장음표시 사용
281쪽
1ς8 Liber II. de Enee inereato, . Deo ibi poneretur: ergo Deus hoc ipso quod
immensus reperiretur extra coelos sine nou1 approximatione vel operatione , si ibi poneretur reale quid. Maior conceditur 3c patet exterminis. Probatur Minor: non minus potens est Deus ad ad essendum in omni reali per immensitatem, quam ad coexistendum omni durationi per aeternitatem: sed si per lepus quod imaginamur ante creationem mundi , res aliqua realiter durasset , etiam inde pendenter λDeo, statim Deus per duratio aeternitatis ilIico extitisset ut patet : ergo Sc in laesi reali quod poneretur extra coelos , reperiretur Deus hoc
ipso quod immensus, etiam si in dependenter a Deo ibi poneretur: ergo Deus hoc ipso quod
immensus reperiretur extra coelos sine noua
approximatione Ec operatione, si ibi poneretur reale quid: ergo Deus hoc ipso quod immensus iam supponendus est extra coelos: ergo hoc ipso quod Deus est immensus di in circumscri
ptibilis quod est primum praemissum princi
pium) velificatur esse in spatiis imaginariis. Probatur 1. ex se eundo praemio principio:
Deus per i mensitatem se habet ad 'aria l
eui per aternitatem ad tempora o ergo veri fi- eari potest , esse Deum in spatiis imaginariis. Probatur consequentia. Ita se habet Deus per aeternitatem ad tempora , ut veri ficetur esse ex vi illius per imaginarium tempus, quod scilicet imaginamur nos successisse ante mudum: ergo hoe ipso quod se habet Deus per immensitatem ad spatia, sicut per aeternitatem ad tempora, debet hoe ipso veri fieati esse in spatiis imaginariis. Consequentia est euidens. Probatur antecedens r hoc ipso quod ita durat Deus ex vi reternitatis suae, ut sine noua duratione eo existeret rei duran i per imaginarium tempus, non potest hoc ipso non durare iam per illud imaginarium tempus ex vi aeternitatis a sed ita durat Deus ex vi aeternitatis suae, ut sine noua duratione coexisteret rei duranti per imagina -
282쪽
Quas . I V. de immensitate Dei. 169
rium tempus : ergo Deus ex vi aeternitatis suae 'habet quod duret per imaginarium tempus. Maior patet ex terminis. Probatur Minor si /pet impossibile poneretur absque actione Deientitas aliqua intra illud quod imaginamur
tempus , Deus per aeternitatis durationem eo existeret eius durationi; cum conceptu S dura tionis siue aeternitatis Dei distinguatur a conceptu operationis i di intellecto defectu actio nis diuinae, non intelligatur per locum ab intrinseco defectus aeternitatis durantis. atqui in hoc casu coexisteret Deus tali durationi sine noua ex parte sui duratione, cum non supponatur Deus in hoc casu agere aliquid de nouo: ergo ita durat Deus ex vi aeternitatis , ut sine noua diu Iatione coexisteret rei durati per imaginarium tempus : ergo ita se habet Deus per aeternitatem ad tempora,vt veri ficetur esse siue durare ex vi illi .us per imaginarium tepus: ergo
hoc ipso quod est Deus per immensitatem in spatiis, sicut est ex vi qternitatis per lepus quod est se eundum prςmissum principiu est hoc ipso Deus in spatiis imaginariis per immensitatem. Probatur 3. ex tertio praemisso principio: statium imaginarium es vacuum seu vacui- ' εtas quadam extra coelos non repleta sed replebilis corpore . ergo est Deus ex vi immensitatis suae in spatiis imaginariis. Probatur consequentia. Deus ex vi immensitatis repetitur siue re periretur in vacuo, si daretur in rerum naturae
ergo hoc ipso quod per spatium imaginarium intelligendum venit praefatum vacuum siue vacuitas, est hoc ipso Deus ex vi immensitatis in spatiis imaginariis. Consequentia est euidens. Probatur antecedens; & quidem destruendo
praecipuum dc fere unicum aduersariorum fundamentum. Ideo ex aduersariis non est aut non esset Deus ex vi immensitatis in vacuo, quia omne ubi & consequenter immensitas, ut ubicans importat connexionem cum aliquo exteriori siue reali: sed falsum est quod omne ubi M 3 hanc
283쪽
hanc importet connexionem eum aliquo existeriori siue reali et ergo Deus est , siue esset ex vi immensitatis in vacuo , si daretur in rerum natura. Probatur Minor: duplici medio. Primo solet communiter eoncedi cum Aristo tela posse corpus moueri in vacuo et sed hoc ipso quod ita mouetur , aliquod tune acquirit ubi, eum aliquem acquirat terminum Per talem motum, qui quidem non alius esse potest. luam ubi et ergo acquiritur ubi in vacuo et sed uiusmodi ubi non habet connexionem cum aliquo reali exteriori , ut patet: ergo non Omne ubi pratatam importat connexionem. Secundo negari non potest nee debet, posse Deum P Onere corpus aliquod extra coelos ; sed tala tunc corpus ibi acquireret aliquod ubi ; cum ibi poneretur ex vi actionis alicuius transeuntis, quae eum esset actio Iocaliter mouens, non posset non terminari ad terminum localis motus, qui est ubi : ergo negari non debet dari Zelle periri posse extra coelos aliquod ubi; sed tale
ubi non habet connexionem eum aliquo exte-xiori t 'supponitur: ergo non omne ubi imporistat connexionem cum aliquo exteriori : ergo
potest Deus ex vi imme nutatis ubicari in va- ergo esset Deus ex vi immensitatis in va-guo, si daretur in rerum natura : ergo hoc ipso quod spatium imaginarium est vacuum,seu va cultas quaedam extra coclos non repleta sed re
Plebilis corpore, quod est tertium praemissum Irincipium ) est hoc ipso Deus ex vi imme tatis in spatiis imaginariis. Soluuntur obiectiones. Obiicies x. esse Deum alicubi, est ibi habelle contactum & connexionem eum aliquo; sta non potest habere Deus contactum Zc conne-ὰ xionem cum aliquo in spatiis imaginariis. quantumcumque lupponatur immenlus : ergo
quantumcumque supponatus immensus non propte
284쪽
Ωuas. I V. de immensitate Dei. 2 a
propterea est in spatiis imaginariis. Minor patet. Probatur Maior. non est potior ratio, quod omne ubi eo IPOreum importet & importare debeat connexionem & contactum cum aliquo, quam diuinum siue sunt tua Ie : sed omne ubi corporeum importat & importare debet connexionem cum aliquo et ergo & idem simi liter dicendum de ubi diuino. Probatur Minore definitio, quae traditur communiter a Logicis in praedicamento ubi de ubi corporeo , puta quod sit circumscriptio passiua corporea a circumscriptione activa loci proueniens, est definitio quae competit omni ubi , cum sit praedicamentalis et sed in hac definitione importatur
contactus & connexio cum loco exteriori: ergo omne ubi corporeum importat Sc importaxe debet praefatam cum aliquo exterio It con
Respondeo negando maiorem; ad cuius prΟ-bationem nego minorem, ad tertium vero, in quo sita videtur vis argumenti, nego maiorem: talis namque definitio communiter tradita haberi no debet ut uniuersalis pro omni ubi corporeo, sed tantum pro ubi cationibus connaturalibus horum corporum inferiorum quae a m biuntur : coelum enim empyreum tuum haber, ubi , etiam si careat Ioco exteriori ambiente: di quando corpus mouetur in vacuo , quod ut certum supponimus in praesenti, cum aliquem tunc terminum acquirat tali motu , inquiro,
quem nisi ubi ὶ & tamen hoc ubi non habebit
corpus aliquod exterius contiῆuum , cum quo habeat connexionem: ergo falla est illa maior, nimirum quod omne ubi connectatur cum lo- eo exteriori. Scio aliquos ad hoc responsuros quod si eorpus moueretur in vacuo, acquireret tune ubi intrinsecum respiciens primum continens, scilicet coelum, licet non respiceret eorpus aliquod particulare sibi contiguum Ec immediatum, cum quo connecteretur: sed videtur mihi haec responsio omnino inlassiciens: H nau
285쪽
x x Liber II. de Ente increato.
nam si semeI ego motus in vacuo,aequiro ubI, ut terminum ad quem, relicto termino a quo,
quid mihi quod sit alius locus mediatus de
communis quem non contingo certe si a loeo ex te tori immediari non pendet ubi eatio, nec a mediato pendebit. Nam intantum aliquid 'pendet a termino mediato , inquantum immeis diate pendet a termino immediato : unde si potest non esse dependentia a termino immediato, ut in praesenti accidit, etiam poterit non
Instabis r ubi eatio Dei etiam in spatiis ima ginariis importat hane particulam in e sed his
particula in importat de necessitate connexionem cum aliquo , cum sit particula relati- .ua: ergo omnis Dei ubi catio importat connexionem eum aliquo exteriori.
Re*ondeo, distinguendo minorem : sed haec
Particula in importat de necessitate connexio in nem cum aliquo , si sumatur grammaticaliter, rigorose & eo modo, quo sumi solet, Concedo: si vero sumatur, ut in praesenti sumitur, circum- loquutiue Sc aliquo ex modis quo sumi potest, Neho, quod hanc importet de necessitate connexionem. Verificatur enim praefata particula respectu vacui, dum scilicet dicimus poni posse corpus in vacuo , absque eo quod respectu vacui connexiouem importet siue contactum cum aliquo ; propterea quod tunc ibi sumitur haec particula solum inodo circumloquu-tiue, inquantum litinc facit & circumloquitur sensum : corpus .est in vacuo, hoc est, corpus
taliter est ubi catum , quod si ibi ubi supponu
m uS vacuum reperiretur aer, V. g. tunc tale cor
pus sine noua sui approximatione reperiretur in tali aere. Addo quod non minus hac particula per comparative ad tempus , est particularc latiua , quam haec particula in comparative ad spatium : iam sic est, quod hoc nonobstante .Verificatur ly peν comparative ad tempus maginarium, dc absque connexione cum ali
286쪽
Ωuast. IV. de immensitate Dei. 137
quo exteriori r dicimus enim & solemus dicere durasse Deum ex vi aeternitatis per totum tempus imaginarium , quod scilicet imaginamur fluxisse ante mundum conditum ; & hoc ex eo quod praefata particula per, sumitur ibi solummodo circumloquutiue , ut expositum fuit supra in secunda probatione : ergo & eodem modo verificari poterit haec particula in
respectu spatij imaginari j, licet nullam ibi im
'gebu si hoc ita esset, noli minus verificaretur , esse actu Deum in ente producibili qua
tali, quam in spatiis imaginariis, 1 eu extra coelos ; cum etiam veri ficetur, quod si produce Ietur , Deus statim ex vi immensitatis in eo esset sed nullus auderet dicere, esse acha Deum ex vi immensitatis in ente producibili, qua ramli : ergo nee dici debet propterea, quod sit acta Deus in spatiis imaginariis 4 seu extra coelo S. Respondeo negando paritatem maioris. Etenim respectu entis producibili si cum non veri ficetur esse Deum in illo nisi media productione, velut conditione 3 adeo ut ly si produceretur , se habeat ut conditio omnino requisita ut constituatur Deus praesens in ente quod
dicitur producibile, consequenter fit, quod cum talis eo ditio siue productio respectu entis proinducibilis qua talis, se habeat solum possibiliter, fit,inquam, quod dici no debeat nec possit, esse actu Deum in cnie producibili qua tali, sed solummodo esse posse : at vero quando dictimis, quod est actu Deus ex vi immensitatis suae extra coelos & in spatiis imaginariis , quia si poneretur ibi aliquod eorpus , statim Deus sine
noua approximatione veI operatione esset in
eo praesens , ibi ly quia non sumitur conditionaliter siue causaliter ; .siue illa positio corporis extra coelos non propterea est conditio,. nec prete Πdimus esse conditionem ad hoe vidi eatur Deus esse extra coelos 3 sed hoe adducimus ad explicandum di notifican-H. dum, ,
287쪽
aeuol. IV. de immensitate Dei. 27s
ratione & potentia operativa Dei. 'Tertio per hoc quod corpus Christi praesens
est infinitis propemodum speciebus Sacramentalibus participat immensitatem Dei: sed non propterea participat Dei operationem; cum nihil operetur in ordine ad species quibus fit praesens : ergo participatur formaliter Dei immensitas , non participata formaliter Dei ope ratione : sed illa virtualiter distinguuntur in Deo, quorum participato formalit r uno, aliud non participatur formaliter et ergo diuina immensitas virtualiter distinguitur ab eius operatione siue operativa potentia.
arto denique ex prologo quaest. 7. pamtis tribuit Deo Angelicus praeceptor, quod sit ubique , inquantum est in circumscriptibilis de infinitus : sed esse in circumscriptibilem idem significat quod esse immensum , siue immensurabile inuocali mensura : ergo ex D. Thom in praefato prologo habet Deus quod sit ubique per suam i inmensitatem: sed per hanc immensitatem non intelligit S. Doctor operatio nem, siue potentiam operativam ad extra; cum
eru prolUo quaest. a s. eiusdem primae partis incipiat hic tractare de potentia operativa ad eXIIa ; & tamen iam tractauerit in qu est . do diuina hac immensitate Si existentia Dei in rebus : ergo per hanc immensitatem intelligit D. Thoma, attributum aliud ab attribulo operativae potentiae , seu operationis. Pro quo Videantur quae dicta sunt supra in discutiendo mentem S. Doctoris circa rationem formalem te onstitutivam Angelorum in loco. Falsa igitur est praefata maior : ad id autem quod affertur in probationem , videatur pro resolutione sequens responsio. Undem labis Deus per immenstatem constitui tur formaliter in loco : sed non constituitur Deus in loco formaliter, nisi per operationem:
ergo immensitas est in Deo indistincta ab ope-aations. Probatur Minor. non est Deus in loco . Μ s. msi
288쪽
nisi habendo se per modum continentis: sed υ- habet se Deus in ordine ad locum per
modum continentis, nisi ter operationem zergo non nisi per ope Iotionem constituitur Deus formaliter in loco. Maior est certa ; spiritus enim ad differentiam corporis , utpote supe rior ad locum & ab eo independens , est consequenter in eo ad modum continenti S , cum corpus e contra ob rationem oppositam sit solummodo ad modum contenti. Probatur Mi-uor: non potest Deus rationem habere conti nentis respectu loci , nisi vel sub ratione efficientis caulae, vel materialis, vel formalis : sed dici non potest continere locum in genere materialis causae, neque formalis, ut per se patet : ergo non nisi sub ratione efficientis cau- sae , dc consequenter per operationem potest Deus induere rationem dc modum continenti Sie spectu loci.
ReJondeo negando minorem: ad cuius probationem distinguo maiorem sic. Non est Deus in loco, nisi habendo se per modum continentis, loquendo de modo quo est in loco localiter & ianquam in loco , Concedo: loquendo de modo quo est in loco praecise in distanter, , di quasi penetrative, Nego ; & concessa mino- Ii nego consequentiam, vel distinguo similiter consequens. Licet igitur loquendo de modo essendi in loco localiter dc tanqua in loco non sit Deus in loco , nisi habendo se ad modum continentis oc consequenter per Operationem; propterea quod modas essendi in loco siue in rebus localiter de tanquam in loco requirit, hoc ipso quod talis, discrimen inter locatum, Zc ipsum locum in modo se tangendi, adeo ut
sit unum continens, Zc alterum contenrum ἱ ex.
quo fit quod cuin non possit Deus habere reia
pectu loci modum Sc rationem contenti, de beat consequenter induere tunc rationem c Ο
289쪽
Quas. IV. de immeni late Dei. 177
ratione cuius ta Iem habet Ac induit rationem continentis. Nihilominus, si sermo sit de omni modo essendi in loco , in quantum. comprehendit modum essendi in loco praecise in distanter atque penetrative vel inuo missue,
falsum est quod non sit Deus in rebus , siue in loco, nisi habendo se ad modum continentis , & conlequenter per operationem et talis namque esiendi modus esse potest omni . seclusa continentia tum respectu entis corporei, ut patet in duobus corporibus se mutuo penetrantibus , quorum neutrum rationem habet vel continentis vel contenti , unde nec unum habet se tanquam locus alterius , sed habent se praecise in distanter 3 tum. etiam respectu eniis spiritualis, ut patet in duobus Angelis simul operantibus in manii,
mea , quorum alter esset in distanter in al. tero , dc tamen neuter haberet propterea rationem continentis 3 cum neuter Operaretur in alterum , ut supponitur : ergo licet conue
niendum sit cum communiori sententia Tho mistarum , quantum ad hoc quod non nisi per continentiam activam , dc consequen-rer per operationem sit Deus in rebus , si -sermo sit de modo essendi in illis localiterdi tanquam in loco ; si tamen velint praefati Thom istae talem extendere doctrinam ad Omnem modum essendi in rebus , siue localiter , siue praecise in distanter, non diffitemur , nos in hoc ea su ab illa Thomista rum caterua discedere ; sed tamen non nisi
cum magno fundamento ; cum Ut ex soluatione patet, adeo diuersi sint duo illi essendi modi, & aliunde tantum habeant funda mentum in doctrina sanctissimi p*eceptoris; . ut videte est in his, quae supra diximus , dum de ratione formali constitutiva Angelorum, in loco.
290쪽
1 2 Libeν II. de Ente increato. Quanam fuerit mens D. Thoma circas
Resspondeo , fauere Diuum Thomam praefatae nostrae conclusioni , cui etiam subicru ibunt Caietanus di Ferrara de doctrina Tho- mistica bene meriti , & in quam inclinant duo illa magna Ecclesiae lumina Diuus Augustinus , & Diuus Gregorius. Imprimis autem quod ei faueat Diuus Thomas colligo ex his quae docet in quodlibeto 6. art. 3. in quo quae rit utrum Angelus vel corpus gloriosum esse Possit in conuexo cani Empyrei, quod idem significat, ac eme extra caelos ac in spatiis imaginariis , & respondet sanctus Doctor assita maliue , ac more tuo erudite probat et unde
EA D. Thoma potest Angelus , nec non Eccorpus gloriosum esse in conuexo caeli Empyrei : sed per ly esse in conuexo cali Empyrei, intestigit S. Doctor esse extra caelos siue in spatiis imaginariis 3 yt aperte colligitur ex argumento , quod ibidem sibi obiicit, & in quo sie habet : in nihilo nihil esse potest , sed
extra caelum nihil est : Ergo non potest Angeis lus esse in conuexo eaeli Empyrei z ergo ex iD. Thoma potest Angelus , nec non & corispus gloriosum esse extra caelos atque in spatiis imaginariis ; sed dicendo posse sic Ange-' .ium Vel corpus gloriosum esse extra caelos non intelligit , nee potest intelligere Diuus Thomas quod sit ibi tanquam in loco exte, cori & eum connexione aliqua & aliquo con tactu , cum extra caelum nihil. sit 3 unde & in solutione argumehu sibi obiecti , dicit verum
esse dictum illud. quod in nihilo nihil esse' potest , s intelligatur in vi assirmationis, quasi sit aliquidi in nihilo tanquam in continente τ'