장음표시 사용
101쪽
riem de singularitate, licet enim de hac certificetur ex vi subiecti; hoc tamen non facit,quod per actum iudicij simplicem quidem,sed aequivalentem duabus distinctis apprehensionibus , non possit intellectus, solum quantum est ex vi praedicati,facere uniuersat quatenus scilicet solum ex vi praedicati habet leonceptum confusum , qualis requiritur ad uniuersale. Et ficuti fi dicam bo-mo non ea Deus hic actus ex parte subi dii est cognitio de re creata; ex parte prςdicati de re increata ta du dico Petrus est homo hic actus habebit ex par te Praedicati,non vero ex parte subiecti modum cognoscendi confusum,& fi lio 1epugnat, quod ex parte subiem attingatur unum obiectu,ex parte prςdicati;
aliud obtesta diuersum,nec repugnabit quod eae parte predicati fit cognitio te dens tali modo diuerso modo subiecti. 3 Dices,fi dum dico Pereus esthem Is homo esset uniuersale, praedicarentur de Peti o Omnes homines & talis proposi- . tio esset falsa cum falsum fit,quod detur adentitas inter Petra, & oues homines. Respondeo ad veritatem propositionum 'laffirmativarum requiri identitatem subiecti cum praedicato, non tamen semper adaequatam, sed vel adaequat in ,
102쪽
vel inadaequatam, prout diuersm δab intellectit per diuerses naudos tendendi designatur. Sic quando adhibet
terminum syncathegorematicum omnis
designat intellectus , se praedicare vitiis uersale uniue liter , ideoque se affirmare quod predicatum adaequale identificetur cum subiecto. Quando ergo intellectus adhibet terminum commuis nem nullo affectum signo syneathego-rematico, tunc designat se amrmare solum, quod praedicatum identificetur cum subiecto praescindedo ab hoc,quod identificetur adaequate, vel inadaequa te; sicut enim per terminum commuMnem, seu uniuersalem, homo, intellectiis non certificatur formaliter de pluralitate, neque de singularitate hominumpita, neque assirmat, quod cum Petro, . g. identificentur plures, neque quod identificetur unus tantum homo; sed praecise affrmat, quod homo identificetur cum Petro, ita ut ad veritatem huius propositionis aeque sit satis, sue
identificetur Petrus cum omnibus,siue identificetur cum vno tantum homine. Hinc tam est vera haec propositio Petrus ea homo , in qua praedicatum solum inadaequale idelitiscatur cum subiecto, ougin haec alia omnia animalia rationulinra sum
103쪽
sunt homo, in qu praedicatum adaequM te Men tificatur cum subiecto . 4 Dices iterum , ergo idem erit G. cere Pet rus est aliquis homo, seu petri . est vel hie , vel hic homo, ac dicere Parmet homo, aeque erum ad veritate utriusque Propolitiosis , latis est, quod praedicatuin inadaequat. identificetur cum su- uecto . Respondeo differre has propo- uti OlIes ex modo tendendi, in illis enim prinus intellectus explicith designat semrniare, quod praedicatum identifice-
rem ecthomo uuellaetus nullam dete minatam identitate explicite designat. lad solum explicite designat praedicaturrientificari cum subiecto praescindendo an noc, quod idemisicetur adaequath vel in adaequa te, sicuti concipit omnes nomines praescindendo ab eorum ulu ralitate , & singularitate ..h hi, colligitur primo uniuersiale
ntellectus cum erum de prima non sit dubium, de secunda, ideoque Percon tuens etiam de tertia, iam p. atum est. Potest etiam fieri uniuersale tam
Palatinam , tino in omni propcita.
104쪽
trone, per quam uniuersale praedicatur de singulari intercedit aliqua comparatio praedicati cum subiecto . Colligitur secundo, non possie uniuersalo fieri, nisi ab imellectu capace cognitionis cost sae. 6 Superesset dicendum de aptitudi-lie requissia ad uniuersale, sed cum haec nihil aliud sit, nisi possibilitas piariumrndiuiduorum , quae cognoscuntur, ut unum p quid sit in hac re dicendum , constabit. ex dicendis de ente possibili.
De Uniuersasibus in particulari ,seu de quinque Prae- .idie abi sibus.
CAPUT PRIMUM . De diuisione Praedioabilium.
safla praedicari possunt in quinia, que classes, seu in quinque praedicabilia Here diuisa, quae sunt Geianus , Species, Differentia, Proprium ,& Accidens. Quidquid enim de alio praedicatur, vel praedicatur ut quid illi e gentia le , vel ut quid accidentale, si
105쪽
erantiale, vel Brmaliter ut tota esset til, v. 1t species, vel formaliter ut pars essentiae persectibilis, & importata admodum per se stantis, S: erit genus; vel 1 ormaliter , ut pars essentiae perfectiva, 'nportata ad modum adiacentis, &erit differentia . Si vero praedicatur de ano, ut quid illi accidentale, vel praedicatur, ut quid accidentale, seu prouuens ab essentia, & ab illa exigitum,S
erit Proprium; vel . vi quid mere acci-aentale, nullam diuens connexionem cum essentia , & erit accidens commune, Ut melius constabit ex dicendis de
anstituto Logicae ad hoc scilicet, ut Logico inseruiat ad intelligelida praedica. ruenta Aristotelis,ad quod respexit Por Phyrrus,neque enim haec diuisio continet tot membra, quae pariant confusionein , neque tam Pauca, ut non fatis rem explicet. Quare simpliciter diceniacia est bona diuiso ; tunc enim diuisio aliqua est bona , quando bene inseruit: em in ituitur , etiamst meia tapnysic8 loquendo melior fieri potuis-4. ς su nostro negari non
106쪽
potest,quod in plura,vel pauciora me bra fieri potuiset diuisio praedicabilium. si enim diuiso in duo tantum p ι- cabilia , essentiale scilicet, & accideut te fuisset nimis pressa, certo cum multa in modo praedicandi appareat differentia inter proprium, & accidens , vudebimus, quae necessitas erat, q-d ab his duo diuersa praedicabilia conflue rentur λ Praeterea ipsum accadens comis mune, sicuti diuiditur in diuerea praedis camenta, ita cur non poterat Q nudin alia praedicabilia Θ Dicendum ergo est diui fiotiem in quinque praedicabilia ad institutum Logicae effeΜetaphysice loquendo aliter fieri potuisset .
i Enus definitur id,quod praedic tur de pluribus differetibus spe - cie in quid. Ponuntur in hac definitione loco generis particulae illae, i quo Madieatur de pluribus, in hoc enim ,suo est esse de pluribus praedicabile coUenit genua cum alijs praedicabilibus. v
107쪽
prasicari de pluribus in essentiale seneia i , tiaret endum est non de actuali, sed
do differentibus sola nummo , pote ta-
Adduntur vltimae particulae in μου, ut
3. 'li' generis, ex qua oritur ,
et 'it k- totam ectentia m rei,
108쪽
rogationem factam per quid; per luce rohationem rictam per quid quaerimus essem talia rei, sicuti per interrogationem
per quAis quaerimus accidentalia . Secundo gen us obiective debet attingere totam essentiam rei, tum quia ratilla pars praedicatur in quid de suo toto; tuna quia , cum nan detur praecisio obiectitia, praedicatum metaphysicum essentiale attingit obiective totam ementiam, verum formaliter est conceptus in adaequatus nec represen ns, nisi partem essentiae. Tunc enim existimamur 1e ire totam rei essentiam , quando, scimus aliquid,per quod res conuenit cu alus,& aliquid per quod ab illis differt, hinc
definitio dicitur oratio explicans offentiam rei, quia per illam scimus haec duo , non quod essentia rei non possit semper clarius,& clarius sciri, sed quod scientiae humanae tunc existimentur attigisse essentiam rei, qualido de illa coiagnouerint aIi quid per quod res conuenit, & aliquid per quod disconuenit ab aliis. Cum ergo genus formaIiter non repraesentet,ilisi id per quod res conuenit cum alijs,hinc conceptus generieus est formaliter inadaequatus, & per hoc differt a conceptu specifico,qui,ut dicemus,explicat formaliter tota essentiam.
109쪽
. sed quia etiam differentia est conia ceptus esentialis solum obiective, non vero formaliter inadaequatus, ideo ut genus a disserentia distinguere tiar; addi-zur , quod genus sit pradicabile in quid. Porro ad hoc , ut aliquid sit praedicabile in quid non est fatis, quod obiective
attingat totam esentiam;nam dissereniatia attingit obiective totam essentiam,& tamen non est praedicabilis, nisi in quale quid . Solum ergo illud praedi
cari potest in quid , quod vel est etiam
formaliter conceptus adaequatus repre
fentadeformaliter totam esentiamί , sicuti est species; vel si est conceptris formaliter inadaequatus, importatur tamen ad modum totius, de per se stau-tis , cuiusmodi est genus. y Duo ergo requiruntur ad hoc ut
aliquid possit praedicari in quid, & quod
saltem obiecti vh attingat tota rei esseniariam, & quod importetur ad modum per se stantis . Ex desectu primae conditionis non potest dici: Petrus est Antiama , Petrus est humanitas, quia licet haec praedicata sint esentialia Petro, de importata ad modum per se stantis,seu modo substantivo,non tamen attingunt obiective totam essentiam. Ex desediuvero secundae conditionis differentia
110쪽
non praedicatur, nisi in quale quia: utraque vero conditio generi Conueniens,
essicit ut praedicari possit in quid 6 Dices priino si praedicabile ut se effet genus ad omnia quinque praedicabilia, effet genus resipectu generis primi praedicabilis A si genus definiretur per genus, genus quod definitur non erae genus, sed species respectu praedicabilis ut sic. Respondeo posse genus, quod difinitur, esse genus, & speciem respe- mi diuersorum: .est enim genus formaliter resipectu huius, i c illiustaeneris in particulari; respectu vero praedicabilis ut sic est Brmaliter sipecies, nee nisi denominatiuε, & materialiter est genus. Sicut enim animal respectu hominis,&equi est genus, respectu vero viventis est species; ita genus respectu omnium generum est genus,respectu.vero alterius cognitionis reflexae cognoscentis confvsh omnia praedicabilia sub conceptu praedicabilis ut sic, est species. 7 Dices secundo , si praedicabile ut
sc effet genus respectu generis, effet Q perius genere, cum omne genus sit suia
perius respectu speciei sibi subiectae, sed
etiam effet inferius eodem genere, quia cum praedicabile ut sic sit unum ex generibus, exit inferius genere primo prae