장음표시 사용
111쪽
Commentaria in fibrum Iussicum. Cap. III.
Tropia cam causam dat Abbas Daniel apud A sentiris auxilis Demisi rimore,ctis ius intrem
I Ebrat ob coniugia cum Chananau mira, inde scutum Hobrum euisum, Urannorum L 'semitute pressi'nitentes imiscant Dominum, qui eos tiberalpram.a chuyan Rege Mesopotamiaper Othonielim,qui ρroinde seu primin eorum Iudex o Princeps. Secundis, vers
Gmar, qui seu μνιι- Iudex. sunt gentes quas Dominus dereliquit,ut erudiret in eis Israelem.& omnes qui non nouerant bella Chananaeorum: a. ut postea discerent hiij eorum certare cum hostibus, & habere consuetudinem praeliandi: 3. quinque iatrapas Philisthinorum, omnemque Chananaeum,& Sidonium atque Hevaeum,qui habit bat in monte Libano, de monte Baal Hermon usque ad introitum Emath. 4. Dimisitq, eos,ut in ipsis experiretur Israelem, utrum audiret mandata Domini quae prae- Ceperat patribus eorum per manum Moysi, an non. s. Itaque si iij Israel habitau runt in medio Chananaei, de Helbaei, de Amorrhaei, & Pher Zaei. de Hevaei, de Iebusaei: 6. de duxerunt uxores filias eorum, psique filias suas iiiijs eorum tradiderunt,& seruierunt dijs eorum. 7. Feceruntque malum in conspectu Domini, Stobliti sunt Dei sui, seruientes Baalim de Astaroth. 8. Iratusque contra Israel Dominus, tradidit eos in manus Chusan Rasathaim Regis Mesopotamiae , seruieruntque ei octo annis. 9. Et clamauerunt ad Dominum : qui suscitauit eis saluatorem. Ac liberauit eos , Othoniel videlicet filium Cenez, fratrem Caleb minorem: io. filitaque in eo Spiritus Domini, &iudicauii Israel. Egressusque est ad pugnam, & tradidit Dominus in manus eius Chusan Rasathaim , regem Syriae, & oppressit eum. 1. Quicuitque terra quadraginta annis , dc mortuus est Othoniel filius Cenez. 11. ndiderunt autem iiiij Israel tacere malum in conspectu Domini, qui consortauit aduersum eos Eglon regem Moab: quia fecerunt malum in conspectu eius, is. Et copulavit ei filios Ammon, & Amalec: abijtque de percussit Israel, atque possedit Vrbem palmarum. I . Seruieruntque iiiij lirael Eglon regi.Moab decem de octo annis is. ω postea clamauerunt ad Dominum: qui suscitauit eis saluatorem vocabclo Aod, filium Gera, fili j Iemini, qui utraque manu pro dextera utebatur. Niseruntque fili j lsrael per illum munera Eglon regi Moab. 16. Qui fecit sibi gladium ancipitem, habentem in medio capulum longitudinis palmae manus,
de accinctus est eo subter sagum in dextro semore. i7. Obtulitque munera Eglon regi Moab. Erat autem Eglon crassias nimis. 18. Cumque obtulisset ei munera, prosecutus est socios, qui cum eo venerant. I9. Et reuersus de Galgalis, ubi erant idola, dixit ad Regem : Verbum secretum habeo ad te , o Rex. Et ille imperauit silentium, egrestisque omnibus qui circa eum erant, zo. ingressus est Aod ad eum: sedebat autem in aestiuo cornaculo solus,dixitque: verbum Dei habeo ad te. Qui st: tim surrexit de throno. 2i. Extenditque Aod sinistram manum, & tulit sicam de dextero femore suo, infixitque eam in ventre eius. 22. tam valide , ut capulus sequeretur serrum in vulnere,ac pinguissimo adipe stringeretur. Nec eduxit gladium, sed ita vi percusserat, reliquit in corpore: statimque per secreta naturae alui stercora proruperunt. 23. Aod autem clausis diligentissime oslijs coenaculi, de obfirmatis sera, a per posticum egressus est. Seruique regis ingressi viderunt clausas foresccenaculi, atque dixerunt: Forsitan purgat aluum in xuiuo cubiculo, as. Expectantesque diu donec erubescerent,& videntes qudd nullus aperiret, tulerunt clauem:& aperientes inuener ut Dominum suum in terra iaccntem mortuum. 26.AM
autem, dum illi turbarentur, effugit, de pertransjt locum idolorum. unde reuersus fuerat. Venitque in Seirath; 27. & statim insonuit buccina in monte Ephraim:
descenderuntque cum eo filij Israel , ipso in fronte gradiente. 28. Qui di it ad
112쪽
Commentaria in librum Iudicum. Cap. III. io 3
eos: Sequimini me: tradidit enim Dominus inimicos nostros Moabitas in manus nostras. DescenderuntqueP si eum,&Occupauerunt vada Iordanis quae transmittunt in Moab:&non dimiserunt transire quemquam: 29. Sed percusserunt Moabitas in tempore illo: circiter decem millia, omnes robu hos de tortes viros. Nullus
eorum euadere potuit. 3o. Hymiliatusque est Moab in die illo sub manu Israeli Sequievit Terra oboginta annis. 3 i. Post hunc fuit Samgar filius Anath, qui percussit de Philisthi j in sexcentos viros vomere: di ipse quoque defendit Israel.
VT favni dilut scilicet doceret eos tracta. A dum Seruiebant ergo i Mista est idolis quae cole
re arma, modumque pugnandi cum hosti- bant in lucis. Est metonymia. insibus per assiduum cum Chananaeis bellandi exeo citium. Rursum,ut docet et colere Deum. no id la; ob haec enim traditi sum Chananaeis, a quibus eos Deus liberauit. Hebr.est est .nmtarer,de quo dixi c. praecedenti v.22.ubi nostervertit, t experiar. Porro ad diuri midiret omnes quin nouerant Mu Cli laniarum. Ubi τὸ cresi exegeticum significans, id estri. d. Voluit Deus mi Chananaeos et ire Israelem, hoc est omnes iuniores Israelitas, qui non nouerant belli , quae partes eorum Duce Iosiae gesserant contra Chananaeo oraque bellorum erant inexpertim uaro ut per experiem iam discerent pugnare cum hostiabus idcireb Deus reliquit Chananetos quasi ant gonistas cum quibus assidue bellarent.Vnde explicans subdit:
vos. 3.TRA Di Di τί Hebr. ' i cherim, id est ven- vdidit eos. Iranodit,id est tradidit perinde ae ii eos ipsis vendidisset. Est catachresis significa plenam
traditionem, talis enim est rei venditae.ὶ hos IsMANvs CuνMN RAs Tu AiMREGis MEsOP TAMI QR vi ERvNTu ΞE Et oceto ANNis JHqc prima nebraeorum suit seruitus. pris, aque idolin latriae eorum inTerra sancta castigatio. qua traditi sunt Regi Me potamiae. Ita dicitur regio, quae in medio duotum πίοιμω, id est fluiminum. scilicet Tigris& Euphratis. ilia est, ijsque ambitur.& ci cumdatur. Unde Hebr. vocatui N aramnaharaim. id est Syria duorum fluminum , siue duobus fluminibus iam dictis intercepta ; eraten in multiplex Syria. Porro Chulati H br. idem est quod Aethiops Chulim enicii sunt Ethiopis ita dicti a Chus filio Cham. Genes. io. duarum impietatum,s M να AND id Iuxta sensum iam datum,qui v ait Pagmn.qualis erat hie tyi annus. quia Hebraeos clarus est &onuius.quem proinde tradunt Latini plerique. licet Rabbini aliter explicent.q.d.Vt di scerent iuniores Israelitae bellorum inexperti quid sit praelian cum Ch nanaeis; quam scilicet noxia snt bella, utpote per quae suis opibus, libertate, desisse uita ab eis spoliabantur ι ideoque cauerent peccata ob qu Deus haec meis bella permitte. bat. Milicet dulce bellum inexi, eriis expertis a tem amarum. Sic Adam, comedendo pomum vetitum, per experientiam didicit bonum &malum,quim scilicet bonu sit obedire Deo,&quam
malum non obedire,utpote per quod mortem de tot aerumnas ipse cum omnibus posteris incurrit. Qui NM ε SAτRAPAs Pui Lismnisostv M.JIdes, quinq; Praeiectos siue Priticipes Philisthin nam. Erant enim quinque rabes eorum, scilicet Ascalon, Accaron, Azotus. Geth de Gaza, quaecut is vicis & pagis singulis constituebant satrapias sue Praesectura , quibus totidem praeerant Satr pae sue praefect .Repete ex versi, τὸ Domininde tyrannide opprimebat, & quia eos ad suos deos colendos alliciebat. Talis Tropol est diabolus ait orige n. cui Deus vexandos tradit homines, dum contra eum supc biunt, ut eos humiliet, affigat de conterat, donec reti piscant. Se sub Deo se humilient .a alis quoque estTurca,&quilibet hostis,ait Serarius Dupliciter vero improbus est, qui nec Deu timet nec homi nes veretur, qui & in animam de in corpus suum peccat; qui iuxta superbus est & libidinosus, quisu q; deque fert mortales & veniales culpas. Da plici nos malo asscit, qui animum religione,corpus libertate soliusque commodis s liat: qui sputi talia de temporalia eripit, qui a timore Dei nos abducit, & vitiis nos seruire facit, qui de in praesentis saeculi aerumnas, de in aeterna suturi saeculi supplicia nos conijcit. Audi Anastasium Nicinum post quςst .sa. p. 268sUM triti ait, ciuitates nutriunt iamnδεω θρpulibrorum effres,ctqvi alia talis miti scdera a vin. 1 liquit, dec. C mttunt,per' vivant imi laudantes quidem, sed valia
chinantii. Iosue plurimos Chananaeos deleuetat.
Hie ergo per Chananaeiam accipe Phoenices. hi enim ex Chanaan otiundi saepἡ etiam a prosint, scriptoribus vocantur Chananti. vii dixi in Iosia,& Prouerb.33. . Vnde de mulier Chananaea,
Mati. a s 22.a Marco vocatur Syrophaenissa quia uda ex Phoenicia,puta ex finibus Tyri de Sid ira: Phoenices enim nunquam ab Hebraeis fuere si bacti, multo minus exacti, etsi eorum reg Ocomprehenderetur terminis terrae promissae. Vnde explieans subdit: Et Si dinum. Sidon enim erat Oput Phoeniciae: haec autem urbs, nomen accepit sidone filio Chanaan, Genesi . I s. Sεκvi ENTEs BAALiM ET Asτλκο- JIta leostii Noster in Hebr. Alij cum Septuag, tegunt rimam ascarii b, id est lius. Luci eram syluviij sdicaue, in quitiis etexetant aras ad iis sacrifiea
etiam odio talentes rerum lauta. siremes tamon propter oum eoram mmister ita etiam mundi administratis cmerit ut sint urora loquam quidam lictores ripam tan siumat de impis Osdreatu. Post a aut eos quoque aestissima tradit sup quis quoniam non tanquam Dea mura trotta , sed sua improbitatis. ωιntes, trauia illa ct in clandissereruns.&ι Urialem, rem peccasset, oiorum tradiit erutilitati; p siluam autem
113쪽
Commentaria in librum Iussicum. Cap. III.
Fuere ergo Iudices Israelis saluatores, ideoque figit et , c typi lesu Christi Saluatoris mulli.V. ideS. Hieroi ad Paulinii epist. ι 3. I a Iud cum
quot puncipes, Aura Iulit. Iudices saluat uni populum in corpore, Iesus sanat fideles in anima; Iudices profligarui tyrannos, Iesus dς mones mu- dum opprimentes. ocirca nomen Iesus tormi
ri Obu iacantat iretio ma ι, ipsum nomen Domitia crucu patentia. Ita usimst i incautatis non solum dracanem itis LMu abigis, atque ita iuc rulneri in quoquemdetur. Hoc tamen o
Porro Philo Biblicus aisetit Iosue morieti in primcipa: u successiste Cenez. evirque praefuisse Israeli 7. annis, & multa miraque eius gesta dictaque enarrat .Poit Cenez vero praefuisse Israeli Zebul
petras. a nos post hunc Debboram ct Barae. e. rum haec repugnant S.Script .quae post Iosue primum Iudicem assignat Othoniel secundu in Aod, tertium Samgir, quartuua Barac.Quare Philo ille non Biblicus est, sed erroru & nugarum B: huius. Fui Tuva iN Eo sPIRI Tvs DOMi Ni , ET IODiovi τί id c si vindicauit de ab oppressione Chusan Rasathaim liberauit)IsRALL.JSpiritia Domini, id est fortitudo pria lentia.& maxime in peius ad
bellidum, ardorq; & zelus ad vindicandum suos populares in libertatem, a Deo Othonieli aspiratus de insp ratus.Omna enim virius & qualitas .ia damoni biotetri est, ct penurbatisvibvicthratu - B ue naturalis liue si pernaturalis, omnisque gratia, ni salutare. Hoc stitur ornemur ipsi hoc tantuam muronos innuuiamin. Et Origen.lib. l .contra Celsum. Tanta,ait, nomini sesea inest contra dain ei, ut quam a n is nominatum fit et o. rixi lac ni PDdit Hai: Musti mihi dicent in rie illa. in nomine tuo it monia Lecimui. Et Theodor. in Epist. ad Philem nem, Sugulis, ait, nata inti meretis ad stilendum ut rexerratur vel maxim di adnisativi, &c. Mirum,
sed multis comprobatum exemplis, quod Thy- reus noster ait in libro de Daemoniacis capcla. num. 22. inquit, , qui sed iduo deuolui tondari praecipi scimis, νt si quanda nocturnos conuentiu habent,prai via nemine I u abstineant quanquam Iesum abiuraturint.&imis subii. 9 subesum θρri entem turbam illa misse, siqvituti co Varum ab iuniam prater intemnium nomen Iesu excidist,&ς- cTropol. Saluatores Iesum Saluatorem imitantes fudi ii, qui animas in viam salutis dirigere satagii Audi Ruperium. Si eius ita dixit Sauratores,nempe Scriptura , per quos Dein temporaciter litirauit Israel; Gniὸ magurecte iri dicuntur sibi sores, querum lator Saluatori ηο ira με ad ηι iam auraam saluum in pirat in est. Jcc. Idcirco S. Ignatius sui dator Societatis nostrae
noluit nos vocari Ignatianos. sed societatis Issu, ut hoc nomine nos extimularet ad strenue procuram. dam animarum salutem. Valentinianus Imperaeste Vopisco. laudauit Probum squi ct: postea Imperator extitit quo testet ν usiri ita si scilicet bonus rolius. Simus Sc nos viri nominis nostri, ut
quasi socii Iesu saluare omnes coni damus. Minui
adolescent tuto qui Alexander vocabatur,dicebat magnus Alexander in Tyri expugnatione; nim ιὶ o comma ita , fac scinio nomme geru demon. Ece. Huc sp rat quod de Diadumeno puero narratur,cum& imperio & Antonini nomine don retur: reo inquit, elaborab, ned sim nomini Antonin
rum. oenim uis Iri, me Marci, ira V risus pilor --,qui vis tofacere perdit te est. Praeclare S.Aug.ttae . s. in Epist. i. s. Ioannis: Quomodo, inquit, tellariari se ciuistianam λ Nom n rates,o facta Gn nomen semirum sistitvus,dicat tι quisque paganum, tu sacto te osten . Chri- num : nam factu non esire u te Christianum, quid prodis uom n, vli νει non in nitur Denique audi S. Hieron.in Abdiam sub finem: Ipsa inquit Petra Petro donauu νt petra sit. ortu que naeis aps tuta rum urgit in nomina. θomque dicitur de ea, sertio ilibuit ut dicunttir. Sic ipsi
tam gratum iaciens, quam gratis data uti se titudo belli a in Scopi. vocatur spiritus, ut recte aduertit Abul.Sic petitia fabii di tabernaculum a Deo indita Beseleeli, vocatur Minus Exodi. I. 3.Vide ibi dicta. Vnde sequi tui: Et udicauit litari.tu
motibus de legibus bellicis Israelita instruendo tum potius sumendo de hostibus Mesepinantis viniiciam, eosque supprimendo. Simili phrasi dicitur spiritus Domini induisse Gedeonem, id est eum incitasse Je direxit se ad bellum Madianiti. m. Sic sese dicitur spiritus iri uille in Samso' cap. q. 6.& seq. quotietcumque eum impulit ad heroica sortituὶnis opera generose aggrediendu, Sic si ritus Domini dicitur insilii ite in Saul, cum
ginta anni, id est usq; ad annum quadragesimum, quo officio Iudaeis perfitiatus&desanctus est Othoniel,primus Israelis post Iosue Princeps Hebreti enim saepe numeros cardinales pro ordinalibi s
Adde, terram Israel quieuisse id est cessasse a pi
liis, uti explicatur Iosue i is per q annos, quia
videlicet si ib Othoniele pauca fuerunt bella nam initioHebreti aChusan suere stuppressi deinde post victoriam de eo ab Othoniele habita ita erecti de
eleuati, vi hostes eoru Omnino quiescerent,nec eos inuadere auderet. Ita Ribtra lib. i. de Templo c. r. Potia honielisqαin imperio annos ita probabiliter eoni ei ando distribuit nostet salianus,ut primis i p. eius annis, quibus adhuc post Iosue vixere seniores Israel Deo vero seruierit. inde defle-D xerit ad colendum Baalim de Asiatori, per annos circiter quinque : quocirca traditus Regi Mes potamis ei seria ierit per annos ino, scilicet ad amnum trigesimum Othonielis, qui ultimis dece viue suae annis eum debellauit, pacemque de quietem Istieli reddidit. Unde apposite O miri Hebr. fi-gnificat te M Dei, vel iem meam λω, ait Pagnin. luitq, typus Christi Saluatoris,ait Ruperti qui ita pore a Deo pnefixo in mundum per incarnati nem descendit, ut eum a Chusan id est Ethiope. puta diabolo oppre: lum liberaret & redimeret.
Qui CONFORTA vi T Anu EnsvM ros EGLON REGEM M B.JDices:Ergime Deus excitauit Eglon ad bellum iniustum contra Hebraeos, ut tyrannice eos opprimeret, ac consinuenter ad peccatum & tyramdem λResp. Deus dicitur excitasse Eglon,
114쪽
Commisaria inurum Iussicum. Cap. III. ros
mita ipioru laetera per illos eastigare dest nabat. Feci ute id ipsana prim augendo Eglon,Cyro,&. . vires d animos. consilium di dexteritatemptiliandi. ite socios foederato tima, im in qu bus ovibriati inuaserunt Iudaeos vel alias gentes. SEOndo ex aduerso infirmando vites. milites,at via Hebrςotum,eii ille animum eripiendo,ac ter tutem Ic pavorem immittendo. Ita S. August. de iis de lib. M t. c. D. idque probat ex illo I loe c. . . merit ista istare te eo is t. Tertio, inunittendo Eglon Regi cogitatu i Hii, quod terra Israes fertilis seret di diues aequEae inermis di a Deo deserta, Deumque velle gra uia eorum stetera punire.Quario omnia belli impedimenta Lbmouendo. dandinitiae ei prosperos
Mania Oque ei P Ulpe in iis anni non Iunt computandi. Si enim illos coin
b E .el male uti poterat Eglon. Sunt enim haec bona adlaphora siue indifferentia, quibus quis bene uel male uti potest pro suo arbitrio praeuidebatoine Deus Eglon Regem ex mala sua voluntate,& impetij ambitu dominandi iue cupidine iis ma- .surum. belluliniue imperandi libidine Hebraea iniustὰ illaturuio te prosecuturum, quod ipse per riere decreuit, ut per eum Hevaeos peccantes castigaret. vide dicta Exodi eap. 7. v. 3. dc
vliei ius non poterat Deus directe Eglon Regem incitare ad bellum Hebraeis inferendum. nisi iustam belli causam haberet Rex. quet nulla hic li nni Vel nisi ipse Regi suam indicaret volunt alc, icet velle se punire scelera He aeorum, ac ad hoc Rege uti quasi administro Secastigatore,quod Nabuc donosori Deum indit alle op matur A
serunt Hebiaeos per Ao. annos, uti dictum est c. 3. . Ergo eode tempore quo Hebraei a Deo traditi lunt Philisthinis , saltem posterioribus annis Samson fuit excitatus a Deo, ut eos ab illis liberaret, vii cap. 1 s. versa. α seq. narratur. mare ex go. illis annis viginti posteriores continemur in ira viginti annos Samsbnis, viginti autem p i res inter annos Iudicum, qui Samsenem praeces-
Secund idipsum liquet ex 3. Rep. 6. v. i. ubi ab ingressu Hebraeoruni ex AEgypto usq; ad annum
quartum Salomonis, quo ipse coepit fabricare t plum, numerantur prpcis E anni q8o. ergo leruit tis anni non sunt computandi. Si enim illos com
s9 i. qM.ti licet id e cedat Melchiot Canus, ae nostet Setarius e Mem inclinet, quasi q8α illi anni tantum sint anni quibus praefuerunt ludices, non quibus oppressi h tyrannis Hebraei eis serui tunt; hos enim nisse s9 i. ta inen hoc dilectEad. Dersatur Script. quae totum tempus ab exitu ex AEgypto usq; ad annum quartum salomonis numerans, praecis E consignat annos 48o. Audi eius verba Factum H ergo quadringet t/simo
supra Ilia La Miravit domu Domino. Sic enimum formiter habent Hebr. Chald. Graeca & Latiana .Quare errauosephus, venerte mendum est iniosepho dum ipse numerat annos 392. Porid hos q8 o. annos licet vati j variEn et Ex verisimili mus tamen est computusAriae Moniam in Danieleique sere sequunt ut Adrichom. Salia-J F w. V pDumnatim M in Danieleique fere sequunt ut Adrichom. Salia. tum de toria: cui Dei volun- nus, intellus de alij mimirum Hebrai ab eo recla coisset mass. t. viique su ex AEgymo tendentes in Chanaan peregrinuivaamia
bellum iustum auctoritate diuina eontra Hebretos et Milet; fuisset enim quasi lictor, carni sex de ex Otot vindictae Se iustae sententire a Deo contra Hebraeos latae. Verum quia tyrannorum animi vi Vis ad opes. gloriam, dominatum. quam ad Dei voluntatem attendunt hinc bella Gium plerumque sunt iniusta; nec Deus eis suam voluntatem reis ut, ut distribuat potestatem fideles inuadendi, sed eorum sit perbia de tyrann de utitur, permittendo illam ad fidelium eastigationem. Eτ corvLAvir stilla et Deus vindex, ut patet ex Hebr. At Septuag. Ei Fuios AMMON.JPo sEDir vlla EM PALMAR. M.t Pota Iericho: haec enim erat feltilissima oc opulentissima, eratque iuxta Iordanem,ut ex Moab. sita trans Iordanem, facilis in Iericho eis et transitus; uuiue o mimo Iordane separaret tres tribus trans Iordanem ilias a caetern nouem in Iordanem sitis , ne sibi tuo opem serre possent.. SERVirR HYE FiLii Isa Atti Estote R ci MOAB DECEM ετ ocTO AN Nisd Nota: Inhoe libro sepius recensentur plures oppressionis essemirutis Hebraeorum anni; sed hi omnes intra piscedentium vel sequentium Iudicum annosin. cluduntur. Negat id Melchior Canus lib. a.del
--. -- cis ad .areinuaed constant et uno ore istinant
Hebraei, Graeci, Latini, ac nominatim Eusebius. S. August. Orosus Isidor. Beda in Chion .Lyran. t Abulens. Dilanus Adrichom Genebraria Salianus.7 intellus. Ribera lib. i. de Templo cap. i in alulant in deserto annis qo. Inde a Iosue usque ad Othonielem primum I dicem fluxere anni 17. Othonieli Seripi. hic assignat annos ΑΟ. Aod qui successit Othonieli hie v.so. attribuit
Samgar qui Aod secutus est omnes dant; pauc los menses, idque vers. 3 sit indicatur. Barac do Debborae cap. s vlt. memorantur anni M. Gedeonis Iudi ter cap.8. versas. recensent anni 4P. Abimelech Gedeonis filio cap. 9.21. dantur a
Tholae cap. io.versi. dant ut anni M.
Iair cap. IO. vers. 3. anni aru
anni M. Dauidi 3. Reg.LI I. anni M. Salomoni A. Adde omnes hos anno ,8c inuenies piscis enm
merum 'd cium AEgo. annorum. Porro de omnibus his res certa est, exceptoti uiticin nulli dant annos non i7. d arae Sam- sine.
115쪽
1os Commentaria in librum Iudicum. Cap. III.
ne, cuius annos viginti aliqui includunt in A ille Romantis, qui dexteram coram Porsenar annis Hel , sed perpera o constat enini Sali solum filii se ludi em dicitur enim cap. is aQ. iudicalle Israel in distinctuim ab Heli qui ei successit, quare cumScripti Samsoni assignat annos a o cap. s.Vlt. R c. is. vlt., utique eo seorsim abHeli dandi sunt, Ex hoc computu collige. Iosue dandos este annos
anni hoc libro recensiti, siue quoties, quando ,&quamdiu Hebraei seruierunt aliis gentibus λ Resp. seruisse annis centum S undecim , ut patet e numeratione quam subiungo. Hebraei seruierunt Chusan Regi Mesopotami q. ut patet 3 8annis 8. Eglon Regi Moab,ut patet capo. q. annis i s. Iabin Resi Chanaan, ut patet c. q.3 annis 2o. Madianitis ut patet cap.6. 2.annis T. Philisthaeis de Aminonita, ut patet cap Iinis. annis i 8.
Ruisum Philisthetis ut patet cap. t 3 .Lannis δ'
Adde hos omnes annos. inuenies annos seruia tutis centum δc undecim, qui in Chrones uia nosent computandi , quia in annis Iudicum ines
' nu M.JVide hie quam affictio sit utilis docet enim imo cogit Deum prope inuocare, ideoque Deus illam immittit . ut compellat nos per creaturas va- 'gantes ad se redire. Rursum tribulationes di flagella sicut bonis& tectis corde simi consolationes di materia canestium praemiorum , ite malis sunt gimitis gehennalium tormentorii ait B. Petrus amiani lib.8. epistri. qui proinde addit: Duin
erga verberim ιingerit, tam caligaris, non memim Meraris Aprimat, non querela murmuras veru
rat, 'tristitia maeror asorbeat, iis servat tem ρο- Hetruriae nimose exussit. ideoque deinceps sui sita usus est pro dextera,cognominatus est Scςu u , id est sinister, quem Itali appellani mammo, Franci gauci isti Flandrismihi. Vetta S. Hieron. α septuag. tam hic quam
cap. 2O.16. conifarer vertunt am,dixtrum,quibus utique magis credenduinest. Ambidexter ergo di,
citur clauuas,id est septo coclusus δι cinctus ma' nu dextera, quia utraque manu utens pro dextra undiq; ab utroque latere dextia quasi propugn trice cingitur 6c protegitur.Vnde S. Hieronymati lud Psal. 63 16. Neque urgeat si per me pureae ossi mvertit, Nec comet super repur os tuum; os enim putei rotundi dum operculo circulari tegitur, eo ruasi coronatur.vt Hebr. matur, per aliph as. ne sit de cognatum cum lay aiar, per ala, id est cur misit, Chald. vero, ex eo Matinus contra B rie vertunt: aperiat super me putein os suum, ut sit licet me absorbeat. Sic hoc loco iuxta illos apertindoua dicitur. qui dexteram ex utroque utere ha. t apertam & expeditam ad pugnam, siue quia tam tinistra quam dextera operatur & praeliat M. Vnde Syrus vertit, triri est qai Gri tatis dexteri; Iosephus vero, manu inpia Misy crabra omnem virtutem baiam. Saepe enim ambi dextri, qui sinistra pollent, minus pollent dextera. Porro m gna comoditas atque ac laus praesertim militi, est, est ambidextrum utraque elum manu pugnat in hostem, qui una dumtaxat pretii atur.Vnde abH Iust mmero Iliade a. laudatur Asteropaeus, quod ei litam bidexter; signum enim est magnae vitiluatis αfortitudinis. Nam ut ait Galenus in Aphoris. 7. Hippocratis, viri quidim ambabis manibus νι Gxtrur Ohiarauuiisti. Et Pimc nimi. 7.c. i7. Obseruatsi est,inquit, vires dextra par sinu mitia risat, sed semper stunitati in vultuMariiM it ob calarem cordis & iecoris) mior rapin utraqM,E Husim uaama pracipuM
gnum est amoris & prs destinationis diuine si pec
catorem castiget quia scilicet velit eum saluare; se vice versa signum irae & reprobationis diuinae
est, quod eum impunὰ agere sinat i quia scilices
c AavLo A. o. Fuit hie secundus Israelis Iudex; primus enim fuit Ochoniel. vi Hebr. idem est quod alariabor vel alarissis: hia enim est si ria: talis suit Aod, quia Eglon, id est de vitulos hune enim Hebr. significat DLαὶ hoe est de vit lante & petulate Rege,magna cum gloria triu
Fi Lii Ιε Mi Ni. JHugo Victor. t Iemini accipit Beniamin. Melius dii accipiut virum illustrem soriundum ex Beniamin: nam S einei, qui Raledixit Davidi. sui filius Iemini de tribu Beniaminaeque ac Saul, ut patet 1. Regum is . .&cap. i'. Is
BAT va.J em proinde Septuag. tam hic quam P. 2 os. vocant id est ambiae t tum. Hebr enim est itier iad limina, quod vatabl. Arias, Pagnin. Caiet. de alij Hebraiarantes vertunt, clausion siue captsi manu rixtra, qui scilicet manum dexteram habebat mancam , vel contractam & impotentem, ideoque sinistra pro dextra utebatur. qualem Latini vocant scamam,id
est sinistrat . . .. enim est finistra.) unde Mutius
mam praci νώμα id -- quam inseminu. Vnde documenium fuit Platonis, quod recitat Arista ΚωPolitie in fine in Politicavitos debere studere vi ambid extri euadani, quo aptior ci reddantur bello. Id fit assuetudine. si quis enim fioistram exerceat, aptabit eam quas dexteram. vidi Romae Patrem societatis nostrae, qui finistra as ueuerat scribere, idque tam ccunm Equam dextra. Hinc est illud Hipponactis apudG renum; Ambi texto Amo pertiuio ,sicut sppe aberrant qui sola dextra serium. Unde optimi milites utraque manu digladiantur, &in OiMm .
Tropol. vit sanctus est ambid extera nouit enim uti tam aduersis quam prosperis, tam desolatione quam consistatione, tam tentatione & humiliati ne,quam honore & exaltatior e, ad suum comm dum, uti fecit Iob,David. dc Paulus dicens: Per o mi is illa ad xiru ct asinistro. i. Corinth. o. Vida Cassian. ll. 6. v. . ubi post multa hae de re dic ait ac ludit Erimm igitur qι donas qu qiu rerum prasintinny copia vir isepia non mutarat, σ milian ad Muptatis noxia remissonem impulent,nec ista ad dorationιm attraxerit O qineum dier Deo traici in vir risu reserentes, parem Maum s secundu aduri si capi min, qtralem se illa tem a
116쪽
Commentana in mum Iussitam. cap. m. id
Hebr. I t et is id est diras acies, quem septuag vocant λιαμον. id est utrimque acutum, ut utrimque sesare queat. Qualis hie fuerit, iam dicam. HAA ENHΜ i NMεvio cArvcvuJNil de hoe capulo habent Hebri Chald d: Septuag. nec tamen id finxit aut teimere addidit S. Hieron.sed, ut
aduertit Abulens selerier. vidit hoe includi in
amimem sue duorum cium, hoc est acierum. Ha-
it enim hie gladius siue pugio duas acies siue
mucrones ut utrimque Regem quomodocumque situm ferire pi ei; volebat enim eum ferire non
aperte de caesim sed occultὰ de punctim. vi ictum declinare non posset. re neces le fuit ut pudius hic haberet capulum in medio, quo utrimque, ii ii, esset, sua acie ct mucrone Regem punge e& transfigere valere .pe e,nec eum inhibere potest, ictusque suo adipes,Gratur: nracilentus vero sua gracilitate dc ago litate ici um declinare vel instingere potest,ac D sus facile euratur. Porro, ut ait S. Hier. epist.2. ad Nepotian. PMohrὸ dicitur apud Grios, ct n sus M a
pu nos aequὲ remet : Pingus ventor non grat mentem 'tenuem.His ait Amos Propheta cap.4. I. Audite risebam secvacta pingues, quaestu in monte Samaria, qua cari iamfacit u ν genu, ct confringua pauperetuque sit tu Dominu visis, Ut te, De his Moyses Deuter. 32. v. is. Imra insiliavi ct recescurauit: in νagatvi, dilatatus
ET REvERsvs DE GALGALas , usi ERANT vox imi DoLA.J Aod post oblata Eglon regi munera, viticinus tegeret, ab eo & aula regia discessit cum
Aliter betarius: Fuit . ait gladius iste latior, & in B sociis, eosque comitatus est usque adGalgala: inde
latitudinis huius medio fuit capulus,scilicerin lon ritudinis extremo, ut alias eis e consseeuit: sed si erat latio evo ad caedendum erat, hic autem fuit ad pun ndum: erat ergo strictior. & acutus initit cuspidis de pugionis.vnde noster vers. 2t .vo
cat 'am, a qua dbi ficatij. Fuit ero haec noua ,ecies de sotina gladii id est gladioli siue pugi
nis , ideoque forte Aod ipse ruit faber, eum uesti Abricauit. Sic Matius Romanus Dux fuit sicier, unde cum ex insidiis interimeretur, dixit interemptor: Hi stilus quem epessit,utim rata te ibus Pollio libro de triginta tyrannis
LoNGιτς visis p ALMA.J Refer hoe non ad capulis , sed ad ausam, ut patet ex Hebr. Chald. 5 Sopi g. Per palmam accipe palmum siue spi-thama vi verrut Septuag. alioqui palma propriE est mensura exigua quatuor digitorum transuer ita positor . palmus vero siue ipsthama est sp tium quod distenta manu inter paelicem dc vli
muria digitum interiacet, continetque duodecimtos transitersos. Hebr. est quod passim Hebraretantes veriunt cubitum. Vndegar Madun, id est cubitales vocantur pygmaei, Ezechia .ii. Cubitus cst sesquipes,continet vigintiquatuor digitos,sue duas 1 thmas: quare hic cubitus minor debet intel gi. qui aequatur spithams,continetque duodecim digilos .lta Seratius. Sed sicut olim digiti eram maiores modernis. lia oc spith im niti quis dicat, palmum hic non sinplicem, sed duplicem accipi; hie enim aequatur cubito, dc silent gladioli siue pugiones esse cubitales, si qui cimii sunt potius quam gladij. ET Accinovs EsT Eo sorER SAGUM nota est haec militum vestis) svs DExTRQ --uo ;J tum vi gladium liue gladiolum de machia nationem caedis occultaret: indio enim silentiis ad sinistium frenur accingi, non ad dextrum; tum ut eum Dcibiis educeret manu sinistra,qua percussurus erat Regem incautum. ERAT AvTEM EGLON caAssvs NιMIs.JInstar vituli; lon enim Hebr. vitia iuni significat.
Dicit hoc, vi eum ex multo adipe suo oppressum dubi eatu significet ut explicat vers. 22 septua volunt οἰ ab , id est sestiuus,quia pingues si ut esse s situ hilares At Ioviales. Forte pro ἀς Septii verterunt ιαπικος, id est pinguis,obesus, vel ori, sc id es ponderosis grauis. Vide hic ut g
LA O in gula enim occidit gulosum αsolus reueisus est ad Regem i idque tum ut solus labitet discrimen vitet .s iosii ab illo eximeret; turi seeretior esset eides. Et minus suspicioni obnoxia; quod non fuisset. si statim oblatis muneribus eam attentasset,ait Abulens. Unde legati Caesaris de Regum ad Turcam.dum ei munera offerunt,a Bassis honoris smcie ducuntur , itaque brachiis constringuntur, ut gladium serium re stringere, Turcam ue ferire nequeant: adeo tyrannis est sermidolosa. de omnia tuta timet. DE GALG Lis usi Eκλπτ a LA.J MM sius. vi dixi in libro Iosiae, opinatur alia haec esse
Galgala a Galgalis in quibus circumcisi sunt filii Istaei. Iosue s. eo quod ibi non essem idola. Dicitamen potest, illa a Moabitis ibi posita fuisse, tum
ut Galgala dc Circumcisionem Iudaeorum prosa-c nuent , tum ut ipsi ibi deos sitos inuocarent ad Terram promisiain sibi subigendam: in eius enim ingressu erant Galgala tum ut Iudaeos initiati suis sacris idololatricis ci gerent eo loci, ubi olim p
tres eorum initiati fuerant sacris Iudaicis. UERSVM sEC R ET v M HABE AD TE OREx.JFingit se habere oraculum a Deo siue diis acceptum in GalVla ad Resem perferendum, vel ceti E secretum aliquod in itinere a se cognitum, quod Regi indieandum seret; Mentitur ergo, sed olim tali casis de neeessitate mentiti licuum etiacensebant non tantum plebe j sed & Philosophiae Theologi uti lam set monuLS August.tamen Aod excusat a mendacio, quω per uerbum inte lexerit factum phrasi Hebraea. q. d. Habeo quod tibi dicam. hoc est ficiam, scilicet ut te occidam, o hoc enim mihi supgerit iubet ue Deus. Ita loquitur,vi Rex ex Galgalis idolorum sitorum tibi .
ab Aod oraculum afferri putet, itaque consu Vt, accedatque ad reuerentiam vel bo Dei ex hisbendam. ut stans stantem dc vicinum flentissimὀtransfigat. Hinc Anast.Nicienus quaest. r.in S. Scriptalo. cet, licet e subinde vii artificiose simulatione, non tamen mcdacio, atque id probat Sanctorum exeaptis. Primum, inquit, Me :quinam iussa mi pud Reum prasi tuis,quia viam trium Hiram Mucturus .set popusad noum ulredizExod.3.i 8. de Exod .s eias tot prensitum omnino Ista liatisum popululi ra . O tra aere ex Aegypto in Iudirtile est τι fecit, qui ad Digendum minis istis
117쪽
dum i Mam is inimisis vllirium site Mi sunt probasi;
cur massuit Aa qui intersuit rubri,qua u- cui Sisaram; ct Iudith, qua interemit uesostrarem. Pr
pter Mi ergo uri non fiunt sancti appellano mcticιs, si ds pium quidem H bonum sincera autem ad malum.Nec
nem dissimulatione esse peccatum; quia loqi ait ut de illa simulatione,quae ex intentione ipsius dissimulanti, salsum tignificat, non autem de illa, ouae ex acceptione audientium tantum ad salsum significandum detorquetur. ET ILLE IMPERAViτ si LENTivMJ Non famulis aulicis, sed ipsi Aod. Hebraenim enim est, tace. M.tace secretum quod habes, ne illud aulici a iant, sed expecta donec omnes ait antes emittam,
itaque solus illud a te excipiam. Ita Interpretes. Abulensis tamen per silentium accipit secessum
hibet mihi Deus, ut te Israelis oppressorem oeci indam. Ita S. August. Dicit hoc ut rex E throno surgat,quasi reuerenter excepturusDei oraculum αmadatum itaque facilius te occultius eum lethaliter serite & eidere possit. ut dixi. Itaque factu; nam Eglonflarim burrexit de throno , ut reuere tiam editaret Deo, eiusque legato A .sicut nos assurgimus Euagelio dum legitur. Sic Balaam ait
Balae Resti:Sta Besas,o ausulta.Numer.23 iator,ait Plinius lib. i8.c. 3.Cincinnatam dixitDla corvis, ut pro eram Senat in pidii Romam insata Porro Deus castigauit valetinianumtauperatorem, quod Arrianae uxoris improbitate ac suasu S. Martino G assurrexisset venienti. Retiam
Aod Dei instinctu, eoque hostem potius interemit, quam populi rectorem tyrannum , ait S. Hom. lib. tale regi m. Principum,capri. Eusebius in Chron. tradit, tempore Aod Trocmeondidisse Troiam, regnasse Athenis Erichth nium, in Creta Minoem, in Lycia Rhadamata
thum, apud Argos Pelopem, Thebis Cadmum,
eui e nepotem Bacchum in India. Quare tunc fuit Deorum aetas; tunc enim floruere duodecimviri & seminae illustres, id e M inter Deos r lautiquos Cicero Tuscul. i. ex Ennio his versbus comprehendit:
Tunc quoque floruis Xamci Gothorum in scythia Legislator de Deus: Elysa Sibylla Lybica, ex
Ioue de Lamia Neptuni filia. Danainquinquaginta suarum filiarum opera totide fratris filio iniet secit, solo Lynceo,qui post eum regnauit, uadente.Crassus Argivorum Rex sub quo sue
dotio primum functus est Calipias Pyrantis primi filius. Apud eosdem I permnestra, Danai filia
sacerdotio fungitur. STERCORA PROR v P vNT.J Naturale enim dum viae ter mors insertur, ea angore anuma fugiente venter soluatur, & sordes per aluum vel vesicam egerantur, ut patet in is qui suspen
PER POSTicvM EGREssus Eset.J Perperam Lyrana egitior portirimi Septuag.,ertiant in in im S. August. quaest.22.rnicitus obbrauantes, qui scilicet excubare solent ante Regis cubiculu. Chald. vertit exedram, quales esse solent in Anti camera Regum & principum, quo conueniunt aulici cς- teri Regem adituri. expectantes donec a Rege euocentur. Verum sequentia plane indicant, Acra non per Amicameram, ibi enun ab omnibus visus,
notatus Se captus suisset, sed per posticum latenter fuisse egressum. Occvr AvovNT vADA IORDANisTRANsMiττvNT IN MOA a. J Ut sciicet praestudium Regis Moab, quod erat cis Iordanem in I richo, trucidarent, ne per Iordanem in Moab es.sugere posset.
Id est,usque ad cotogesimum annum a morte in thonielis, quo mortuus est Aod eius successori re in his So. annis includuntur 13. anni auiabus Hebraei subacti seri ierunt Moabitis. is enim credat Aod 8o. annis praesuisse Israeli, totiademque annis nullum in lirase suisse bellum viis
de dicta versit. PosT nvNC Fui T SAMGAR.JHic ordine tertius
suit Iudex, sed modici temporis, de paucorum mentium. Hi te Samgar Hebr. idem est quod 'r
Imatin est . in Origen.vel admiraris regrinantu, ait
Magnin. Vnde in eo liquet, quta vetum sit illud
, tua Imperiait Trebellius: Una Osinini' Imperator,
alia dis risus simperare, turιiussi interemptus est. nia mirum Rex hodie go cras morietur,ait Eccles. ibiadem vers. Iradem Marius Viconsul, sex minet dianis horis consulatum sissectum tenuit, unde a Cieerone tali aspersus est ioco: onsulem habuimus tam scinum, tami censulam , H in eius msistrarunemo pranderit, moti aureis,nι domisit. Ita
Trebellius libde 3o.Tyran cap.7. mi PER cvssa τί per se suus ait Abulens non persiaios, ut vult Lyran.: DE Pui LisTHN SEXCENTos villos voMERE.J Sie &Septuag. Or gen.& S. August. verium mure hald.veto; Pagnin.Varabl.&Rabbini verrunsimilabo . U mer est ferrum siue cuspis aratri, quo terra fiad turdc proscinditur, ouodque litas iacit, & utrimque terram subruendo quasi vomit, indeque die tur vomer vel vomis. Videtur ergo Samgar fuisset agricola,& irruentibin Philisthetis ab aratro an pio vomere subito prosit illa ad pugnam, uti etiamnum faciunt Hungari irruentibus Turcis, Scolim secerunt Hispani ingruentibus Mauris: in cuius rei signum etiamnum rustici Hispani, dum arant, glauiali incedunt, quas parati ad resistentdum hosti repente inuadenti Sic Samson maxilla asini occidit mille Philisthaos cap.as.v. 16. nimirutum in re subitanea, obuia quaeque arripiuntur. cum suror arma ministrat,iuxta illud Claudiani: Pro telogeritur quidquid si e serit is Simili modo ab aratro ad Dictaturam vocati su reprisci Romanorum Heroes, ut Camillus. Curius. Cincinnatus, Fabricius, &c. qui Romam a Gallis, Samnitibus, alijsque hostibus liberarunt. Furti hait Plinius lib. i3. cap. s. ririer mili tristremo ex Qic big,etuntur,min ei mis cogitain Azr Vavs. .
118쪽
Commestari, in Libmm Iudici . Cap. IV.
m , compactis memisis dis eatas, manu promptin.
pervix, ad si enues robustis r quem sim re oportear, milite vidias me recitatum is uisiiliainns iteravertis est Dariin in Isarai a Hinc vetus pro aer,utn: Iis Ieplagam ab aratro sue impinge ramurem, dici solitum cum quis iubet strenire pugnare. licet ii ne arte. Cuius originem recenset Pausandib.Ehar 2.Glaucus,inquit, quida Caristius. cum terram aratro proscindenti vomer forte fortuna excidisset ab aratro, sablatum aptauit manu vice mallei.Qu ut ubi conspexiit et pater D. mylus, uuenem produxit in Olympia ad pugi
lum certamen. Verum ubi iam artis imperitus
plagis assi ictus penὰ deficeret, pater acclamauit: Impinge vomerem, admonens ut ite peteret hostem. scut vomere solabat vulnerare terram. H te voce rediit animus iuueni, vicitque. Idem postea bis vicit Pythia, octies Nemeitia. item octies Isthmia: ii miluua validi Ac duri sunt rusticorum ictus; olunenim inon scii petis. sed lacertis certabatur. Tropolog. Glossa vomer inquit, est Confessio; quia scut vomere aperitur scinditurque terra, ris naen recipiat & fructificet ; sic consessione re-
seinditur terra cordis nostri ut semen verbi Se gratiae Dei recipiat per illudque fructus bonoru operum producat . Hac ergo percutiuntur Philisthaei. id eli eadentes, id est peccata re vitia, quae nas cadere faciunt in profundum inferni. Origen. per
vomerem accipit simplicem monitionem, quae etiaconuertit animas. vomer quoque significat vim verbi Dei in anima quo eradicantur spinae vitiorum,sc cordis duritia mollitur.Ita S. Hieron. in I
saiae cap.2.Vomer tertio de ignat i nguam praedicantium, Isaiae a. . vomeres ergo Dei sunt praedicatores virique Zeloti, qui agrum Domini operibus charitatis verboque de exemplo scindunt Searam, quque.Ut ait Tertuli. mox citandus, sinit Mnest uilis operarij.Uomet denique signifieat a sectum geminae charitatis, versen luna ex animum probum Ita Tertullian. lib .contra Mare. cap. i. Item studium picis,modestiae, concordiae Vome
re enim terra aratur te ripare pacis, non belli. Ita Tettun lib. 3 contra Mirc. c. 21.
Allegor. Samgar fuit typus Christi.qiit vomere Euagelicae praedicationis percus Iit Philillhq s, id est daemones, idololatras & impios, dum ido
lolatriam de impietatem ex mentibus hominuua
sv No Ps Is CAPITIS. Et ora Tisaram lucem Iabin Regis proflant in monte Thabor. sisera iugit,
aae dormies clauuer tempora adacto a Iahel occiditur. Martias ergo Hraeus Iu misit
i. Λ Ddideruntque si ij Israel facere malum in conspectu Domini post mortem
Aod, 1. de tradidit ill0s Dominus in manus labin Regis Chanaan. qui regnauit in Asor:habuitque ducem exercitus sui nomine Sisaram. ipse autem habitabat in Haroseth gentium. 3. Clamaueruntque silij Israel ad Dominum i nongentos enim
habebat s 1lcatos curru 8c per viginti annos vehementer oppresserat eos. q. Dat
autem Debbora prophetis uxor Lapidoth . quae iudicabat populum in illo tempore. q. Et sedebat sub palma quae nomine illi us vocabatur, inter Rame ' Rethel in monte Ephraim ascendebantque ad eam flij Israel iii omne iudicium. 6. Qitae misit &vocavit Barac filium Abinoem de Cedes Nephthali: dixitque ad eum. Praecepit tibi D minus Deus Israel vade.& duc exercitum in montem Thabor tollesque tedum decem
millia pugnatorum de silijs Nephthali. R de filijs Zabulon: . ego autem addu
cam ad te in loco torrentis Cison Sisaram principem exercitus labi n. R currus eius, atque omnem multitudinem.& tradam eos in manu tua. 8. D xitque ad eam Baraci Si venis mecum. vadam: si nolueris venire mecum, non pergam. 9. mae dixit ad eum: ibo quidem tecum sed in hac vice victoria non reputabitur tibi. quia in manu muli is tradetur Sisara. Surrexit itaque Debbora. εc perrexit cum Barac in Cedes. o. ini accitis Zabulon & Nephthali. ascendit cum decem millibus pugnatorum. habens Debboram in comitatu suo. II. 1 Iaber autem Cinaeus recellerat quondam a ceteris Cinetis fratribus suis siliis Hobab. crinati Modis:& tetenderat tabernacula usq; ad vallem .Quae vocatur Sennim de erat iuxta Cedes. i 2. Nuntiatumq:est Sisarae.quod ascendiisset Barac filius Abinoelii in montem Thabor: I 3. de congregauit nongent salcat is currus. de omnem exercitum de I1.aroseth gentium ad torrentem Cison. I . Dixitque Debbora ad Bariae:Surge.haeccst enim dies in qua tradidit D a minus Sisaram in manus tuas: en ipse duilior est tuus. Drscedit itaque R. arac de monte Thabor & decem millia pugnat mirri cum eo. i . Perterruitque Dominus Sisaram. Momnes currus eius. uniuersamque multitudinem in ore gladii. ad conspectum darac: in tantiam. t sis ara de curru deficiens pedibus sugeret. i 6. S: Barac persequeretur sugicntcs cairrus, & exercitum, usque ad Harosetsi gentium, & omnis hostium multi- cornei. in Iudicum. . K ludo
119쪽
no Commentaria in Librum diaicum. Cap. IV.
tudo usque ad internecionem caderet. i 7. Sisara autem fugiens pei uenit ad tant rium Iahel uxoris Haber Cinaei. Erat enim pax inter labin Regem AZor, R domum Haber Cinaei. i S. Egi cita igitur Iahel in occursum Sisaiae. dixit ad eum intra ad me domine mi: intra . ne timeas Qui ingrcssus tabernaculum eius, & opertus ab ea pallio. 19. dixit ad eam: Da mihi. obsecro paululum aquae quia sitio valde. Quae aperuit utre Iactis Se dedit ei bibere,& operuit illum. 2 o. dixitque Sisara ad eam: Sta ante ostium tabernaculi: ct cum vela erit aliquis interrogans te, Adicens : Numquid hic est alia quis Respondebis: Nullus est. 1 i. Tulit itaque Iahel uxor Haber clauum tabernaculi. assumens pariter dc malleum: dc ingressa abscondite & cum silentio posuit supra lepus capitis eius clauum . percussumque malleo defixit in cerebrum vique ad terram. qui soporem morti Consocians defecit. Τc mortuus est. 22. Ecce Barac sequens Sisara veniebat: egrestaque Iahel in occursum eius. dixit ei: Veni. ' ostendam tibi virum quem quaeris. Qui cum intrasset ad eam. vidit Sisaram iacentem mortuum .ct clauum infixum in tempore eius. 13. Huni iliauit ergo Deus in die illo Iabin Regem Chanaacoram filiis Israel. Σ . qui crescebant quotidie,&sorti manu opprimebant Iabin Regem Chanaan, donec delerem eum.
SisAR M l losephus libν. s. Antiq.c.s eum vocat Susares de Sisare . Susam Hebr. id eua est quo G quum Diems. Sia enim est ysatis est tineam vi enia Graece enim σός, est tinea. Alciniusti. 6.c.is. allem Suaram fuisse gigantem, ac Regem, id est tegulum siue principet D. Tropol. gen .liomit .. . Sisara, inquit interpretatur Vilio equi;iste est enim animalis, no spiritualis, qui non videt nisi ea quae animalis sunt: ipse est eius visio,ipse eius intuitus, donee animae Deum
inuocanti suscitetur Debbora, vi secundum prophetiae gratiam gubernetur, discatque sapere non ea quae carnis, sed quae spuitus sum. Ipsa isis ara potiusqu1m Iabin AUT Eri ii ABI- sTABAT iN HARost Tu GENT iv M. J Vbi sciliceterat conculsus Ac confluxus gentium, tum illarum
quae Mosue sedibus sitis pultae fuerant, ait Ariantum aliarum quarumlibet , ait Serarius, Ilarosith. Hebr .fabricam vel sylvani vii vertit N iter i. Reg. 23.is.& a. Patal. 27. . significat. Vnde Adriationi. eam censetu silua vicina ita dictam, eamque colli cat ad Samochinitem lacu, qui valust luosus& amoenus erat. Alij verisimilius ita dictam censent a fabris & sab resectione charos enim fabricare significat in quod in ea fabiicati fuerint nongenti currus saleati Sisarae, illeque in ea suu habuerit armamentarium. unde Chad.
TEMPORE. J Debbora Hebr. idem est quod ore,
quia ipsa ut apis erat casta industria. operosa diuina. Sic de S.Caecilia canit Ecclesia Cetillia Itua inmine tibi quali su argum nro a d. eruit. sudit enim mesta piorum sermonum , quibus Valerianum sponsum,Tiburtium, Maximii, aliosque σοῦ. infideles ad Christum conuertit. Porib apis lymbolu est sapientiae, ut ostedi Proia. 24. v. iq.& seq. Audi S i Iaeronaepist. io .ad Furiam. Nobis ad hocmminatitur quisi Prophetisse sarrit, ct in Ordine ius
ter usa.ct dulces mise a puccos prophetas ore comem Porto Debbora fuit apis suis mellea, sed hostibus aculeata Se sulminea, quia per Batae quasi ivlmen in eos insiliens occidit. Sic S. Iacobus Episc. Nisibis. Persas Nili bin obsides es oratione sua, ω- nussis a Deo apibus. gauit de perdidit, ut refert
Theodor .in P nilotheo. apes en: m irritalet in fur rem aguntur,& instar fulmins in hostes inuolant; suis ergo bombis quali tonant, avs vero de aculeis
fulminant. Ita hic Debbota fulmineos belli ald res indidit Barae, quibus ipse fulminaret in Sis
De capaces se uripas: si intestigans criniant,
inretur ingratiam paritia mentu, non diuersitasse .
Sic prophetiae spiritum habuit Holda uxor Sello,
4. Reg. 22.24. Maria soror Mosis. Exodi is. Elia
belli uxor Zachariae de mater S. Immais Baptisti Lucae i. Anna filia Phanuel. Lucae a. S.Brigida. Hilde gardis s. Machiildisin plures aliae, tablimo,
inquit quaest. II. Theod. Disiaram in contumeliam Hlotu prσbetia senam adeptam esse. Namum ex viris Pus inueni etur Huru qin Spiritum sanctum pro merseretur, has donum saxa simi visit in ist cons inta. In inquit Cicerobba. c. maxime in promptu
Ioset enim iuuenes a mam geritis muliebrι'
UxoR LArino in. J Hoc erat nomen mariti Debborae. Rabbini & Arias vertulli muli ν uch ria. uitae scili et cocinnabat eluchma tabernaculi,
uppidini, Hebr. significat lampades. sice, taeda se inde ue deducta
est Grsea & Latina vox lampas,ait Arias,qui vertit, mulier lampadarum, im leuorum , eo quod Debbora diuinis illuminaretur splendoribus de mraculis. Alii putant Lapidoth miste ipsiim sura; Iudicem. Vet iusserarius& alii celant. Lapidoili fuisse niaritum Debborae, eumque alium a Barac: si enim idem fuisset. hoc non tacuisset hie Script . Porro S. Ambros libale viduis, censet Debb
ram fuisse viduam. ιι tua, ait, popula regit vi ad iis exersit rividua duces elait,vidua ista ipsa distenit, ma dat iliumpho megat hoc S. Hier. Epist. io. quia lilia vocatur uxor. Vtiumq; conciliant Abul. Arias; ερ Serarius dicendo, Debbora eo tempore quo gratiam prophetiet accepit separasse se a thoro maris, sicque suisse uxorem quoad vinculum coivgij, vidua vero quoad cotinentia de thori separationem.
120쪽
Commentaria in Librum Iussicum. Cap. III.
Q α ivnre AB T popvlv M.JIus dicebat po- Α fu laurea,&vestis eius fuli: ns. Graecemlo. aei es, An ergo Debbora suerit iudex,&ptinceps populi. Aissimat S. Ambros.&s. Hieron. locis iani citatis. Melius Abule Arias Genebrat d. Caietan. Serarius & Rabbini censent eam abusi
vocari iudicen , pro pricta tuenn5suisse, nec e nid permitiiset Iabin de Sisata dominates Hebraeis. Iudicauit ergo, id est ius dixit Debbora, ait Serarius iretq; nonnulla scoposuit absque iurisdicti ne vita. sta ex prophetia tantum, α auctoritate qua b c illi patiebat. sicut Deiocles initio, antequi Rex heret, ex sola sipientia, de auctoritate vincnbsecuta, Iudicem apud Medos egit. ut narrat libro primo Herodotus: δ: sicuti de oecultis dubii Ldue rebus ijs qui eum consulerent respondebat Samuel r. Reg 9. Et sic quod scriptura quod Patres d leunt eam iudicasse, rexiste populumque gu- bernasse.intelligendum, Iudicabat,inquit S. August. lib. S.Ciuitatis c. is. uibrari simis Drasta per istam nam ct erat. iudex ergo tune iustu Dei pei tab tam factus est Barac. non vero ipsa Debbora. Ei suo ε 3AT habitabat in sua PALM , NOMINE iLLivs vocARA TvR J Palma Debborae. Apposite, quia ipsa palmam victoriae de Sisarasiti, oraculis plectebat Barac & Hebraeis: de quia is lis νt palma faribit, ait Origenes.
IN TERRAM, ET BETu ELJtora ait Origen. homil. s. Internetatur H D. Petrilida, Dei. ι Uriam risidere ricisar prophetia, inur exies. OG in Dei. Nihil enim humile.άAd d. aum, nihil tale erga pruritu sedem raperiri potest. Praptitia qua natum Debbora ril iur uter messa cerdomum Dei akitar habita re . non enim nudacu qua super terram suuid est esulguram;ait Lucas cap.9.29. His c Thabo Hebr. idem est quod purisas, vel electis, vel lumen
NON PERGAM. J Causam addunt Sep: uag.qui ex se addunt, uti legimus apud S. August.q.26. Nesciori m tu qua rorat Angelum mecum. Apud S Ambros. lib. de Uiduis: Non noui diem in qua dir/git Dominia augelum suum mecum. Quod explicat S. Aug.q.d. Nesias au Domiuis faciet mecumpto sera erauestim. Nescio an Dominus Angelorum mecum die tali fortuno, seu, an pereum mihi affuturus . coeptumque fortunaturus iit. Fuit Barac initio. audiens tibi a Deoia tunitamque arduum munus debellandi Sisaram imponi, tardus in credendo S: obediendo; unde Debbora
comitem poposcit: mox tamen resti nens animos,
dc a Debbora consortatus. magna fide δύ spe rem aggreisus est,fc feliciter cosecit. unde eius fidem
enim semina rentii t minis Sisaram , pro victoria enim Hebr est i har: etha. id est decus. latis, gloria tua. Septuag. vertunt est ρυ- antiam siue prinias, q.d. quia non itatim credidisti,nec obedisti Deo, sed instar feminae trepidasti, hinc gloriam victoriae futurae trasseret a te Deus,
d discipuis malitur tradinere. IN OMNE ivvicivul Ad omnes lites Deta tae sententia de iudicio decidendas de terminanda . Qvα Misi T ET vocavi T BARAc vi Livis
Asiuo EM J S. Ambro lib. de viduis opinatur, B tae si ille filium Debborae, iam enim filium mpnifieat quia Debbora e. s. vet vocatur mater insitael, Genebri censet Barac fuisse patrem, Rabbinimi ulli suisse malitum Debbone. Sed plane hie innuit Seri eum suisse exterum, non consanguianeum Debborae. Nam Debbora fuit ex tribu Ephraim, Barac vero ex tribu Nephthali,vt patet vers.s.& 6. Barac Hebraignificat nilmen, quia ipse instar fulminis insiliens, caelesti vi prostrauit Sisa. ram esusque castra validissima, ut patebit vers. i s. iuxta illud de utroque Scipione Asiano δο Attica no dictum: Dus su -κa iaci Scipiadae. Pater Barae fuit Abinam, qui Hebri idem est
quod pater pinhritudinu. aut parer Ecbo, amomus, oriosus. Audi Ruperium capri. Barac idem qui oes quod iam refutaui) vir Di bar/trephetes postra si uranterpretatur autem Opidoth Hur. Baruch quoque ulmo. st Huic quia antelaum v
1 rc ux Est ci6M iv MONTE Tu Asost JThabor mons est altissimus re adicen iliatus, m o tra figuratus est Christus,cuius Baiae. us est
fulgur si it lypus: Visa enim est tune christi facies
ram. Vide quam cito & sortiter tibi obediri velit Deus, in rebus etiam arduis & naturam superantibus.Audis. Ambros.libriae Uiduis: Debbora dn-cem Baraciqua mater eruiat, quasi liaex proposuit, quasi sartu instituit,quasnophetes victoria certa tranf--μ. DeniqM in meieru niana summam suis victoria
aderit luisse trecenta millia peditum de decem millia equitum i Sisaram enim omnes Regis non tantumlubditos, sed dc socios amicosque ad hoziualium coegisse dc conflasse. Fauet Chald. qui s.8.nuu erat a F. millia militum Sisarae, praeter nongentos currus falcatos. Addit Iosephus, parie eorum i lis gladiisque Istaebiicis caesam . p rtem a Gomet liuorum equitatu Ic peditatu teriore Muco in eum a Deo unauiso protritam partem a Deo procelli tonitribus di fulotinibus sideratam, ita interisse, ut ne unus quidem cladi super erit, ut habent Hebraea versis. Id est quia diciture p. 7.vers o. in calx sinuatum est contra m stilum iuniis in or ι ct in se sua aduo in Sisaram puη