장음표시 사용
91쪽
pidibus, plantis, &c. Cognoscere vero illam tandem entitatem, ut animal rationale , est illam cognoscere Cognitione clariore , cognitione scilicet potente determinare intellectum ad plures amrmationes de tali obiecto, ad dicendum
videlicet, quod sit principium sensiationis, & principium discursus, & ad faciendas pariter de tali obiecto plures negationes , per quas a pluribus distinguatur, dicendo, quod obiectum cognitum non sit lapis, non sit planta, Scnon sit equus.Quia vero adhuc claritas huius cognitionis non est omnimodhelara, sed est permixta cum aliqua obiascuritate,ideo non possum dicere virunt sit principiu talium accidentium indiuidualium, utru sit Petrus, Paesus,dcc. Cum vero possimus semper habere alia, dc aliam cognitionem, quae ad plures ,& plures operationes intentionales de aliquo obiecto possit nos determinare. ideo nulla nostra cognitio de ullo obi ita est clara , ut non possit dari alia
clarior. Ex hoc autem habetur diuersitas praedicatorum, eadem, Misentitas cognita per cognitionem lautae claritatis , in solum possit determinare intellectu
ad dicendu de illa,quod fit principium
92쪽
sensationis constituit praedicatum , &formalitatem animalis , eadem entitas cum diuersa cognitione erit praedicatum , & formalitas rationalis . Quare quod dum cognosco animal formaliter, non cognoscam rationale formaliter , nulla est contradictio, licet animal, &rationale sint realiter idem , quia cognoscere animal sormaliter est cognoscere hanc entitatem tali cognitione ;cognoscere rationale est cognoscere eandem entitatem alia cognitione, haec autem entitas cum hac cognitione non est haec eadem entitas cum alia cogni-ne , ideoque una formalitas prout talis formalitas, non est alia sermalitas,licet id, quod est una formalitas, v.g. rationalis, sit realiter id quod est formalitas
animalis.s Dices primo dum cognosco antismal nullam possunI reddere rationem de rationali, ergo rationaIe nullo modo a me cognoscitur . Respondeo cognoscere rationale , ita ut possit de rationa Ii reddi ratio , dicendo , quod fit principium discursus , est cognoscere
rationale formaliteriquare per conceptum animalis, quia non cognosco rationaIe iiisi obiecti vh , ideo , ut ita dicam; non polium reddere rationem de
93쪽
rationali, nisi obiectivam, per hoc scialicet quod ad nullam operationem realom determinare possit cognitio de animali, quae operatio realis non terminetur tam ad animal, quam ad rationale; neque enim potest tangi,produci , &c. unum , quin tangatur , &producatur aliud . Hoc idem verifieatur etiam circa rationale non existens , sed mere possibile, semper enim cognitio de rationali quantum est de se,non potest determinare ad opUratisne realem circa rationale,& non circa animal, fit rationale ponatur existens, & sic capax terminare operationes reales .s Dices secundo, si non daretur prae cifio obiectiua , quando cognosco et S , cognoscerem Omnia entia, omnia secreta cordium , &c. quod videtur absurdum . Respondeo nullum ese absurdum , quod sollina Obiective , ac materialiter cognoscam omnia entia Ccognitio enim de ente non est potius de se determinatiuum ad operandum realiter circa hoc ens, quam circa a Iiud , quare cum qUantum est de se sit deteria minatiu um ad operati du realiter circa
quodlibet ens; quodlibet ens per hanet cognitiovem cognoscitur obiective, de realiter: Solam ergo esset absurdum ,
94쪽
s per concaptum entis ut sic, secreta iscordium cognoscerentur sormaliter,per talem scilicet cognitionem , quae esset determinatiuum ad aifirmationem de talibus secretis cordium 47 Dices tertio, non potest: una cognitio esse clarior altera , nisi a clariori cognitione attingatur aliquid plus , dc diuersum in obiecto . Respondeo hoc esse falsum, suiscit enim si idem melius
cognoscatur; Nam pol suin cognoscere,
v. g. Petrum nunc Ut potentem cognoscere terram, v. g. nunc praeterea , ut
potentem cognoscere plantam ; per has
autem cognitiones non cognosco mere
Petrumo terram, Petrum,& plantam, sed cognosco in. Petro potentiam,& o dinem ad cognoscendum Terram, P tentiam, ordinem ad cognoscendum plantam. Quid ergo est nunc unam solum unc vero aliam etiam potentiam
in Petro cognoscere Si est: at quid plus,& diuersum ex parte obiecti,in ipso scilicet Petro; tot in Petro dabuntur potentiae virtualiter intrinsecε distulistae, quot sunt obiecta diuersa , quae ab illo possunt cognosci: Imo tot dabuntur di-1tinetae potentiae, quot sunt gradus persectionis diuersi designabiles in pluribus , & pluribus cognitionibus possibi-D 1 libus
95쪽
libus elici a Petro: quod est absurdum.
Quando ergo per cognitionem clariorem aliquid plus cosioscitur in obliquo, adhuc dicendum est, quod coentiatio recti sit clarior per hoc,quod modo meliori tendat in illud obiectu,in quo Ialia cognitio tendebat modo deteriori. 8 Dices demum , si nullus homo existat in atrio, & ego dicam, homo ex stens in atrio, quid cognosco per hanc cognitionem p Respondeo formaliter a me Ognosci animal rationale habens talem v cationem in atrio ; quia ex vitalis cognitionis determinari primi m . ad operationem formalem, affirmando homo existens in atrio est animal rationale habens ubi cationem in atrio . obiective autem,& realiter,proxime,&complete nihil cognosco, quia ad hoc, ut habeatur determinanuum proximia,& completum ad operandum realiter , requiritur obiectum no modo existens,& exprolum in cognitione , sed etiam existens in se . Hinc quando dico homo
existens in atrio, si nunc adsit, nunc non adsit homo in atrio, non mutatur Cognitio secundum quod dicit de formaIi, seu secundum quod cognitio habet dedaterminatiuo ad operationes intentionales,quia ex vi illius semper posituri
96쪽
elicere easdem operationes intelionales, sed mutatur secundum quod est determinatiuum proximum, Sc eompletum ad operationes reales, quod habet par tialiter ab obiecto existente in se .s Porro cognitio de obiecto non
habente esse in se, nisi mere possibile , differt a cognitione de impossibili per hoc,quod per cognitionem de impossubili, neque cognoscitur, neque potest cognosci quidquam ex parte obiecti, &in te; quia talis cognitio , nec est, necesse potest determinatiuum ad operan dum realiter circa bbiectum cognitu νω soliun est determinatiuii ad operan dum circa illud formaliter . Cognitio vero de obiecto possibili, licet non sit
completum determinatiuum ad operandum realiter ex desectu existentiae in obiecto , potest tamen euadere determinatiuum completum ad operandum realiter per pontionem ipsius obiecti. to Quae diuimus de praecisione intellectus applieauda proportionaliter sunt voluntati.Haec enim dum in cibo,
v. g. vult id quod est principium dulcedinis , non vero id quod est principiumorbi,si utrumque principium in cibo supponatur esse realiter idem, voluntas non posset obiectiuε, dc realiter velle ,
97쪽
gularis,ita in statu possibilitatis erit singularis . si vero en quid diuersum ;Contra est,quia possibile debet ese illud idem, quod deindδ reducitur in actu ;ergo si non reducitur in actum quidquam uniuetiale, sed haec,& illa natura in partientari, non nisi haec, .& illa natura in particulari erit possibilis.. 3 Demum non datur uniuersale in ipsis singularibus iuxta modum explicandi Scotistarum , tum quia hoc uniuersale suppotiit distinctionem ex natura rei inter naturam, & haecceitatem , quam reiecimus e tum quia etiam ea
adni illa , adhuc natura equina Equi Aperit, nihil pereunte de natura equina Equi B ἱ ergo non sulit unum , nisi per
conuenientiam : Tum denique, qui a haecceitas Petri v. g. prout distincta ex natura rei a natura, non est nihil, ergo aliquid ergo ens, ergo in ratione entis conneniet haecceitas Petri cum haeccetistate Pauli; ergo in ipsa haecceitate datur praedicatu commune, & praedicatsi differentiala, ex hoc autem, ut Patet sin fertur processus in infinitum. Solum ergo datur uniuersale per intellectum praescindentem formaliter
naturam comunem ab indiuidnationibus, dc cognoscentem plura, ut unum.
98쪽
Non signate, hoc enim esset errare, sed ut unum exercith, hoc est per talem actum confusum, ex vi cuius non poς
sit intellectus detorminari ad dicendum quod obiectum a se cognitu si a parte rei multiplex , neque ad dicenduin squod a parte rei si unum , sed solum , quod ex vi talis cognitionis dicere Potast, quod non sit multiplex , ideoquest unum praecisiue , & exercise . y Quare uniuersale , neque fit peractum, quo dico omnis homo, neque sper actum , quo dico aliquis homo , vel insus homo, sed per actum, quo dico ἡρ-mo. Huic enim cognitioni ita correspondent omnes homines ex parte obiecit,
scuti diximus ubi de praecisione, ut ex parte cognitionis hi omnes homines fiant unum praedicabile de pluribus, cuhomo tiliter cognitus praedicari possit de quodlibet ex illis, qui ex parte obi dii respondent cognitioni de homine .s . Sicuti autem distinctio formalis,& exercita inter realiter identificata non est chimerica, ita unitas formalis,& exercita constitutiva uniuersalis, per quam plura modo dicto cognoscuntur ut unum, non est chimerica, sed realis extrinseca ab actu intellectus , nam n
que Uri cognitio est aliquid chimei iaD 3 cum,
99쪽
cum, neque obiectum cognitum. Quia plura indiuidua obiective cognita sunt quid reale; neque modus,quo haec plumra indiuidua cognoscuntur ut unum aest quid chimericum, quia cognoscere pharae ut unum, non est cognoscere plur4 cum negatione pluralitatis, vel cognoscere illa plura signate cum negatione differentiaru, sed est talis modus cognoscendi, per quem cognoscatur natura plurium , non cognita formaliter pluralitate, eo quod plura ita confuse cognoscantur,ut ex vi talis cognitionis. non possit determinari intelle elus ad affrmandam de obiecto cognito pluralitatem; in quo nihil chimeri cum intercedit.
Vtrum uniuersale , quando praedicatur de inferioribus retineat suam uniuersalitatem.
1 π Niversale in actuali praedicatio- ne de inferioribus retinet suam uniuersalitatem . Universale enim est unum
100쪽
unum aptum praedicari de pluribus, ergo non id , quod fuit uniuersala, sed
ipsum uniuersaIe remanens viIluersale
potest praedicari de pruribus. Sed dices
etiam lignum esse aptum comburi, ita tamen,ut in actuali cobustione lignum, destruatur , &nou remaneat lignum . Verum non est cur ita intelligatur definitio uniuersalis, tum quia in praeci catione scientifica praedicatum magis late patere debet. subiecto , ad quod- requiritur quod fili uniuersatq; tu quia cum dico merus est homo eodem modo concipio lyhomo, dum praedieo. illud de Petro , ne ante illud conceperam per fimplieem apprehensionem; ex vi enim praedicati aequε nullam possum reddere rationem neque de pluralitate ,. neque de singularitate hominum , cum ergo nihil obstet, ut patebit, non est neganis da manifesta experientia; praesertim
eum non nisi dissicillime possit explicais ri quomodo in illa propositionoe Petrus ea homo ex parte praedicati concipiatur fingulare; longε enim diuersa est cognitio , qua dico Petrus est homo ,
cognitione , qua dicerem Petrus ea his homo , vel unus homo , M.
Σ Dixi: ex parte, & ex vi praedicati nullam polle ab intellectu reddi ratio-