장음표시 사용
211쪽
Ωuast. I. de constitu tuo Dei. Ips
mundi , mentis nostrae propensito ad Deum tanquam ad finem ultimum , a quo lotum potest per ficte satiari & expleri noster appetitus, ut docebimus in Ethica . Quod si quaeratur virum existentia Dei possit a Alcia physico demonstrari rationibus adeo firmis, ut ab iis nec infidelis quidem nec impius valeant se expedire. Respondeo ad hoc, quod si quaestio instituatur de demonstratione a priori, fateor, exl- stentiam Dei esse omnino in demonstrabilem, quia nulla datur causa diuinae existentiae: si auatem sermo instituatur de demonstratione a posteriori, vere demonstrari potest Dei existentia , ic quidem innumeris ic re rationibus, sed instar omnium sit sequens. Omne ens factum cst vel non factum r sed possibile est omne ens esse factum : Ergo ne Demonia cellatio datur aliquod ens non factu in , quod strasti νest Deus. Maior terminis constat contradicto- Dei exi-riis, adeoque a nemine negari potest. Minor stentia. vero probatur sic. Si tota entium collectio esct facta, vel esset facta ab aliquo ente quod sit extra collectionem, vel ab aliquo ente quod
intra totam entium coli ctionem contineatur:
sed nec primum nec secundum dici potest; non quidem primum, quia e X ira totam entium col Iectionem , nullo plan empto, Rullum potest reperiri cns : sed nec pmterius dici potest, puta quod tota entium collectio facta ellet lc de penadens ab aliquo ente, quod intra totam entium collectionem contineatur ; alioqui ens illud debuisset a seipso fieri Jc dependere, cum tota entium multitudo intra quam ipsum supponitur , supponatur ab eo facta dc dependen quae tamen sequela omnino implicat, sic enim idem est et , dc non esset ; es et quidem quia se-iplum primo produceret, id non est et quia primo produceretur : ergo impossibile est quod iamne ens siue tota entium collectio sit facta; adeoque omnino efficaciter habetur inde de cui denter, dari ens aliquod non factum, quod Ia qui d
212쪽
ry6 Lἰbor I I. de Ente increato. quidem est quod ipso Dei nomine intelligendum venit.
mia. QPod si dicas , si ea vis est demonstrationis a nobis propositae , ut vel ab impiis quibus uis, ae sceleratis hominibus consensum extorqueat ; cur ergo dixit insipiens in corde suo; ' non vi Dein Z ad hoc respondeo primo eos omnes qui Deum inficiantur , non semper exanimo inficiari,ic quouis tempore & modo:insipiens enim dum in eorde sub dicit Deum non esse , non tam Deum negat quam Deum iudicem , eiusque scelerum ac insipientiae ultorem: sed addo an quia ostrea non audiunt, non olfaciunt ; ideo nihil est soni & odoris 3 an quia Talpae caecutiunt, propterςa nihil est coloris Vel luminis Z ergo simili an quia cerebro si de tenebrosi homines , ac male feriati Deum non esse suspicabuntur , his fidem adhibebimus , Deumque existere negabimus
De entis increati eoustitutino , per 'qui constituatur Deus sub ratione
PRAEmittendum r. quod sicut in rebus crea
tis non exprimimus unico conceptu omnem Persechionem unius obiecti, sed pluribus & diuersis conceptibus : & sic rationem entis con Cipimus ut primam , uno & distincto conceptu ab alio , quo concipimus bonitatem , ut subsecutam : multo minus poterimus exprimere in Deo uno solo conceptu omne Dei perfectione. quantumuis simplicissimam, sed necessitari debemus ad multiplicationem conceptuum , Ut
valeamus intelligere quae sunt in Deo. Vnde se sequi
213쪽
siquas. I. δε eonstitutis o Dei. 397
sequitur quaesitum tituli non procedere de Dei natura Ut accepta secundum se , ut est in Deo& ut a Deo intelligitur ; cum ut talis sit una simpliciss1ma dc infinite perfecta entitas , Omnia simplicissimo modo in se adunans , quae non potest a nobis ita concipi ncc consequenter a nobis sub hac ratione inuestigari; sed procedit quaestio de Deo , secundum quod illum aut illius infinitam perfectionem diuersis explicamus conceptibus ; ita ut sensus sit, quid ex
nostro concipiendi modo habeat in Deo rationem naturae respectu aliorum quae concipimus nos in Deo ut attributa, siue quis ex multiplicatis conceptibus quos formamus se Deo Obtineat ex parte obiecti rationem naturae 3 Hinc autem manet reiecta sententia Scoti lcsequacium, qui volunt quod natura Dei sub ratione naturae cosistat in cumulo illa infinito diuinarii perfectionu, siue in omnibus perfectionibus Jc praedicatis repertis in Deo, quotcnus illa omnia a nobis intelliguntur per modii unius 1implicissimae entitatis : esto enim quod vera sit haeo assertio loquendo de Deo secundum se, eo quod scilicet ex modo essendi habent Notri omnia haec in Deo secundum se maiorem simplicitatem , dc unitatem , quam aliquis conceptus obiectivus quant mulibet placitas habet ex modo nostro intelligendi , cum habeant illa ex modo essendi infinitam simplicitatem Munitatem : vera tamen esse non potest loquendo de Deo de de Dei natura iuxta nostrum concipiendi modum finitum, ut d e facho loquimur, immo & ut possum iis tantum loqui : si quidem tali concipiendi modo finito Sc limitato non
valemus ea omnia quae in Deo sunt exprimere unico conceptu; ac proinde nec simplicissimam Dei naturam , quam quidem uno conceptu C portet exprimere . debemus ex his omnibus quae sunt in i eo ad integrare dc constituere. Praemittendum a. varia esse iudicia & sententias etiam inter Τhom istas circa propositam
214쪽
rsi 8 Liber I. de ente Merstato. v
difficultatem , inter quas tamen celebrior est sententia eorum, qui dicunt, naturam Dei con
fistere in gradu intellecti uo , 1eu constitui de bere per aliquid explicite pertinens ad talem gradum , utpote qui inter gradus tres qui sunt
naturatu constitutivi, puta esse,uiuere & intelliget re est omnium perfectissimus,utpote omnium
actualissimus. Quia vero in tali gradu intellectivo etiam ut ad Deum pertinente , haec duo Ieperiuntur, puta ipsum intelligere purissimum di actualissimum , & ipsum principium radicale intelligendi a magna propterea & celebris est
controuersia inter Thomistas , an Icilicet consituatur Dei natura per ipsum intelligere pa-xissimum, actualissimum de subsistens , siue per . ipsum gradum intelligendi ut redactum adactum secundum actualis intellectionis; an potius per ipsum gradum intelligendi sub ratione principi j radicalis Ac prout habens rati nem prioris respectu ipsius actus secundi, seu
actualis intellectionis. Primum communiter amplectuntur hodie iuniores Thom istae cum Salmanticensibus & Ioanne a sancto Thoma; Zequia actus ille secundus intenectionis , seu instelligere purissimum & actualissimum , in qu stabiliunt ipsam Dei naturam, si ab ipso distingueretur principio proximo vel radie ali intelligendi, etiam virtualiter, non videretur esse primum, quod conciperetur in Deo, sed aliud Praesupponeret , ac proinde nee haberet rationem constitutivi ; propterea praedicti aut hores nullam omnino admittunt distinctionem fundamentati in inter principium radicale, proximum , & actionem seu actum secundum cuiu cumque gradus in Deo reperti I hancque volunt esse regulam generalem , quantum ad distinctionem virtualem diuinorum ab inuicem,
quod omnia quae sunt unius & eiusdem lineae in Deo, sunt omnino indistincta. Verum alij ex Thomistis contradicunt, assignantes pro te' Dei natura gradum ipsum
215쪽
S uas. I. de constitutivo Dei. I99
intelligendi , non prout redactum ad actum secundum , nec prout dicit principium proximum intelligendi, sed sub ratione principi ra dicatis intelligendi , a quo intelligitur oriri dic principium proximum intelligendi , & iplam intellectionem, bc etiam principium proximum volendi , dc ipsam volitionem tanquam attributa ab eo virtualite mi istincta , siue distincta penes implicitum de Xplicitum. Hanc lententiam docent Corneto, Arauio, Serra, , alij plu-Ies , atque in eam omnino ines inasse Caieta num colligo ego ex his quae habet in conimentario lupra primam partem quae Τ Ιε. art. s .
g. ad hoc dicture , ubi docet explene in prima solutione , hanc propositionem intclligcre Dei est eius ellantia ) solum esse veram in lensu identico , &. non in formali ; bc licet in te iscunda solutione eam admittat in lenis formali, loqhitur tunc expresse de esse Dei sub ratione causae; quia cum Deus operetur Sc caulet per in tellectum, esse Deum causam est esse intelligen, tena , dc causatio Dei est eius intellectio. Vnde infra qis . 8 s. articul. 4. β. circa diffferentiam periistit in prima solutione admittens expresse diri notionem rationis inter intelligere Dei eius essentiam. Praemittendum ultimo pro declaratione principiorum , ad quae conclusiionis veritas Ie duci debet , quod haec tria sunt apud omnes receptissima , subindeque vim habitura princi-yij respcctu inferendae conclusionis, puta quod
constitutiusm Dei ub ratione natu a est, qModin eo est primum actuali tyimum quod
constituriurem illud Dei de quo inquiritur, eg
constitutiatim iuxta imperfectam nostrum cora,cipiendi modes in 'quod Deus et am ub ratio
ne natur A participabilis est O parsic statur.
Primo quidem constitui iuuin Dei sub ratione naturae est, quod in eo est primum de actualissimum, cuius ratio est, quia huiusmodi conlii tu
riuum debet esse tale, quod diit incitat dc D cum
216쪽
ab eo omni quod non est Deus siue ab omni creatura , di Dei naturam ab eo omni quod in Deo non est natura , seu quod non habet rationem naturae : iam sic est quod id quod in Deo est primum & actualissimum haec duo ha, hel : habet enim inquantum actualissimum, quod Deum distinguat ab eo omni quod non est Deus , fiue ab onocrqatura, utpote quae habet semper aliquid potentiali ratis admixtum ; & habet inquantum primum quod distinguat Dei naturam ab eo omni quod in Deo
non est natura , seu non habens rationem naturae 3 id enim solum quod rarionem habet naturae habet rationem primi 8c prioris 3 cum tamen caetera rationem habeant virtualiter po
sterioris Be subsecuti: ergo verissimum est primum illud , quod scilicet constitutivum Dei sub ratione naturae est, quod in eo est primum& actualissimum.
Quantum vero ad se eundum puta, quod cor
Bitutivum Dei de quo inquiritur est constitati utim iuxta imperfectum nostrum concipiendi modum praeter quam quod fiat supra in primo praemissis insinuatum , potest ulterius suaderi sic: costitutivum quod inquiritur est & esse debet tale , quod a nobis inuestigari possit atque resolui ergo est & debet esse tale, quod per conceptus nol os attingi possit et iam sic est quod
non nisi imperfecte concipimus pro hoc mortali statu ea quae Dei sunt & ad modum rerum creatarum 2 ergo constitutivum quod inquiritui est constitutivum iuxta imperfectum nostrum concipiendi modum ; unde sensus quaesiti est quinam ex multiplicatis conceptibus quos formamus de Deo , habet ex parte obiecti rationem constitutivi, qui quidem sen'sus locum non haberet,ii non ageretur de Dei constitutivo iuxta imperfectum nostrum concipiendi modum, cum solum iuxta illum multiplicentur ex parte obiecti conceptus de Deo habiti. Tandem
217쪽
suast. I. de eonstitutivo Dei. et ITandem quantum ad tertium, quod scilicet Deus etiam sub ratione natura participabilis est & participatur,verificatur in gratia habituali, iuxta illud secundae Petri primo capite: Per quam maxima dc pretiosa nobis promissa donauit 3 ut per hanc essiciamini diuinae consortes naturae; unde & docent communiter Theologi gratiam habitualem constituere homin sfilios Dei adoptiuos , quia est participatio spe cialis eius quod in Deo habet rationem natu-xae, non attribuli. His ergo tribus praemissis tanquam certis Zc apud omnes indubitatis, iam pro quaesiti resolutione & conclusionis ad eadem principia reductione sit CONCI. vs IO: Νon constituitur Dem subratione natura per gradum intelligendi sub ratione adim sicundi, seu ae ualis intellectionis;
sed sub ratione principii radicatu intelligendi.
Probatur I. ex primo praemisso principio;
constitutivum Dei sub ratione natura est, quod sin eo est primum , actu lismum ergo non ip
sum intelligere actuale, ted principium radicate intelligendi est constitutivum Dei sub ratione naturae. Probatur consequentia. Principium radicate intelligendi ut ab intellectione condistinctum rationem habet ne dum primi , sed etiam actualissimi : ergo hoc ipso quod constitutivum Dei sub ratione naturae est , quod in eo est primum dc actualissimum , non ipsa in- tellectio sed ipsum principium radicate intellig 'ridi habet esse tale constitutivum. Consi quentia est euidens. Probatur antecedens : per 'noe solum quod distinguitur principium radl- cale intelligendi ab intellectione penes implicitum & expli hi tum rationem habet primi: sedi per hoc quod distinguitur solum penes implicitum & explieitum rationem habet actualissimi : ergo principium radicate intelligendi ut ab intellectione condistinctum est in Deo & primum & inualissimum. 31aior per se patet, N a, aduersariis conceditur, qui propterea Omnem
218쪽
aio, Libias II. de Ente in ereato. excludunt distinctionem inter prines pium in
telligendi & diuinam intellectionem, eo quod tunc non haberet intellectio rationem primi, sed solum secundi dc posterioris. Probatur Minor triplici medio. Primo distinctio quae est solum penes implicitum re explicitum excludit explicite diiunctionem maiorem : ergo distinctio quae est solum penes implicitum de explicitum, explicite importat realem identitatem : sed realia identitas inter principium radicate intelligendi & intellectionem dicit in utroque infinitam
actualitatem ; cum in utroque adun et omnem
actualitatem sui generis, putatum actus primitum arius secundi: ergo principium radicate intelligendi ut lo Ium distinctum ab intellectione penes implicitum & explicitum, dicit explicith infinitam actualitatem, subinde que& seruat rationem actualissimi etiam in conceptu expli- cito.
Secundo in tantum distinctio illa penes implicitum & explicitum tollere potest ab aliquo
rationem actualissimi, bis quantum in eo ponit rationem pei fectibilis , siue actuabilis: sed insussiciens est talis distinctio ad ponendum in aliquo rationem perfectibilis siue actuabilis : ergo Ec insufficiens est ad tollendum rationem actualissim L Trobatur IIinor si posset distinctio illa penes implicitum N explicitum ponere in al,quo rationem perfectibilis , maxime in perfecto respectu suae perfectionis : sed sic est quod datur perfectum a sui
perfectione ita distinctum , quod tamen non habet rationem perfectibilis, ut patet in essentia diuina respectu artributali uim perfectionum t ergo insufficiens est distinctio illa penes implicitum dc explieitum , ad ponenduΠν, in aliquo rationem perfectibilis uve actuabilis. . Tertio non est potior ratio quod seruet diri
219쪽
Quast. I de eonsit ut tuo Dei. χοι distincta ab intelligibilitate, quam principium
radicate ut distinctum similiter ab intellectione ; cum in doctrina eorum, contra quo S agimus , diuina cntitas 5c intelligibilitas , sicut essentia dc natura sini unius Zc eiusdem lineae, non minus quam principium radicate intelligendi & ipsa intollectio : atqui diuina entitas Iationem seruat actualissimi ; & tamen distinguitur ab intelligibilitate penes implicitum Zce X plicitum ; cum de ente , quod est obiectuin Metaphy1icae d monstretur quod sit intelligi
hile quia est ens; & tale ens commune sit analogice saltem tum Deo , tum creaturis: ergo
per hoc quod distinguitur solum principium
radicate ab intellectione penes implicitum de explieitum rationem seruat actuali 1simi: ergo principium radicate ut in Deo condistinctum ab intellectione est Sc primum Sc actualissi- Inum : ergo hoc iplo quod constitu truum Dei sub ratione naturae est , quod in eo est primum .di actualislimum quod est primum praemissum principium ) est hoc ipso gradus intelligendi constitii titium Dei sub ratione principi j radica lis intelligendi, non ve Io sub ratione intellectionis. Probatur 2. ex secundo praemisso principio:
constitutititim de quo inquiritur , inquiritur iuxta imριrfectum nostrum concipiendi mo-
m : ergo non est intelligendi gradus constitutivum Dei sub ratione intellectionis. actualis , scd principi j radicalis intelligendi. Frobatur cou eqtientia loquendo iuxta imper- fcct uni nostrum concipiendi modum nequit ac ualis intellectio esse primum quod in Deo concipimus : crgo hoc ipso quod constitutiuum de quo inquiritur , inquiritur iuxta impirfectum nostrum concipiendi modum , nequit ipla actualissima intellectio esse qua talis constitutivum Dei Consequentia est euidens,
cum constitutivum debeat esse primum quod
220쪽
in re concipimus. Probatur antecedens. Quoae facit seu arguit modum nostrum concipiendi imperfectum , quia concipitur ut secundum, nequit esse primum quod in Deo concipimus iuxta imperscctum nostrum concipiendi modum : sed actualis illa Dei intellectio facit seu
arguit modum nostrum concipiendi imperfectum , quia concipitur ut secundum : ergo Io- quondo iuxtat imperfectum nostrum concipiendi modum nequit actualis intellectio esse primum quod in Deo concipimus. Maior palet ex terminis. Probatur Minor ideo ex modo nostro concipiendi diuinam intellectionem imperfecte concipimus , quia concipimus admodu creatae intes lectionis; per hoc enim explicatur communiter & a philosophis Zc Theologis modus ille nostet concipiendi imperfectus respectu diuinorum , quia i cilicet, inquiunt,
ea non nisi ad modum creaturarum concipimus : ted concipere ad modum creatae intellectionis est concipere ad modum secundi de subsecuti et ergo ideo imperfecte concipimus pro Loc mortali statu diuinam intellectionem. quia concipimus ad modum secundi : ergo actualis illa Dei intellectio facit seu arguit ino dum nostrum concipiendi imperfectum , quia, concipitur ut secandum et ergo loquendo iuxta imperfectum nostrum cyneipiendi modum nequit actualis intellectio esse primum quod in Deo concipimus : ergo hoc ipso quod constitutivum de quo inquiritur , inquiritur iuxta imperfectum nostrum concipiendi modum, nequit hoc, ipso gradus intelligendi esse constibuli uiam Dei sub ratione intellectionis actualis & subsistentis . bene quidem sub ratione radscalis principii praefatae intellectionis. - Probatur, tertio , ex tertio praemisso principio : Deus etiam sub ratione natura pa