Cursus philosophicus Thomisticus. Vbi conclusiones singulae ex principiis tribus expositis ... authore p. f. Alexandro Piny ordinis ff. Prædicatorum ... Tomus primus quintus

251쪽

13 6 Liber II. de Ente in ereato. pro quo videantur quae dicta sunt in primo to-gno, dum de distinctione naturae uniuersalis Ecsingularis : ergo formalitas es magis lic maius ens quam sit realitas ex ipsis Scotistarum

Principiis : ergo ex iisdem principiis distinctio formalis maior est distinctio , quam se distinctio realis: ergo hoc ipso quod distinctio realis personarum est in diuinis maxima quod est tertium praemissum principium ) non possunt hoc ipso diuina attributa, siue inter se, siue ab essentia ita formaliter distingui. Restat igitur , distingui diuina attributa de ab inuicem dc a diuina essentia distinctionerationis ratiocinatae, siue fundamentali, di quidem fundamento sumpto tum ex creaturis, in quibus , cum realiter distinguantur attribu-

tales illae perfectiones , dc omnino diversis

conceptibus concipiantur , praebent per conse

quens fundamentum , ut distinctis conceptibus concipiat intellectus noster in Deo praefata attributa, atque ita ut illa ratione distinguat; tum etiam fundamento sumpto ex parte Dei, qui quidem , cum una simplicissima entitateae perfectione praestet, quae pr stamus no S per plures illas perfectiones 3c entitates in nobis realiter distinctas, est consequenter in cntitate illa simplicissima de summe una virtualiter multiplax , cum vim habeat praestandi per

unum , quae nos non nisi per plura praestamus; ac proinde ex illa multiplicitate virtuali de virtuali dist nctione fundamentum praebet i tellectui nostro, ut inquantum vim habet praestandi quod facimus nos per sapientiam, concipiat illam sub conceptu de ratione sapientiae , dc ut vim habet praestandi quod praestamus nos per bonitatem , concipiat illam subratione solum de conceptu bonitatis, dc sic forismet actualem distinctionem rationis in illa en-

eitate, quae solum ex parte sui supponitur dis stincta virtualiter ic virtualiter multipleA. Soluun

252쪽

Quot. II. utrum attributa see. 13

Soluuntur obiectiones. obiicies I. ea , de quibus veri ficantur con-tIa die orie opposita , non possunt non distin gui formaliter dc ex natura rei : sed de attributis Dei siue inter se , siue cum essentia ve-xificantur contradictorie opposita : ergo non possiant diuina attributa non distingui for maliter & ex natura rei , siue inter se siue ab essentia. Minor patet ; de essentia namque diuina, v. g. verificatur, quod sit communicabilis ; di de attributis relativis, quod non sint communicabilia ; .item de luctitia verificatur quod punit ; de misericordia vero quod non punit ted parcit. Trobatur Maior ablolute loquendo duo contradictoria non possunt de uno & eodem verificari e sed si verificarentur de aliquo indistincto formaliter.& ex natura Iet , verificarentur de uno dc eodem absolute loquendo : ergo ea de quibus verificantur contradictorie opposita debent esse formaliter dc ex natura rei distincta I 'robatur Minor ibi est absolute loquendo unum dc idem ubi secluditur di excluditur distinctio quae' est ab is

solute loquendo distinctio ; led distinctio

quae absolute loquendo distinctio est , non alia est quam ea quae est in rei natura ; ergo ubi est indistinctio ex natura rei, ibi est ablo- Iute loquendo unum Ec idem; ac proinde si ve-

Iificarentur duo contradictoria de aliquo indistincto formaliter & ex natura rei , veri fi carentur absolute loquendo de uno de eo

Re pondeo negando maiorem, cuius falsitatem ostendo Sc ratione , Sc exemplo , & qui dem ex ipsa aduersariorum docti ina deprompto Primo igitur ratione ostendo , posse praedicata contradictorie opposita verificari de aliquo , in quo non supponat ut distinctio illa formalis Ec ex natura rei, de arguo sic. Fieri Potest

253쪽

Nota . potest de multori es fit iuxta principia Seotista Lum , iuxta quae plura admittuntur solum formaliter distincta, fieri, inquam , potest , quod

praedicata illa quae contradictionem inuoluunt solum distinguantur formaliter re ex naturaret : atqui ad verificationem contradictorio inrum non tanra requiritur distinctio in eo de quo verificantur , quanta est inter ipsa praedicata opposita ei cum praedicata opposita quae veri fieantur de diuina eontia dc de relationibus , Puta communicati realiter re non communicari realiter , distinguantur ab inuicem realiter , ut patet ; Ac tamen nullus audeat vel ausus fuerit dicere esse propterea realem distinctionem inter essentiam de relationes : ergo ex hac rarisne , quae vim praecipue habet in doctrina aduersariorum habetur euidenter , ea de quibus verificantur contradictoria etiam formaliter opposita non propterea debere formalitet dc ex na tura rei ab intricem distingui. Item hoc idem colligo ab exemplo ex ipsa aduersariorum doctrina similiter deprompto , quod propterea in ipsos retorqueo aduersarios. Pro quo assumo certas duas di determinatas formalitates , quae iuxta aduersariorum principia solum distinguantur formaliter , & argumentor sic : formalitas A. verbi gratia , sub rarione formalitatis talis dii it de disconuenit a formalitate B , de sub ratione formalitatis ut sic eum illa conuenit et ergo de formalitate A, sub ratione formalitatis ut sic, de sub ratione formalitati ratis velificantur duo illa praedicata , quae

contradictionem inuoluunt , puta conuenire re disconuenire : atqui in eadem formalitate A. duae illae rationes , puta ratio formalitatis ut sic , Sc ratio formalitatis talis non distinguuntur formaliter & ex natura rei; alias tantum differret formalitas A , a forma-- litate

254쪽

Quest. II. utrum attributa sec. 2 3

Iitate ut sic , quae de ipsa praedicatur, dc in

qua conuenit , quam a forrnalitate B, quae de illa negatur α a qua differt . ergo dc ab exemplo ex ipsa aduersario tu in doctrina deprompto colligitur posse contradictorie ΟP-

posita verificari de aliquibus , in quibus non supponitur dii tinctio illa formalis di ex natura Iei ; sicque Sc ratione di exemPl habetur falsam esse maiorem praefatam. Ad huius autem probationem dico , quod

illud absoluic prolatum , quod scilicet duo

contrad.ctoria non poIIunt de uno Ec eodem verificari , quantumuis ita absolute proferri soleat; non venit tamen intelligendum apud

philosophos, nisi de uno dc codem quod est

Penitus de omnino unum dc idem ; unde cum non sit penitus do omnino unum dc idem , quamuis sit indistinctu in ex natura rei 3 eκ eo icilicet, quod hoc non ob ante potest adhuc est e non idem conceptibiliter, virtualiter de ratione , conlequenter fit, quod quamuis sit indistinctum ex natura rei, non Propterea pCaedicata illa contradictoria qua: de illo velificantur , dicantur verificari de uno de eodem in eo scilicet sen ii , in qu

intelligendum venit ly υntim ct idem in prae

fato axiomate ab lolute prola o e sed proma i/r huius intelligentia videatur Zc notetur

reiponsio sequens. Vnde In labis j hoc ipso quod non tussicit rationis distinctio ad tollendam repugnantiam

contradictionis , debet ad verificatione in contradictoriorum praesupponi formalis dii inctio Sc eκ natura rei : led ad tollendam re- Pugnantiam contradictionis non potest su stice re rationis distinctio e ergo ad veri sicationem contradictoriorum praesupponi debet formalis diuinctio in eo . de quo verili cantur. Probatur Minor r repugnantia contradictionis exercetur in ipso subiecto de quo

255쪽

1 o Liber II. de Ente isereato.

verificari debent contradictorie opposita; sed rationis di itinctio nihil ponit in subiecto ;cum fiat talis distinctio , per hoc q-d subiectum sic dc sic concipitur, & ly concipi nihil ponat in re : ergo non iussicit distinctio

illa rationis ad tollendam repugnantiam - contradictionis. Resspondeo negando minorem , cuius ratio,

di quidem meo iudicio ) irrefragabilis est,

quia quod integratur ex pluribus unitatibus Se indistinctionibus, tollitur Zc per amOtionem cuiussi bet , dc per amotionem tantum unius vel alterius et iam sic est, quod repugnantia contradictionis in uno Ec eodem integratur ex unitate seu identitate tum realitum formali, tum etiam rationis seu conceptibilitatis es, cum non sibi repugnent contra

tradictoria nisi sint penitus de uno ic eodem ; nihil autem sit penitus unum 3c idem, nisi sit tum realiter, tum formaliter, tum conceptibiliter unum de idem di ergo sufficit di- sinctio rationis 5c conceptibilitatis in eo de

quo verificantur eontradictoria , ut tollatur repugnantia contradictionis. Vnde ad proba- ώtionem nego similiter minorem , vel claritatis gratia distinguo sic : sed rationis distinctio nihil ponit in subiecto , quantum est ex

parte suae actualitatis , Concedo ; quantum est ex parte sui fundamenti , Nego. Haec enim distinctio rationis ratiocinatae dc fundamentalis ad differentiam distinctionis rationis ratiocinantis , ut aiunt , ponit aut potius supponit in subiecto distinctionis eminentiam quandam , vi cuius subiectum illud adunans in se , quae sunt in inferioribus disperta, habet consequenter vim faciendi de piae standi Per unum quae alia praestant per plura , bc ita est ex parte sui virtualiter multiplex:

cum autem de eo ut ira virtualiter multi

plici possint diuersa & consequenter contra. dictoria

256쪽

dictoria verificari, ex eo quod ut tale vim habet plurium & vices praestat multorum , propterea fit , quod distinctio illa rationis fusticienter ponat in subiecto e X parte sui , fundamenti is ad hoc ut praedicata contradictoria possint de illo verificari, di tollat contradictionis repugnantia. Urgebis r ideo ergo verificari possunt conis tradictoria , quia ex parte subiecti de quo ve xificari debent supponitur virtualis multiplicitas & virtualis distinctio : sed distinctio quae

se tenet ex parte subiecti antecedit opera tionem intellectus t ergo non possunt praefata velificari contradictoria , nisi praesuppona tur ex parte essentiae & attributorum virtu Iis aliqua distinctio antecedens Operationem

intellectus : sed per distinctionem formalem Scotistarum nihil aliud intelligendam venit. nec aliud volunt intelligi, quam distinctio

aliqua quae antecedat operationeri intellectus 3 ergo non possunt praefata veri ficari comaradictoria, nisi admittatur ex parte diuinae essentiae dc attributorum formalis illa Scotistarum distinctio. , .

Respondeo concedendo totum argumentum. dc negando subsumptum e differunt enim to to caelo formalis illa Seotistarum distinctio . di distinctio virtualis quam admittunt Tho-mistae ex parte subiecti etiam antecedenter ad operationem intellectus tanquam fundamen tum distinctionis rationis 1 siquidem distinctio illa formalis , quam volunt Scotistae pIX- supponi ex parte subiecti, v. g. ex parte essen- Mulitiae & attributorum . talis est distinctio 3c lalis naturT, ut reuera actualis sit, ut reipsa dualitatem importet di multiplicitatem , adeo Veconceptus distinctorum non possit in rectoeaeplicari per esse unum quid : at vero virtua iis Thomistarum distinctio , quamlumuis ad mittatur ex parte subiecti de antecedenter ad

257쪽

operationem intellectus , est tamen talis di - , sinctio, & distinctio talis naturae, quod reuera actualis non sit, nec actu importet dualitatem & multiplicitatem , sed potius talis dicatur, quia consistit in eminenti quadam unitate quae ratione eminentiae te perfectionis - suae potest per unum facere, quod non faciunt alia , nisi per plura ; qua de causa dicitur virtualiter multiplex : non ergo per talem vir tualem distinctionem, quae deinde actualis fit Per operationem intellectus , intelligendum venit nec venire potest , quod ipsi intelligunt Seotistae per distinctionem suam formalem: Valeant igitur tam acuti & subtiles Philosophi, qui non nisi per plura valent facere, quae nos tam facile per unum praestamus. Objciessecundo, etiam antecedenter ad operationem intellectus sapientia Dei in quantum sapientia re duplicatiue , non est iustitia Dei: sed est attributum sapientiae, in quantum est sapientia reduplicatiue ; ergo attributum sapientiae etiam antecedenter ad ope rationem intellectus non est iustitia Dei. Restondeo pro solutione & intelligentia hu- Ius & similium propositionum negatiuarum, quas solent aduersari j nobis obiicere, quod, quando negatur unum attributum de altero,

ur sapientia de iustitia, potest hoc fieri d pliciter ; vel absolute, ut dum dicitur sapientia non est iustitia ; vel eum reduplicatione, ut dum dicitur sapientia in quantum sapientia non est iustitia ; de quodlibet istorum adhuc dupliciter , uno modo in communi , alio modo in natura determinata puta in Deo aut in creatura. Hoc supposito, iam pro resolutione dico , quod si accipiantur praefatae propositiones in communi Ac non in determinata natura , sic sunt verae, siue sumantur absoluth. siue cum reduplicatione,propterea quod quidquid conuenit inferiori, puta sapientiae taliv. s. creatae Potest dici de superiori , & ita .

258쪽

cum sapientia creata nec sumpta cum reduplicatione nec absolute sumpta, sit iustitia; consequenter fit quod loquendo de sapientia in communi verum sit dicere quod sapientiane dum reduplicatiue ut sapientia , sed etiam absolute loquendo non sit iustitia. Si vero fiant praefatae propositiones negatiuae non incommuni , sed in natura determinata scilicet diuina , ut de facto fieri debent; cum procedat quaestio de distinctione attributorum Dei; tunc dico , quod huiusmodi propositiones negatiuae nedum absolute sumptae reperiuntur falsae , sed etiam sumptae eum reduplicatione , adeo ut falsa sit haec propositior

sapientia Dei reduplicatiue in quantum sapientia Dei non est iustitia , propterea quod

cum inquantum sapientia Dei sit sapientia entis summe simplicis 3 8c ens summe simplex ex Augustino supra citato dicatur id quod est illud omne quod habet, consequenter fit quod cum Deus sapientiam habeat alisque iustitiam , sit etiam Deus sua sapientiadi sua iustitia , & eadem ratione sapientia Dei in quantum sapientia Dei sit ipse Deus& Dei iustitia. Vnde eum non sit sapientia attributum Dei nisi in quantum cadit reduplicatio supra ipsam sapientiam prout in Deo.

siue prout determinatam ad talem naturam. scilicet diuinam , consequenter fit quod attributum sapientiae non Propterea antecedenter ad operationem intellectus distingui debeat ab attributo iustitiae.

ynstabω : par est ratio de sapientia Ze iustitia quantum ad distinctionem, ac de intellectu 3c voluntate ; sed intellectus redupliscatiue ut intellectus etiam prout est intellectus Dei, seu prout est in natura determinata , scilicet diuina , non est voluntas et ergonee sapientia re duplicatiue ut sapientia erit iustitia , quamlumcumque sumatur ut sapientia Dei, dc prout in natura determinata. Pra L a batur

259쪽

1 ι Liber I. de ente ereato , . batur minor: de intellectu prout est Dei re-

duplicatiue ut intellectus est, dicitur quod generat: sed de voluntate non dici solet quod generat: ergo intellectus reduplicatiue ut inrellectus, etiam prout est intellectus Dei,non

est voluntas.

Respondeo negando minorem , puta quod

intellectus reduplicatiue ut intellectus sumptus in natura determinata scilicet diuina Ecut est intellectus Dei non sit vo Iunias et quaelibet enim perfectio Dei ob eius infinitatem summe simplicem , & simplicitatem infinitam est omnis perfectio , quamlumcumque fiat reduplicatio, modo cadat reduplicatio supra ipsam perfectionem prout est in natura Diuina, siue prout est perfectio Dei. Si enimens summe simplex, ut definit D. Augustinus E I . de Civit. Dei. cap. Io. dicitur illud quod est illud omne quod habet ; cum Deus di Dei intellectus , quam tumcumque sumantur reduplicatiue sint ens summe simplex & habeant voluntatem , numquid recte & per bonam consequentiam sequitur, quod Deus nesnon dc Dei intellectus sint voluntas , quam x cumque re duplicative sumantur, cum re-

duplicatio non auferat ab illis , unde sint illud omne quod habent, puta summam simplicitatem. Neganda igitur est praefata minor : ad cuius probationem nego similiterminorem, quod scilicet de voluntate Dei non dicatur quod generet sub ea ratione , qua dicitur de intellectu : etenim sicut intellectus Dei habet generare verbum quia intellectus& in quantum est intellectus , ita & voluntas Dei habet generaxe verbum quia intel- Iectus & in quantum est intellectus ; & sicut voluntas est spirativa spiritus sancti quia vo- Iunias & in quantum voluntas , ita & Dei intellectus rest spirativus spiritus sancti quia vo- Iunias, & in quantum est voluntas, atque ita quidquid conuenit uni conuenit etiam alteriis, Quod

260쪽

Quod si addas: quare ergo absolute loquendo non dicitur nec solemus dicere et voluntas generat, sicut absolute loquendo solemus dicere : intellectus generat. Respondeo, hoc ideo esse, non quod aliquid conueniat intellectui, quod non conuenit voluntati, aut e contra, sed quia per intellectum a nobis absolute prolatum solemus intelligere intellectum sub praecisa ratione intellectus, di non prout est voluntas , & pex voluntatem absolute prolatam solemus eamdem intelligere sub praecisa ratione voluntatis & non prout est intellectus. Ex quo fit, quod sicut non dicitur nec dici debet de Dei voluntate in sub praecisa ratione voluntatis & ut praescindit a ratione intellectus , quod generet , ita similiter nee de voluntate absolute prolata dicere solemus quod generet, quamuis de ea

dicatur & dici debeat, quod generet prout est intellectus, ut dictum fuit supra.

Luanam fuerit mens D. Thoma circa agritatam difficultatem.

Respondeo D. Thomam omnino fauere prae fatae nostrae conclusioni, quod quidem colligo primo ex his quae habet in i . sent. dist. t. quast. r. art. 3 . ubi sic discurrit : sapientia,

ct bonita. ct omnia huiusimodi sunt omnino

unum re in Deo, sed deferunt ratione r eκ

quibus verbis argumentor sie. Qui omnem ex crudit inter diuina attributa distinctionem, quae non est rationis , excludit ab ijs omnem formalem distinctionem, di est natura rei: sca D. Τhomas per verba citata excludit inter diuina attributa omnem distinctionem , quae non est rationis ; eum dicat esse omnino unum in Deo, sed differre ratione et ergo nullam agnouit D. Thomas distinctionem formalem