장음표시 사용
51쪽
ais autem res fini obiectum scientiaru, non tanIen sunt obiectum Logicae,quae est instrumentum scientiarum; idem
enim est finis Logicae , & scientiarum, cum idem sit finis instrumenti,& principalis . Non vero idem est obiectum Logicae, δc scientiarum, quia in scien-lijs, ut supra diximus , non est idem finis, dc obiectum : sed obiectum est id, Circa quod per se versantur cognitiones illae, quas scientiae habent pro fine . Neque obstat, quod veritas, quae est finis Lodeae constituatur partialiter per
res, cum quibus cognitio vera consor-
matur. Quia finis Logicae est veritas ,solum secundu, quod veritas importat in recto,&ex parte intellectus. Sic staEuaria vult smilitudinem suae statuae eum Caesare v. g. non secundum quod haec
fimilitudo dicit in obliquo, sed supposta existentia Caesaris, de qua statuaria non curar, vult deinde in ka statua similitudinem,secundum quod fimilit do dicit in recto, dc ex parte ipsius statuae . Dispar tamen est ratio in fine hoia minis supernaturali, hic enim non est sola visio Dei,sed etiam Deus visus,quia ipsa visio intenditur a Beatis propter Deum amatum,iu ordine ad quem sua
52쪽
1 Inserimus voces externas non esse
obiectum attributionis in Logica, quia hoc non intendit illas perficere , Sc 2- clusis vocibus,habitaque sola persectio.
ne intellectus per conceptus internos , Logica est conterata , cum non utatur Logica vocibus externis, nisi per accidens , Sc in ordine ad voces, seu cori-ceptus internos, quibus tantum constant , per se loquendo, opera Logicae. 3 Inserimus praeterea neque EnS r
tionis Μetaphysicum, neque Logicum esse obiectum attributionis in Logica 3 non Metaphysicum , quia pertinet ad Metaph cam . Non L eicum , quia
eris rationis Logicum acceptum male rialiter sunt res,quas ab obiecto Logicae, iam reiecimus: acceptum vero sor Imaliter est ipsa cognitio, no prout per ficit intellectum, sed prout denominatres cognitas. Cognitio autem accepta sub hac consideratione non intenditur per se a Logica, quae ut instrumentum scientiarum vult cognitiones rectas, no quatenus hae denominant obiectum re cth cognitum, sed quatenus perficiunt intellectum . Quod si Ens rationIs Logicum constitui dixeris per relationem rationis, praeterquam quod hoc est Ialsum , adhuc tamen, sicuti ad Logicam 5 1 nou
53쪽
non per se pertinet Ens rationis meta- physicum,ita nec liuiusmodi relationes rationis ad illam per se spectabunt . 4 Superest ergo, ut assignetur , vel intelIectus humanus, seu Anima prout Potens. intelligere, s intellectus sum natur ab Anima indistinctus; vel ratio comUnis operationum intellectus. Sed εex dictis inferimus melius assignari intellectum humanum , prout persectibile per rectas operationes.Tunc enim, ut diximus,melius assignatur pro obiecto materiali alicuius artis subiectum physicum , quando a tali arte intendiatur forma,prout in tali subiecto;sed ita se res habet in Logica, ergo &c. Μinor probatur, illud per se sutenditur ab instrumento, ut instrumentum est, quod
per se intenditur a principali; sed Logica est instrumetum habituum scientificorum , ergo illud per se ilitenditura Logica, quod per se intenditur ab ha bitibus scientificis . Sed habitus scientifici per se intendunt cognitioneS veraS, non quomodocumque existenteS in mundo , sed prout perficientes intellectunt; ergo etiam Logica hoc modo illas intendit. Minor subsumpta eodem
principio probatur . Illud enim per se
intendunt habitus stientifici, quod per
54쪽
se intendit sciens, respectu cuius habitus simi nistrumentum ; sciens autem intendit cognitiones veras, prout per illas ipse sciens perficitur, & fit possessor veritatis. Hinc ex Aristotele initio Μet. Homines scire desiderant. Scire autem non si dari quomodocumque scientia, sed habere , & possidere scientiani, &per illam perfici. Confirmatur quia Philosophia moralis intendit operationes honestas prout perficientes, & selicitantes hominem, homo bene assigna tur pro illius obiecio ex S.Τhonia initio Ethicorum , ergo &c.s Non tamen eodem modo assignamus totum hominem pro obiecto materiali Logicae, sicuti assignatur in Philosophia morali, quia haec intendit rinaliter perficere totum hominem ,
per omnes eius Operationes honestas, tam internas , quam eXternas r At in OLogica sicuti, assign antes intellectum , assigna mus totum id, quod Losica per se intendit formaliter perficere: ita non bene assignaremus totum hominem , quia assignaremus plusqukm id, quota per se Logica intendit sormaliter perficere.Nequo dica a Logica intendi perfectionem intellectus;prout m homine, seu prout intellectus inexistit in homi-B 6 ne
55쪽
ne tanquam illius pars. Disparitas enim est quia inexistentia intelle fius tu homune non est opus Logicae, sicut operatio Tecta prout eaeistes in intellectu est opus factum per Losicam,cum dependentera praeceptis inducatur in intellectan hic operatio recta loco operationis pra- ,-. Quare cum obiectum,& finis pro- lximus arti debeat esse opus ipsius artis, rion debet assignari pro obielio Logicae totus homo , sed Qtus intellectus per sequs, qui est opus proximum factum, cli intentum per se 1 Logica. In hoc a tem opere facto per Logicam distinguiamus deinde operationem rectam , quM est forma artis,& intellectum, in quem tanquam in subiectum per se proximε Intentu, inducitur a Logica talis forma. 6 Diees sequi ex dii his quod obiectum omnium artium fit intellectus ,
eum hic per omnes artes perficiatur . Sed contra est,quia aliae artes non per
ficiunt intellectum , nisi sermaliter perst ipsas, hoc est per sua praecepta,& periuos habitus; at Logica non Qllim hoc modo perficit intellectum t sed illum Praeterea perficit per opus sectum dep cienter a talibus praeceptis, ideoque intellectus a talibus praeceptis LoEicae Derst Primus, est eorum obiectum. 'ν Ἀ-
56쪽
r Dices iterum hi omnibus artibus assignadum e Te pro obiecto hominem, cum omnes artes sint per se institutae propter utilitatem hominic, tauquam spropter finem . Sed contra, quia obi istum in artibus non est finis cuius gratia , qualis est homo respectu omnium artium,sed finis qui, hoc est opus illud, quod per se intendit ars efficere : finis autem qui in Logica est Intellectus perrectas operationes perfectus,qui deinde ad hominem , tanquam ad finem cuius gratia ordinatur . In Philosophja vero morali homo per honestas operationes perfectus,est finis qui, de idem homo est finis cuius gratia,quia a Philosophia movirali perficitur tu utilitate ipsius hominis.
1 -Μ intellectus sit obiectum materiale,recta intellectius operatio, utpote forina, quae in in te lectum per Logicam inducitur, erit obiectum se male Logicae, sed difficultas est, utrum tam prima, quam secunda , & tertia
57쪽
operatio recta , I in quacumque materia participent rationem obiecti attria butionis ,& finis, an vero aliqua ex illis intendatur a Logica mere tamam medium in ordine ad rectitudinem aliaru. Verum eodem utentes principio , dicimus illam operationem rectam intendi Per se a Logica , quae per se intenditura scienti)s, cuius Logica est instrumentum 4 Pro qua re decernendum prius est, quarum scientiarum per se loquαμ- do Logica sit instrumentum ἀα Primo ergo non videtur posse dici , Logicam ele instrumentum scientiarum in strictissima sollim acceptiane ς quia cognitiones demonstrativae , strictεque scientificae, sunt paucissimae, nec indigentes multa Logica: Cognitiones autem,vel no adeo euidenter certae,
vel solii in probabiles,& non solum speiaculatriae, sed etiam practicae sunt plurimae , & multae ex illis valde expetibiles , adeo, ut ex Aristotele veritates pro babiles de rebus diuitiis sint expetibilio res multis veritatibus euidentibus de rebus humanis χ & ad istas, utpote maiori periculo errandi expositas , opusmqxime est Logica; erga liosa debemus
dicere Logicam filisse per se insti tutam, solum propter modica utilitatem pau
58쪽
cissimarum cognitionum stricte scientificarum,sed etiam propter utilitatem, dc necessitatem Ionge maiorem scientiarum in latiori acceptioste. 3 Ex hoc autem fit,quod ,cum nolx
sit maior ratio,cur dieatur Logica fuisse per se instituta , ut esset inMumentum huius potius sciendae,mam illius; merito dici possit, eam esse instrumentum per se omnium scientiarum , & omniuhabituum,quibus competit ratio scientiae. Accedit communis locutio; sensus .omnium Philosophoruni absoluthappellantium Logicam instrumentum scientiarum,dc existimantium,Logicam
per se deseruire non modo scientus speculativis, sed etiam practicis.1 Porro nomen , & ratio scientiae competit, non modo habitibus discursuis speculatiuis , sed etiam practacis
AristoteI. enim primo Mel. tex. primo. Omnes artes vocat scientias. Inio ratio scientiae competit etiam habitui intellectus, seu primorum principiorum . Aristoteles enim primo Post.cap.3.illum appellat Aruntiam immediatorum indemon. Mikm , ergo tam secunda , quantiva tertia operatio recta , tam praetica ,iquam speculativa intenditur per m uiscieatijs,de per conisqugus etiam
59쪽
gica, a qua pariter intendentur non χωIlim in materia strim scientifica , sed etiam probabili; cum ut vidimus, pro Apter veritates probabiles debuerit peculiari iure institui Logica . Quod si veritates probabiles re ipsa aliquando sunt falsitate , adhuc tameri hae per se expeti po sunt a Logica , sicuti expetuntur per se 1 scientijs. Quia cum in hac vita non nisi paucimina possimus euidenter scire , melius fuit per se expetere ali- qnid , quod a liquando potest afferr o . aliquam falfitarein , quam manere in
Perpetua ignorantia . Praeterea in scienia Ujs prout nunc exercentur, dc traduntur ab Aristotele, sunt plurimae verit tes seiuna probabiles, ergo hae aliquomodo intendentur ab ipsis scientijs, sed non ut medium, & in ordine ad verit aiatos demonstratruas, quia ex probabili , ne partialiter quidem potest sequi euidens, ergo insenduntur per se, ergo si earum bonitas , licet exposita falsitati intenditur per se a scientijs, etiam per se a Logica .r Dices fi Logica esset iiistrumentum entiae, & Artium haberet pro fine finem prudentiar, & artium, cum idem
se finis iustrumenti, de principaIis; hoc autem est falsusn , oum finis Logicae sit
60쪽
sola veritas, non opus artis . Sed contra est , quia Logica est instrumentulit prudentiae, & artium in ordine solum ad actus elicitos intentionales prudentiae , & artium; non vero in ordine etiam ad actus externos , & directos . Sicut autem finis habituum interionalium, ut intentionales sunt, est veritas, ita eadem veritas est finis Logicae, quae est illorum instrum tum , in ordine ad eliciendam veritatem practicasILia pnon vero in ordine ad opus directum per praecepta . 6 Adde a Logica expeti per se mcundam, & tertiam operationem rectae etiam in materia sophistica. Materia enim sophistica est materia apta ad de cipiendum intellectum, vel ergo circa talem materiam intelletius deci tur ,& errat, vel non; si errat, talis errorutpote operatio praua nullo modo, ne que per accidens, intendetur a Logicae. Quod si intellectus circa materiam sophisticam bene operatur, talis operatio recta,erit per se intenta a Logica intendente per se omnem rectitudinem , &veritatem secundae , & tertiae operationis , vel euidentem , vel probabilem . Quod vero materia, circa quam versit tur talis operatio recta sit materia dispos