장음표시 사용
351쪽
Dei, quia continetur sub illa ratione formali aestimabilitatis ab Angelo praecognita, nimirum sub ratione creat rarum non tot quin plurium persectiorum , & persectiorum in infinitii cre bilium a Deo, respectu cuius haec determinata persectio habet rationem meiari indiuidui non excedentis perfectione maiorem, & maiorem in infinitum, sed sub illa inclufi, ergo vel in utroque, vel in neutro casu dicendum est quod distincta propositio alicuius noui indiuidui augeat aestimabilitatcm.r4 Pro meliori ergo responsione duplex genus relationum transcendentalium distinguendum est aliquae enim sunt per modum solius potentiae, aliae per modum potentiae simul & exigentiae, sic lapis A. v. g. est potens, dc exi, Rem descendere, at e contra est potens, lod non exigens esse sinitis lapidi B, quia nom exigit productionem lapidis B. per cuius existentiam fieret illi actu smilis. Est autem hoc discrimen inter has duas relationes, quod in nulla emitate crevista datur relatio potentiae adaequatae, si- euti in illis datur relatio adaequatae exigentiae, cum enim nulla entitas creata
quidquam possit operari, nisi simul cuitu ommur Deus, nulla mutas creata est
352쪽
est adaequale quidquam potens, e conistra entitas creata est de se adaequat8 exigens. Sic sola grauitas lapidis est de se adaequat exigens descensum , sed sola grauitas lapidis de se sola non est adaequath potens descendere . Hinc ad coisprehendendam relationem exigentiae dehet quidem distincte cognosci terminus talis exigentiae, sed cum nulla entitas creata exigat infinita determinais te, ad comprehensionem cuiuscunque exigentiae non est necesse cognostere inis
finita determinate, dc distinAh , sed sol. in indeterminatE ,&in confluo , sic quia grauitas lapidis exigit aliquam
v bicationem deorsum, aὰ comprehendendam exigentiam grauitatis satis est cognoscere aliqua ubi cationem deorsu. 1 3 E contra cum nulla entitas crea ta habeat relationem potentiae adaequatae ad ullum terminum , neque ad ' vi tum praedicatum termini, nullus terminus secundum nutrim sui praedicatum adaequale praecontinetur in potentia,, causa creata , cum ad quodli-het termini praedicatum ponenduin concurrere debeat alia compotentia mimirum diuina , ergo ex praecisa cognitione etiam comprehen qua potentiae, & cauis creatae, quaecunque tan-
353쪽
dem illa sit, nullus terminus, & nyillus effectus posithilis cognosci potest, cum euun ad hoc , ut aliquis terminus cognoscatur, debeat aliquod saltem illius Praedicatum adaequath cognosci ι s ex vi Praecisa potentiar, non nisi adaequato continentis quodcunque praedicatun a termini, aliquod termini praedicatum adaequath cognosceretur, plus cognosceretur in causa. seu potentia,quam in illa eontineatur. Neque dicas hoc,quod est posse inadaequa te producere Infinitos effectus contineri adaequale in causa; nam hoc quod est possis inadaequale Produoere aliquid,non est distincti co gnoscibile absque eo quod adaequase cognoscatur illud aliquid , quod causia potest producere I ideoque absque eo quod illud aliquia adaequale cognoscatur ex vi praecisa causae, Quae tamen nopraecontinet illud nisi in adaequate,quod esse non potest . Hinc vel ex hoc capite solus Deus est incomprehensibilis , quia ad comprehendendum Deum cognosci distinise deberent omnia , quae adaequatἡ in illo cotinentur,& que a stia Io Deo sine ullius auxilio fieri possut.Cuergo haec sint omnia possibilia; si distinis omnia possibilia cognosti no possit eveque Deus Poterit comprehendi. Qua- uis
354쪽
uis autem creatura ad Deum incomprehensibilem dicat relationem depen dentiae, non tamen hinc sequitur,Quod ipsa etiam creatura sit incomprehensibilis, quia ad comprehendendam dependentiam creaturae a Deo , non est necesse distin te cognoscere omnia praedicata Dei, sed satis est Deum co-scere sub illa ra ione formali, sub qua
est terminus talis relationis, ideoque ad comprehendendam dependentiam lapidis v. g. a Deo , satis est si cognoscatu Deus, ut creator lapidis , & pr continens omnem perfectione lapidis .as Dices ex Arist. hic: nulla substantia eorum est quae sunt ad aliquid, ergo falsum est omnia existentiν en strascen dentali ter relativa ad quodlibetens possibile . Respondeo Aristotelem intellexisse de relatione praedicamentali, de qua tunc agebat. Caeterum quis neget quamlibet substantiam creatam per suani essentiam dependere 1 Deo. Hinc mirum este non debet, quod nullum ens sit ita absolutum, ut non habeat aliquam relationem , nam praeterquamquod omne ens creatum debet
esse dependens, ideoque relatiuum ad Deum , ipsa etiam entia creata longe melius intelliguntur constituta, si om-
355쪽
nia sint inter se connexa, quam si sat veluti scopae dissolutae. Non tan en propterea negamus, quod simul cum praedicatis relativis, non habeant etiam sua praedicata absoluta , eadem enim res scuti utrique coneentui tam abs luto, quam relativo siabesse potest, ita hahet i m praedicata relativa, quam
I Dices iterum ex eo , quod res potest subesse conceptui relativo , non bene probari, quod verὲ sit relatiua , imo neque bene probari ex eo, quod non possit adaequath concipi, nisi ut o dinata ad aliud , nam neque possumus concipere spiritualia, nisi ad modum re-m cIr materialium, nec tamen dicimus spiritualia esse materiaIia . Sed disparitas est, quia licet ex imperfectione nostra non possimus concipere spiritualia, nisi ad ad modum rerum materialium, sumus tamen aIiunde determinati ad dicendum quod spiritualia non sint materialia, at dum concipimus entia crea ia, si ordinata ad aliud, sumus deter- 'mutati ad non posse illa adaequale con ci ere nisi, ut ordinata ad aliud, dc ad non negandum talem ordinem . Adde ex alias similibus relationibus , quas
scimus dari, & quae habeat similema
356쪽
coneeptibilitatem habere non validum fundamentum dicendi , quod vere datur talis ordo . 18 Afferimus praeterea nullam relationem transcendentalem eao ad terminum indeterminatum , nulla emmdatur relatio, quae non sit in suo eis,3 determinata; cum quidquid existit, ni in suo esse determinatum , Ideoque aeterminata relatio, sicut importat deteris minatum fundamentum, ita importare debet determinatum terminum. Aliter cum omnis relatio specificetur a ter mino, si aliqua relatio esset ad terminuindeterminatum, aliqua relatiose indeterminata. Cum hoc tamen ibat, Quod possint in aliqua entitate formali ter distingui duae relationes traniue detales, quarum una respiciat suos de terminatos terminos determinate, alia
indeterminate, seu disiunctive. Sic adus, quo velim vel cibum, vel potum,
habet attingere cibum, & pr in , qtendere in utrumque, at non habet nu
exieere vel cibum, vel potum, & appetere alterutrum, ideoqne relatio exige tiae est ad cibum, vel potum Indetermisnath; si enim alterutrum detur , huic actui satisfit, at si hic actus non tenderet in cibumμ potum, sed tantum ad
357쪽
respicere eosde terminos determinat , ec in determinate ergo falsum est aliqua entia respicere suos terminos determinatE, Drout potentia sunt; indetermina se vero prout exigentia. Respondeo, quod eaciem entitas, prout potens respiciat suos terminos detorminath, prout exigens indeterminatε , & disiuncti-ue, nihil esse aliud quam quod aliqna
entitas possit effcere, vel recipere determinate aliqua, ita tamen ut a quolibet illorum sit aequε perfectibilis, in , quo nullum est inconueniens, quare per analogiam ad actus vitales appetitiuos distinguimus formaliter praedic tum potentiae , & praedicatum exigentiae. Sicut enim actus, quo dico volo
vel cibum, vel potum, habet attingere determinath cibum, & determinatis potum,& determinath habet quod potast illi satisfieri, vel per potum, vel per cibum, sed non habet illos appetere nisi indeterminatE , de disiunetiuε, quia.. a squξ per alterutrum illi satisfit, ita similiter potentia materiae habet dete minath posse, sed non nisi indetermin
te exigere formas. a1 Diees iterum nulla potentia a
potest esse ad omnes terminos possibi-ks determinate, quia nulla potentia Potest
358쪽
potest determinate & simul omnes teriaminos possibiles emcere, vel Tecipere. Respondeo ad hoc ut potentiae si ad omnes terminos possibiles determinate non esse necesse quod habeat potentiam fmultatis ad omnes illos simul effcie odos, cum satis si quod habeat simultatem potentiae ita ut in tali potentia Gmul detur posse essicere terminum A,& terminum B, sed posse illos effcere non simul, sed successiuε .a,3 Porro quamuis aliquae relati nes transcendentales non possint existere nisi existente termino; cuiusnodi estv.g. in creatura relatio dependentiae a Deo, nulla tamen relatio transcenden talis constituitur intrinsecε per existentiam termini, terminus enim resperiucuiuscunque relationis transcendentalis est connotatum extrinsecum, cu fit talis, ut fi non intelligatur existens, dummodo intelligatur existens fundamentum, intelligitur tota essentia reIationis transcencsentalis. Hinc quamuis aliquae relationes transcendeutales finimutuae, qualis est relatio actionis ad terminum, & termini ad actionem , denuIlius tamen relationis transcendentalis ratione est, mod sit mutua , scutenim de aullius relationis transtenden-
359쪽
talis essentia est existetitia termini , ita de nullius relationis transcendentalis essentia est , quod termitius existeus aliqua reali relatione mutuo res .ratur transcendentaliter ad fundamen
a. Relatio transcendentalis non ι potest habere nunc pIures nunc Pauciores terminos, cum enim sit ad te minos praescindendo ab eorum existentia , sicuti non possunt nunc PIures nun π pauciores termini esse possibiles, ita non potest relatio transcendentalis esse nunc a I pIures, nunc ad pauciores terminos ia Demum pro multiplicitato terminorum dici potest relatio transce
dentalis esu sormaliter multiplex , alia. enim formaliter loquendo est re latio, qua ignis v. g. exigit calorem , alia, qua exigie siccitatem &c. I . s . a
360쪽
liter consituantur relationes praedicamentales.
s Q rcula nomine relationum tran- scendentalium inteli imus pra dicata, quae nec ella , nec concipi po
sunt nisi ordinata ad aliud, egelicialIM suo fundamento , ita nominc relationa praedicantentalium, seu rol4tionum.c stituentium peculiare praedicatum rei tionis, inreuigituIIs praedicata, quae necessi, nec concipi potant nisi ordinata
ad aliud, sed accidentalia suo fundam tot seu illi , quoc denominatur haberditate praedicatum .. Sic si Petrus generet Paulum,. datur verum, & reale fundamentum, rδtione cuius concipiatur in Petro hoc praedicatum, quod est esse genitorem Pauli, quodIraedicatum no ircipi, ideoquemec esse potestinisi or dinatum ad Paulum, & est accidentale Petro, qui denominatur genitor . ergo hoc praedicatum est relativum praediis G Caraliter, ergo verε datur in Petro 6