장음표시 사용
291쪽
i. F Taccidit quadam die ut diceret Ionathas filiussas ad adolescent ε armig rum
tuum:Veni, fle transeamus ad stationem Philisthinorum,quae est trans locum iulum. Patri autem suo hoc ipsum non indicauit. a. Porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa, sub malogranato, quae erat in M. gron:& erat populus cu eo quasi Lx centorum virorum. . Et Achias filius Achitob fratris Ichabia fili j Phinees, qui ortu, fuerat ex Heli sacerdote Domini in Silo, portabat ephod. Sed Sc populus ignorabaxqub isset Ionathas. 4 Erant autem inter ascensus,per quos nitebatur Ionathas transi read stationem Philisthinorum, eminentes petrae ex utraque parte, de quasi in mo dum dentium scopuli hinc de inde praerupti,nomen uni Boses, & nomen alteri Sene I. unus scopulus promines ad Aquilonem ex aduerso Machmas,& alter ad Meridiem contra Gabaa. 6. Dixit autem Ionathas aci adolescentem armigerum suum: Veni traseamus ad stationem incircumcisorum horum,si sorte faciat Dominus pro nobisi quia non est Domino difficile saluare, vel in multis, vel in paucis. 7. Dixit , et armi
ger suus: Fac omnia quae placent animo tuo perge qud cupis, v ero tecum ubicum Me volueris. 8. Et ait Ionathasi Ecce nos transinius ad vixos istos. Cumdue apparuerimus eis, ρ. si taliter locuti fuerint ad nos, manete donec veniamus ad vos istemus in loco nostro,nec ascendamus ad eos. Io. Si autem dixerint: Ascendite ad nos: ascendamus, quia tradidit eos Dominus in manibus nostris : hoc erit nobis si .gnum. II. Apparuit igitur uterque stationi Philisthinorum: dixeruntque Philisnhijm: En Hebraei egrediuntur de cauernis, in quibus abscondita suerant. Ir. Et locuti sunt viri de statione ad Ionatham, Acad armigerum eius, dixeruntque i ALcendite ad nos: Sc ostendemus vobis rem. Et ait Ionathas ad armigerum suum Astendamus, sequere me et tradidit enim Dominus eos in manus Israel. ra. Ascendit autem Ionathas Se manibus εc pedibus reptans ct armiger eius post eum. Itaquq alij cadebant ante Ionatham, alios armiger eius interficiebat sequens eum. I . Ex facta est plaga prima, qua γrcussit Ionathas Sarmiger eius , quasi viginti vir nim, in media parte iugeri: quam par boum in die arare consueuit. is. Et factum est miraculum in castris, per grosi sed omnis populus stationis eorum , qui ierant ad praedandoni , obstupuit, de conti xtata est terra, Sc accidit quasi miraculum a Deo. 16. Et respexerunt speculatores Saul, qui erant in Gabaa Beniamin, Aecce multitudo prostrata, huc astucque diffugiens. II. Et ait Saul popul qui erat cum eo: Requirite:&videte quas abierit ex nobis. Cumque requi sinua opertum est non adesse Ionatham. 3c armigerum eius. IR Et ait Saul ad Achiam:
Applica arcam Dei. Erat enun ibi arca Dei in die illa cum filijs Israel. 13 Cum
que loqueretur Saul d sacerdotem, tumultus magnus exortus est in castris Phialisthinorum et crescebatque paulatim, & clarius resonabat. Et ait Saul ad sacerdotem: Contrahe manum tuam. 2 o. Conclamauit ergo Saul, &omnis populus qui erat cum eo, dc venerunt usque ad locum certaminis i Decce versus fuerat glad iis uniuscuiusque ad proximum suum, de caedes magna nimis. ar. Sed &Hebraei qui suerant eum Philisthi im heri & nudiustertius, ascenderantque cum eis inc stris, reuersi sunt ut essent cum Israel, qui erant cum Saul dc Ionatha. aa. Omnes
quoque Israelitae qui se absconderant in monte Ephraim, audientes quod sugis
292쪽
18 Commentaria in libmm I. Ruum. Cap. XIV.
sent Philistitiei, nocuuerum secum suis in praelioe Et erant cum Saul,quas dece mitilia virorum. 13. Et saluauit Dominus in die illa Israel. Pugna autem peruenit usque ad Bathaven. 24. Et viri Israel sociati sunt sibi in die illa:adiura iiii autem Saul populum, dicens: Maledictus vir, qui comederit Mi e usque ad vesperam, donec viciscar de inimicis meis.Et non manducauit uniuersuS populus panem: χs. omneque terrae vulgus venit in saltum, in qtio erat mel super faciem agri. 26.Ingressusque est itaques opulus silium S apparuit fluens mel,nullusq; applicuit malium ad os suum.Timeat enim populus iuramentum, 27. Porrb Ionathas non audierat, cum adiuraret poter eius populum: extenditq; summitatem virgae,quam habebat in manu, S: intinxit όntiuum mellis: de conuertit manum suam ad os suum, de illuminati sunt oculi eius. G. Respondensq: unus de populo, ait: Iureiurando constrinxit pater tuus populum: dicens: Maledicius vir , qui comedςrit panem hodie. Defecerat autem populus. 29. Dixitque Ionathas Turbauit pater meus terram: vidistis quia illuminati sunt
culunei, eo qu gustauerim paululum de melle isto: 3o. Quanto magi, si comedisset populus de praeda inimicorum suorum,quam rerimit nonne maior plaga iacta fuisset in Philisthi jm 3 i. Percusserunt ergo in die illa Philisthaeos a Machmis usque
in Aialon. Defatigatusest autem populus nimis: 32. 3c versus ad praedam, tulit oues. de boues, Zc vitulos, &mamuerunt in terra: comeditque populus cum sanguine. 33. Nuntiauerunt autem Sauli dicentes, quod populus peccasset Domino. comedens cum sanguine. Qui ait: Praevaricati estis: voluite ad me iam nunc fixum grande. 3 . Et dixit Saul : Dispergimini in vulgus,dc dicite eis,ut adducat ad me nusquisqi bovem suum At arietem, & occidite super istud,& vescimini,& non pe cabitis Domino comedentes cum sanguine. Adduxit itaq: omnis populus unusquisique bouem in manu sua usque ad noctem:&occiderunt ibi. 3s. AEdificauit autem Saul altare Domino,tuncque primum coepit aedificare altare Domino. 36. Et dixit SaulIrruamus super Philisthaeos nocte,& vastemus eos usquedum illucescat mane, nec relinquamus ex ei, virum. Dixitque populus:Omne quod trudinum videtur in mculis tuis fae. Et ait sacerdos: Accedamus huc ad Deum. 37. Et consuluit Saul D minum: Num persequar Philisthij mysi trades eos in manus Israela Et non respondit ei in die illa. 38. Dixitque Saul: Applicate huc uniuersos angulos populi: de scitote, de videte, per quem acciderit peccatum hoc hodie. 33. viuit Dominus saluatoris rael, quia si per Ionatham filium meum factum est,absque retractatione morietur. Ad quod nullus contradixit ei de omni populo. o. Et ait ad uniuei sum in rael: Separamini vos in partem unam, Sc ego cum Ionatha filio meo ero in parte altera. Rc onditque populus ad Saul: Quint bonum videtur inocuhs tuis,fac. qi. Et
dixit Saul ad Dominum Deum Israel Domine Deus Israel da indiciuiquid est subdnon responderis seruo tuo hodie Si in me,aut Ionatha filio meo est iniquitas haec, da ostensionem: aut si haec iniquitas est in populo tuo da sanctitatem. Et deprehensus est Ionathas se Saul, pulus autem exivit. 2. Et ait Saul Mittite sortem inter me de inter Iὁfiatha filium meum. Et captus est Ionathas. 63. Dixit aut e Saul ad Ionathar Indica mihi quid feceris. Et indicauit ei Ionathas, & ait: Gustans gustaui in summitate virgae,quae erat in manu mea,paululum mellis, de ecce ego morior. ΑΑ. Et ait
Saul: Haec faciat mihi Deus, 3c haec addat, quia morte morieris Ionatha. que. Dixitque populus ad Saul: Ergone Ionathas mori tur,qui secit salutem hanc magnam in Israel illoc nefas est: vivit Dominus,si ceciderit capillus de capite eius in terram,quia
cum Deo operatus est hodie. Liberauit ergo populus Ionathain, ut non moreretur.
η6. Recessith: Saul,nec persecutus est Philisthijni: rQPhilisthi jm abierunt in lo
sua. 47. Et Saul, confirmato regno super Israel, pugnabat per circuitum aduersum omnes inimicos eius,contra Moab,& filios Ammon,'c Edom, a reges Soba, e Philisthaeos: quocumque se verterat, superabat. 68. Congregatoque exercitu, percussit Amalec. 8c eruit Israel de manu vastatorum cius. 49 Fuerunt autem filij Saul, Ionathas ct Iessiti, de Mechisua: denomina duarum filiarum eius, nomen prini ope-nuae Merob,de nomen minoris Michol. 1o. Et nomen uxoris Saul , Achinoam filia Achimaas:& nomen principis militiae eius Abner filius Ner,parruelis Saul. si . Pori
id Cis fuit pater Saul, se Ner parer Abner, filius Abiel. 12. Erat autem bellum potens aduersum Philisthaeos omnibus diebus Saul. Nam quemcumque viderat Saul virum &rtemide aptum ad praelium,sociabat eum sibi.
293쪽
Commentaria in Γλm I. Regum. Cap. XIV. 18 s
TIEm vetet Mus Μvs AD sTATiONEM PRIV Lioni Nostv M.J Dixit hoc, &fecit eaquκ sequuntur Ionathaa peculiari itis inctu Dei. ut patet ex victoria miraculosa, quam ab re obtinuri: alioqui temerarius suisset. si solus cum vno armi. g-ro. inuasisset tota hostium castra. Deus ergo
illi. ut id faceret, senesiit, animosque illi addiditae fiduciam victoriae tam mine consequenda . Ideoque id Ionathas patri ob indicauit, ne is illudi in iatret. enim a Deo regii ut egis alietius
redimine non egetata Theod. Procop. Abulenc uet.& alii. Mir ergo hie celebratur Ionathae sortitudo,
qui Deo nixus. tantum periculum sbius adi t,ce tus aut vincere, aut vinci & pro patria mori gi riose. Unde S. Berii. Sermad Milites templi cap.I. eos comparat cum Martyribus, ut si vincant, c ronentur corona triumphantis; si vincantur, martyr ij laurea. ait, Nint tinxictores depra, quam beati mariuntur mart)m iis praelii Ete. 3Socum, inquit, prchantur, Miluaquam metuentes,aut de hostium caede peccatum , aut desiua nece peris lum. Miui Cli isti curru interimit, securior interitini φυ- far, cum interit; mulus, ιum interimit. Cum occidit mala actorem, mn homicida: trivi ira saetim in unda reparatur. C m occiditur ipse, non perumnis cognoscitur. Merior. quam Pr gat, Christit ita. umquam mim suom. Et c.q eorum armis recen- ammi reneterilis, ait. Me intωJoru ferro, non vi osen Mur : quatem armati , O non ornati, hostibia metum incutiant , non prouount auaritiam. Equos habite cupimii sortes O inocti. non co&raros, aut pha Dratas; pugnam quippe non pompam; victoriam nori riam cetitanter,ctstudentes utillis esset Dii, quama mirationi. Pore savL MORA EATva IN TXTRENA PARTA BAA svs MALOGRANATO , ERAT
is Maca os .J Ita Hebr. Chaldae alii sed Sept. pro legentes aisne vertunt in Magdon. Erat locus hic iuxta Gabaa, quae erat patria & sedes
Saulis; cuius meminit dc Isaias c. Io.28. non ergo
erat in ipsa urbe Gabaa. sed stura Gabaa; uti hielegunt Biblia Regia, Glcis Hugo, Abulen . Dion.
Vata, Pro malagranato, Hebri est Re rim, quod, ut nomen proprium loci, retinet Uatabclui alibi v catur tulis, vel petra Remmo ; in ciuem, ut locum mutvlum dc tutum,se receperunt 1 excenti e clade
tribus Beniamin superstites, di reliqui. Iudie. 2o. α .ule ue & Saul ibidem castra locauit sic nobilis illa Hispaniae ciuitas, regni ue caput, dicta est Granata, a malogranatorum copla vel figur sie hie locus Hebr. di s est Rei non ,a malogra. natorum pret stantia Sc abundantia. si e Iericho dicta est.. itas palmarum, ab earum sertilitate, pluresdue aliis ciuitates dictae sunt. Thamar d est Diam a palmetis quibus abundant. Sic Bethel prius dicta est Iara, a nucibus,corylis,3c amygdalis G
Appolitὰ Saul rex consedit sub malogranato;quia hoc speciem habet regis δοῦ regni. Nam viiauertit Mendoeta, primo, malogranatum in stio flore elegantem purpuream coronam; in pomo autem, purpuram ; in granis, coronam in vertice ostentat: ut pland videatur regem purpuratum ερ coronatum repra sentare. Secundo, quia tam mutiragrana sub ma cortue complectitur; ressi sat mutilua comao: -- ct consiliorum, quia Rud duA flentio occidianuιν, ut S.Ambrosius Itb.3. Hexam
Hieronymus lib. a. contra Iouinianum explicat; relsignficat pruisentiam gubernatricem, qua si 1 surditas,inmor,bru hs milvi dissuevises, m diis continet, ct in gyrum raιiona circumrosant,viri e doretus lib. 3. in Cantandicat; vel in cat amni
seruare delunt, ut idem Theodor eius clarius signis ficat .Qua de re multa dixi Canticcl. v.3 dc 13. Tertio dia sicut malam granatum puli Disana, ret, ita fati sit; nam tunc hit ma vana, qua sub rili cortistit ut, Pyropos i rata expandum ur: ita Retu quo maiori diffinitaribin sim titio ac tablint ris surim prae tam ac ruramen ripularem p eo cla-B Hata praebent omnium Multi suarum it moti viri
Ouocirca Henricus IV. His saniae Rex mal pranatum pro insigni regio delegit cum epigraphe, screduae visith: cares iis optimo R ge ita metiatatem o humanisatem temperanda , ut humilia Rex, aut sinesiuaeritate quamo, aut sine tamanitate crudusis ridoviu): Non immerii. igitur Saul sus mingranatomarabatur νt ab ipsa arbore admone ei ur rigia denit tu O po testatu , aut sanctitatis quam in rem artarios mi ilust temporibω exmere epo sebat. ET ERAT cubi Eo PoPvLvs. XASI SEXCEN-τoRvΜ via O Rusio praeter mille qui eram cum Ionatha:Nam duo millia .quae sibi delegetat Saul C c.13.2.metu Philisthinorum defluxerant Sc fugerant; ita ut cum Saule ex iis tantum remanserint sexcenti, iique viri sortes & constantes, qui proinde licet pauci , tantas tamen victorias contra Philisthaeos plurimos obtinuerunt, quantae in se
Moraliter, Disce hie quantum valeat virtus paucorum generosorum. Sic Gedeon cum tre tu prostrauit numerosissima castra Madian.Ca sam dat Iosephus lib.s Antiq. S. vel iuxta aliam editionem ro. Initium,inquit, laturam hominum μει D mlam Faure ociarait, ut populiu victoriam sibi, se Diad putarat. ludas Mac habaeus cum paucis Raperauit copias Antiochi, David super
uit Goliath, omnesque Philisthaeos, Duodecim Apostoli si a virtute subiugarunt Christo totum
per S.Ignatius fundator societatis Iesu cum paucis sociis. quanta ubique terrarum effecere λ virtus D ergo non in numero, sed in paucitate generosi consistit. Nam ut ait Isaias e.9J. Malii pus stigmtς, non magnificasti laetitiam. Vide ibi dicta. Tritum estillias nin m a fortur di a. Et illud: In mum di is Divi , ut crepundat sertis. i. Coriniar. Et illud: Vistin Dei in nora infirmitate pei tur.2.C
HELi SacERDοτε Pontifice DOMI Ni iN Sito, roget ABAT EPHOD J id est pontificale am tuna quasi Pontifex secum deserebat ad pontificatu iungendum;vt per Urim dc Tummim, quae erant in Rationali Z: Ephod, pro Saule consuleret D minum, quid in bello tam anticipiti de periculose agendum foret. Hinc patet Samueletis non fuisse Potui ficem, ut vult Seranus de alii, sed Achiam: hie enim portabat vestem pontificalem, Se recta linea descendebat ab Heli pontifice. Heli enim 2cauit
294쪽
186 Commentaria in librum L Cap. XIV.
genuit Phinees Phinees genuit Achitob& Iehabod, Achitob genuit Achiam; ita Iosephus. Dice , Capai. vers9. Dicitur Achimelech filius με Achitob, filii te Ponti texi. ergo Ach as non sitit --m. Pontifex.Resp. Achiam fuisse binomium, α alio
nomine dictum Abimeleiab, Achia eniim Hebr. ideest, quod frater Dei. a. hi more idem, quod state metu. Deus aute est Liae Regum . vel certe Achiae seniori sine liberis mortuo, in Pontificatu succcssit Achimelech. qui erat frater Achiae iuriis.
Ri SENE. J chald mmm lucubratis, ct mmmae reria conculcatio. Philisthini ait Ioseph. posuerunt castra in rupe praerupta de quasi inaccesta.ideoque
in ea securi degebant. neminem metuentes idcir-ed Ionathas eos hae via inuasit. sic Alexander Magnus hostes in rupe altissima commorantes, ide. que eum deridentes, rogant eique, an volate posset λ a tergo per saxa invia immittens trecentos iuuenes generosia, rupem in sei hostibus occupauit, eosque trucidauit: λ. inquit, mentire. Ita Curtius. Porid. msis Hebr. idem est. quod humesimi vel paresens. vel empora, ait Pagnin. sene idem est, quia rubin: qiue mystice plicans Beda. Quis. in quit, non mink, formie, quam aduersanteqpurgentem do. ranctorum a cense impeditur;cst ut rei ι πρου- ιον δε--fatigalii hoste pias tur. Hoc est quod aiunt Sancti Psalm sis. Iaar se uimin per ignem ct aet m. ct eduxisti nos in resti et rium. Nam ut ait S. Bem. Set m. de S. Malachia: iTransiuit per illuminaquam, quem nec inpiast ge-
V λύ, τε M ARM is Ru M svvM.J Dixit hoc impulsu, a Deo , tacite promittente suam opem de victoriam, ut patet ex eventu, de victoria tam mira dc felici. Qui NON EsT DOMi Nodi Frici LEsALvARE VFL 1N MULTis vr L iη p Aucis.JHebrinam est mulsor, id est ν strictio. deienti γ, vel probi bitio, quasi dieat pnil est quod Deum a ictet,detineat, restringat ad paucos vel ii ultos pet vincant. Nam ut ait S. Aug. Serm. ii v. de tempore, omni patens est Divi a fauienda maiora, ct mi area: Omni potem ad μι unda callia ct inrestria: Omnipotens ad facienda immortalia, ct mortalia: Omnipotens ad μcienda obitualia. o corporalia: Omnipotem ad facimo vi ia, ct magis in metrii nec paruvi
Hoc Ionathae exemplum imitatus Iudas M chabaeus, cum paucis contra plurimos decertans: . . Facta, inquit, est comtus multos in manis paruorum: r o non 'disser miamio sectu Dii Merare in i-
quit, saluator sari, qui contrim i im tum potentis m manus res tui David: tradiisti castra alteri Gnarum, in manu lanathas Suia . ct armigerie . i. Mach. v 3o. Idem dixit Asi rex Iuda, pugnans contra decies centena millia AEthiopum. 2. Paral.
Si TALiτEn Locvτr Gusti NT. J Omen hoc ea- Vr s ' Ionathas instinctu de inspiratione Dei,ut patet ex tanta animositate Ionathae potius diiuna
tabis' quam humana di ex tam felici euentu eius' re non superstitiosum suit, nec Dei tentativum, sed . religiosum aeque ac miniosum. eo quω solus ipsi:
cum armigero praeruptatia hostium arcem comscenderit, nostes inuaserit, fugarit. occiderit. Ita Lyran. Hugo, A L Dion.Caiet. Scrarius, oc alij. VideSancho lib. a.desuperstitione c. lo n. O. qui ct addit cum Serario de Abulen. I.matham huic omini orationem ad Deum praemisisse. in eaque a Deo animatum ad hoc audendum.Simile omen de Rebecca,in uxorem Isaaco accipienda ,accepit Elieeter Genesa
Omini Ionathae simile fuit omen Paetonum.de quo ita scribit Herodot. initio lib. s. Palam, qui sunt a Si 3--,admoniti dimino νεμίοισι billum P .rint i insinent: si quidem a Perinthi, ex a M'sico utati prouo a=emur, nemuratim competanti μ, eos inuaderent, sin misin. ab inuadendo asino contra fecerunt o vicerunt. AscENDi TE AD Nos ET O ENDE Mus vos is vos. I REM. J quam vos pei praeruptas has rupes scam dendo quaerere videmini. Est sarcas nusiiuel, stilis irrisio, quasi dicant: Ascendite ad nos, dc ostendere, in vobis viam non ad vitam & victi riam . quam vos quaeritis. sed ad mortem, i oc est mactabimus vos. l. a Lytan. Abolen Sasian .dc al j, Vnde Iose hus lib.6. Antiq.co. Venite hin,inquit,
AscεNDAM vs J spm,s ehoc omen Ionathae dedit Deus i quia senum sortitudinis do victoriae est , praeuenire de inuadere hostes licet potentiorem , itaque eum metu percellere dc ha gare: uti secti h clonathas Sie Moses Iosue coaa Amalec ituro ' Lbre. inquit, tias. ct Pessin Do a contra Amalec. Sie Timotheus cum Iuda Mach baeo dimicaturus sim ita praecipiti Cum, inquit, pro 'v'au rit Iu . ct remit in ad D rilem aqua, transierit iam pris non poterimi is murem;qwa patres poteris Pam m nos; f vera tinu tι rati te, o posuerit alba extrastum α; tra usuramin
Sic Achab cum paucis inuadens ampla castra Benadad regis Syriae. ea fudit fugauit. prostiavit 3. Reg.D. 13 Sic experti Duces .ut animos ostentet. I rimi hostem inuadunt, itaque eum saepe percel
uir alto . Et m ferius: Bo . inquit. reptans ahendere
adstai - - Ph listhi Dum duitur: quia a uestri davisi peruenise iti ructor potest, qui peccatores magna humilitato Uex . O magna chari aiu af ctine do
ITA E Axii CADEONT ANTE IONATnAM,Iquali dicat: pauore pan co a Deo eis iniecto, ut patebit v. is. truebant ante Ionatham,ut ab eo
mactatentur: unde Vatabl. Glossa S alij lepunt: Itaque Mossent μι tem Ionatha quasi ea perculsi)ae, ebant amie Ionatham. Quod acceptum videtur ex Sept. qui vertunt: Et litantes Philisthini contra μ3em Ionathae. θ perist in ei, Sic ergo Ionathas
fuit typus Christi. qui selo asi ectu perculit de su-
295쪽
Gw1nentaria in hirum I. Rogum. Cap. XIV.
mare fictilium uidetur quod ait Ioseph, Iona- A adero, Originum reum pro 'rum. Si n pruno, thaim imili se in Philisthaeos dormientes: sic enim scribit lib. 6 e.7. Q amorem Satis Ν- cupisse artis
Vos o omen victoria, tunc quidem
IN Με Di A PARTE ivs εκ i. oe est breuissinio retrae spatio occidit Ionathas vistinii, quasi dicat:
EτAits AvLAn Ac ni λM Ai, dicie A λκcAM vos i Dai.J hoc est admoue, vel a fiet hue ad me arca, ut Hieraticam stola ait Iosephus & Theod. hoc est Ephia,quod positum est iuxta arcam accipia & induas quasi Poti sex,eoque pet Urim de Tu mina quae sunt in Ephod . eoram arca consulas
Deum , super arcam in Propitiatorio residentem; ut per te revelet nobis, quid in re tam ancipiti,di in hoc tumultu agere debeamus.
Mystice, in peticuli, Christiani fugiant ad ar- RUAE
cam id est ad Eucharistia item ad B.Virginem th quae Christum quasi manna, in arca ventris sui continuit de peperit pro cibo dc salute mundi. A di B.Petrum Damiani Ser m. i.de Natiuitate Vi unito, occidit, non palantes & sparsos, dicit hvs B ginis: Numquid, inquit, quia ita L, catam noli aut augeat miraculum Deiae fortitudinein Iona. . in V.utpote qui non diuisos, uti caesis duobus Ho ratijs, ultimus Horatius fugiens tribus diuel in i cis tres Curiatios iam fessos occidit; itaque Albanos Romanis subiecit,teste Liuio; sed unitos trincidauit.
Vtati v s. ET FACTvH EWMiRAcvxv Miis c AsTRis. Jscilicet mirus de inulitatus terrae minus , mdeque ratior,terror & pertui batio a Deo immissa Philisthinis tam ijs qui erant in eastris. quam ijs, qui ecasti is 'aedatum pet tres cuneos exierant cap.rip ed .v. 17. Miraculum ergo, hoc est miraculosus terraemotus ac hostium Ilum,ut vertunt Si pl. 3conturbatis, ut Chald .Et pauor, ut Varab.& tremor, ut alii. Hoc enim lignificat Hebr. charadae; adeo enim obstupencti, pauidi, excaecati Zc periurbati erunt Philisthmi , ut socios aestimarent esse hostes ac in eos arma conuerterent, itaque se . mutua caede trucillarent, ut patet v.2 Id sta' cete Madianitae, clangentibus bucemis& Iagenas flamineas complodentibus trecentis Hebraeis, Gedeona militibus Iudae. . ra. Facile enim De Osuit perturbare eorum phantasiam, ut amicos putarent mimicos risitat naturaliter id fieri videmus in melancholicis de maniacis, qui per naetin holiana velut atratu nubem 'omnia intuentus, putant cuncta esse atra, tetra, inimica dc
tib Hebrata ad verbum se habent i Et si it
nstuc. rv. mugro, di isto: ορο o Philisthianorum tum staris tum qui grassabantur tremuerunt etiam ipsi o tremuli ima or suit in tremor. ret Linim, . . . . id est magnum cc validum; quae enim Dei sunt, magna sunt:Vnde cedri 6e m res Irii vocantur altissimi Sc maximi. Ita Vatabl. C tetan. Pagnin.
ERAT Eviri in I ARCA Dri tu nig rLLAI Quia e Oe Cariathiarim fuit translata , petente Saule & He eis, ob belli periculum, ut Deu nisi per arcam residentem consulerent, e que haberent comitem imbducem belli. ET AiτSA' ADiacta et EM: coNTRAna VER .i'. MANvM τυM;J desine explicare Ephod; imo xl.
lud manu tua contrahe,& repone in arcam.Nam urgente hoc tumultu. non est mihi otium cons
lete Dominum; sed illico inuolandum in hostes. putabat enim Saul filium suum Ionatham a Philisthinis circumdatum opprimi: unde ad illos a si currit. ut eum eriperet. Ita Lyran Abulen.Vatari licet Chald. sic vertit: Uὸν Ερω, quasi dicat se. stina induere Ephod,de coluteie Dominum.Um de de Iosephus asserit Deum consultum respondisse,ac promisisse Hebraeis victoriam dc hostium
Micis MEiMJ Panem , id est cibum quemlibet: huire enim Hebreti vocant panem. Vnde Ionathas& abj. Unde cum Romanis legendum; conturba- D non panem, sed mel comedens, iudicatus fuit hodia o im non aut a Iarbara snt castra, uti l patris mandatum violasse D. Quis
gunt alij. M M. Disce lite, eum. Deus vocat ad ardua, quae vires superant, non trepidare, nee subter figere, sed Deo parere, remque animose aggredi mox enim Deus aderit, dissicultates complanabit, intricata explicabit, remque omnem facile conia oo;vti hic Ionatha solo cum armigero eastrali stium integra inuadente, illa perturbavit 6c ceci. diu per ipsos met hostes. stimus in viris Patrum; Angelum cuidam Anachoretae ostendisse. vastum gigantem , eique dixisse, cum hoe te luctari oportet. Cum ue ille umeret: M timc uinquat ope dumtaxat, ego mox
Porto Saul suis Me hane legem ieiunij indixit,
ea tecto seruore &zelo. ut hostes fugientes insequeretur; ne si sui milites ad cibos defluerent, &inmensa desiderent, hostes fuga elaberen rur; atque ut hoc ieiunio, Deo gratias agere pro vict ria tam miraculosa. eumque prouocaret ad illam ι plane pleneque perficiendam:censebat enim cum Deo tam liberali in se de suos, liberaliter esse aste dum.Ita Abulens Serarius alianus ae S. Ambros. 'de Hier. mox citandi. Atque hane legem unxit cum execratione, dicens: Mais davi vir, quasi di- eat: malefaciat ipsi Deus. ae ego malefaciam ei, id est puniam do occidam eum. Lyr
296쪽
188 Commentaria in Librum I. TVgum. Cap. XIV.
Lyra tuas verbputat Saulem male id siti ille re IM- iuraue,ac peius implesse; eo quod non est ei tanta nece istas hostis inrequendi. vicin lege hac sua. cessitatis calum excipere debuisset . qua s suit in Ionatha,& alijs pluribus prae inedia deficictibus; qui utique maiorem hostium stragem edid sient, u eos prosequc do. simul aliquid cibi raptim sim si sent, et bi gratia, mel obuium in sylva, uti sevit Ionathas; ut valentiores ad gradiendum de pugnandum euaderent. Denique quod lex haec d derit occasionem lonatha in occidendi,de populo singuinem lege vetitum comedendi,v. 33. Fauet nino Iosephus,S. Gregor.hle de Chrysostat . nail. 14.ad p. put. & noster Sanchez, qui hoc piet- cmum Saul:s, ut nimis seuerum &stulium dam. s./-ῖke nant. Verum esto seruentior fuerit.militaris dur Mι Gu-- que haec Saulis sanctio. Sc aliquid discretionis in πιμπ ea desiderei uti tamen in se iusta sanctaquefuit, causas iam dictas.Vnde populus totus e m probauit di acceptauit et quibus adde, si peccasset Saul, de bu sset eum sors v. i.indicare: aut certe silarea ibi autem sors nos indicauit Saulem praecipientem,sed Ionatham praeceptum transgredientem. Vnde Saule dilaudat Tettuli. lib. de ieiunio c. Io. ubi Saulis ieiunio, ait a Deoprastitam auctoritatem. Ae S. Ambrosint m. Iin veteri editione est a s.)post Domini eam pii mam madragesimae: saninrt e re qui hastes sin non tam armu quam divitisne vincebat; θ ρlvi d micabat res e, quam tela. Cὰm nathas ei liis pracuti nesciis, inter induvi hostium μιλνictor istisens, a uou me imuicta septri summi- rates.stas ta anta in enatis νιγηtὶ commota est, uter distratur ricto madi diuinita laderet . ilai ne de Ionathas culpam suam sateriar . 43. Gustaui, inquit , pase m messis, o me ego moriar. ChaldonMti obnoxia fam. Et S. Hieron.li.2. contra Iovi n. post medium: In Exodo indust distini ama- ω oratime tritis papae , Utque ad Nyram i tun o amicatum est.Iιμβ- Naire, stationem impensenit sino lana, ct in samplia quam vii Atricto me certi protelaum. Saul ,su ut is Retnorrum prima sim. sribitu , Maledictu , inquit, qui ederit panem visae ad
serum idonec viasar meri inimicis messe . pauit omnis sepultat . o tota terra ramisiat. Tanisi ii suis auctoritas statimis si mei Domino desturata, ut
Ionatha , qui causa sectosia threat, sepriboci ut nostrie, ct ignorant crimen δες μινι ηοη past, partis, in se concitaret mari bovi xpatuli praci saluaratur. γ- stati isod est ieiunij. Statis ti enim a Tertiit .ca sano&S. Ambro vocamur. stari orationis criti, - sis,quod in eis stantes 3c commorantes mi mucos repellimus c sicut. Hebreti per .masiones, sue stationes peruenerunt in terram promissam; si e Christiani per M. dies Quadragesime penaς- Q tuunt ad Pascha&resurrectionem Christi. si in Tonanno Christi Π, s Isin Pamelius in Teries.
ad finem hiat de oratione: imo ipse S. Ambros
initio serm.36. iam citari. Moraliter,disce hic ieiunium parere victoriam. hostium corporalium, equὰ ac spiritualium. - ista ddunt: D uno i ii satuM via enerantia netram. Ergo pecc-ult. Resp. M v. tiam intelligunt, qua Saul ignorabat futurum, xt ex hae sanctione Ionathas periculum capitis latiaret .sed ignotamia haec in Saule fuit inuiti cibilis de inculpata: unde enim scite poterat Ionatham cor mesturum mel Hine apparet Saulein suisse vitum p;um, vς sabilia
ac fortem,ac Deum ei Luisse, dedisseque ei vici rias, ut omnes per circuitum hostes superaret, ut G - sadicetur u M. Gareesso Dbus cap. praeced ob expectat uva Sali uelem, eius quasi minu persecteo dientis posteros regno priuam ; tau eum non abiecit, sed direxit α adiuuit, donec grauius inobediemue crimen. non cetdendo planc pleno lque Amalecitas, uti Deus nitierat, committens, a IDeo, abiectus si ui ac David in eius locum a S lmuele in regem vii 'de quo c. t s.& IG. V visus v ENiet a N SALTvΜ ι IN QXO FRAτ Uvas M.
MEL JApes enim sylvesties in θluis a e lificii.vii ividere est in Polonia & Moscouia; ubi proinde sin milis cum visis sylvestribus depugnam Visi enim melli iinhiant, itaque arbores in quibus sunt favisca rdere nituntur; sed apes in nares visorum inuolan tes. aculeisque suis piti gentes, eos sucile detur bant: Vrsi enim debili sum capite in nas
por. ades inquit fuit quia sistis satras ctorem, da δε
ET M.Lvui NATI svNT OcvLI EIVM J qui vis, o scilicet prius prae inedia, labore cie fame, deficiem tibus spiritibus opticis caligabant:iam autem sumpto melle restauratis spiritibus, illuminati, refociliari & reuiuiscere videbamur ut Litior de pro pilat esset,ad hostes insequendum adine ieiunas tium visas caligat riui sumpto cibo testauraturata Angelo. Caiet. tab. do alii. Aliter Beda,qui ill minato Oculos ait Ionathae, uti fuere aperti oculi l
. DEPECE ΑτAvτε M popvvvs. JHeb.&Chald. vos. c. of riga in s scilieet labore insequendi, sic inedia, videficientibus vitibus aegre in siemi posset. Tu AvιT PATER MEvs TERRAM. J Iuuenin v aiantitet hoc dixit Ionathas; utrumque fuisset nisi ui μ a comedendi, impedimento illisset pretsentaneae
persecutioni hostium. Ita Abulen Se Caiet. Non narib, M peccauit ergo Ionathas mel comemo, quia pro. ρος - - hibitionem patris ignorabat, peccauit tamen, patris prohibitionem publice reprehendendo, id si urset sculpet eum attigit v. i. ixa etsi indisti ι --'. t. tasset laee sanctio patris, tamen Ionathae erat imeam non culpare, sed potuis excusare, ne populus ινα contra suum regem concitaretur. de tinnutritar turi quod in catris summum solet creare peric lum. Dε TiGAetvs EsTAvTEM popvLvs Ni Min J viam tum ea ieiumo, tum exti te continuo inseque
di de caedendi Philisthaeos. COMEDiT ε PopvLvs cvM sANGvi NR i vix ariquia pix time non expectabat, donee tinguis c bobus
297쪽
Commentaria in bbrum I. Regum Cap. XIV. 189
bobus mactatis esilueret; sed illicd mactatorum Acarnes sanguine conspersas coquebat ; imo crudas vel semicrudas. non tam comedebat, quam vorabat instar luporum, ptae fame de aviditate com dendi. Vetuerat Deus edi sanguinem, ob causas suas recensuic Genes. 9 4. & passim in Leuitico, seu famis vehementia valde hoc eorum peccatum imminuit. Ita Abulens.
VOLvi TE AD ME NvNC s AxvM GRANDE.JIussit Saul. ait Abulens .ut eleuaretur magnus lapis super quem occiderentur omnia animalia, a milit Dus comedenda, ut ex eo pendente capite cuius cumque iugulati pecoris. sanguis uniuersus statimessiseret sitius autem in terra plana illa iugulabat, ubi sanguis aegre, nec nisi lente tardeque e siluere poterat, quod ii ii praefestinatione dc taliae exspectare nequibant. Ita Caiet. Eoi ric Avir Avr LM SAvL ALTARE Do Mi- No :J . um vi hoe est et uasi monumentum victoisiue de Ph l itini, adeptae, uti fuit altare a Mose
erectum, patiam de Amalec victoriam, Exodi
I .is.tu ut in eo offerret hostias pacificas. ingratuitum actionem pro victoria accepta. ae in propitiationem : ut scilicet Deum sfibi suisque redderet propitium, ad bella plura quae supererant, simili felicitate conficienda. Τ coaE PRiMvM COEPI*ADivic ARE ALTARE DO Miso. J Dices iam ante Saul aedificarat
altare c. 13. v. 9. cum ante aduentum Samuelis in
eo flatificauit, idecique a Samuele suit reprehemsus. Respond. Pri . S. Hieron in Tr dit. Angel. Glossa, Lyran. & Hugo, hoc primum fuisse altari Deo gratum quod Saul et exit. Na illud c. I 3. suit. Deo ingratum, ex culpa in obedientiae. Secundo, CAbul. Caiet H igo. ran.& Samheae respodent, altare illud c. ia. 9. aliena manu, & opera populi Disse eiectum hoc propriE iussu & opera Saulis. Nam ut recte aduertit Lyran .illud inGalguis. diu
ante si it erectum a Gaditis, Rubenitis de Ma-
assensibus tempore losue c. 22.1 o.
'U'' in qua reii det Deus. ut eum comulamus, an hac nocte in castra hi ,stuam irruere debeamus. Trop. S.Gregor. Ad Domitiam, inquit, accedere ea etiarie, secreta contemplatisne cognoscere. Et bene diuitur, quia ab exutiori ad interata tendimus,quanda ems nruri exitum in diuina poluntate cognoscere tent min. Nam qxi occidia cr intima extethra ns distris, O qua n. iis Mise, non inu nit. Quando ego a de ocius tu re is consilium quaritur, ad D intima edamin, M tunc demum quod agen GeIt,praponatur, ι in diuina relantate cognoscitura illa enim videntur bona esse, o sunt.Plaraque etiam satienda siunt, id militis fiunt si congruo tempori restruentui euadam quaque a ii sacrae d. bent, a 3 Di, non debent. Hismium si Heavi qαilibet in foris meditat mira vitirem igit, ea utique recta ordine non dii est. Ei coNsvLvi T SavL Douisu M.J per Achin Pontificem indutum Ephod, in quo erat Vrim N Tummim:qui nomine Saulis, Deum in arca residentem interrogauit, quid hic facto solet opus. antiquitus, ait s. Chrysost .hom. 14.ad popul. De dux erat ιι Dium , ct ab que irvo sntentia numquam Mihinet. pugna ausi fuissent, ct bellam ' u pietatu maritia ibat . nec enim ex corpora infirmitate da pereato
ibantur, si quando ct ricti suissent: nri Diotia osmi iustu, id superara beneuolentiari uisant, quand coque rimebant. Audiant hoc de imitemur hostri Cornil. in lib. Regum eastrorum Duces, si obtinere volunt victoriam. Haec enim proprie datur a Deo, ut alibi ostendi. ET NON RESPONDιτ Ei is Di E iLLA J tacuit Deus consultus ut se subiratum ostenderet. At cui& cur Respondet S.Chirsost .ho m. i . iam citata Deum Sauli fuit se circnli in . ob temeritatem qua legem de ieiunio nimis r idam de si alta in sanxerans Gregor .vero geruditius obelu, Itypocrisin: Miuinis, inquit, in mili cogitati uim eum cem tur, qui siemper in claritate virtutu in uinitur. Addit d inde aliam causam : quia Saul ita μὰ at Philisthius
perimere. ut eati nutu νltra mouere bista μιωstina- ' 'gna Duehu ries mentu est, qua sc aeterna quo mur, ut tem oratu hostis milvi a caeco relin sua ur ; sed quia nulli conciritur sic temporaliter vim ere, vi non debeat omni tempore pugnare, metis. dicitur: NMr clost ei B Dominae tu die illa.
Abulens. Caietan .serarius de alij eensent Deum tacuisse. ut indicaret ieiunium a Saule sancitum. εnon nisse a Ionatha sititatu. Esto enim Iona hascinctionem patiis ignorallet, ideoque non violatulit eam sormaliter . sed tantum uiaterialiter, tamen ulti hoc e populo nestiebant, qui potuissent
scandalizari idcirco Deus voluit hoc suo tilentio, inquiri prodique Ionatham, ut ipse patefaciendo iam legis ignotamiam,se excusaret me videretur Deus vel Saul esse personarum acceptor, ait Abulen Addit Caiet. Deum voluiti. Ionatham. non propter factum, hoc est violatum ieiunium ; sed propter defensionem facti sui, quae ad fictum erat impertinens. qua scilicet Patris in lege ieiunii sancienda. indiscretione culpa uit,publice voluisse hac nota humiliare , ut deinceps in loquendo de edictis regiis esset mo dcstior di cautior. Vide hie . vi Deus puniat totam Rempub. Ob munius civ s peccatum: sicut puniuit tota c.itra ob Iosue c.6 &7. ob fiatium unius Achan Unde in mori hodoxorum Archimandritarum libello Syn. Constant apud Bat.t. 7.an .s36. legitur: Commanicant anat lumati habent i in in dis anathema sicut asino nilis auriqua friptura in Achan Ionathan. quis inter O ignσranter inciderunt in anathima , dc
νvLi J si gubs, id est pret sectos vicorii vel plate tum : ite Hesu et ij sbos pagos vocant Clutones, id est angulos. Nam quod si i anguli in domo . bri siunt priniles in populo, ait Vata b. quia sicut angulis domin. D sic ρquia principi bru innititur.Igitur iit ut Graeci urbis paries, pagos, Latini vico, appellat se Hebraei
angulos vocant: ac sicut a Graecis Piaefecti pag tum pago nuncupabditur, si e& apud Hebraeos, qui angulis id est vicis praeerant, . illi vi quoque ampellabant ut simile est Iudi c. 2o. v.a. Vivit Do Mi Nus sALvATOR IsRAp L. GIA UEM.32.
hoe Dei irati ii lentiu) Asma E RETRACTATIONE Mosti ova J Ita Rom. licet S. Gregor. legat
retractione morietur. Hebr. est, marte morietur, id
est certo de infallibiliter morietur. Chaldaeccidenda
ridetuν. id est sine re inissione certo occidetur. Culpat hoc Saulis iuramentum S.Chrysost. bom. Iuminio ta14.citata , ut temerarium de particidale, idecque s Mina diabolo suggestum,utpote qui eum in filii tanti
tamque innocentis taedem impelleret. D pater,
298쪽
19o Commentaria in librum I. Regum Cap. XIV.
damnation sprotulit sintentiam. Addit saulem sua A Tertio, Quia oraclitum veritam hic a Saule quae
hac temeraria ieiunii sanctione, multorum periuriorum fuisse cautiua: Tra igitur, inquit, numeremino missa periuria. Ameratum est prinirum Satim is rinuntum afliosecundum ruris. o tertium ipsius Saulis
ι cati. ει risus est populus me iurassi: sid si quis diis
rare ceteriait, patri filium xisti dedentes: Mes qMi h
mnes,tum volentes, tum inuitos periurio ob uxim 3 n ε
uerum s. Ambros s. Hieron. Abulens Caiet. Salianus. Serarius & alii hoc iuramentum Saulis ut teligiosum laudant di sit crificio Abrahae volentis suum filium Isaac immolare. comparant. Fuit enim prosectu in ex magno ossenti Dei placandi studio&2elis rebatur a sacra persona; puta a Pontifice sacris v stibus,in quibus erant Vrim & nmmim, id stipu-
minationes θριν secti nes, sue ut noster rettit Exodi 23.2s. Doctrina ct mitra, induto. Veritas ergo hic
quaerebatur a sanctitate: id est a Deo
per sanctum eius Pontificem iure ergo ipsa voco tur a ras, q. d. Da Domine TMuniim, id est persi crum Pontifice, perque sacrum Ephod de tum-inim, da sanctum sanciae veritatis oraculum. Quarto.Quia veritas auctoris.qui crimen commiserat, hic quaerebatur, ut Deo ossenso per eius castigatione iusta nutue vindictam satisfieret; it que sanctitas Dei. quasi laesa ex: erius, ted integra. retur. Quaerebatut enim hie veritas iustitiae, iustistia autem est sanctitas Sensus ergo est quasi dicat: Da sanctitatem. id est indica nota Domine reum qui te ostendit: ut eum iuste castigemus& eme Fuit tamen incautum. Nam primδ, Iomi has B demus, itaque tuae sanctitati ostensis, i sanctam comedens mel contra sanctionem patris, nullam admiserat culpam,quia sanctionem ignorabat. Erisgo iuste occidi non poterat; utpote immunis a culpa de innocens. Neque silentium Dei arguebat culpam este in Ionatha, sed alias ob causis, quas
recensui,contig t.Secundo. etiamsi Ionathas si ctionem patris sciuisset ita men transgresso eius crat leuis de exilis ; utpote gustus ex giti mellis. in graui vel extrema neces litate famisi teque sine gratii scandalo 'uare ipse hoc gustatu no merebatur mortem.Tertio. bcet daremus Ionatham mort litet in hac comestiolae peccasse, tamen adhuc -- laus erat peccanti parcere,quam eum ut reum pia i xire de occidere. Erat enim lonathas miles io tissimus, qui causa victoriae partae extiterat. Erat fili in regis,illi in regnum succesturus. Erat regia i dole re moribus ; quare longe utilior & pene necessaria erat eius vita toti Israeli, quam mors ad sancienda disciplinam militarem. Vnde iuramentum hoc Saulis de occidendo non obturabat,quia
vergebat in deteriore parieti', ac in nocumentum damnun que graue tot iux regni Quocirca merito
populus Sauli regi contradixit nec permisit Ion tham occidi, illi a te tandem Saul assentus est.
ctam veritatem, L ilicet culpam esse in certa petasona ς populo. Pro toto hoc versu Hebr. habent dumtaxat: Domitu Deui Isra. da Tummim, id es, tUrim & Tummim, occultum reum nobis indica. Sept. Compl. da man se stationes, Chald. revire sacsium pro nutate,id est, fac ut sors cadat super peccatorem. Vatis .da pers timem. id est sonem vera de persectam. Habent tamen Sept. Romani haec omnia, quae habet hic editio vulgata ; sed videmtin esse congesta ex vari, interpretati ortibus rei eiusdem, ut aduertunt Card. Carina, Franc. Lucas in Notis N Serarius hic. Quaeres, Cur veritas v atur sanctitra ' Resp. Quia tinctitas, ut ait S. Dionys est ipsa puritas.ve. ruas autem est purissi ina de lincerissima, ipsique inrisi est puritas de sinceritas.Vnde de sapientia siue verit
se te aeterna dicitur Sapien.7.2 S.Candor es lucis a et r. 3M,olpeculum De macula, dec. α, sςcundo, quia tuturorum contingentium de arcanoru cognitio squae hic a Saule quaerebatur)aded sublimis est, ut hominum ct Anaeloruintellectum transcendat silique Deo, qui Sancturia im tu est, sit propria. Annuntiare qua rensura sinu H
vindicta Lirificiamus. Hinc patet indicare reum in Superiori,ut is eum corrigat. este actum sanctitatis, id est iustitue&chatitatis. Vnde in nonnulla Religionibus sancitur, ut Rel gios siorum secim ira αrum errata de lapsus ad superiorem deserant, ut is eos emendet. Hic enim est actus tinctitatis, puta eorrectionis naternae. imo paternae. Tria enim Q. pera sancta in ea peu niui. i satisfit Deo essenso; qui est actus poenitentiae Ze iussitiae vindicatisuma lapsus corrigitur de sanctificatur ; qui est cius charitatis: 3. tollitur scandalum, cauet utque ne culpa ad alios proserpat, ne scilicet illi vitium. quod a stiperiore vident non castigari, sed tolerari, sequantur de imitentur; qui est actus iustitiae paria C ter Sc charitatis.
Symbolice, Deus qui est prima summaque sim s μειζctitas est pariter prima summaque veritas. Ac P lius Dei ex vi suae originis de generationis, est in Vm,id est vera notio di intellectio Patris.Vnde a
S.Ioanne sepe ipse vocatur, rosta . vi cap. . Dartax vera qua illuminat omnem hominem ramentem in hanc munom. Et: ex per Mor in data ιsscrasiactrinritas per I sem Christum sucta est. . UEthice, ipsa virtus Jc sinaetas, est ipsa prudemtia de veritas practica. Nam quid aliud sunt vir tantes nis lumina vetitatis Hoc enim hortisum de sanctum est quod practice verum est ; siue quod
consorme est veritati Se legi aeternae, quae est in mente; quodque ipsa recta ratio vete faciendum esse dictat. Hine S.Ioannes in Evangel crude diabolo altrixisset tarti id tu sanctitate nis stitit. Et passim ipse,aeque ae S.Paulus,& David in Psalmi 1 D rubet ut faciamus raritator,id est opera virtutis de sanctitatis.
Rursum quid est veritis nis vera fides. spes Secharitas; Se quid lime tria sunt, nisi ipsa sanctitas λDenique Christus ait Pilato, si venisse in hune
mundum, ut doceret ν ratim, scilicet fidei, Semorum, id est vera fidem dc sanctitatem. Maii h. 27Veritas ergo est ipsa sanctitas. Vnde qui contaretur veritatem. dicitur Deum sanctificare dc glorificate. Sic Iosue capo. v. 19.dixit Achan: Das riam M. id est confitere tuum sarrum. Deumque
esse veracem qui te surri reum per isti significavit ; ut 'Psi sanctitas, laus de decus veritatis ab
ET DEPREupvsvs et set per sortem de qua sequitur in Ios Aetii As ET SAvL , esse in eulpa, dedisseclue Deo causam silendi α non respon
299쪽
escendi: popvLvs Aur Eu Exi vir.J liberct immunis a culpa q.d.Sors non tetigit populum ; sed . eum quali insonetem praeteriit: tetigit autem Saul re Ionathanaiae tandem Iona: ham:quia in re esto
solus Ionathas vitiino deprehensus sit,& notat directe randi rectE tame& Saul notatus est, cast gitu que in suo dilecti limo Ionatha; tacite I ei nonitus, ut mitiora de :nceps, utiliora di obser
uitu inciliora edicta ederet; nee suis i inperiose dominaretur. sed modetia constiteret ut pater:
alioqui in iis ipsas , quali sui, filiis puniendus ac
castigandus. vias. r. ET AiT SAx L , MIττiTE sORTEM, I&TER MAxτIONATHAM J Nonnulli censem has sortes,ut pote diurnatorias, finde superstitiosas & illicitas, quia earum diuinatio expectabarur a daei Done.
Vnde S.Chrysost. hom. ad populum ait. da: monem instigisse Sauleui ad captandas has sortes; uti pec tum peccato adderet, ac iuramen- ltum male conceptum, polus impleret; atque par ricidium Ionathae, inente delimatum re ipsa patraret. Verum mitius meliusque censentalis, scilicet Saulem has sortes captaile a Deo: iram paulo Utu V. qi. Deum inuocauit, ut sortem dirigeret, ac per ea in reum manis istaret. Quare Deus videtur eum mouisse ad has si ex capcit endas easque direxisse, vi reum indicarem Ionatham. Hac enim de causa Deus sauli, Deum per Pontificem consulenti non respondit, ut daretur occasio tostibus, . et per ea Ionathas deprehenderetur. lia Abulens.
Seratius re alii. Audi S. Ambros serm.36. iam citato : Densiliu nec se sinu imponitur, nec regi sum prν eticum a M. Iemle Hirum . quod Dia bosses non tam virtute mi itum. qtiam asinentia super/las. Demi que τη - Ωeps coctis crebertur ij iatua, ct iniis delicta omni generatur infirmi . inficit enim in in exercitu, ut deficit in Asiruatione istunium. e. svi peccatum Mul ex ipsa sumitatis of Hione. nouit,statim I matri dixit non es parcendum, sid μι- carum admissum fore ione eius sanguinu expiandum. EτCAPTvs EsT IONATu As,J ob causas quassa perius recensui. Quibus adde, licet nesciret I nathas patris legem .lcire tamen aliquo modo p tuit ι cum enim videret tam multos quos secuta habebat,nihil ori mico,et Ii valde famentes Δ: satigatos obu: i mellis gustat se ; sacile suspicati potuit,
causam aliquam subtile quam uiter rogando facillime intellexisset. v.27.& as. Indicat enim textus ipsius ordo, populum ante ipsum luisse. Ita Serarius. Adiunge, in Ionatha lite voluisse Deum ost dere, quam si iii Superiorum mandata , licet rigidiora α seueriora reuereri debeant,nec eis obloqui, vii oblocutus erat Ionathas, sed i s humiliter de animose se subdere, ac sortiter illa capessere.& exequi.Si quid enim temeritate peccabat Saul, 'Ionathae erat non illum traducere apud populum; sed Samuelem certiorem facere, ut eum secret badmoneret de instrueret; sicut in Religionibus, Prouincialium β: Visitatorum est admonere R Oores. si quid in subditos nimia austeritate vel l nitare peccent:cum subditorum sit tacere & ob dire, ac dicere cum Psalmista: Propter te morti sis.
v. s. 3. Rursum, voluit Deus ostendere quam metuendae sint Saulis. id est Superiorum exectationes ac ut Theod. ait. Misthenista, licet leuiori de causa irrogata, Ita Theod. Procop. I alij. ET EcCE EGO MORIoad Hebr. in morior, id Ornil. in D. est oecidata patre Chald. Ecce uo .I mam rem,q.d. Ego gultaui tam illum mellis: sumne propterea reus mortis ' An pro gurta melli occidar pMiserabili hae voce di lamentatione Ionathas po-Ipillo mou i compassionem , ut se morti eripe et . Aliter Ionathae animuin verbaque explicat Iosephus libis. Antiq.c.7. scilicet, loria: baui id dixisse in
ex constantia δ: mortis contemptu : Saul. inquit, iurat eum eo cisurum . plura quamgeuvi. aut naturam, aut lectio, lupuraulum Iuviem. Illis mortis inhia, non rem vi , m gno acge ieroso antino si pra ait. Nihil iu- qaam. deprecor. Pater; librater enim hanc inertem si st, qua te resigia ne silua ; .m prini tam m
auctor rictoria: arruι ira eum diris patris tripiunt, vota Des pio iuuene Miunt, ut ipsum immunem a n
calefaciat.Vertina solet Iosephus suorunt i sebiae rum gesta dictaque ornare di i litterare ut ea Ves patiano & Roriianis ad pon pam ostentet. MonrEΜasti Enis lori et ii A. J Accusat S.Chrys. o
sint Abulent Serarius S alij. vi religiosi ui Abrahet imitatorem, qui filium morti pro reissilia.& dis seplina militari sancienda deuouerit: vii Tiqis Mapiti apud Romano; filium iniussu sui, puctante occidit. nno a, hoe Minliis, ait Gelliis lit AP is. imperia aspira est immitia, Maiestana acta sum: quoni Iriga p, Iea aduerim Latitin, cum esset Gnbus, si iam Ρ-m sicuti pera i , qu. Pecula: uuias ta m OA . ne
cidit. Sed Manlio rebriosior fuit Saul. qui Deo
offense filium reum pro victima immolare desti- . nauit. Audi s. Ambro .lerm. 36. Videte quanta apicisor regem su/rit religenis ot fetuantia , qui σει Ium Dium optauit etiam parrisidio mitigare ro uaniasirresoluti culpa i iudiij, qu non nisi sanguiuu est . Lue punitur. Et signaram lona his indictum a Pa re ieiuniinm,
quia risiaurit , morti addicitur , qui sunt iniictuma 1isti ν siluit, quid meritur λ Frao stat res staturum
quia per miram Dei Ooelii hodie tantant holitum stragem edidit. Sept. R. in .pto v im, id est cum, alio puncto legentet y am d est populin, vel tui: Populin. Det sicit dis in hanc. Pro quo Compl. pro λα , id est paput corrupteleg ntes ελιγ, id est misi morsa. vertatu : Quia in si uordiam Dei serit inbut 5 . Porro alio deflectit Chald. inia ante inimmo sistum ε' , inquit, quod tu ignorantra secit
TtRAT, suPERABAT. l Vide hie fortitudinem Saulis. Se felicitatem illi a Deo datam. Vnde patet eum nondu omnino Dei fauoreste gratia excidinis. etsi posteris eius Deus regnum iam abstulerat. Ev. Kr Avτε M FlLii SAVL IONATHAS E. Iga ta
300쪽
191 Commentaria in bbrum L Regum. Cap. XIV.
Ie svi ET MEIcuisvA.Ji eua D .a 3c I Paral 8. A que Saul elegit ab ειν patruelem suum in ptines. 33.vocat ut aminadab. a ioiepho, Iesu ubi&ad li- ipem militiae. Porro Cu&Ner utpote fratres eum tur qirarius eius filius Dbaae , qui alio nomine dictus est libosith. 2. Reg. a. s. Forte is hic omittitur, quia Sauli fuit superstes, eum ceteri tres cum Sa
ET NOMEN v x ollissAvL Ac ni reoAM. JHaec erat primatia uxor& Regina. Praeter hanc Saul habuit concubinam, id est secundariam uxorem, nomine Re 'ba, ex qua genuit Armm ct Mi hib sith. 2. Reg. 2I. ARNEa piravs NER P AovELis sAvL: J Erat ergo pater Saulis frater N patris Abner s idem dem habebant patrem nomine, bies, ut patet de Ner hoc loco, de Cu verb cap. I. NAM MEMcYMME va DERAT SAvx vistuM VER&s
sis i. J Idem ficiunt magni Castrorum Duces. Tropol .idem faciat Episcopus& Praelatus. Vnde S. Gregor. inquit, doctor milites Chrsi eligat
dum ister ma fortitu sinu non verbium , triumphialaria in ciuiliu subui untur.
Saul iussus desere Amine pauit Agar regγ,ν melioribus iumentis: quare a Samuele increpatur. re regno priuatur. Irae v. 2o.se excusat, ae tandem frui ait, peccaui ; ut Samuel honorem regium illi coram populo deferat. Samuel vers. 32. iubet .Agag regem infusa concidi : ae iugiter usque ad mortem luget Saulis casum. i. U T dixit Samuel ad Saul: Me misit Dominus , ut ungerem te in regem super φ populum eius Israel, nunc ergo audi vocem Domini : Haec dicit Dominus exercituum: Recensui quaecumque secit Amalec Israel, quomodo restitit ei in via
cum ascenderet de Egypto. 3. Nunc ergo vade ,&percute Amalec, de demolire uniuersa eius:non parcas ei,& non concupiscas ex rebus ipsius aliquid: sed interficea viro usque ad mulierem, de paruulum atque lactantem,bouem& Ouem, camelum Masinum. 4. Praecepit itaque Saul populo. &recensuit eos quasi agnos: ducenta millia peditum, de decem millia virorum Iuda. s. Cumque venisset Saul usque ad ciuitatem Amalec. tetendit insidias in torrente. 6. Dixitque Saul Cinaeo: Abite, recedite, atque descendite ab Amalec: ne forte inuoluam te cum eo tu enim secisti misericordiam cum omnibus filijs Israel, cum ascenderent de AEgypto. Et recessit Cinaeus de medio Amalec. 7. Percussitqge Saul Amalec,ab Hevila donec venias ad Sur,quae est e regione AEgypti. s. Et apprehendit Agag regem Amalec vivum: omne autem vulgus interfecit in ore gladij. 9. Et pepercit Saul, de populus, Agag, de Optimis gregibus ovium δc armentorum, de vestibus 8c arietibus, de uniuersis quae pulchra erat, nec voluerunt disperdere ea: quidquid vero vile hiit 3c reprobum, hoe demoliti sunt. io .Factum est autem verbum Domini ad Samuel, dicens: H. Poemtrime quod coustituerim Saul regem: quia dereliquit me, & verba mea opere non impleuit. Contristatusque est Samuel, Se clamauit ad Dominum tota nocte. .Cumque de nocte surrexisset Samuel ut iret ad Saul mane,nuntiatu est Samueli,ed qubd v nisset Saul in Carmelum de erexisset sibi fornicem triumphalem. Se reuersus transl-set descedissetque in Galgala. Venit ergo Samuel ad Saul. It Saul offerebat holocaustum Domino de init ijs praedarum quae attulerat ex Amalec. I 3. Et cum venisset Samuel ad Saul dixit ei Saul: Benedictus tu Domino impleui verbum Domini. 14. Dixitque Samuel.& quς est haec vox gregum,quq resonat in auribus meis,3c armentorum,quam ego audio 8 is. Et ait Saul: De Amalec adduxerunt ea:pepercit enim populus melioribus ovibus N armentis, ut immolarentur Domino Deo tuo ι reliqua vero occidimus. 16. Ait autem Samuel ad Saul, Sine me,& indicabo tibi quae locu tus sit Dominus ad me de nocte. Dixitque ei: Loquere. 17.Et ait Samuel Nonne cuparuulus esses in oculis tuis, caput in tribubus Istael fictus es, unxitii te te Dominus in regem super Israel, i8. 6c misit te Dominus in viam, oc ait:vade.& interfice peccatores Amalec,& pugnabis contra eos usque ad internecionem eorum. I9. Quare ergo non audisti vocem Domini: sed versus ad praedam es, de secisti malum in oculis Domini 3 Eo. Et ait Saul ad Samuelem: Imo audivi vocem Domini, de ambulaui ii via per quam misit me Dominus. Jc adduxi Agag regem Amalec, N Amalec interfeci. 2I.Tulit autem de praeda populus oues & boues,primitias eorumquς caesa sunt, ut immolet Domino Deo suo in Galgalis. 22. Et ait Samuel: Numquid vult Dominus holocausta& victimas,& no potius ut obediatur voci Domini'Melior est enim obedientia quain victimae:& auscultare magis quam offerre aspem arietum. 23. quoniaquasi peccatum ariolandi est, repugnare: dc quasi scelus idololatriae, nolle acquiescere,