Academiarum celebrium vniuersi terrarum orbis libri 8. partim recèns conscripti, partim ita locupletati, vt planè noui videantur auctore Iacobo Middendorpio, .. 1

501쪽

- ' A C A D E M I A R v MDij haberi,& coli desiderabant. Ιccirco Variis, fraudibus vli, asciscebant sibi nomina pote tissimorum regum, sub quorum titulisti otiores sbi diuinos vendi carent. Et erroribus in hominum animos immissis, veri Dei notione auerterent. Hac enim fraude diabolum istinde ab initio tam idolorum cultores, quam .haereticos misere decepisse, Tertullianus v tus & grauis scriptor,in libro depraescriptio nibus hi reticorum pulcherrime demonserat Diabolus inquit, cuius sunt partes inuertendi veritatem,ipsas quoque res divivorum sacramentorum in idolorum mystersis emulatur.

Tingit & ipse quosdam Utique credentes & λdeles suos,expiationem de lauacro repromitti etsi adhuc meminit mythrae, signat illic in fronte milites suos, celebrat & panis oblati nem , & imaginem resurrectionis inducit, oesib gladio redimit coronam. Quid quod Besummum Pontificem in unius nuptijs statuit'

Habet quoque Virgines, & continenteS.Caet

tum si Numae Pompilii superstitiones euoru uamus, si sacerdotalia officia&priuilegia, si

acrificantium ministeria,instrumenta,& vasa sacrificiorum, ac piaculorum & votorum curiositatem, cosideremus, nonne manifeste

diabolus morositatem illam iudaeae imitatus est Qui ergo ipsas res,de quibus sacramenta Christi administrantur, tam aemulantes af -- , ctauit optimere in negotiis idolatriae, utique

502쪽

L1 aER III. M3ctorum Christianorum sensum de sensibus, verba de verbis, parabolas de parabolis pro phanae & aemulae tidei attentare. Et deo nem diabolo immissa esse spiritalia nequitiae, ex quibus etia haereses Ventui, dubitare quis debeat:neq; ab idololatria distare haereses, cum&auctoris eiusdem & operis sint,cuius &idois lolatria,&c.Huc pertinet illud Sapientis capute ρ Benedictum est lignum, per quod fit i

stitia. er manus autem quod ni Idolum m

ledictum est, & ipsum, &qui secit illud, quia

ille quidem operatus est,illud autem cum es sit stagile,Deus cogno minatus est. Similiter autem odio sunmeo,impius & impietas eius. Etenim quod factum est, cum illo qui fecit, tormenta patietur, propter hoc &in Idolis

nationum non erit respectus', quoniam crea

turae Dei in odium factae sene, & in tentationem animae hominum, & in muscipulam pedibus insipientium. Initium enim fornicationis est exquisitio Idolorum, & ad inuentio , illorum corruptio vitae est.Neque enim erant ab initio, neq; erunt in perpetuum. Supem cultas enim hominum,hic adinvenit in orbεttrrarum. & ideo breuis illorum finis est in uentus. Acerbo enim luctu dolens pater,rapti

cito sibi filii, secit imaginem, & illum qui lucquasi homo mortuus fuerat, nunc tanquam Deum colore coepit,& constituit inter seruos suos sacra,& sacrificia. Deinde in te ueniente tempore,conualescente antiqua consuetudine,hic error tanquam lex custoditus est,&ty-

503쪽

yannorum imperio colebantui figmenta. hos quos in palam hoRines honorare n5 p

terant,propter hoc quod longe essent, e longinqua figura eorum allata , euidentem imaθginem quem honorare Volebant, secerunt. ut illum qui abierat tanquam praesentε colerentsua sollicitudine. Prouexit autem ad horum culturam,& hotqui ignorabant,artificis eximii diligentia Ilia se enim Volens plus placere illi qui se Uump-6r, elaborauit arte sua, ut similitudine in meis Ilusifiguraret. Multitudo autem homiriu a ducta per specieris operis, eum qui ante tem ous tanquam homo honoratus suerat, nunc Deum aestimauerunt. Et haec fuit vitae hum oue deceptio: quoniam aut effectui, aut Regubus deseruientes homines,in communieabit nomen lapidibus & lignis imposuerunt. Et no suffecerat errasse eos circa Dei sapientiam: sed & in magno viventes inscitiae bello, tot &eam magna mala pacem appellant. Hac ergo fraude diabolus contra eos usiis est. Utinam: ipsi talem in Vera religione conis stantiam re magis quam Verbis obseruassens

qualem Cotta Pontifex &philosbphus apud

'Ciceronem se in paganismo obseruatum est, lib. 3, de natura Deorum: Ego sacra,caerem nias, & religionem, quam maioribus accepi, defendam,semperque delendi, neς o ea ullius unquam oratio aut docti aut indόω

mouebit.' Et idem Cicero 6. Verrina de Siculis De

patrio ,

504쪽

patrios, quos 1 Maioribus acceperunt, cole dos sibi Aligenter& retinendos arbitrantur. Primo igitur inuestigabo praecipuoru, &quae utilem doctrinam continent sacrorum, quoad eius fieri poterit rationem:deinde quom do cum Iudaeorum religione & legibus co sentiant: postremo, quemadmodum sublato errore, ad veram nostram Christianam religionem affecta sint, breuiter aperiam. Praeser tim cum Veteres ante legem Patriarchae ea dem fidem, eandemq; propemodum religi nem habuerint, quam abrogata lege Christi ni obseruant. Lactantius etiam libro septimo diuinaru institutionuari, ca.24.amrmat,quod philosophi ac poetae, etsi veritatis arcana eo quod non recte intelligerent) turpiter corruperint, magna tamen ex parte cum prophetis consentiant. Et Clemens A lexandrinus probat, quod Numa rex plurimorum secrorum apud Romanos auctor, Mosen fere imitatus sit.Moses enim latis legib' id Iudaeis suis praecepit,quod Veteres ante legem scriptam Ian Lgenae de sancti patres per italiam, caeteraSque mundi partes spolE secerat: ex eodemq; fonte Noachi & Molis doctrina manavit. Quanqua Numa eam deprauabat, & onerosissimis superstitionibus,ut Tertullianus loquitur,R manos onerabat. En vero & sutilis hoc loco& accuratius explicare decreui, propicrca, quod haec eorum Theologia. ritus, & cT ' monis,a Veteribus ante Christianismi in IV iis

manis, in alias quoque prouincias dilp ri

505쪽

1ς ACADEMIARUM propagatae sunt. Ne haec eadem in earum d 1criptione saepius repetere cogari, De Iano. , - Via Veteres Principem in sacrificando I Moliae Ii. --Voluerunt,quem primum in Ita

.ev.8. - cultum Deorum demonstrasse credebant, P oriis iccirco nos ab eodem hanc tractationem notariis incommode ordiemur. De Iano ergo variae a.defuer apudscriptores sententiaereperiuntur. Dum

doths πι- alii Ianum regem Epirotarum fuisse opinan-- W-- tur,cuius auxilio& consili, cum Romani hinstes superassent,temptu ei extruexerint, quod Ianiciatum vocaretur,stainamque bifrontem posuerint,Vt ab una parte viri,ab altera mulieres adoraret. Alii nescio quem Ianum finxerunt, quem propteranimarum rerum inuen

tionem, maximaque beneficia diuinis honinribus assicere, &adorare cceperint. Uerioris historis peritis viris minime dubium est,quin illorum Ianus, Noachus noster fuerit,uel sabiem Noachi filius Iapetus,neposue Gomerus. Nec enim obscurum est, quin illum Ianum Vocarint, quem primum Italiae parentem ev titisse arbitrabantur, quique primus terram illam, colendam, habitandamque aperuiset, & omnium rerum bene gerendarum ianuam. hoc est,rationem demonstrasse diuinumquocultum,& liberalea artes ipsis tradidisset. Ianuenim Martianus lib. q. cap. I.rerum omnium Ianuam & principium fuisse creditum scribiti Unde&domorum transitusianuae appellas

tur, inquit ca.8. od vel clauas quam illi 3 fingeba

506쪽

L EAR ΠΙ. Α λtingebantur declarabant. Is vero an Noachusi ipse suerit,an ipsius filius Iapetus,etsi hactenus

assirmare non possum, iplaru tamen nominu, quae Iano tribuebantur, vera ratio imprimis Macho c5uenit.Nam is demum primus omnium hominum parens, pacisci; inter Deum& nouum orbem auctor, bonarum artium,&religionis, agriculturae, & Vini reperior, post diluuiu fuit. Primus Italiam aperuit ipse, vel salte lapeto filio,nepotiuc Gomero precepit, uti ea prae caeteris A is partibus instaurarent. la vero cui recti istotis nomε copeteret,quim ipsi Noacho'quippe qui utriusque,ante& post diluuiu, orbis csrtissimam rationem sciebat, duorumque mundorum historiam

norat, & tanquam verus atque antiquissimus pater de thesauro sapiεtis suae tam noua quam Vetera depromebat,iam diuinarum quam humanarum rerum peritissimus, ac Vtrumque tam agros colere, quam rempublicam administrare docuit.Quod ipsi etiam Itali perspe- xisse videntur, quando perpetuam memoria ad posteros transmissuri,nummum secerunt, in cuius altera parte bifrons caput, in altera nauis cerneretur. Indicantes venisse Ianum naui ex Asia in Italiam, & Vtriusq; orbis par--βus verum patrem & Imperatorem existere. vidisseris-Ιdque longe apertius ex quadrifrontis nomia via ne colligitur. Quod nemini verius applicari potest qu- Noacho e qui non Asiam&Eu- I qη .ropam tantum,sed reliquas etiam mundi parites, totumque terrarum orbem instaurauit,

507쪽

u S I subernavit & rexit. Ac illud imperium quia

Iapetiis filius latissime tande propagauit,No chus pater non modo coepit, sed optimis rei. legibus de artibus, & vera reii done firmauit.

Quanqua teporis. rerum, memoriaeq, edacis,

lapsu, quod Iapeto Gomeroq; primis Italiae' colonis,prmpuε vero Noacho tribuεdu erat, longe posterioribus hominibus,qui vel Memtia,vel reru gestaru inuentarum ii magnitudis, ne praestantes,suerant,asscripserunt, & superstitionibus atq; idololatrineruerterat. --re 2. nodus Turonεsis-sacrificare prohibuit. Porro ab agricultura, &saluberrimi vini inuentione Noachu Saturnu appellarat, sib cuius imperio aurea secula fuisse legumn Mortuo igitur Noacho diuinos honores impenderunt,& longius, ut fit,in escepto errore progressi,varia sacra instituerut,ac relicto vero Deo, quem illim colendum & adorandii esse Noachus variis argumesis, & externis symωἰα εν docuerat,idola sibi fabricare coeperut,im- νιονdiis. piaque sacraficia usurpare. Primum in oriente Functim in adoratu quidam opinanturSemu filium Noa- Cisoanis. chi, quem alterum a Noacho Dei martyrem' voca quod innumeras caedes. crudilitates, &Idolataria nefandas libidines filiorum & nepotum sit rum videre oportuerit. Quod uero tam leui-Ch-- Noachi nostri posteritas vera religios' ad idololatriam, & turpissimos errores pro Variae apud veteres scriptores cau ι ' - se redduntur. Sunt enim qui Chamo silio

Noachi tribuant: modis prioris mundi ha

508쪽

luuium orbem intulerit: vel falle a patre maledictus,odio & furore quodam ant recessi, ii qua in vera religione con firmaretur. Prost L -.ια ptereaque falsam religionem pro vera siue per malitiam, siue per ignorantiam introduxerit,qua alii istirpe sanctae radici ut Lactan- ius loquitur, avulsa,probare,nouosque m ' res & instituta pro arbitrio condere malu runt. Atq; hic malorii omnium fons & origosuit. Nam cum Deus naturam ho minis sic fa- ev. ii in bricare voluerat,vt duarum in primis rerum cupidus Mappetens esset, sapientiae nimirum ti religionis icci co silli de errare contigit, quod aut religionem susciperent, omissa sapia entia, ant sapientiae soli studerent omissa relusione : cum alterum sine altero vix positi esse Verum: Ceciderunt ergo ad multiplices religiones,sed ideo falsas,quia sapientii relinquo bant quam illos docere poterat, ctos multos esse no posse:studebant sapietie sed ideo fatis, quia religione summi Dei omiserant, qui eos ad veri scientia poterat erudire. Sic hominestam olim quam in praesens, qui alterutru fhDcipiunt, vitam deuiam, maximisq; erroribus plenam sequuntur:quoniam in his duobus in- Idjm separabiliterconnexis Nosscium hominis,& e .i6. veritis inclusa est. Prettertim hi,q ii sacras lit

rasnon recte perceperunt. ut quemadiuoduVera sapientia & religio a persidis hominib uscorrupta & deprauata sit,cognoscere possent. Mii hetc omnia religionis&pietatis osori, arq;

509쪽

AC A D E MI A R V recognominabatur, Scevols,Bruti & Ciceronis eloquentiae parere ut alios innumeros omittam,exempla testantur. i gloriam imperii Romani doctrinae praestantissimis munerubus supra modum illustrauerui. Populus V ro cum eius utilissimi studii, ipsu umque artium fruita perspicere inciperet , paucos Vel Reipublici vel militiae praefecisse legitur,qui non essent earum domina perpoliti.Neque ipsi tantum inurbe ciues amplissima laudis odinamenta,quod Philosophiae excelletes essent, plebis consensu consequebantur e sed externi quoque eruditionis commendatione in ciuitatem asscribebatur. Florente enim Republica,inquit Blodus, literis omnibus honor maximus suit:nihil ri in ea urbe maius, nihil op- . tabilius literis & doruina extitit. od Cicez.3.de rone permovisse credo,quado ut nihil in uni Marueor. rerum natura mundo, sic in terris nihil Roma melius,nihil praestantius esse affirmat. Pup.ol. Arcem deniq; Regum & Nationum exterar lumε gentium, domiciliumq; imperij vocatia .r.e. 6. Qui λψμ re Plini plures in quocunq;gene-D.ii.ι.1.' imio. tulit, tuam citere terr .Nec alium de plura maioraque virtutum &doctrinae exempla extitisse ait Fabius.

De Theologia Romanorum.

JETsi diuinarum humanarumque rem sciotiam,veram religionem,& syncerum unu us Dei vivi cultum, Noachum sue Ianum in Italia intulisse, & filios suos his tam viva vo-

' qui. M tu libris aduersus omne erro-

510쪽

LIBER III. rem satis instruxisse, supra est demonstratum paulatim tame eius posteri, sua bre diabolo,

paterna pietate, religione,& moribus longissime aberrauerunt. Vt nimirum pro vero Deo; quem pater Noachus docuerat, ex terna quaedam idola Venerarentur, & propinter persuasionem colerent, qualem cunque tamen verae Theologiae umbram ret entes. Solet enim veritatis hostis diabolus virtutem ipsam non statim prorsus extirpare, sed viiijs & sceleribus quibusdam sic ob mere; atqup turpitudini honestatis formam

induere, ut similima veris falsa evadant: eoque iacilius in animos hominum,quibus alloqui semina quaedam insunt VeritatiS, &cognitiohis Dei λ natura, influant. Cumque ea magis homines imperitos fallant vitia, quae virtutem videntur imitari: hinc facitum est, ut semel conceptae stiperstitioni non crederent Blum,sed ita quoque pertinacitcr inhaererent, Vt a prudentioribus sese ab ea reuocari non patcre ritur. c um ergo paternae pietatis obliti, hosti suo diabolio lese atabernandos trigidissent, is verum cultum, 1Oli Deo debitum, in se trans serre ccinatus est.Et quod Domino Deo gratissimum, ii Ominibusque salutare, atque necessiarium esse vidcbat, id in totum abolere, vel saltem profanare, & in Erauissimam abusionem peruertere studebat.

Maligni enim spiritus teste Firmiano,Laetan- ω2 47.tio,quia diuinitatem frustra assectatam aliter nisui non poterant, falso ab hominibus