Academiarum celebrium vniuersi terrarum orbis libri 8. partim recèns conscripti, partim ita locupletati, vt planè noui videantur auctore Iacobo Middendorpio, .. 1

121쪽

entes, q- bonis literis operam dant disfient aer . vero agunt,qui vel nobilitate gener velo - bus confisi, cat vam uatibin abys abrepri,

bonas artes cotemnum, oeco traria argumenta empluantur. C A P v T XI. olim refert Cicero in Acad Emicis quaestionibus, & de Finibus bo- ἴ-Snoru & malorum scribens quibus di bliceret philosophari, quique bonarum artiutudia viris principibus indecora putarent.Nec tostro seculo desunt, qui argumentis ovibus. lam conquisitis eundem errorem conentur struere,&bonarum artium studia, velut m um auspicium &pestem detestentur. Nam eos,inquiunt,homines, qui sapientiae udet, lucem fugere,celebritatem Vitare,otiamnibus modis amplexari, & sic tand im to ore desidiaque languescere, Ut neque promti, nec ad ncgotia publica siue domestica utia .rs evadant. Cum igitur reges & Principes ad inta negotia quotidie transigenda, di ad totericula, quae semper impendent,propulsan daati sint, quid minus conuenit, quam mentemtio enervari Philosophia igitur,quq sine sumeto otio constare non potest, a Principibus a

Ussenda non est.

Tanta fere Philosophorum ignauia, tantus 'O: or est, Vt domo pedem cstercnces,ita tei horuIIn . cc lucis intolemiam ingredianis

122쪽

r8 Ac An ENIARUM tur, ut vix Vestigium firme ponere queant: in Jmultitudine ita titubant, & naesitant,norosque pariter & ignotos praetereunt. Vr appareaI

meque mores hominum, nec vitae consuetudi Φnem,nec Vrbis,in qua nati & educati sunt regiones nosse. 35 enim magis se ad literas appineant, eo magis ab omni humanitatis sensu de seruntur. Thales forte inambulans, cum caelususpiceret in puteum incidit. Tum seruula ridens:En, ait, egregiu hominis sapientis acumρ dum caeli plagas intueri conatur , puteum ob oculos positum non videt. Dum enim res λ- lstrusas summo studio pervestigant,nec ea qui alem quae versantur in communi vita cernunt , nec pericula, quae sunt in rebus ipsis, aspiciunt. Philosophoru vita est communi Vitae cotraria. Nec enim voluptates exquirit,nec dolores timescit,nec honores ambit, nec gloriam desiderat,nec odio aut amore, aut alio sensu commouetur.Quale autem illa sapientia adiumellatum rebus communibus importabit, quomodo in scelus vindicabit,qui nescit irasci Num hominis afflicti miseriam sublevabit, qui mi

scricordia nequit ' Quid ad belli pericula

subeunda,& ad hostis ferociam armis & virtute comprimendam excitabit, qui nulla laudia latque dignitaris studio moueturἶ ruis ergo sapiens ille omnes caeli regi nes mente definiat, Ferum omium cursiosognitione c0mprehendat,reip. tamen inutilis erit. Sic erit affixus libris, ut nec querimonias 'hominum audiat, nec potentium iniuriis ob-

123쪽

L U a s R Ι.s star,nec stipplicibus opem ullam serat. Principes autem quod volunt, valde Voluti Si igitur literis oblectari coeperint, quis eos abeariam studijs abducet'Sunt vulgo qui alios sapientia antecedunt suspecti & inuisi,&ab his se contemni atque rideri putant. Illorum quoque sententia a communi ho- :minum more & consuetudine vehem&er abhorret, Vita communis cum esum ita pugnasi& lingua linguae dissimilis est, cminionesque, opinionibus aduersantur. Quo fit, 't nullam possint inter se societatem inire , nec stabilem moris consensionem conserum. illa sepie tia vulgus offendit: Principi autemomae st dium in subditorum beneuolentia concilianda

ponendum est.Nihil igitur Principi minus c uenit quam illius lipientiae disciplinis institui, qu ibus a se suorum voluntates alienet, suspitia . ossis& parum fideles efficiat. At Philosephinε

modo lingua loquuntur alienae nemo enim es

os intelligit,nisi qui est eadem disciplina penistus inbutus, neq; solum alieno & obseleto cubru vestiuntur,sed etiam sensu ,sententia, mori , tis,Vitae communi repugnant longeque aliter, de omnibus penὸ rebus bonis & malis loquun- , tur & sentiunt,quam reliqui homines opinan, tur.nihilque verius esse statuut, qtiam id quod est longi silmea communi se tu disiunctum. ii principi vero nihil magis optandum est,qu messe charum& iucundum suis. Beneuolenti vitae similitudine continetur,&dispari Viuen.

124쪽

se videtur,quam tradi principem Philc sephis

erudiendiim.Si totius antiquitatis memoriana Teplicemus,experiemur,ea mala,quibus maxi- .ma imperia corruerunt. suisse per homines doctos & eloquentes importata. Homo enim nequam & improbus si fuerit disertus & erudi-' tus,rem p. dicendo conturbat,& ad quodvis fi sitium impellit, & maiore quodam artificio scelus occultat. Cumque eruditi ad sim mos honores Perueniunt, alterutrum sere accidere vidensus , ut vel quaestus aut commodi gratiarem p in fraudem consciant, aut sapientiae pinione subnixi, temere de communibus reti.

statuant,&i' a patri .e .rmamenta conuellant.

Nihil est enim magis summae temeritati finiti mum illa confiden tia,quq serε semper est cum .summa eruditione coniuncta. Similia multa contra Philosophianti & liberales artes temerear imprudenter pcruulgare non erubescunt, istis hominibus,qui eas literas pessime oderui, ae abs te vlla ratione calumniantur. Nec enim haec stLdia homines desides aut tiosos, vel Reipubi gubernandae ineptos reddunt, ut illi impuacter vociferantur sed vigulantes,& studio vers laudis atque dignitatis in.

Quod si a principio Philosephia suisset

Principibus rectὶ culta. nunquam Respublica in tam pestiferos morbos incidisset. Nec enim ilia est,nec unquam eri comes ignauiae,sed vigilantiae magistra:non homines , studio publicae salutis auertit, sed incendit mon superbiam,

125쪽

L I B A IV Ι. malec insolentiani gignit, sed ad modestiam, Ze

e rissimum decus impellit. Non igitur in his f adijs calamitatis caiisa, sed calamitatis unicii π efugium consistit. Nulla enim medicina a/ nitieri potest,ad sanandas vitiosas Reipublicae Fartes efficatior, quam sapientia. Est enim s Pientiae studium verisiima animae reiecticina, qua nihil est viiijs & intcstitiae mogis inimico. Etsi diuites,& generis nobilitate clari,ali-κ luando ad magnos honores & magistratus si i-Bito, absque ulla eruditione conscendunt. tamen hoc rarum est,& eruditione sapientiaque

destituti, diuitiis. & nobilitate res . uti, vel unos magistratus pro decoro administrare ne quibunt.Nam sapientiae, non fortunae est omnis felicitas tribuenda. Quod indicat Iuvenalis:

Eam nunsen prudentia. Quoniam ergo incredibilis bonarum arti-xun in Republica Christiana utilitas est, ube ximique fructus,& maxima necessitas: praeci re utiliterque fecerit omnis adolescens,ini v cunque per fortunam licet, si prae caeteris omnibus rebus,huic tam praeclaro, tam Vtili,tamque necessario studio totum se tradat. Nam si

mihi obsequeris , inquit apud Lucianum ipsa

γ παιδεια,siue humanitas, aut Philo sephia, principio tibi ostendam, multa Veterum Virorum, priclara opera, & res admiratione dignas,& a

Vii nimum quod praecipuum in te est exornabo tibi multis praeclaris omamentis , modestia, iustitia,pietate, prudentia, amore .honesti,&' 1 . pulchers

126쪽

ya AC A DEM ARVM puIcherrimarum rerum desiderio,& quae . que diuina humanaque sunt, breui tempore docebo te. Vt diues & beatus omnib' videaris. Magnis inicieris honoribus ,& laudibus omisnium celebraberis illorum quoq; qui genero diuitijs cateris antestant, primo in consessu dignus honore existimaberis, & peregre sort. profectus,in aliena terra, haud ignotus eris,ac, sorte aliquid dixeris, plerique hiantes te a scultabunt,admirantes,praedicantesque cum te

propter dicendi vim,& sapientiam; tum patrε tuum , ob felicitatem prolis , &postquam ex

hac vita decesseris, nunquam desines conue sui doctis, & cosureudinem habere cum optimis;Demostiaenem certe vides cuius fuerit filius, & quanti ego ipsum secerim Aeschinem timpanistriae cuiusdam filium propter me etiaph il ippus rex palpavit. Pluribus argumentis pulcherrimis ingenuarum artium fructibus

noc copiose ornateque Lucianus declarat,quae

ex Scriptura sacra deprompta esse videntur, bi Sapiens sic loquitur: Sapientiam amavi,&exquisui a iuuentute mea, di quaesiui eam sponsim mihi assumere. Habebo propter hane claritatem ad turbas,&honorem apud Seni'res iuuenis, & acutus inueniar in iudicio, & in conssectu potentium admirabilis ero,& facies principum mirabun-

mr me: tacentem me sestinebunt, & loquentem me respicient, de sermocinante me plura, manus ori suo imponent. Habebo per hac im-

oxialitatem, ia memoriam aeternam his,qui post

127쪽

,ost me suturi sunt, relinquam. Disponam, opulos .ct nationes mihi erunt subditae. Fili, i iuuentuto tua excipe curistrinam, & usque ad carios inuenies sapientiam. Quali is qui arat,&qui seminat, accede ad eam, & sustine bonos 1 roctus illius: in opere enim ipsius exiguum laboratiis , &cito edes de gonerationibus ipsius. Iustitia di sapientia cibabunt amatorem suum pane vitae, & aqua salutari potabunt eum: 11rmabunt illum , & non flectetur: exultabunt apud proximos suos,& in medio Ecclesiae aportet os eius: stola gloriae vestiet illum,iucundiis talem & exultationem thesauriZabunt super illum, S nomine aeterno haereditabunt illum. Beatus ergo homo. qui inuenit lapientiam, Preare,. ait Salomon, & qui affluit prudentiar melior 'est acquisitio illius negotiatione auri&argen- thprimi de purissimi tructus eius,pretiosior est cunctis opibus,& omnia,quae desiderat ,h- ι non valent comparari. Per sapientiam sanati sunt quicunq; placuerunt tibi Domine ab iniatio. Haec amicos Dei atque Prophetas constis tuit. Corona sapientum diuitiae eorum. Quid prodest stulto habere diuitias, cum sapientiam, emere non possit. Longitudo dierum in dex, tera eius,in sinistra illius diuitiq&gloria. Viae eius pulchrae, & omnes semitae illius pacificae. Lignum vitae est his,qui apprehenderunt eam,&qui tenuerit eam, beatus Melior est sapientia cunctis opibus pretiosissimis,&omne desi- 4erabile einon potest comparari. Proris.

. Sicut protegit sapienua, sic protegit pec

128쪽

9 ACADEMIAR via'nia. Hoc autem plus habet eruditio & si tenatia, quod vitam tribuunt possessori suo , Omne aurum in comparatione sapietntiae est arena exigua , & tanquam lutum restinnabitur argentum in conspectu illius. Melior est ac anisicio illius negotiati. ne auari & argenti, primi &purissimi fructus illius. In me,inquit,gratia omnis Vitae & Veritatis, in me omnis spes vitae & virtutis.Spiritus meus super mel dulcis,de haereditas mea super mel &

Qui me inuenerit,inueniet vitam,& hauriet salutem Domino: qui aut em in me peccau ri laedet animam suam,&omnes,qui me oderunt,diligunt mortem. Mecum sunt diuitiae,& gloria, & opes,& i stitiae. sMelior est seu Rus meus auro,& lapide protioso,&genimina mea auro electo.Μecum est conliliuin,& aequitas, &prudentia,&fortitudo. Per me reges regnant, & legum conditores iusta decernunt. iAd vos reges sunt sermones mei: Distite mpientiam,Vt non excidatis si delectamini sedia D N sceptris, reges populi diligite sapientia. . in perpetuum regnetis. Diligite lumen sapia entiae omnes, qui praeestis populis. Multitudo. sapientum sanitas est orbis terrarum , & Rex sapiens populi stabilimentum est.Lingua sapia entum sanitas est. Dies tui per me multiplicabuntur , & addentur anni vitae. Lignum Vitae

in his,qui aphtahendunt eam. Posiide sapien

129쪽

glorificaberis ab ea,dabit capiti tuo augn i gratiarum,& corona inclyta proteget te:amulabis fiducialiter in via tua , & pes tuus aronnpinget, nec habebis offendiculum curreris. dormieris, non timebis. .iniesces sanus it semnus tuus,Dominus urit in latere tia . . Ciuitatem sortium ascendi i sapiens,dest utque robur fiduciae eius. Sicut aqua profun- ει est. I, sic in corde viri consilium: 1ed homo sans exhauriet illud. Vbi non est scientia an, e, ibi non est bonum. Melior est sapientia iitiis,quod vitam tribuit possessori suo. Μ ''. er. 1'. ir est 1apientia quam arina bellica. Melior sapientia quam Vires, & Vir prudens quam

Vir pauper & sapiens liberat urbem obses,

a rege magno, per sapientiam suam. apientia con xtabit sapientem super do Priscipes ciuitatis. .r sapiens sortis, Ac vir doctus robustus,&liis.Sapientia aedificabitur domus,pruden iborabitur, indoctrina replebuntur ce

ristoteles igitur ad bonarum artium stilis luentutem excitaturus, eruditionem at Te inter prospera ornamentum, & intersa refugium. Theophrastus vero lumi nibus doctum dicebat, nec in aliena pa' regrinu esse, nec amissis familiaribus o is,amicis usq; carituru Liberalibus enim . . xes princiae οἱ tu a*uvit aduer'.

130쪽

is, summamque beneuolentiam etiam barbaros experiuntur, si tantum liceat inno teicere. Q od recte deprehendi aiebat Ari stir ipus,si doctus cum indocto,nudi ambo ad igno. tos mitterentur. Qiod omnibus sit philoso

phandum , & quanta sit Philosephiae utilitas

indicat Horatius: ipaverib- prodest, locuplitib- aquλneglectum pueris, lembin, nocebit. Feruer auarit , mara, cupidimem ASunt verba ct voces, quibis hune lenire vitirem Possis, ct metram morbi deponerepa=tem.

Intendes animumstud's, o rebiu honestu, Insidia vel amore vigil rorquebere.

Ss patria volumniasnobis vinxre chamos tenerum pueri, balbam, Poetasigurat: Torquet vilis ρbscoemo sam nunc sermonibuι aureno