadoletum desendit , vertim etiam num. CX. S. Augustinum guit, qubd hic dum toto piritus, ae
udorum ardore pro defensione diuinis gratia pugnat aduersus yelagianos liberum arbia triumeum iniuria diuinaegratiae exudentes, in alteram qua Uoueam delabi videtur, mi- , niψque iriterdum tribuere, quam par sit, liberae hinninis moluntati. Quam censuram
ad verbum Donius exscripsit ex Sixto Senensi in praefat. lib. 3. Bibl. Sanctae. imbex Iuliano insensissimo illo Augustini hoste apud S. Doctorem lib. a. di nupt. N concup. cap. 3. Quare ut huius testis ab Annato conducti, & a Donio defensi, error aperiatur, eiusdem sententia de inlisis fidei, ac reliquarum vim tutum nobis monstranda est. Nam si ea in opinione eundem ad Semipelagia. nos accessisse monstrabimus, quis statim non intelliget, nul lius fidei eiusdemi testimonium haberi, quippe qui cim Augustini hostibus nspirauit ' Scripta: Iacobus Sadoletus commentarios in epistolam Pauli ad Romanos, ubi cum ab , Augustini sententia de praedestinatione recedere vellet, ad Semipelagianos, miserE declinauit. In illud Apostoli cap. g. vers. 29. βumiam quos promit,
i in pr/d finiuit ste. haec scribit: l Sic illud addo, ne in eodem quidem facto Ni intelligi a nobis eius sapientiam, si nulla causa, ac ratione discrimen faciente, Metiliqs improbet, resiciatque ad interitum, alios ad salutem, & gratiam sita i recipiat, cum isto agere modo, atque i rari casus potius, quam consili j esse
159쪽
Videatur. I Ita vult ex parte liberi arbitri j aliquid boni praecedere , ut gratia
huic potius, quam alteri donetur. Haec planE Cassianus sentiebat, cuius
Deo verba sunt Collat. I S. cap. I 2. Ne penitus dormienti, aut inerti otio dissoluta sis dona conferremideatur, occasiones quodammodo quaerens, quibus humanae signitiei torpore discusso non irrationalis munificentiae sua largitas midotur, dum eam sub eo-ι lora cuiusdam desideri', ac laboris impartis. Affirmat tamen ibidem Sadoletus haee initia honae voluntatis, quae nos per nos ipsos ponimus, esse bona quaedam imperfecta , nam concedit virtutem secundiim sui persectioneni line gratia haberi ex non posse. l Nihil enim, perfectum esse a nobis potest. Sed NOSTRA
sunt INiTIA & cogitandi, de Volendi. Atque ita nostra, ut magnam quo- ει que partem in illis obtineat Deus. Ipsum enim necessamo propolitum nobis vi habemus, cum ipsum volumus, & cogitamus, Ut sit ipse prius nostrarum co-M gitationum, voluntatumque inuitamentum, ad quem Cum incimauerimus , ex quod bonum propositum vocat Paulus, vella deinde, Se operam ex illo bono G proposito PERFECTIVS a Deo nobis est, cim ipsius ope, lubsidio adre. M cth agendum, constanterque volendum S sulciamur,&pia moueamur. J Hoc
ipsum docebant Semipelagiani, qui initia, & boni talusim impersecti inchoationem viribus liberi arbitrii deputabant. Audiatur idem Cassianus lib. I xide histit. Mon. cap. Iq. Sed plane constantissime non mea, sed Seniorum sententia definio, PERFECTIONEM quidem ne his omni capi non posse, his autem solis fune gratia Dei posse eam a nemine consummarii. Vt enim dicimus conatus nostros apprehendere eam per se ipsos sine Dei adiutorio non posse, ita pronunciamus lasorantibus tam tum, audesudantibus misericordiam Dei, gratiamque conferri. Quae cap. 23. de dono pers. S. Pater explodit. Idem sadoletus in illa cap. s. vers. a 2. antem
G bns Dras ostendere iram cte. scribit: s A nobis aliqoa initia bonae voluntatis, ut praeparari ad misericordiam apti simus, proficiscuntur. J Non dissentit a Cas.
sano lib. s. de instit. Mon. cap. I 8. ubi ait: Non omnibus inagratia Spiritus S.
tri itur, sed ad quam se nusquisquestudio, mel industria sua dignam aptumque prin
Erit. Pr aeterea Sadoletus in caput s. memoratiun haec habet lNam cum .e dub seruitute peccati nati nos simus , neque nostra ope ex illo, nostrisque vir, is bus emergere, atqueetjcere nosmetipsos queamus, Volumus quidem Ex N cc sis etiam, εἰ adnitimur, Verumtamen ad contagendum Dei ope indigemus, qui TENDENTES BRACHIA ad sese, corpusque agitantes, ut euoluantur,
vi misericordia sua adhivat, ignavos verb, dc desides, neque quicquam agentes, τι quamobrem debeant subleuari, in ipso luto infixos, perditosque relinquit. lIn quibus egregi E coneinit Fausto semipelagianorsi coryphaeo lib. I. de grata S lib. arb. cap. II. Et ita se, inquit, duo ista coniungunt, attrahentis minus, biaiotis assectus, sumoia si aeger aliquis curgere coctur, in facultas animum nonsa, varur,in propterea sibi porrigi dexteram deprecetur. Addit: Assistenti, in e canti m. Aofamulus M A NvM fisi, qua attrahaturetEXTENDi T se. At Sadoletus ne positis initi' bonae voluntatis ex viribus naturae praeter Dei auxilium, st tuere videretur, gratiam persectioris virtutis dari ex meritis, additi l Sic nora strum eredere simplex illud, de inchoatum quo ad obediendum Deo incipi-μ mus inclinari, non continuo mereri est, sed tunc meremur, cum firmati in bo. σ na voluntate ab ipso Deo dcc. I Hoc pariter semipelagiani tradebant, quo. rem princeps Collat. 13. cap. 13. ait: Dum eam gratiamsub calore cumjdam ιυμ
160쪽
, di laboris impartit, di nihilo nisus gratia Dra G R A T v IT A per meret, dum exiguis quibusdam, parvisq; conatibus tantam immortalitatis gloriam, tanta perennιs beatitudinis dona in . mabili tribuit largitate. Irrisit hoc si ibterfugium Augustinus lib. de praedest. SS. cap. a. avis autem, inquit, dicat eum, qui iam caepiter ire , ab isto, in quem credidit, nihil mereri λ Vndesit, mi iam merenti caetera dicantur Hai retributione diuina , cuperiae Gratiam Dei secandum merita nostra dari. Uid eundem lib. q. ad Bonifacium cap. s. Ex his patet Sadoletum, diam imprudenter ab Augustini sententia deflectit, Semipelagianis adhaesisse, qui initia quaedam fidei, ac bonae voluntatis in nobis ex nobis asserebant, quos Arausicana synodus II. hoc canone U. damnauit: Si quis scut augmentum, ita etiam INI-Tiv M si dei, ipsemque C REDvLITATIS AFFECTVM, quo In eum credimus , qui iosi cat impium, s ad regenerationem baptimatis peruenimus non pir gratiae δε- num , ius per inspirationem Spiritus S. corritentem evoluntatem nostram ab infidelitate
ad Dem, ab impietate ad pietatem ,sed N A T v R A LIT E R nobis isse dicit, Apostoliacis dogmatibus aduersarius approbatur σαHic vero nobis res erit cum Donio, qui num. Ios. scribit: Verum quis tantum mirum, tamque Orthodoxum Semipelagianis laqueis irretitum credat, aut
lentem, aut imprudentem l Miror hunc Scriptorem adeo perfunctorie epistolas ipsas Sadoleti legisse, ut non inde intellexerit, Sadoletum ob eam sententiam de init ijs virtutum, quam suis in Paulum commentarijs inseruerat, a doctissimo, ac sapientissimo Cardinale Gaspare Contareno per literas reprehensum suis le . Haec enim rescribit Sadoletus lib.s.epist. 9. Quod autem parcior sui in priueniente Dei gratia explicanda,quam par esset,agnosco eum errore,cu tibi ita videatur. Rursus tamen ibidem repetit. IPelagianum ess e non puto si in ini-lijs aliquid retineamus, quod sit non rum J Conquestus amice fuerat Conta- renus, quδd non satis pro dignitate de Augustini sententia in eisdem interpretationibus locutus fuerat, videbat enim Contarenus eam opinionem de in iiijs
virtutum ex solis viribus arbitri j in Pelagij reliquijs ab Augustino solidissimEexpugnatam fuisse. Illi vero in epistola I o. anno insequenti data haec Sadol tus reposuit: s Cum scripsissem ad Paulum, me quadam in re leuiter a te disibdere, isque mihi dixerit, cupere te scire, ubi, Squadere sit distensio. Pri- mum tibi praedico, me in illa de libero arbitrio sententia non omnino assentiri ες Augustino, qui libertatem nostrae voluntatis PERsPICVE' auseri: dumquci, ς Dei gloriam maximE complecti vult, videtur mihi illi derogare aliquid potius, quam quod videatur, tribuere. Haec si essemus una, librosque in manibus ha- remus, facit E me tibi probaturum confiderem. J Haec si Annatus legisset, dubio procul inter nobiliora contra S. Doctorem testimonia recensuisset. Sed hec Donius commentarios Sadbleti legit ; nam si eosdem vel leuiter inspexisset, profecto intellexisset semet operam perdere, dum Sadoletum ab erroreo conatur vindicare, quasi ille hoc tantiim voluerit, mi in inirijs exspiritu gratia pirotis factis, aliquid nostr m reperiatur, quia anima, mel eius potentia influunt plν- ι inactus miratissupernaturales. At Sadoletus duritis loquitur, quam Ut eo pa cto emolliri possit. Etenim loco superius laudato Pauli Rom. 8. ut uniueriam quaestionem tolleret, seq; ob initia virtutum naturaliter posita a quacunque
erroris suspicione liberaret, scribit quδd scum Deus dupliciter causa bonarum rerum si, vel ut essector, & ipse agens, vel ut finis, resque desideratalyriori