장음표시 사용
791쪽
& lentorem; potentiae imbecillitatem; δcmeatuum angustiam. Materiae quidem multitudo non ita prompte, ut paucitaS edomatur, atque eXpellitur. Lentor 8c crassities dissolutionem remorantur. Quo potentia vegetior extiterit,eb promptius alienu onus excutit. Raritas corporis, quod per ipsuin defertur non cohibet, aut distinet, quare necessum est ut qui ita fuerint affecti modo
coetera consentiant) cito a superfluis liberentur. In progressu praeter hasce causas duas alias percenset idem Galenus his omnibus communeS, quarti utraque serio ad progno- sim discernenda ne aberremus. Prima est cum humor aliquis transi igrat in alterius naturam: putrescentis i mpe sanguinis pars una in flauam bilem, altera in nigram: quantum
enim in aegrotantium corpore transmutantur humores, tantum 6c accellionii periodi. Altera est eum non eadem humorum jecies ac multitudo, neque in omnibus partibus aequaliter incenditur atque discutitur. Nimirum qui putrescere incipit humor in aliquo mεbro alter existit, alter vero ex aliis defluit, qui vel in ipsis solis cotinebatur, aut in V niuerso corpore redudabar. In hac humorucliuersitate quae plura sunt, frigidiora, crassiora, viscidiora, longiores faciunt accessiones, quae pauciora, calidiora, subtiliora, breuiores. Itidemque promptiores, ac vehementiores, aut tardiores, atque leuiores pro sua cuiusque ratione.
792쪽
in futurarum constitutionucognitionem veniamin P
CΙrcuituum incrementa eum ab externis causis procedunt, nullam hac in cognitione vim conserunt. Si ab humorum varietate pendeant. Longitudinem potius quam breuitatem denuutiant, quemadmodum &ipia humorum varietas: Im ab humorum transmutatione eius humoris in quem commeant sequuntur ideam. Sed neque seorsim sumptae singulae incrementorum differentiae morbbaugmentum necessario commons frant. Sunt saepe in principio morbi longiores accessiones quam in progressu, propter materiae multitudine, frigiditatem, crassitiem, lentorem, quae in progressu imminuitur, incalescit, attenuatur. Sunt in statu vehementiores, in statu quippe omnia vehementissima; sunt in declinatione promptiores, pauca namque & subtilis materia promptius agitatur, agitata exacerbationes parit. Quamobrem simul omnes, aut plures
Dices qui fieri potest ut longior in augmento fiat paroxysmus cum adaueho putrς-
793쪽
DUBIUM SEXTI M. VIOdinis, seruore incalescens, atque attenuatus humor citius evanescat λ Respondeo minorem in principio pugnam esse, citius proinde terminari. Instabis minus durare violenta. Instantiam admitto si paria ponantur coetera; sed in principio vis est vegetior, quam in progressu, morbus autem Ieuior & quietior, ex impari progressu breuior conflictus. Increscente quidem morbo increscit putre- πdo,no sola qualitate sed& mole, hinc pugna
grauior & diuturnior. Admittendum tamen in aliquibus obiectum argumentum. Aduertendum Colophonis loco circuituti incrementa non solum augmentum, hoc est secundum morbi tempus compraehedere, sed& statum quoque: quoniam in statu summum incrementum morbus consequitur: itaque ut ex summo incremento statum praesente, ita ex consequenti, cito terminandum affectum concludimus.
Sexta dubitatio. si uid portendant postapparentiast
DVo ex postapparentibus in Aphorismo
colligit Hippocrates, καὶ δυσκργιτ in-
μα- ἐπιφαινόμενοι δηλοῖ δc iudicatu saciles εc dissiciles, & longos, & breues morbos postapparentia ostendunr. Nos iacilioris dψctrinae gratia τα επισαι νομενα diuidamus
794쪽
in signa coitionis dc cruditatis,& in id est decretoria: utraque rursus in signa l5gitudinis & breuitatis, de quibus in sequen-quentibus dubitationibus.
Septima dubitatio. uua dicantur signa cogitionis s cruditatisZ decretoriast
SIgna cochionis dicuntur, quae notas coctionis exhibent: signa cruditatis, quae nullam prae se ferunt coetionem: illa positiva sunt, haec negativa. Coetionis, alia sunt debilis, alia manifestae, alia perseehae: & hui', alia perfecta, alia imperfecta. Signa coctionis debilis, ea sunt, quae rudia tantum illius lineamenta adumbrant. Manifestae, cum iam manifesto sese prodit in excrementis naturae actio. Perseitae, cum plane euictae atque edomitae causae morbificae notae prodeunt. Et hae quidem si suis sunt muneris absolutae, perfectae undequaque victoriae nos reddunt certiores; sin aliquid sit quod deside
Ad signa cruditatis negativa quae ex sola coctionis negatione percipiuntur, alia quae dampositiva referimus, corruptionis scilicet aut prauitatis. Prauitatis qualia in malignis ulceribus in pure visuntur.
795쪽
Corruptionis, qualia in Sphacetismo. Decretoria sunt, quae vel suturam crisim, vel praesentem nuntiant: illa praecedentia
Praecedentium alia securitatem pollicentur, ut coctio. Alia diem, tempusque futurum prae mons frant, ut humoris motus, &exaherbatio. Alia inflantem notant, ut signa
perturbationis Criticae: quibus enim Crisis aduenit ijs nox ante accessionem difficilis. His adderem consequentia, ad quae resertur haec ultima modo allati Aphorismi clausula quae vero sequitur magna ex parte leuior existit sed hui' non sunt cosiderationis. Antecedentium porro quaedam sunt uniuersalia Crisb' omnibus communia, ut vigiliaeζspirandi disscultas praeter rationem, pulsus inaequalitas, sitis vehemens, iactatio corporis,&- alia id genus, quae humorum motum, dc inde excitatos fumos consequuntur. Alia sunt particularia dc propria, quae speciem cuiusque Crisiis exprimunt : ut ructus, flatus, ventris crepitus,& infatio, lumborum dolor futurum ventris profluuiu denotant. Sanguinis vero fluxum e naribus,
faciei rubor , grauis capitis dolor, pulsatio temporum & quae passim ab Hippocrate annotantur, quae passim ex prognosticis ,
Ipidem ijs congeret lector curiosus. Quae Conc Omittantia appellamus, signa 'simul sunt de causae Criticae, nempe eXcretio, & abscessus. Excretionum multiplices
796쪽
sunt differentiae, aliae namque fiunt per deini eictionem, aliae per vomitum, nonnullae per urinas, quaedam.per sudores, aliae per sanguinis effluxus ex naribus, utero, haemorrhoidibus, Nobis de alui tantum deiectionibus,vrinis & sudoribus sermo erit, quoniam de his sol sim mentionem facit noster Aphoris. mus: abscessus nomen non de veris solum abscessibus debet accipi, sed de Exanthematis Echimatis, papulis, 3c emorescentijs, aut quibuscunque eruptionibus.
Octava dubitatio. si modo' disserantsigna coctionis ,
COctionis signa nunquam in primo flatim morbi principio seu tepore se se
exerunt, at illud finiunt; quadocunque tandem supponantur, habenda in bonis, indi- sect- -- t. cij celeritatem, firmitatemque portendunr. Et quo citius visuntur, eo promptius san, talem affore promittunt, naturae quippe Validam actionem perpetuo demonstrant, &vid oriam. Cruditatis signa diutinu quidem sis , ὰ ς necessitate significant, ex se ta- Cristi l . neque salutaria, neque lethalia. Crisima cum primo exacte morboru primcipio ma squam inuadui, sed vel in augmento vel statu. Infida sunt,& contraria fgn,
797쪽
ficant pro diuersis morboru teporibus. Alio ciuidem tempore,& secundum aliam dispositionem Critica sunt; alias vel symptomata, et praua signa, vel omnino non decretoria. Capitis dolor exempli gratia) delirium, ver-cigo tenebricosa, alui & urinae profluuia, sudores,& quaecunque his similia , stabile nihil indicant, decernentia proinde sunt &non decernentia, vel quia mallo modo de-Cernunt , Vel quia malo. Sciscitabitur studiosus aliquis, quibus tandem coniecturis crisim perfectam dignoscamus. Huic quaesito satisfacit Hippocrates breuiter& suo more, si qualia inquit vacuentur,& quando, dc qua parte & quantum opus est. Natam ex ista breuitate studiosis dissicultatem breuibus explicem US. Per qualia, humoris species denotatur, humoris inquam molestantis , non alterius: nam si talia purgentur qualia purgari oportet, conseri & leuiter serunt, sia minus contra: hoc est si peccantes humores vacuentur laudabilis est Crisis, cuius bonitas eκ conferentia α tolerantia tanquam signis' conseia, quentibus aestimatur. Quando, quatuor complectitur : primo morbi tempus, non enim vere crisin a morbi initio possunt apparere, neque si appareant in augmento, Certa sunt dc tuta: sed eorum qui natim pereunt velociores iunt indicationes, quoniam dolores & continui &sortes. Quae vero ad melius indicant non sta-
798쪽
tim manifestantur. Secundo tempus coctio- nis, istud me docuit idem Hippocrates, hae quam praecedentibus subiungit sententia, quae prae indicata sunt, si crude indicata sint ν δε ορο recidivae fiunt 3 prae indicata vocat, quae ante tempus coetionis. Tertio diem notat haec clausula, si enim indiciu fiat extra prescriptos dies, recidiuas fore significat,&fuerit sane perniciosa: extra praescriptos dies, hoc est extra criticos, quos
textu praecedeti enumerauerat. Quarto signa
indicatoria, nam quae sine signo indicatione disparent ait diuinus senex) male indicata sunt. Postremum utrumque signum is ipse in prognosticis unico hoc textu compraehendit: si quibus febris desinit non cum in- dic ijs solutionis , neque in diebus decreto-
rijs, recidiuam expectare oportet, Quo loco horum duorum alterum adesse satis videtur Galeno. Quoties neutrum adseeoru quae dixit Hippocrates, tunc expectanda, inquit, recidiva, non ubi alterum adsit, alterum desit. Hanc autem praesentis sententiae rationem profert, quoniam quae non ex ratione leuant recidiuam facere consueuerant, quanqua diebus accHant decretoriis. At vero constat ut haec non ex ratione le- Uent. Quaecunque neque cum indicijs solutionis, neque in diebus desinunt indica rorijs. In genere pro infidis dc periculosis ea reputanda quae ante tempus prodeunt, humoris enim esseratu impetum potius quam naturae
799쪽
turae robur aut conatum arguunt.
parte, familiares naturae vias denotat, sue loca singularum partium euacta attonidestinata, ξυμφεροέοι Hippocrati appellata,
quae a Galeno in arte Medica percensentur. Quantum opus est, euacuationis modum dicit, dc quantitatem. Confertim fieri debet critica vacuatio non paulatim ;& vacuationis quantitas, vacuandi humoris quantitati respondere. QSae paulatim fit excretio debilem naturae facultate ostendit, neque pau- cum quicquam criticum est, omne vero nimium naturae inimicum. Pauci vomitus,
biliosi mali, inquit in prognosticis Hippocrates: ubi excerni pauca in aegris viati quod-dem ex signis aes inrat Galenus quae eX tΟ- rpru.to. to prauitatem habent, siue sanguis per nares, siue deorsum per ventrem, siue per vomitus tale quippiam quod superfluunt sit excernatur. Idem& in sudoribus,& his quae
per uterum egeruntur, nihil enim eorum quae decretoria sunt exigue secerni conuenit. Sed quae ita vacuantur omnia duorum' alterum subeunt, vel quod non queant tolerari ob copiam , vel imbecillitatem ostendunt naturae expellere superflua proponentis , at impotentis. Hae enus Galenu s.
signa quaecuque Crisima a praefatis legib' se subducunt, vel Ci isma esse desinunt, aut salutaria. Iam nunc ad particularia descendamus, quorum in Aphorismo quatuor species proponuetur. spnta, quae solius t ιoracis sunt C cc
800쪽
peculiaria & propria: urinae, alui excrementa Ac sudores, quae toti corpori expurgado sunt idonea: quid singula proserant expedamus.
Nona dubitatio. uuid ex sputis praesagiendumst
., . st A D l udabilem screatione tria ab Hip
ἡ P Axpocrate desiderantur, nempe ut cito,& prompte excreetur, 3c flaua bilis admodum permista ipsi appareat. Cito hoc est circa initia aegrotationis. Prompte hoc est iacile & sine dolore: si multo post screetur
flaua aut rufa, aut multam inserens tussim, atat non admodum permista deterior est, Cita quidem facilisque excretio a tribus pendet , a iacultatis motricis robore, a partis dispositione . a materiae conditione. Ualida facultas exacte inchoatum opus
perficit, non in media senetione subsistit aut deficit. Probe disposta pars illa est, quae patentes habet meatus , itavi humoris effuxus non intercipiatur: vel quae non admodum vehementi dolore insestatur, ratione cuius ab expulsione reuocet & interpellat in ipsa expellendi contentione aegrotantem. Expa te materiae requiritur quaeda substantiae moderatio. Quae viscida & crassa , membris tenaoius adhaerescit, Sc ad motum inepta est. Quae tenuis admodum & aquea, vi spi-