장음표시 사용
71쪽
quam Physica , ita comparando virtutes inteplectuales speculatruas cum practicis, fi cuti ad virtutes speculativas reis quiritur veritas speculativa, ita ad pr liticas satis est veritas practica modo explicato. Quando vero Arist. 6. Ethicilcap. F.sit Artis esse virtutem; prudentia. au
tem nequaquam, intelligendus est, quod ars non sic in se virtus moralis , sed per imperium alicuius virtutis moralis eius exercitium esse possit bonum etiam moraliter. E contra prudentiae non est
.virtus, quia virtus moralis non versatur circa prudentiam , sicuti versatur circa artem , sed ipsa prudentia est viristus per quam honeste operamur. 4 Habitus opinionis ex Aristotel. 6. Ethicorum cap. 3. merito reiicitur Maratione virtutis, quia opus immediastelicitum ab Opinione potest esse falsum,& malum . Sed dices : scientiae, prout
nunc eXercemur multas habent verit,tes non nisi probabiles , ergo non sunt virtutes ilitellectuales. Respondeo scientias prout nunc exercentur esse aggre-lgatum eae habitibus,quorum aliqui inclinaut ad veritates scientificas , alij adventa es mere probabiles, nullum autem est absudum, quod secundum alia quas sui partes non sint virtutes; dicuntur
72쪽
tur tamen simpliciter virtutes, sumpta denominatione a potiori, & nobi
s Logica est virtus, tam secundum partem analyticam, Vt patet, quam secundum partem Topicam , quia immediate disponit ad vera praecepta in- fallibiliter obtinentia suum finem , hoc est veritatem probabilem. Idem diceniadum de Logica secundum partem sophisticam , siue per sophisticam intelligamus artem soluendi siue contexendi syllogismos sallaces,semper enim eius paetecepta obtinent finem soluendi , vel contexendi stilogismos de se aptos ad decipiendum . Patet autem disparitas inter Logicam Topicam , & habitum is opinionis; hic enim cum immediate disponat adactus probabiles, qui saepe sunt falsi, non est virtus. Logica vero Topici, cum immediath disponat ad praecepta semper vera, erit virtus. 6 Dices potentia visiva, quae ita eliceret bonam visonem, ut bona viso producerot deindὸ habitum noxium oculo,non esset virtus. Sed ita se habet
Topica respectu intellectus ergo, &e. Sed respondeo quidquid si de maiori, negatur minor, bona enim viso in eam posito haberet necessario relinquer a b
73쪽
habitum noxium oculo: At Logica Topica non habet essicaciter elicere , nisi bona praecepta, in cuius bono possumus, si voluerimus. Idem dicen dum de sophistica docente modum , quo intellectus se ipsum falleret,si enim talis habitus non implicat, dc disponat ad vera praecepta, cum emcaciter non afferat nisi bonum veri praecepti, non est cur non sit virtus.
Ad uniuersalis notitiam praemittenda est explicatio veritatis, & distinctionis rerum, praecision is, &c. Quare fit.
Vnitas. AI Nitas definitur, seu describitur. - negatio diuisioliis in se, & diuisio a quolibet alio. Desumpta est haec definitio ex Aristotἀ1.mta textrimo, ubi
74쪽
ubi ait Ruacumque non habent vivisonem,
quatenus non halent, eatenus unum dicuu
rur a dubitatur autem quid veniat nomine diuisionis. Apud aliquos venit seis paratio, ita ut illud sit unum, quod vel nullas habet partes, vel si habet partes, hae non sint per separationem resolutae, sed unitae aliqua unione, per quam sint unum in aIiqua ratione . 1 sed haec explicatio, unitatem, Evvnum conuertibile cum unitate, confundit cum vnito, ideoque destruit deis finitionem, & conceptum unitatis. Nam de unitate dicitur , quod fit negatio diuisonis in se, ideoque neptio diuisonis in ipse unitate, non vero n gatio diuisionis in aliquo, quod non est
unitas Iuxta postam vero explicatione, unitas esset negatio diuisonis, seu sep rationis in partibus costituentibus uniatatem , partes autem etiam non separat licet sint constitutivae unitatis; non tamen sunt de se unitas, nifi quatenus accipiuntur, ut quid simplex ; s enim praescindimus ab hac Metaphysica acceptione, partes etiam no separatae non sunt unitas, sed pluralitas rerum vestarum. Cum ergo unitas sit negatio diauidonis in se, hoe est in ipsa unitate snon vero M partibus,quae non sunt vi
75쪽
las,si de vilitate dicatur esse nogatio duuisionis in partibus, erit definitio , dc
Conceptus non unius, neque unitatis,
sed uniti.vnitum enim est triquod non est in suis partihus diuisiim , seu quod
per diuifionem non est resolutum in partes constitutivas uniti in ea ratione, in qua est unitum. 3 Quamuis ergo euilibet uni conueniat non habere partes separatas in ea ratione, in qua est unum δ nou tamen per hoc ulla unitas costituitur fora maliter in ratione unitatis, ficuti non ex eo, quod cuicumque uni conuenit ratio boni, veri, de aliorum praedicatorum conuertibilium cum ente, ideo Conceptus unius prout formaliter talis constituitur per praedicata explicantia ormalem rationem veri, dc boni.' 4 Ex allata unitatis expIicatione inserunt illius assertores, quod negatio diuisionis in se, quam dicit unitas, non fit uniuersaliter loquendo negatio alicuius impossibilis , cum non fit impos-ssibile,quod partes recipiant diuisionem,& separationem . Sed contra est, quia id, de quo praedicatur negatio diuisionis in se , est unitas: impossibile autem est, quod unitas recipiet diuisionem in ea ratione , in qua est unitas . Neque
76쪽
εleas vilitatem posse recipere diuisionem in sensu diuiχ, sicuti caecus potest recipere vlfionem in sensu diuiso 1 ca citate. Est enim manifesta disparitas i
ter τε um , quod est concretum phvficum,& unum quod est concretu meta-
physicum; cum enim aliud sit id, quod
est caecum, aliud caecitasId quod a caria citare dicitur caecum in sensu diuiso a caecitate , potest recipere visonem , at
cum idem fit unum, & unitas, id quod est unum , non potest recipere diuisio,. nem, nisi in sensu diuiso a se ipso, itavi non' id , quod est unum, & viaitas , sed alia, quas nόn siint unum, nimi-Tum partes , recipiant diuisione n . Sicut ergo in quocumque sensu est im, possibile , quod caecitas recipiat visio nem, ita in quocumque sensu est impossibile , quod unitas recipiat diuisionem . Sed multo magis indiviso in is negabit vitiuersaliter aliquid impossibiala iuxta meliorem explicationem india uisionis in se , quam mox asteremus.s Praeterea nomine diuisonis non potest venire distinctio,iicet enim quidis
quid est unum sit indistinctum in seMdistinctum a quolibet alio, tamen sexplicaretur unitas per negationem diastinctioriis, explicaretur per aliquod i. ii Q s
77쪽
abscurius, indigens pluribus reflexi nibus , nam unum esse distinctum ab alio est, quod unum non fit aliud,ergoa unum est quod est indistinctum in seipso, unum erit , quod est non non ipsum a 6 Superest ergo ut nomine diuisonis veniat pluralitas, quamuis enim noonia, quae sunt plura,sint in omni rigore divisa. omnia tamen,quae sunt pluisra, habent peculiare aliquod fundame- tum ratione suae pluralitatis, ut ab inteIlectu diuidi possint, quod peculiarae
fundamentum non habent ea,quae rea liter non sunt plura. Porro pluresitas, quam negat unitas, non est pluralitas quomodocumque existens in rerum .
natura , sed pluralitas identificata cum eo, quod est unum, ideoque in definitione unitatis adduntur illae particulaesa se . Ideo ergo Petrus est unus homo, quia non habet secum identificatam a pluralitatem hominum , neque potest diuidi in plures talas , qualis aest ipst Potrus hoc est , in mures Petros, licet possit diuidi in Animam, & e pus ei in alias partes. Et uniuersaliter quidquid in aliqua rationo est unum non habet steum idetificatam pluralitatem in ea ratioue, in qua est vitum, nequec diu
78쪽
diuidi potest in plura eiusdem rationis.
7 Ex quo patet negationem, qu- importat quaelibet unitas ese negationem alicuius impossibilis, ideoque etiamsi admitterendur negationes rersi contingentium, cum tamen ex peculiari capite negationes necessariae reij-ciantur, ex peculiari capite, negatio squam dicit initas, non est ne alio lasmatis , sed fundamentalis, adeoque eritentitas rei, quae est una, prout dat sun-dameqtum intellectui ad dicendum , quod hon sit pluralitas. Et sanε seu i ct formalis negatio superaddita, si daretur ,deberet esse una,& non per aliam negationem, ne daretur processus in
infinitum , ita non est cur entitas pofi liua non fit una fine scirinsi negationa superaddita .s Adduntur in definitione unitatis verba illa diuisio a quolibet alio ad mai rem explicationem unitatis comparando illam cum alijs,&per haec verba fignificatur, qnod unitas a quocum id alio habeat, ut fimul cum illo faciat pluralitatom. Haec unitatis definitio non est rigoroissa, quia non est per terminos clariores, pluralitas enim per cuius negationem
op tus vitas , non est quid notius C o vnia
79쪽
unitate, melior tamen definitio afferri non potuit, quia conceptus unitatis,&pluralitatis sint primi. Propter hanc etia rationem non comittityr circulus, dum explicatur unitas per negationem pluralitatis, dc pluralitas per negatio nem unitatis, quia licet explicentur per aliquid aeque notum, non tamen simpliciter damnari debent huiusmodi explicationes , quando meliores dari non possunt, ex eo quod deuenire tandem debeamus ad aliquos primos conceptus interius inexplicabiles,& fanh hoc idem debet ab omnibus dici, etiamsi nomine diuisonis intelligatur separatio, neque enim separatio videtur esse quid notius unitate, praesertim , si nomine separationis veniat exclusiuum unionis, unio enim est plurium unio, ideoque CO ceptus unionis, vel minus , vel saltem que clarus est, ac conceptus pluralitatis. unitas, ficuti non importat aliquid sormali ter negativum superadditum , ita neque importat aliquid posi- itiuuni superadditum rei, quae dicitur una , tum quia unum est praedicatum conuertibile cum ente,tum etiam quia
si haberetur per aliquid postiuum superadditum , hoc vel esset unum, vel
80쪽
multiplex . si unum, vel per aliud suis peradditum, & sic procederetur in infinitum , vel per se ipstim , dc nulla est . ratio, cur omne aliud, quod est unum, non possit per se ipsum esse tale, quod si hoc superadditum est multiplex, co- stabit procul dubio vilitatibus, de quibut redibit eadem quaestio . io Vnitas alia est realis, alia rationis, alia per se , & simpliciter , alia secundum quid ; unitas per se , & simpliciter conuenit unienti per se, habenti
nimirum unam naturam, ut homo, lapis , &c. Vnitas secundum quid conuenit uni per accidens , constato nimirum ex pluribus rebus, quae non exprimaria naturae intentione coaluerunt in unum , ut unus exercitus, &c. Item alia est unitas numerica, per quam res
est unum individuum, .alia ematialis, seu formalis , per quam res est habens unam essetitiam,haec tamen non distiniaguimr realiter ab illa, ficu.ti ratio esseniatiae non distinguitur reaytex a ratione
3I Inter plura indiuidua a licum naturae nulla datur vera unitas timpliaciter, quia tam nihil Petri est in Paulo,ὶ quam nihil Petri est in equo, dc tam PCIς uiuo equo, quam pςxeunte Paulo