장음표시 사용
301쪽
Commentaria in bbrum L Regum. Cap. XV. z9 3
stere. Pro eo ergo quod abiecisti sermonem Domini, abiecit te Dominus ne sis rex. et . Dixitque acl Samuelem : Peccaui, quia praeuaricatus sum sermonem Domini,& verba tua, timens populum, Sc obediens voci eorum. 2 3. Sed nunc porta, quae-
, ccatum meum. de reuertere mecum, ut adorem Dominum. 26. Et ait Samuel
ad Saul: Non reuertar tecum, quia proiecisti sermonem Domini, dc proiecit te Dominus ne sis rex super Israel. 27. Et conuersus est Samuel ut abiret: ille autem apprehendit summitatem palli j eius. quae se scilla est. 28. Et ait ad eum Samuel: idit Dominus regnum Israel a te hodie. 8d tradidit illud proximo tuo meliori te. z9. Porro Triumphator in Israel non parcet, de pinnitudine non sectetur: neque enim homo est ut agat paenitentiam. 3o. At ille ait: Peccaui: sed nunc honora me coram senioribus populi mei. & coram Israel, ct reuertere mecum, ut adorem Dominum Deum tuum. 3I. Reuersus ergo Samuel secutus est Saulem : ct adorauit Saul Dominum. . 3 2. Dixitque Samuel: Adducite ad me Agag regem Amalec. Et oblatus est ei Agag pinguissimus, & tremens. Et dixit Agag ..Siccine separat amara mors y 33. Et ait Samuel: Sicut sedit absque liberis mulieres gladius tuus, sic absque liberis erit inter mulieres mater tua. Et intrusia concidit eum Samuel coram Domino in Galgalis. 34. Abi jt autem Samuel in Ramatha: Saul vero ascendit in domum suam in Gabaa. 33. Et non vidit Samuel ultra Saul usque ad diem mortis suae : verumtamen lugebat Samuel Saulem , quoniam Dominum pQnitebat quod constituisset eum regem super Israel.
s. i. , T OMiNvs Misi T ME , non tam per numa in Alocalem non enim Samuel iuit ad Saulem, sed Saul venit ad ya inuetein eum conlibiturus de assinis quam per instinctum internum; vT vNGE-ntu τε iN REG*M. J Causas unctionis superius dedi; quibus ad de S.Chrysost. hom .in Epist. lia v ge antur, qvia diuiae Mn Putatu si in umlat e quanta aure debeat esse ianignitas haee in restibus subiungit dicens Si liis Pt incipem laud re viait,nihil ι Γλει decoram adscribet; atqiu miseri se Ham. Principatis enim est misereri. Et post multa Pretiolum inquit, vir misericinum, miserin, smam e t. Potio S. Gregor. e Saul, inquit binoad Amae citra pracipitur. ut si mo tum eiu tim rade lgent M. pe fecerit, priorum obesentia nem enodaret.
NuNC ERGO Avui vocEM DOMisi J Deus iusserat ter delere omnino Amalec. Primo, Exodi II. 4 Secundo, Deuter. 2s.17.Teriib hla; closte-deret quam ex animo Se omnino id vellet fieri: quocirca grauis suit culpa Saulis, hoe Dei praeceptum praeuaricanus. Unde Rupert. lib. I. in Demter. c.4. N an igitur mirum, inqui. aut iniustum, quo
latim is culpam mecuperabiciter prolictis o Saul,qui prae a Pari a vi est quod ex se semel atque herum macr teri 3b, tama ιum grauitate praeceptum est.
i. - . Tropol. Rex I Rector obediat Deo, Gisqueis. Superioribus si velit tibi a subditis obedin.Innuiter g ,quasi dicat: Deus te fecit regem dc rect rem: Ergo Deo tuo gratus d obediens esto, ac rore iuxta eius voluntatem. Nam ut ait S. August. V Deum alloquens Sol doq. p. 18.Sunt nuta est horaves Ductu in omni vita mea qua tua beneficis non nar; sic istam deser esse momentum, quo te non taleam anteocleas in mea in stria: cris non clam ex omni saeti-
udine mea. Audi S. Bem. epist. qasso securὲ prosep uris, su iis c vos, si cui debetu, non de ignem ni. Did ita quin si bic ouis , praeariove 1edata indignum a deant iis rabis bubditi, quod redhibeat. Hoe est quod David Salomoni fili nouo regi praecepit:
calapienter S. Gregor lib. i. Dialogae. LVsivi qui , Cornil. in M. Retum. inqui recta conuersatian7s est, νt nas non audeat, qui subes non Miseris: nec obesintiam lubkctis imperet,
quam Presati, non nouit exhibere. REc Essvr uv xcvM E FECIT AMALEC vcRLa. ISRAEL i. J Chald .RGordatis stim. Orig.homil. 19. n Numer. recolitaui. Hebr. vi taui Sepa istic ego Messiari Deus enim in memoria sua tenacissilina rein condit peccata hominum, ut suo tempore ulciscat ar; niti ab homine per poenitentiam deleantur. Audi Ierem .c. 17. r. ricca si Iuda scriptum estiis serrea in regue adamantino , exaratum βριν latisusnem cordis eorumst in cornibviararum eorum. Vide ibi di
vel quisquis est Auctor multi enim tribuunt Ra bino) in illud Thren. 3. ia. Dim it auum suam. Iuarcu,ait, qsanto longivi trabitur chorda, tanta dura Asrictior exibit sagittar sic extremi in iactis es quarevistum M issertur ut veniat,tant. ci m NMrit, ι illa d Jriactis mentia procedit. Causam dat S. Laurent.Iustinian .in ligno vitae, cap. . dicem: Lento gradu ad vini Iam tui procedit ira divina, tarditatemisvψινgrauitate compensat .alti se simia enim est parios redditor; quia ques diu, ut comu
tantur,tolarat; non conuersos durius damnat:ct quota sutius ea ectat,ut emendentur;tanto grasim iu uabit,
ct iviscium cantabo tibi Domine. PIM. Io. it.
lee nepote Esau , qui Hebraeorum iter in terram sanctam impedire omnibus modis sunt conati;
ideoque insuere a Iosue Exodi i .vide ibi dicta.
Mystice, ex Origene de S.Gregor. Beda: Amais inquit qui ιν sitio mari rubio estitit Israes,eapeccata
caleslis patria regna perueniamin, obsidunt: qua omisa demes rei. que eis parcere ivlemur.
Porro Amalec. Hebr.idem est,quod puptiis δε-
rem; unde notat gulosos & carnales: item daemones, ait S. Greg. Nam eorum, inquit, est lambere id stmentem ad peccandum carnis blandini tota tisinue: nlut enim lingua tactu lan leti amsunt, chm leui sti bra mentem 1 Uunt.
302쪽
19 Commentaria in librum I. Regum. cap. X
vT PARVvLxM ET L CTENTEM.JIusserat Deus, qui est necis vitaeque omniuin Dominus , deleri plane Amalecitas, non solum homines, sed δἰ iumenta; adeoque eorum memoriam aboleti: haec autem memoria in posteris esto ipsi iniuriam non fecissentὶ perdurabat quare iussit eos funditus e scindi ; praesertim quia ipsi parentum odia in Iudaeos induerati , aliaque eorum peccata imitabam rur.Idcirco enim Samuel occidit Agag regem Amaleci dicens v. sol sciit alisut liberis musiori adim tuus, sic auique liberis erit ister muli rti malist M. Paruuli quoque ob peccatum originale rei erant mortis , eisque cita mota erat beneficium' potius, quam supplicium ; ne si adolescerent,grauius peccarent, ideoque acrius in gehenna punirentur. Vnde S.Alubros lib. 2. de Cain c.9. vitas Carata, cta, inquit, vindicta est. Satius es leni in D frangen: Tune ausa es viri taperiam pri orichii foua caput virginu Dei. nusatris satirictare manubia 3 qua iam ι ι are sexu;rt sentias inructata, ilia seceris;ctsi alto meus sisto ad in ortia ceris. Sin autem persitici ineris is salire. ιν marito fimal ortassis oper Gesivit et exsta sunt; θ stram nil rae Militentiam rei sigmuot interitia. Sic utit iraru
Hilis violareres templi uidite ruinas ct preti filii ma
rat pretis uni a Gi. Gmpe a sacrata, erit tamquam os Dei cli in in marem extrahat aianiam a A
bi adaugeant.Unde idem S. ibros clib. de Inter
rel. David: si a se, inquit, Omira cνntrahimin inia cinit morta finem erratis ait scimur. Lucrum ergo murte acquiratur,rita autem et pultamquam miseris de imi rs rarν nominis. ad reatum si raruHoc est quod apud Balaa vaticinatus est: Pinwcipiumgentium Amriec,cuivi extreman demur iuro.
a .ro vide ibi dicta. Quocirca S.Chrychom .rs. in Genes quaerens cur Deus aetatem hominu ad a m .annos coarctauerit. Res' id fecisti ex misericordia ; ne diutius vivendo, siutius imiserias huius vitae sentirent, ae cupiditates sectando, grauius peccarent; ideoque acrius punirentur. Et Orig. homil. I.in Numer.5mitatu mi is Pium inquit, inimi ascevis retua de huertio lac ducum Og
Propria autem dc potissima causa , cur Deus impicit imo tisu parentes, ed perimptares.quorum doloris inpetu ris, quoum ιο u satia mors sili ι .edi me moliret perite ιum eis, quam regnare ηι eis. Alira abusi'. mmis aruet, um instas a terra, ct fui in i pili eiu Cres .eua leuit suadetur regi s. Si hac Ars, qui min. cendis positi sunt, γ obstinati ima dementia, o Lmmis ima Astinatime sic νι perisu ἀm nolunt. Piob furor Si vos cohuc mitis mo te in reJram cur etiam appetitum am si inquam nret uitis salat in re: iram. diuuat etiam per equi meam ρ Denique hae climen valde exaggerat S.Chrysoi L lib. 3. atra vituperat. vi tae monast. ET RECEN sv IT Eos GASI AGNos, Jod. Saul recens it suos nutiles, ii cur pallor receniere Se numerate solet suos agnos. Lygit interprescat telaim am legunt -oabastelaira quod Varab.accipit ut nomen proprium loci; vertam seuere iusserit deleri Amalecitas ι fuit quod c t:tque: in mi im. Vnde&Sept Sc loseph. vertunt:
si populum Hebraeorum , iam recenter Deo in Pina copulatum, de velut in fide de religione n uitium, ac Deum in columna nubri, quali ducem praeeuntem, per omnia sequentem in terram promissam, ab eo auertere; imo totum hoc Dei opus euertere sint conati. Erant enim ipsi polleti Estu. qui proinde videntes tantum Hebraeorum exerciatum, timebant ne iam impleretur prophetia illa Genesas. 23. ZDisr struiet nun n. id est posteii Esau maioris, seruient posteris Iacob minoris quale timebant, ne ab Hebraei, sub iugum mitterentur, eisque seruire cogerentur. Idcirco quasi pro libertate pugnantes,extrema quaeque contra Hebi ostentarunt. Hinc disce quam grauiter serat, puniat. que Deus eos, qui nouitios in fide vel religioneis Gustasii, quali Thelaris fuerit locus vicitius Gaugali sed iis obscurior. Verum alii accipiut telaim, ut nomen comune significansa r. s.Vnde Chald. vertit in agnis Paschali . Rabbini: Recosuit eos in aetitis; Dod sic explicant, quasi quisque miles adduxerit agnum ut ex agnorum nutriero, constiret numerus imilitum. Rarionem addunt,quod a Deo vetitum erat. populum secundu se numerare quare numerato, hic esse milites non viritim per se,
sed per a nos quos singuli sigillatim adducebat. sed hoc itiuolum est. aeque ae salsum de militibus, hi enim pastum in Seriptura tuimeranturAcir sus ergo est,quem initio dedi. Porro, appolite milites comparat agnis, vin tet inditum tum si inplicitatem uacilitatem de obe- seandalizam,& ab ea auertere satagunt. Hi enim D dientiam , quod ut agni sequantur suum rege .
in eis nascentem quasi Deum Christumque ocem
dunt; ac proinde sunt quasi Deicidae de Christi-eidati ob hoe ergo scelus iussit Deus Amalecitas . cum omnibus suis ilit pilus exscindi ae fiericho m,id est anatiam imo stitui saecul s omnibus sututis vivum & perenne actis irae & vindi Dei exemplum, instar Sodomae de Gomorrhae. Ita
Hue facit tertibilis Praetextatae poena,quam re censet s. Hier. epist.7 ad Laeta: Praetextata, inquit, nobili fima quodam semin , iubente viro Himulis quit iovi L . virginis suu , ira tum rivi cultumque. mutauit;-njecta crisem mandano mare texuit, birincere cupiens 9 vulgi prvasitum, o marru d id
riumet ecce tibi catim nocte remi Hymnis nais ad
tum v ansuetudinem, uni intem dc concordiam.
qiiod i: cut agni notis ueti gregatim incedunt, δρqub unus praeit, eo sequuntur 5c ceteri sic vi tred i ut de milites Saulis, ut quo ipse p&xcederet. eo omnes sequerentur. Praeclare Tertia libad Martyres cum diabolo decertantes sinquit, inueniatv ohes O concordia arm ros, qvia pax tauta. betam
Dixi et GE SAvL Cis EO. cinai erant posteri
303쪽
steti Iethro Deeri Moysis ι ideoque eius de Hebraeoram amici erantque viti Religiosi de pij: quocirca eos ab An alecitis euocat Saul, ne cum is, communi gentis excidio inuoluantur. vide di
DE AEGYPTO J Qui M. quando I ubi λ Res p. non nulli, quando Iethro si scepit Moysen fugientem ex AEgypto in Midianeumque aluit,&filia S phoram es uxorem despondit. Exodi 2.eto. ita Rabanus. Hugo & Auctor tradit apud S. Hier. Uerum lixe misericordia facta est soli Moysi, non omnibus filijs Israel; cum ipsi adhue degerent in
pto, ante egressum ex ea. haec autem dicitur facta, in ipsi sentirent, id est, exirent de .u pio.Secu-d5 , alij aiunt respici hie ad Iahel Cinae , quae
occidit Sisaram hinem Iudaeorum. Iudic. 4. 2 I. Verum hoe nictum est non in ocre u id est exitu Heb eorum ex AEgypto, sed diu post ingressum eorum in Clianaan. Tettio,ergo Ac gemiti P, id fictum est quando. Hobab filius Iethro Cliveus venit ad Moysen & Hebraeos in deserto peregrinantes eosq; suo consilio direxit,& pet omnia adiuuit.Vnde Moyses ei volenti in Madian ad suos redire, ait Num. Io v. . per de trigostra eris ductor n ster; non ut nobis offendas via in Chanaan hunc emminendit Angelus in eolumna nubis castra praece deii δε tria: dux; sed ut demonstres nobi ubi inhoe deserto sint fontes ad bibendum, pascua ad pascendum pecora nostra , ligna ad ignem &Abrica. Erat enim desertum hoc vicinum Madiane qua oriundus erat Hobab.Vnde desertum hoc eiusque sontes, pascua & sylvas sat notat. Ita Abulans. Hugo,Dion.Mendoeta 3 abj. v Eet prPzaciet SAvL ET POP vs AGAG.Jvel ex superbia vide eo triumpharet, ait Seianus; vel potius ex avaritia, vi ingens ab eo lytrum. αt xsetauros absconditos extorqueret ait Lyran .uti Hispani ante centum annos,ab Alababba tege Americae capto, pro lytro extorserunt cubiculum auro plenum; sed cum illud eo usque plenii quo- usque prorans rat praesi ire non posset, ab eis occi sus est: denique ex humana erga regem commiseratione ait Abul Unde Ioseph. ait.Saulem re- ni vitam condona sie,ob corporis eius prae-- stantiam.&ob seminae regiae similitiidinem: sed praepollete: Nam Deus vi iusserat eum cum omnibus suis occidi. Inobedien1 ergo fuit Deo Saul, qui si iam cupiditatem vel commiserationem prς tulit Dei iudicio&ptaecepto. Vnde in eo impleta est prophetia Balaam. Num.24.7. 'tur propter, or ostietur retexm te . vide
li inobedientia, protecta ex cupiditate dc auaritia,
quae excaecabat eorum iudiei uir , ut iudicarent satius elle oscitiari ad humanos usu . quam comis
ii us demoliri est' Deus id princepisset. Iudiciunt ergo suum Saul, Dei iudicio α decreto praetulit ideoque grauiter eum ostisdit, eiusque iram
A in se concitauit,ut regno de tansem vita priuaretur. Duus enim clare v. 3. praeceperat dicens: Dein ste Grat se e iuvet en parcas es, no concupisci ex mlinthiis aliquUsed intresce a rira ustis ins indilierem, paruulam atque lactentem, tam ct otiem, camelum
o alitium. Quid explestius dici iubemque poterat' Nullus .ergo hic tergiuet sationi vel excusationi erat locust sed mera Aucet cupiditas & ita obedi tia. Cupiditas ergo si oliorum re praedae tam opumae excaecauit Saulem & populum,ut peiora m ctaret, meliora sibi reseruaret aequEae Cain pei ra Deo obtulit; meliora sibi arrogauit, ideoque a Deo cum donis suis reiectus est.Genes . Deus enim volebat Amalecitas statui Cheum, id est an tium, aesunditiis exscindi, aeque ac fecerat Ieri chunti Iosue. c 6. v.7. Quare ficut Achan ex ea 'Isuffutans nonnulla, suit sacrilegus, item; ipse fictus est anathema : se & Saul iri memor ipsius Achan ad Theod.&Procop. Vide hie miserabile
lapsum Saulis qui reprobationis eius causa extitit: Mura se ilic. bene eminat, sed in coeptis no perseuerauit. idem: periit, cunctaq; perdidit. Pathetita S .Her n. cp. Haciuuenem a bene coeptis. scrui disq; suis desiderijs dilabentem,ita deplorat A: coargui et Do cooper te ride, d. e. luper te: ct merit Quis enim non doleat rem lauretatis tra quem ut a ri Aurelis Deo illibatum obtulem in ad re uitatis, num a daemonita comuliari virinum jurialis Osaci ci sordibri inquinari' modo qui vocatis eras a Deo, resi cantes um sequiuis: ct quem ChriItin trabere coepe4ra nil se, repente pede ab imo intro luelaria it traxisti ET vrsTinvs.l Hebr. misi iam, quod Pagnin.vertit. pinqui biu.qiiasi, mi vim per Metat hesin idem iit.quod misi in min, id est pin- αἴ-.RSaloi non vertit: d Batarum, id est qui sunt duplicati carne Se pinguedine,id est
Alij vertunt:anniculorum, a Scitis,id est imia: N ster recte vertit; unicium scilicet vestium het eiura erant meliores de pulchriores. Po NirET ME QSoo cossri TVE RiM SAUL UEas. u. REGEM.J Loquitur antropopatheo , ii ue humano moremam proprie in Deum, cum ipse iit immuta bilis, sapientisiimus, suturorum omnium conscius de praescius, aeque ae beatissimus. nullus cadit dolor, nulla poenitentia. Vnde v.29.de eo dicitur Porro triumphator in Israel mu parcet o 'radi sine nu9ctetur: neque enim homo est,rt agat Nuitontiae Pixo te tergo Deum, cum decreta sua ob hominu cuiarim mutat;cum beneficia sita retractat,cum dona . t . da sua ab ingratis de indignis reuocat, v. secum saulchic regno, quod ei contulerat, ob inobedientiam eius spoliri de priuat. Ita S. Gre r. Theod. Procopinalij. Unde s. Hier.in Eae s. a. filia o IUGO Saaeu unctio, inquit, non arguunt Deum ignorant suturarum. se I praetentiam me, aut .s ludue m. Ma elim Deus diluuio vindicaturus esto pcccata ho- . , minum, licitiir de eo Genes. 66. Pirrit auram,quas homin m fecistin terra. Et tactis dolore caro intrin=c . Delabo, inquiti homitaem quemctiam facie terri. Vide ibi dicta. Pri; curru SHuga .r Cos fa . . Dilualloquens: sinis, inquet,nec tuas; M. ct secur ut ἔptuita te, or non dius;irascers,cr tranquiliari opera mutas nec mutas consilium; uti mutat bomo facti po niteos. Ee Tertul docens quae de qualis sit in mo
304쪽
A enim ob eam Saulem evexit ad rcgrum Ipse enim
hamita hιmiliat, uti crebro clamat S. Script . Urget S. Gresor. το in ecplo tua, q. d.qui se clare cognoruit, sibi vilescit; superlaa etiam oritur ex caecitate & siti ignorantia. Idem Greg horn.7. in Evang. sic clare , neruose explicat q. d. mra reparau tam prem, ego te prae magηῆριι qi ventu te magism a nu paruis Utinam V de concludit : Qui De humilitate vi Iutes , quasi in tanto puluerem pariat. Q. ARE ERGO NON AUDisτι vocEM DO' VzRs.1 o. Mi vi/iquas dicat: cur non perstitisti in priua ualua humilitate ρ sic enim pariter perstitistes in plumarita tua obedientia sed quia elatus ad regnum,
defecisti ab humilitate ; defecisti pariter ab ob diemia ; hoc est,supeibus indeq; inobediens euasisti. Pretelare S. in. epist.2s3. rara, ait, ut tu sive um it,tempore non clauditur,ctaritvi numquam ex st.
est; se isemper esurii. sititi ii itiam : ita risi
iuxta ilia. inumatii ιον meum aifacienda, tisistrati
m tuas in aeternum. Psal. ι I 8 v. 1 12.
Radix ergo lapsis Saulis sint. quod ipse nimis satil, is sit iudicij esset tenax, nee illud Dei iudicio & vo- - 'luntati submitteret. Iudicabat enim satius este, te αseruare praedam Amalec ad stos suorumque usus,
quam illam disperdere sine fructu. Deus autem iudicabat de volebat contrarium. Accessit, uno praecessit auaritia & cupiditas spoliorum tam opimorum ex Amalec. are S.Chrysost. ait Saulem esse lapsum,eo quod totum cor suum: non tradidisset Deo; scis partim Deo, partim suis assecti Nam ct ui Grata Ampstniurata nomin; mn ex Z Icti
M UιT. D DOMιNvM TOTA NOCTE, J ut Sauli veniam unpetraret sed si ustia tuin quia Saul manebat in Cio scelere obstinatus. eratque impconiuiens, ii, o illud excusabat Sc defendebat, ut patet v. .& seq. tum quia licet Saule vere sceleris pc nituisset;Deus quidem illi suam gratiam, sed non regnum restituisset. Iam enim ob secundam eius inobedientiam tam claram, omnino & irrevocabiliter decreuerat eum regno priuare, illudque ad Dauidem transferre. Hoc enim Deum hac nocteres dii Iesamueli. narrat ipse Samuel v. i63 17. CvM E DE NOCTE svRRExis S ET SAMvEL, vr i et AD SAOL MANE J Vide hie & unitate celerem obedientiam, vigilantiam, strenuitatem Samuelis nocte surgentis, ut manerem peragat. Haec enim duo tempora, scilicet nox siue vespera, de mane, maxime obseruanda & ordinanda sunt.
Audi F. Barth. de Martyr.Archiep. Braccarense in inligni suo Doctrinae spiritualis Compendio c.27. μιιμ.ularas .iam tu litum eant haec meduari ritam mmorie terminari ficia dici declinauit in noctem o ιον vi exclusa an ma in serpulchra colacandum, sicut exura
in lectate cest cas cum autem mane expergi eru,reragita
mi, metonymice vocatur insigne opus manus,siue manufactumauta arcus triumphalis. Vatab. ir
phium de relata ab Amalecim victoria. BεNinicetus Tu DOM i No Jhoc est, a Domino vel apud Dominum. Chald. ante Domin m. q. l. Deus te plurimum diligit, teque magno fauore - prosequitur, ac suis benedictionibus id est donis &beneficiis cumulat. Adulatur Saul Samueli, eum D laudando, ut inobedientiam suam abscondat, vel
cerae os Samueli claudat,ne eum redarguat.
uo JUelat S tui suam inobedientiam per speciem religionis & lacrificii; cum reuera eius causa sue
rit auaritia. Nam ut dictum est v. 9. melior, sibi seruauit, deteriora occiditi partem tamen aliquam de praedae primitias obtulit re immolavit Deo: sed etsi omnia Deo immolasset,inobedientiae crimen, Deique offensam non euasisset, uti ei in sequetu.
ci,s G J Nota hic fructum humilitatis. Deus
r ara suum totum tradidisset Deo;ideoque esset vir secundum cor Des: quare eum Deus amoto Sauleregem creauit.
ET A ir SavL AD SAMvELEM: IMO Av- volvi vocEM DOMi Ni. J Inobedientiae crimEnhie excusat de defendit Saul qua excusatione vinde illud ad auget, iramque Dei in se consumat magisque accendiu quod si scelus agnouisset δ: poenituisset, veniam cons uuis suillet, licet non regnum, ut dixi.
rd, non omnes Amalecitas fuisse interfectos, sed n nullos absentes vel fuga lapsos,qui rursum excreueIim, patet ex eo quia postea Dauid eo te
quasi dicat: Melius est facere quod Deus iussit,omissis victilius quas non iussit; quam musta eo
quod iussit,offerre victimas voluntarias,aut etiam irrohibitas, uti fecit offerens oves dc boues Ama. ecitarum, quos Omnes iusserat Deus in bello mactari non in templo immolari. Illos enim execrabatur quasi anathemata.
Dices, Religio, cuius ossicium est osset revinia mas Deo prcestantiu rest omnibus virtutibus in talibus t Ergo etiam praestat obedientiae. Religio enim proxime circa Deum versatur. illique debitum cultum, adorationem de sacrificium defert: Obedientia veto versatur circa praecepta Dei δοῦ Superiorum, ac illa adimplet. Resia. Religio in se ior maiorque est virtus, quam sit obedientia.ota
305쪽
Commentaria in librum L Regum. Cap. XV. 297
Obeῆientia tamen dicitur melior, quia magis ne- .cessaria,& in praxi praeponenda religioni. Quod enim Deus iussi, hoc absolute faciendu est,eique obediendum: actus vero religionis, ut victimae αsacrificia. sunt liberi: quare obedientiae cedant , mia oportet.Nam liberum debet cedere necessario, d - consilium praecepto. Meliore reo gelidisti aquam: arma, hoc est, ut habeni IIcbr. inbis ε' quam Haimra ulier re obedire enim est neces larium. α praeceptum s victimas verb offerre , est liberum de spontaneum. Ita S. Greg. Theod. Angel. Beda Scxlij. Adde. licet ratione obiecti, religio sit virtus prς-
stantior quam obedientia; tamen obedientia etiali re assumpta, praesertim continua de perpetua, uti fit in monasteriis, in multis praestat Religioni. Primo.quia ut ait S. Gregor. 3s.Moral. i O. Per rinctimo aliena ab semiam resistas m ctata . Quare quanium voluntas hominis excellit oues & boues, ramum obedientia piaecellit victi-inis. Vnde S. Beri . lib.de ordine vitie Tanto qui qu. Deum, inquit. citi m Mat, quatuo ore Gula eius re-
σι obiit, supc bis gladio pracepti se immolat.
a. Secundo,quia per obedientiam voluntas nostra consor matur voluntati diuinae, quae est sanctilima e norina & regula omnis virtutis de sanctita.
m. re illi propnE competit id, quod Deus ait
per Isaiam capina castris res tas mea in e . a. Tettio, quia obedientia facit 'oluntatem quasi uiuum & perenne Dei sacrificium: in victimis v 15 mortua animalium caro Deo offertur.Quoci ea obedientia mysticum quide, sed nobilissimum est holocaustum aluod totum hominem Deo deuouet.Vnde S. Hier. G. in Isaiae c. 3. Nomet . inquit a te Maiiori, nec thura qua tui. 8cc. Sed obesunt iam,
Deo irruc ributitus Qui te in hoc Lcrificio,v luntas quasi victima immolatur&moritur: sed . tame viuit, ideoque est mortua. simul de uiua; ni mitu mortua sibi, do vivens Deo diuinetque volutati Haee enim in ea vivit&operatur. Audi S. Augustatb.i de Cibi .c. 6. Ipsi homo Dei rami vicosi
r. -. Quocirca s.Thom.2.2. ita. art. . docet status ' religiosum non aliud esse qαὶ in holocaustum; eo ι quod omnia suo Deo tradat. 3: qui se huic statui
dicarit, is tum interiora , tum exteriora omnia
Creatori suo olutiletit. D. Th sequitur Thomas Waldesi insignis Theologus de Sacrament. it.9. c. . ubi vitavi religiosam non tantum sacrificiu,
sed altum sacrificium esse demonstrat; ed qi Mactus omnes carnis & mentis, per religionis i gressum perennitet Deo consectet. Denique obedie ut iam fidena,spem, charitatem, religionem, ceterasque virtutes secum adducit. vii
recte ostendit Hier. Platus lib 3. de bono status religiose. 9.Simili de causa ait Deus: Milericordiam τώ σσ uri filium Hinc S Gregor.& ex eo S. Bet n.tract. de ordine vitae: Sesa, inquit, indientia virine ι Aqua virtutes cetravi ment inserit in uasi cu- flost. ocirca ut idem alibi ait, Christis 'rdidit vitam, ne perderet iacientiam , factui obes s ustis
Mystice,s.Gregor. Victima, inqui, ad magna can- versations a peritatim ; holocausta ad campunctiones rita secretiolo re tinia sunt. Milior est eois visentia quam victima; O a furtare, magis quam osse re alis tum ad pem: quia longe alii tu es meris propriam να ratem aliena simper ruunt risumere quana ictu's tar' at ultra, aut per compinctionem se in Iecuris i facti vis mactare. Ei Is enim adeps arietum nisi pingus 9 laterna diua ι Meliors tamen obedien
quitur Samuel de inobedientia, non subitanea Sc Mam. transeunte, cuius Paulo, hominem poenitet, ut obediit .sed de obfirmata re obstinata, ut lit rebellio,qualis erat Saulis.Secudo proprie loquitur de ino dientia non generali, qua quis aliquod Decalogi praeceptum, similὀmve legem trans rediis tur; sed speciali,qua quis Deo particulatim Miquult se vel per prophetam a se missum cuipiam iu-nti, non vult obedire, uti secit Saul nolens oecidere oves Se boues Amalec, quod ei per Samuelem praeceperat Demalete enim inobedien: ia est propria de pretetisse, qua quis Deo no vult obedire, sed iussionem eius spernit, transgreditur 3c vi lat; quae grauis ea iniuria de contemptus Dei. V
de Chald .vertit: stitia re loquari Prophetarum eis, rum se pra pingue laesaginatorum. Nam ν culpa ri rarum qui petunt ab arisis; sic caepa omnis νui, qui re,
Qui super Hrba ligis inminiis sicut culpa populi qui errat post errores idola) β culpa omuis hominis, qui, adii l. r laqueis prophetarum. Porro, non dicitur hie quod inobedientia sit magia, vel idololatria.vel illis aequalis culpa; sed
quo utrique sit similis. Nam in se grauius crimen est magia vel idolia atria,qua quis daemonem vel idolum, ut Deum consulit Se adorat in Dei veri iniuria, quam sit inobedientia qua quis iussis Dei
duintaxat non obedit. Haec tamen utrique illi est similis. Nam, ut ait S.Gregor. Quasi peccatum armios, upunare; quia νι ut contempto fumo altari. ad aris Iam um re, sapereiplinas Mam cordis sui pra-fl asii cc superbis a su in ioni vi credunt.O salubritas malaurum mn dis, contraria sentiendo restagantur. Eo aurem acquisere L Matria tisi Leuit quiani rumin in besentia saaiastinatione nem=ρι
magestaret. Dum enim agenda in coris cauipit, qs id um
306쪽
198 commentaria in bisum Z Ieram. Cap. XV.
Et dum conreptum mentis propositum si icturum deliberist , quasi ada Arandiam Amala. seum se sinat. Sasimo e ru issi, inta est,nosse atqiue ere. quisiis is propria des latisi is adstinatim soliti in nraiarum contemplum Duisvr; quia mitis tu quasngendo latuit nos ritu sui simu arbiis minruatur. Inobedie is ergo est similis ariolo. quia conie- de voluntate Dei, ex mendacibia, lationis de
iudicij sui conceptibus I ii menti,; sicut ariolus
coniectat de suturis, ex garritu volatu avium. Imo voluntati Dei tibi leuela ae de cognitae suam anteponit, quasi illa sit Apienticii & melior diuina; ideoque Deo se sapientiorem , prudentiorem de meliorem aestimat. Quare negat Dei omni scie tiam, oinni prudentiam,omnibonitatem; ideoque tacite negat Deum esse Deum, ac se suumque i dieium Se volitum facit Deum auumque idolum.
AC iEs REB. J Hebr. an trκVeraphim baptor, id est, in iniM M id um, cr il raphim est renisi θ ν pugnare: sicut enim idolum est mendax Deus, Theraplani est niendax oraculum; si e inobediens suum iudicium & voluntatem praes iens diuiuae,ill, d quasi fidum situm idolum colit, illud, lue quasi suum prudentiae oraculuna. sed sal- sum & mendax, consulit & sequitur. Porto mis apisa , vatij varia vertunt.Caiet. Marius Sc alij
vertunt Volere,con stere, is lacere. q. d. Scelus id
'lolatriae est, cogere mandatum Domini. illique vim facere,ac illud ad sui cerebri figmentum d torquere,uti fecit Saulae saeit omnis inobediens. Chald .vertit: rubellare quasi dicarimo diens Deo', . rebellans, similis est idololatrae. Sept.vertunt Ues νιin re tabores indium t hos enim sibi sitisque creat inobediens. Pagnin . vertit:transire si, quasi dicat; inobediens transgreditur Dei iussa sicut idolol tra. Alij magis praeelia vertunt abrumpere,vi aurasere,quasi dicat inobediens pugnans cum Deo, est similis e stantibus cum Deo;& Titanibus cum Ioue pugnantibus, ut eo deca lo& solio diuinitatis deiecto, se ipsos facerent Deos. qui enim spreta Dei voluntate suam illi aduersam sequitur, cum Deo pugnat,& seipsum quasi ficit Deum. Sicut enim stuloso Deus est ventesiluxurios. Venus, ambitio. io honor, auaro aurum. sic inobedienti Deus est proprium iudiciuin de propria voluntas; ad hanc enim omnes suas actiones refere, ut hine satisfaciat totis viribus laborat: hanc omnium suorum laborum finem metamque statuit: hane summu suum esse bonum aestit mr,huic se suaque omnia dicat de
trad it. Quid hoe est aliud quam illam suam saee.
re Deum λvnde mores .f.dern .li,de Ordine vitae: ru, Dinquit, quantum maeum . quod LM taria magici i mparat in arti .adissem. pii talia repleri si s m lis, si di senis iis radignamur, facta τι i. eorum aut dicta linias is erecta ceraruis non iastiniant si dijudi
Plura de obedientiae praestantia dixi alibi, ae
κε x J quia spreuisti, vel terrobasti verbum D
mini, i prcuit. vel reprobauit te Dominus,ne si ς rix. . Iusta& construa est haee poena Saulis, ut qu Iaco suo subesse noluit, priuet υτ regno ab eo dato, nequis sabditorum ei subiit, scd illi et rebellent, sicut ipse rebellauit Deo: perinde ac Adam inobediens Deo comedendo pomum vernum, sensit anima. Ita. imo nembra sυa sensusque omnes sibi inobedientes de rebellantes.
NE sis arx. J Putant nonnulli Saulem hic av Deo priuati regno, ut amplius non fuerit rex, sed Israelis rex fuerit David. nam ipse cap. sequenti a Samuele unctus fuit in regi m. Fauot S.Chrys cst. hom .de David cum Goliath, dicet s. Diatmii Nax , putari. Dauinm ωὸ ες . Melis abj censetit Saulem lite priuati regno, quasi in actu primo non secundo hoc est potata --- -- te regia illud elici, sed permittit a me ei illius vfuin s & admutii rationem ad vitam. A ut portu denun.
tiari ei priuationem regni, cuius piluationis realia
executhi paulo pust facienda erat in eius clade dc morte sicut Haerctici aliique similes, lege Ecclesiastica priuantur suis bonis sed tamen iis uti periri, tuntur, donec huius preme & sententiae executio fiat a principe; ut per eius Fiscalem re ipsa confisucent ut de fisco addicantur. Nam Saulem mansisse regem usque ad morio, patet primo quia ipse eo usque regnum continuo gubernauit, perinde ut secerat ante. Secundo, quia populux eum vi regem suum habuit de coluit. Terri quia Dauid temper plonitus Saulem es le regem, se vero ad regnum rus non habere, nisi piri eius mortem.Nec aliud voluit Chrys dicens. Dauidem regem est e. scilicet a Deo de lignatum. Vt Sauli abdicato morienti succederet ac regnum ad posteros transnitteret, in iique perpetuaret. Denique ipse Samuel post hane regni priuatione, Sauli honotem regium detulit, eun que ut regem secutus est v. 32. alioqui enim Israel caruiti et rege& principe: nec enim David rexit ante mortem Saulis. Quod ergo ait Samuel: abuca te, ne sis rex, hoe est abiecit te. ne diu in regno per seu res: decreuit enim tibi regnum cum vita breui auferre, illudque in Dauidem transferre : quare non tui, sed Dauidis posteri in regnum succedet,
et untque reges continuo lsraelis.
Poenitentia haec Saulis non filii vera dc seria, ex veto cordis dolore ob Deum ostensum profecta. savio sed labialis dumtaxat dc oratis ex metu perdendi μ i m regni. Ad infimiae publicae promanans. Hoc enim est quod ipse mentem suam explicans ait vel 3 Peccam sed Minc honora me caram Seninitio populi mei or inas rael; ne illi me quasi a Deo per te reproba tum repro ni, c reipsa regno deiiciant. Ita Rii per t. in Apocal. p.r. IIumi ratem primam. inquit, reliqώt SA,Qq eparnitentiam egit it qωdem: peccauis d non hαmiciter dixit aut hi sit. A dii inim: sidminc homora nu: honorem tua velato iram non Dei. mpuam illac essene inruari resciis urar cauti
307쪽
Commentaria in librum I. Regum. Cap. IV. 299
Ea s. Bem .serim. is in Cant. zamuis, ait, Uuis A Deum triumphatorem is l=MI, ut pungat Saulem,
Soli quod si ad increpati-m Samuelus confes
palbum suum, vel certe pallium Saulis, illudque scidit; ut significaret seisIum de separatum ab eo esse regnum. Verum dico. ille, scilicet Saul apprehendit pallium Samuelis, illudque renitente Samuele scillam eii, ut significaretur scisso & separatio regni a Saule eiusque posteritate. ita Sept.
roseph. N S. Aug. V.Ciuit.7.ubi colendit ex Sept. hie praedici regnum a Iudaeis transferendum ad Christum de Christianos. Sic enim habent Sept. S. io m nin νιgnum tuum ab Ista et de manu trao riuo dabit illud proximo imo metu bona quam tu. Et sind.: in is aes in A. cr nm reuertetur,mqM pamiten riam aeter SanctM Is ML Nam regnum non est scicsuin ab Israele, nisi in Christo&per Christum ait C savii aperiretur. qd. tuis victoriis contra Amalee alioque hostes superbis& triumphas ideoque Deo rebellas: sed scito illas victorias non elle tuas, nec tuis virisbus partas, sed a Deo tibi concessas. Ipse enim est rex& triumphator in Israel. qui pro lsraela fideli populo suo pugnans,eum vincere & triumphare facit de hostibus. Hebr.Et etiam Isiad mn nitetur,id est, Deus qui fuit causa huius victoriae de ceterarum Isiaelis. non retractabit suum dictum de auferendo tibi regno.Ita Noster. Alij:nm mentietur, ut stilicet promissionem regni Dauidi decretam, reuocet ac fallat. vata b. veroq. d. Deus vi tutem uiaeli datam non faciet irritam; Deus non destituet Israelem pristina virtute. AT ILLE AiT: PECCAUI;sED NUNC HONORA UEas. 3αB Με quasi regem) CORAM sYNioκι avs POPVLI MEI. ET CORAM IsRAEL, J id eth coram reliquo Israelis populo,ne ille me a te spretum spernat de regno spoliet. vides hie poenitentiam Saulis fuisse humana. & metu regni perdendi extortam. Un--- de S. Bern.in Declamat .versus finem: Ad quid, i set tibi hac moratio miser Hai e tota ervi illa δ' ratis, Peras, era Domitium pro me mitto Iara mn pepercit,qui hi tuebara r cor salsa non posιrat suppluati ne moueti ix a vi dirarat David λ Peccavi, ct restonsum isti est: mmiuis transtulit pricatum tuum a te. Sis nixum, - νί- hodie di&ctis , cuivi ad adias co solatimes m ns inhias, o nuitus m caducu ct transu
nodisiau ef - νι enti, tere, quam pssores teteratisine dubio praensa pι ut, Par immisiae S.Augustuavi fuit melior Saule, id est Iudaei, quirum rexerat Sauli tuncque Icis in ei in cito: quia pars una Iudaeorum conuersa est ad Christum; at tera veto mansit obstinata in sua incredulitate de Iudais no. Et hoc Dei decretum erit aeternum, ut in plus Iudaei non habeant regem dc regnum, quia in Deum non cadit iacti poenitentia.Haec s. August. de recte in sensu allegorico, non litterati. Nim ad litteram scissum est hic regnum a Saule, cum datum sim Dauidi. qui erat obedientior de
melior satile ; tυncque regnum scisam est in duo iquia sola tribus Ioa adhaetit Davidi, quasi te suo, reliquis tribubus Abner dux militiae regem constituit is leth filisim Saulis,idque per septem annos, donec occiso is seth . omnes tribus D
uirim in regem acceptarunt, ut patet 2. Reg. 2.
& seq. Simili modo Ahias propheta pallium suum sci. dit in duodecim patres, ac decem paries dedit Ieroboam ; hoc symbolo significans eum ioce res
decim tribuum,dua, vero tribus reliquas, scilicet
Iuda de Beniamin, adhaesuras Salomoni eiusque filio Roboam.3. Reg. ii .vers. 3O.scissio ergo haec pallii. repraesentabat scissionem regni Sal onis ob eius idololatriam. Eet τηλDini T.J id est tradere decreuit: signifieat ut enim actus inchoatus de destinatus, non persectus. Sic scio, id eii scindere decreuit, ν -- Israesare, ut tradat illud in sicli re, stilicet Pox κο τ Rivur RATOR 1N IsRAEL NON τλκc . J Chald. increta n est stuper te a Domino rium,iarum istari, qM. Lata est avilutaddit re e
cati Hac veracisιν pa teret; inbunnami petiisti quam Minarari coiuvisuret, dec. Angelomus quoque . in ea quas ait: - me coram Semor populi mei; ve rec iam passes, ac suprabia detentiu lacnt in salva r mbat morti amistere, is ictὸ non oblisint quod petibi,
hamum adhuc b ines amistere limes, iste inritur
iram, quam ficta humilitas postulas, a mo aspis, novist.tic. Ravaasvs ERGO SAM VEL SE 'Vs EST SAEV- Vxxs. 3ι. xsud Cessit Samuel Saulisperitioni, ne eum in desperationem vel sutorem adigeret ; at ut cius honorem coram populo tueretur,ne is eum starneret de regno pelleret. Hoc modicum contes
D tionis Sauli indulsi, ut regni priuationem lenius ferret, dc ne ad peiora delaberetur. Nam, ut ait S.Gregor. Fortasse si ablactvi νια Rum ad adorandum
Domitium, reuertentem prophetam 1- cerneret, iam
Addunt He ei apud s. Hier. Samuelem priamum locum Sauli.quasi regi honoris causa dedi Lse: sed Iosephus ait in eo tantum Sauli detulisse honorem, quod eum non deseruerit. Qi res, Quando miserabilis hie Saulis ea sin
migerit Nonnulli censent eum contigisse anno 3. regni Saulis, ex eo quod cap. 13.v. I. dicitur ipse duo
308쪽
3odi Commentana in libram L Regum. Cap. X V.
duobus annis regilasse super Isrial quod multi intelligunt sic, ut innocenter, iusi e Sc probe regnarit nee biciat, uin, ac consequenter tertio anno sit
lapsus. Verum alius illius loci magis genuinus est sensus, ut ibid xi et seis Abi aliter: probabilis est sententia nostri Salio
Manm ni: Saulem elle lapsum anno septimo regni sui, ita ut Octauo regni eius anno, Dauid a Samuele unctus ut in regem, ut dicitur c.sequenti; ac de ride Saul adhuc regnarit deceani o . Uniueitiua ei nregnauit annis octodecim, cum Samuel ante eum
iudiearit Israel per annosar. Sie eniti anni Saulis, ct Samuelis limul iuncti constantqo. quos ei tri-bim Paulus Actorii3.Vnde se auit ut lapsum hunc Saulis accidisse anno a' a morte Heli, tu ab inutio principatus Samuelis. qui immediate successit Heli. Sic enim apposite gera tam praecedentia , quam sequentia Saulis per hos annos in decim cou fartiemur, etsi ex Scriptura nil certi definiri possit, quid quolibet anno gestum iit.
Coniectura ergo hic opus est. v s. 32. Dixi TuIE SAMvεL. ADDuci TE AD ME AG GREGEM. J utquein Saul noluit occidere.ego occidam, itaque Dei voluntatem expleam in vindicta de anathemate Amalecitatum. ET OBLATvs EsT Ei AGAG ris suis si Mus ET TREMENfJptae pinguedine, quasi dicat: Adeb pin-puis ut tremulo & vacillanti gressu incederet. Na
guatus. ideoque treinulus. Minus recte ergo nob-
nulli lic exponunt, quasi dicat: Oblatus est Sa-imieli Agag cum delictu. hoe est gradiens deliciose, incessu regio Se superbo. Abi de morte. eo quod mortem seruituti praeterret: vel vi R.Km chi quod a Samuele benigno vitam speraret. Alij vertunt: cum vincolis. Ita qui a vulgata discedunt. abeunt in diuersa. a Λεα Porid Aman. hostis Iudaeorum ab Assuerosus pensus Esther 3. versi.& io. licitur futile de ii Agag. Vnde ab hoc Agag rege Amalec eum prognatum sutile censent loseph. lib. io. Ant.c. 6. Hebriet Chalilaeus. Lyran.Caiet. Serarius Sc Ruper t. lib.8.de Victor. Verbi Dei cap. 4. Hinc de Aman. Ester cap. ia. vocatur quasi vel est iliui Ar t. vel Nam Sept. Nuu . M T. AEVI per A pliae rei in vocant,Get, aut suis, quasi Gogiis r su Ande enim littera B. mutatur in . G. EZech. 27 9. Senes Gib' verium Sept. Biblios, de ipsa ciuitas vocatur. Giblus de Bebia tesse S. Hieron. de locis Hebraicis, ita etiam I. in B.cum duellum bellum, duellius bellius, ait Cicero in Oratore. Vide Angelum Caninium in Hellenis. mis. Esto enim Aman suerit Macedo, tamen fieri potuit. ut aliquis ex Amalee& stirpe Agag migratit in Macedoniam ,ex quo ibidem prognatus sit Aman. Verum potuit alius esse Agag pater vel Auus Amani diuersus ab Agag rege Amaleciv de nil certi in hac re statui potest. verisimile tameest hune eumdem suisse, tum quia hic fim es bris. nec ali s hoc nomine in Scriptura reperitur; tum quia hic suit superbus, deliciosus de crudelis, aeque ac fuit Aman, ut in eum hosce sitos mores eum semine transfudit se videatur. Et hoe innuitia amis d. stirpe Met.
ET D xi T AGAG. sicci NE SEPARAT AMARA
Mosts quasi dicat: O quam amara est mihi des A cato Se in deliciis enutrito isti mors imminens, 5equam statu meo regali , opibus, honoribus de deliciis abundanti indignaSpera menim in iisdem
quibus allueueram , vitam concludere. Ita Ab len Hoeest quod ait Eccles i. i. omm quam maraimmemoria ιua homini palem habenti in D s suis, νii aquisio, χ ι uias pia Dictas i in omnitas,
Minus apte ergo Vat ab .Pagnin.dc alii vertunt Rei est a me amittura mortu quasi Agag generosocte regali animo contemnens in rem id dixerit saut viso Samuele, ab eo vitam sperarit. .
Hebr.enim 'aser, id est , in Cal, more Hebr. sumit ut pro ui hil, id est pro recia r facis asiue ut Noster veriit. separat.Sensus ergo est: Ita ne mihi moliendum est, tam amara, misera ac violenta morteλItane separanda est anima a corinpore ; sensus a delici js suis, Agag a regno suo Z aut
B ut Serarius vertit: Declinauit ad me amaritudo mortu, quali dicat : actum est de vita mea: imminet mihi amara de acerba mors. Tropol. S. Greg. Recem tonuersi, ait: dum a solitis suis resutatibus separamur, da,lim instar mmu sint in imi unde hac tentatione pulsantur: siccine me separat a meis delicijs amara mors pinnitent ae Sc 'sanctae vitae tinia inem, inquit, carnalitas sim mogna tribulatione minime necatur .Quali ιnim risu aut
quasi dicat: Ego matrem tuam te occidendo ia-C ciam viduam sine liberis, quia tu multas fecisti viduas, necando eorum filios. Nimirum iuste -- ρεῖ. cidem, quia iniuste alios occidisti. Aterna enim M. Dei lege sancitum est, ut homicida occidatur. N ta. delicioses qualis erat Agag, saepe esse crudelis quia omnem amorem quem habent sibi ipsis impendunt, ac proinde in alios non niti odia expi
munt pino alios naudant Zc spoliant, ut plura habeant, quibus delicientur. Omnia enim libi appe tunt, aliis nihil. Figmenta sunt quae scribit Philo Biblicus scilicet Deum iussiste Samueli, ut Agag regi daret vitae inducias per sequentem noctem; qua proinde Agag uxorem sitam grauidam effecerit, indcque natus iit filius nomine qui fuerit Amalecites,sse, qui Saulem se occidisse asseruit Dauidi e. 3I. ut per filium Agag iusto Dei iudicio occisus ii Saul: eo quod ipse Agag non occidisset, ut iusserat D Deut Haec enim est talionis pinna.
per se ut vult Serarius ; sed per suos,ait Iosephus.c ORAM DO Mi No Jquali sceleratum in victi uiam anathematis Distitue diuinae Grifieansodque non ex saeuitia sed ex zelo iustae vindictae; qualem ha- ---buit Phinees occidens principem fornicantem. - ω Num. Elias occidens Sacerdotes Baal. 3
Tropolog. cum superbia 8e vitiis dimicantes, debemus ea frustatim concidere. de nihil ex eis relinquere , quod nouum nobis bellum moueat. Ita Beda.
ET NON vini PSAMvEL vLTRO S. vL.Jid est, non inuisit Samuel Saulem amplius, non eum 'adiit honoris causa, uti fecerat prius, non collocutias est cum eo, non eum direxit, admonuit, reprehem
309쪽
Commentaria inlibmmi Regum Cap. XVI. 3οi
saeete solebat. Hunc esse sensum patet ex Hebraeo : nam alioqui postea Samuel vidit
S ulem inter prosaetas prophetantema.1 24. I vGEBAT SAMτELSAvLEM. quia dolebat Saulem a se unctum, regno; ac Israelem,rege tam se ii de felici priuari atque nesciebat, quis & qualis ei succissurus esset. Adde, timebat Saulem non tantum regno, sed& vita ac salute aeterna priuandu: licet enim hie tantum a Deo regno si 'letur, tamen τὸ alitat. de Hebr. reprobauit te Dos, innuit eum a Deo derelictum, in maiora scelera ruiturum, in ijsque moriturum ac damnandum;vtire- ipsa contigisse videriir. Lugebat autem, & simul lugens orabat pro Saule, ut vel regno restitueretur, vel certe in ulteriora mala non decideret Spe- . rabat enim Dei decretum de abici tione Saulis noesse omninbab lutum de irrevocabile, d comminatorium. ac precibus flecti mutarique posse. Vnde Deus cap.seq.v x.aiderit id esse absolutum; vetatque ne amplius lugeat Saulem, sed eius loco in regem ungat Dauidem.
Nota hie di imitate misericordiam&charitatem Samuelis erga Saulem sibi Deoque inobs dientem. Audi S. Gregor. Qui est quia ἰοχει quem cernere de tur 1 nisi gina σι rectitudinis, satini Doctam habent Uictum magna tharitata , ipsa
autem charitata migmtudo ostenditrur, quia princtum regem plangere mhibetari Quaeus assectu elictorum obditarum peccataplo ι, qui pro 'mectu rep oba
C MIungit Dauidem in regem, mnadimortuo Lucedat. t oxv. I . Dirum Dei a Saul transit ad Dauidem , ac Milem exag.trat Spiritus mauu , quem Dauidpelstpulsando citharam Vndev.M. eam diligis Sau facitiseum armigerum.
i. Dixitq: Dominus ad Samuelem: Usquequo tu leges Saul, cum ego proiecerim: eum ne regnet super Israel Z Imple cornu tuum oleo, 3c veni, ut mittam te ad Isai Bethlehemitem Providi enim in ni ijs eius mihi regem. a. Et ait Samuel: Quomodo vadam laudiet enim Saul, oc interficiet me. Et ait Dominus: Vitulum d&mento tolles in manu tua,& dices: Ad immolandum Domino veni. 3. Et vocabis Isai ad vi ctimam,dc ego ostendam tibi quid facias, de unges quemcumque monstrauero tibi. q. Fecit ergo Samuel, sicut locutus est ei Dominus. Venitque in Bethlehem. 5c admirati sunt seniores ciuitatis, occurrentes ei, dixeruntque: Pacificusne est ingressustinis i s. Et ait Pacificus: ad immolandum Domino veni, sanctificamini de venite mecum ut immolem. Sanctificauit ergMsai de filios eius, de vocavit eos ad sacrificium. 6. Cumque ingressi essent,vidit Eliab, de ait: Num coram Domino est Christus eius' 7. Et dixit Dominus ad Samuelem: Ne respicias vultum
eius, neque altitudinem staturae eius: quoniam abieci eum, nec iuxta intuitum hominis ego iudico, homo enim videt ea quae parent, Dominus autem intuetur cor.
8. Et vocavit Isai Abinadab, de adduxit eum coram Samuele. Qui dixit Nec hunc elegit Dominus. 9. Adduxit autem Isai Samma, de quo ait οῦ Etiam hunc non elegit Dominus. Io. Adduxit itaque Isai septem filios suos coram samuele i reait Samuel ad Isai : Non elegit Dominus ex istis. ii. DIxitque Samuel ad Isai:
Numquid iam completi sunt ni ij ρ Qui respondit; Adhuc reliquus est paruulus, de
pascit oves. Et ait Samuel ad Isai Mitte, 6c adduc eum: nec enim dilumbemus priuaquam huc ille veniae. Ια. Misit ergo, de adduxit eum. Erat aut rusus, Je pulcher aspectu, decoraque facie, & ait Dominus: Surge, unge eum , ipse est enim. 13. Tulit ergo Samuel cornu olei, dc unxit eum in medio iratrum eius Ze directus
est Spiritus Domini a die illa in David, dc deinceps: surgensque Samuel abijt in Ra
matna. 1 . Spiritus autem Domini recessi a Saul, dc exagitabat eum spiritus nequam, a Domino. I 3. Dixeruntque servi Saul ad eum: Ecce spiritus Dei malus exagitat te. I 6. Iubeat Dominus noster, te servi tui qui coram te sunt, quaerent hominem scientem psallere cithara,vi quado arripuerit te spiritus Domini malus, psallat manu sua, de leuius feras. 37. Et ait Saul ad seruos suos: Pro uidete ergo mihi aliquem bene psallentem, dc adducite eum ad me. i8. Et respondens unus de pueris, ait: Ecce vidi filium Isai Bethlehemitem scietite psallere, de fortissimum robore. dc virum bellicosim, de prudentem in verbis, Se virum pulchrum :& Domuins est cum eo. I9. Misit ergo Saul nuncios ad Isai: dicens : Mitte ad me David filium tuum,qui est in pascuis. 2o. Tulit itaque Isai asinum plenum panibus, de lagenam
vini,dcli dum de capris unum, de misit per manum David fili j sui Sauli. ar. Et ve-
310쪽
3ρα Commentaria in Ebrum I. Regum. Cap. XVI.
nit David ad Saul, Sc stetit coram eo. at ille dilexit eum nimis, & factus est eius armiger. 22. Misitque Saul ad Isai dicens: Stet David in conspectu meo: inuenit enim gratiam in oculis meis. 23. Igitur quandocumque spiritus Domini malus arripiebat Saul, Dauid tollebat cithanam, . Q percutiebat manu sua, & refocillabatur Saul. N leuius habebat. Recedebat enim ab eo spiritus malus. Was i. LI sutae o Tu Lusas SAvx &lugendo
Subijcit Chrys secus sutile in Dauide, qui a Nathan correptus de adulterio & homicidio, serio poenituit,ideoque ab eo illico audivit: Troiluti
id est destinaui unum e filiis Isai creare regem, u qui Sauli succedat.Sed cur eum tuin designat nec ininai Causim dat S.Cli sui Psalto. o..uttu de, inquit uenter. Nondit ad Samuelem , rati, M' Dasidem miti rue: si rari. την miti νnum ex L sIrs. Ne Piraeiret, idem Daulia accidae it, quod prias I sepia τι enim stat res tim regem tim sole inretiaconi, in dias ipsisti inerunt, isdem modo perissi um erat, ne siti quoquι irim facisin perpetrarent. Idein etiam The .expressit q. 37.in Reg. minquit,ιum et iam'sectarisione,apenaei istatus siuam invidiam, fratrem confluatim acu, quid si bu modo Aoui RAτι suNT SE NioREs J&simal perteririli ι quod in lituin erat tantuli, prophetam &Iudicem solum venire ; tum quia ex inopinato, nullo praei nito aderat: unde timebant. ne I tum Saulem fugeret, eiusque iram in Bethlehemitas, quasi Samuelem recipientes deuolueret; aut ne triste aliquid praenutiaret. Tropes. S.Greg. Electi Doctores, inquit, rix aliquario videri in pubrio Abent, es frequenteo circio, nego: νι mili in va hoit Ibin pictu. HSascetiric Mitii Jid est sanctE vos prcpar re ad sanctum sacrificium; ad quos vos inuito, ut ei intersitis: licet solunt Isai cum filijs vocarit Samuel ad prandium sacrificii, ut secreto ungeret unum e filij, eius in regem;vnde sequitur.
id est iussit eos salustificara, siue purificari per secta bitum id est abstinentiam, perq; sparsionem aquae Iustialis; ut si quam irregularitatem legalem comtraxissent, illam hae lustratione expiarent. Vide dicta N uto. 19. Idem imitati sunt Gentiles, iuxta
illud: Casta Frient Supers, pura ιum rese ut nite. Et: Donec me flumine riuo allatre. Vnde illa lex apud Ciceronem l. 2. de legibus: mri Misivisa. Hinc argumento a minori ad maius colligit S.Greeor. aitque etsi int ' si sacrificiis non au Aut, nisi sancti,ati; quid de μιn canti . ιμ- seMumpsancti uare imm , purgare est. Tantum erga puros iratust Ponti Les , uti incitata ad sacrifilum, non nisi sanctificata admitte uda seni ψbri' sancti lautioqine cervos, pudicitia . . incti uario mento, ι barita
CvM E iNGRissi Essεητ,l ad prandium ex Ux-s peracto Samuelis sacrificio instructum , non enim in sacrificio, utpote publico coram senioribbus, sed in plandio coram Isai de statribus, S muel secreto unxit Dauidem in regem ine Saul rem intelligeret; de utrique, scilicet talia Samueliquam Dauidi necem machina e tur. Vidi T ELi Aa εT AiT :NvM CORAM DOMi-NO EST Cn Risa vs Eius J quasi dicat: Sao, vel , Eliab primogenitum Isai ititit de obtulit Domino, eumque interrogauit: Hicetne est Domine quem elegi iii in regem, ut iubeas eum a ine ungi; itaque
ipse fiat Ch Mi. id est unctus Domini
e π.Chaldae vietas. i. scilicet a regno, quasi dicat: ieci Eliab, licet primogenitum, pulchrum MDroceriam, ne sit rex. Ita S.Gregor. Abulen. Hugo,
Lyran .de Dion. Alija quasi dieat: in eam, iam Christum m Mn.quem scilicet a te ungi volo in t gem, puta Dauidem feci abiectum,id est iuuenem dc minimum natu inter filios Isai.
. de videndo iudicat si Distam μέν, iuxta apparen ria in externorum oculorum taru autem νώιi s videndo iudicathecantam ιον .Quare homines simpe saliuntur. Oculi enim miliis si moriuntur, 3cindicant mentem sapientem vel probam, quaei
spiens est de improba. Cor autem, id est metu de voluntas mentiri dc fallere nequit ; qui aliud se esse quam reuera sit fingere nequit. Deus ergo est Carsurasse , id est cordis inspicior; imo Do. minui do fosset ibi. Sensus est quasi dicat : Deus videt eor Dauidis melius este corde Eliab; esto vultus di forma Eliab melior de strandior sit, quam vultus de forma Dauid is: hae de causa non Eliab, sed Dauidi regnum assignabit. Hinc Sept
uersim otio filios .Nam Dauid absens,erat octa. octo .uus. Dices, a. Paral. 3. cum Davide numerantur
septem dumtaxat filii Isai siue lesse. Resp.ibi non