장음표시 사용
321쪽
,, tantMn in Equiti si onianis virilitem, tantam hi omnibusis bonis consentionem ,-- catilinae Prose Mone omnia patet l,, cta, illustrata ; opprina, vindicata esse videatis. Et na- , ,, Hisce omnibus Catilina cum sunt a Reipubl. salute , &. cima ,, tua peste ac pernici cumque eorum exitio, qui se tecum om- ,, ni scelere parricidioque iunxerunt , proficiscere ad impiunia, is bellum ac nefariam . Et demum cliani ad limem apostrophoritur. Tu ,-Ivmo quil)idem .ibus haec Vrbs auspiciis a ,, Romulo es constitutus, quem Statorem huius Vrbis atque, ,, Imperis vere nominamus, hunc & huius socios a tuis aris ,, terisque templis, a tinas Vrbis ac inconibus , a vita, festis.,,nisque Ciuium omnium arcebis, & omnes inimicos bon ,, rima, hostes patriae, latrones Italiae, scelerum foedere inter ,, ac nefaria societate coiiiunctos,aeternis supplicus vivosano ,, tuosque mactabis. Poetae etiam hoc schema viii ant γ inde Virgilius Maecenati inquit: . faciat lactassegetes , γορ-e terram et et T.
Immina , labentem Cario quae ducitis minum γ Liber, cr alma Ceres, vestro si manere tellus . . . et . Chaoniam pimguiglandem mutori arista Pocatique inuem is Acheloia miscuumuis ,
Et vos agrestum praefentia Numina Fatini Ferte simul Faunique pedem, Driadesque puella
Munera vestra cano: tuque o cui prima fremensem a Fudit equum magno tellus percwa tradente Neptune , Oculior nemorum cui pinguia Coae , Tercentum nivei tondent dumeta iuuenci
I se nemus linquens patrihm ,1 aliusqtie Lyco . Pan ovium cinos tua si tibi Menala cura Adsis ὀ Tegaea fauens, oleaeque Mincrua .
Inuentrix , uncique puer monstrasor arviri. -
Et teneram ab radice ferens Silvane cupressum ti . iique , De Jhc om s , si tum quibus arua Πιm hique no*as alitis no ullo femine fuges ici stoe satis largum Coelo demittitis imbrem . Toque adeo, quem mox qa stit habitura Diorum
. di consilia , incertum cs, krbesne inuisere Casaur
322쪽
Numina sola colant, tibi se uiat ultima Thule Teque sibi generum , Temat amnibus inris . An ne nouum latilis sidu te me us addas rauataeus Erimum inuri , CM.que sequentes . - Panditur ipse tibi tam brachiae trahitardos. Scarpius est Culi plus parte relinquit - , , . , uidquid eris nam te nec sperem Tartara regem . Nee tibi regnandi veniat ta- disa cupido inuamuis E Os miretur Gracia ca polς repetisa quicurre'Profer a trem. o facile iscursum atque audacibus annue captis .i , Ignarosque mae mecum Uiferatus agrestes i. Ae v redere, ct mori uim nunc assuesce vocari. . Sic 2.Georglaorurn - ἰ-
QDd vero cri)-fiat etiam ad quasi personas , notum ex eodem Outilio ibidem, pruis Thy em alloquent ,
In loca plenametἀs qui lio nocte venires , ' me prior hue veni. Nostrum diuellite corpiu,
. Etscelerata fim consumite viscera morso.
O leumque sub λι habitatis rupe loneri . Gaudet etiam sacra Scripturai 3n apostrophe r unde Ma thaei 1 i.Saluat ait: Vatibi Comvim, vae tibi Bethfalsa , quia si in Tyro , done facta fuisset virtutes, quae factae fandi in υ
his, olim in cilicis , O einere poenitentiam egissent. Veνkmtamen
323쪽
bis. Et tu Capha, Eum numquid usque ad Castum exactaberis,oc siepsal. r34. Mare Nidit o fugit Iordanis conuersu est retrorsum. . est tibi mare ahὸd si nil tu Iordanis quia conuersus es ret Uu-: Fit quandoque aposuophe obmetri tantum conrinoditatem.
Brutus erat stulti sapiens imitator , ut esset iri Tutus ab insidi s , dire Superbe , tuis.
Adhibetur etiam in principio Orationis, ut incitis que tandem abutiare Catilina patientia nostra. Etiam pi, fieri, sed raro, per 'η0 paroti e . ii micit quo fue iniconuertendo orationem ad seipsum, ut, ni Het ita AhCο1odon Cyidon quae te dementia coepist a . .
Semiputata tibi mi dosa vitis vi ulmo est . Et , Infere nunc ' Met bae s os pone ordine a vises Sie psa nao 20. Credδυidere bona ' Domini in terea uiuentit . arpe Dominum virilitὰν age, confitetur cor tuu m fussine Domi- m. Sic psaltaria 4r. Quare tristis es anima mea, et ' ρ re con turbas me. Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor ilii. Hoe schema valde commouet, quum vel inuadinam aduer .rium, ut in Ligariana : αuid enim uis tu's Tubero di ictu, in a. id Pharsalica gladitis agebaticuius latur mucro esse petebar qui se ut erat armorum tuorum . duae tua mens ' oculi t manus ardor animi t αuid ρi bai l id optabo' Nimis urgeo: mn eri videtur adolescens. Ad me reuertar, iisdem in ar-s fui. id enim aliud egimus Ttibero hisi ut, quod hic potest, nos putemus . vel , quum comaeresimiae a linuocationem aliquam , ut in Milonianae. Vos, vos appello D D pini viri, qui multμm pro Rep. sanguinem egissis, ses in viri , C
in Citiis inuicti athello periculo Cetituriones, que milites vobis noumota inspectantibus, sed etiam armatis, Cr huic iudicio assidenribuς, haec tanta virtus , exi hac Vrbe expelletur extermanabitur ' emetur ZO me misertimi δ m infelicem l Vci ad inuidiosam implorationem ut in Verrina V nomen dulce libertatis 3 ius eximium nostrae Guitatis ' o lex Porcia, legesque Semprouisi ὀ graui r desiderata. O alse
ne quis δ,ili , , qui uim ac turpisndinem singularem J Vna atque eadem nox erat o Erater amoris tum ui flamma , ac classis populi
324쪽
, siue i 6 araci sis Comunicatio Latinis li,ctum , est deliberatio cum ijs ipsis , apud quos vel contra quos, dicimus. Contingit autem bitariam, nan interdum, quia inlisiari, vel culpam transferre non positimus, participem Consilii, seu faeti notiti,facimus aduersarium,cuius exemplum adferthius Quintilianus Domitii Atrei pro Cleantilla dicentis : At illa nescit, trepida, quid liceat Demnae, quid coniugem deceas, forte vos in sollicitudine otiios, casus misera mulierι ol alit; frater, vos paternimici, quita consilium datis cinterdum vero taliter notium consisIiiim cum auditoribus communicamus, ut ab ipsis quasi pet mus, ut, do, si vos eo in loco essetis , quid aliudfaceretis: Vel communem rem agi putatote, ac vos huic rei praepositos esse . Sic Petrus, di Ioannes Adtorum Principibus Sacerdotum dixerunt Silinum est in conspectu Dei, vos potius mulis e quam Deum, iis eate. Ex quo patet posse esse idiotismum,etiam citra interroga-gationem. Et hoc 1 chema valet ad mouendos auditores , nam primus communicationis modus, valet ad extorquendam coimissionem: ultimus vero ad de Mndos auditorum animos, nam beneuolentiam conciliat, & causae ostendit aequitatem, qua confisi, de auditoribus bene speramus.
De Sch multi,us sermonem figurantiόus ratione rei,
O Vae ratione rei sermonem figurant, ea vel respiciiminati ram, re essentiam rei, vel sunt rei adhincta , vel sunt e terna :
325쪽
terna: & haec vel sunt similia , vel opposita. Rei stinantiani siue ei lentiam respiciunt )fementia, definitio, distributio .
quaedam talia . i) sententia petitur u loco gencris, dc est Ei tun generale, ex breue de rebus agendis, aut vitandis , seu de re aea vitam pertinente ; ut est illa a ulli; r. de Finibus. .Quid tuis imquam sapientis vitam , ex insiρientium sermone pendere . Liuiaei de sene, nute i inuod cuique temporis ad tinendum datur, ea debea esse contentos. Salusti; in proemio Catilinariae r Is demum mihi
vitiere, vique frui anim. i videtur, qui aliquo negocio intentus,prac
ri facinoris, aut artιs bona famam querit. blij Syri Minii: iIs minimo eget mortaliam , qui minimum cupit, et O
.euod vult habet, qui velle quod fatis est, potest . . Plinii Iunoris: Recta ingenia debilitat verecundia , peruersa consi 'mat audaιia. Magistri Herenniani. Dictile est , primam vir: intem reuereri, phi semper fecunda fortuma sit usus Et lue suill M sententi simplices , sunt item aliae, quae coi firmationem habent subiectam, ut omnes bend viuendi rationes, in virtute sunt collocandae, propterea quod sola virtus in si potestate onainia praeter eam, subiecta sunt sertunae domina tioni. Sunt praeterea i I dintentis duplices , ut: Errant, qui in prosperis rebus, omnes λrtunae impetus fugisse se putant: Lapienter cogitant, qui temporibus secundis , casus adueris re l. formidana Quibus etiani ratio subuci potest, ut qui adolescen tiuin peccatis ignosci putant oportere, falluntur, proptcrea
quod aetas illa non est impedimento bonis studi s ; at hi sapienter faciunt, qui adolescentes maxime castigant, ut quibusvis tutibus omnem vi in tueri possint, eas, in aetate maturissima , vel lut comparare . Docet etiam Cornificius, Σ sententias rho conuenire interponi, ut, non vivendi praeceptorcs , ned rei aetorex esse videamur. Et quum raro interponentur, nitu luna, adserς tornamenti: Ecclesiastis tamen crebrioribus uti licet.
Definitio diuiditur in quid rei, quae rei natui am, essentiam explicat , . quae Graecis eit sermo essentiariis, quid nominis, rem explicat per adiuncta , S accidentia, quae descriptio,
interpretatio, de e thymologia nominatur. A' Graecis dicitur ) oros & est etiam duplex , nempe simplex, quae eisdem est l Q Oi mos vi, Maiestas Rei p. est, in qua continetur dignitas , de amplitudo Ciuitatis, vel, Iniuriae sunt, quae alit pulsatione mi, Pus, aut conuicio aures, aut aliqua turpitudine cuiuspiam VH- laut
326쪽
Iani vitam. Sic Cicero definit, quid lit esse optimatem, pro
Sextio: Haec est et a via , mihi credite , O laudis , o dignitatis , e honoris, fi boras viris, sapientibus, Cy bene natura ιonsittitis laudari, diligi, nosse descriptionem Ouitatis a maioribus nostris sapientisi constitatam, qui quμni Regum potestatem non tulissent , ita magistratu annaos creaverunt, ut consitum senatus Reip. praeponerent sempite m , deligerentur autem in id Consilium ab υniae so populo dit queni ut summum ordinem omnium Ouinin inductiva ac virtuti pateret, Senatum Erip. chstodem,praesidem, propugnatorem uocauerant, huius ordinis aut&ritati , uti magistratus a quasi ministros grauissimi cons esse voluerant. Senatum autem ipsum proximoram ordinam olendore condirmari, plebis libertatem, ετ commoda tueri, atque augere volvorum. Hac qui pro virili parte defendunt, Optimates sunt cui cumque sint ordinis et a i autιm praecipia suis ceruicibas tanta mania atque
Eemp. fustinent, i semper habeti funt optimatum principes, autores conserua res Ouituis . Et pro lege Manilia desiuit quid sit e si bonum Imperatoi cm, quum ait Non enim sitam bellandi virtus in δε--, arque perfecto Imperasore quarenda est , sed murtae sunt artos
eximia huius administra comitesque virtutis Q Ac primum Panta im centia debens esse Imperauores quota deinde omni bos in rebus temperantia i quanta fide i quanta facilitate i quanto ingenio i quanta basemanitate i Et pro lege agraria ad Qui lites, desinit quid sit est Consulem popularem, quum est . . Quid en est, tam populare, pax, qua non modo ij quibus natura se hin dedis, sed etiam tecta atque agri, mihi laetari videmur l . t tam populare quam libertas, qaam non solum ab hominibus, verum etiam . bes s peti, atque omniaris rebus anteponi videtis id tam popalare quam otium, quod ita iucundam est, ut O vos, ct maiores vestri, O fortissimus qusque vir, Maximos labores fuscipiendos putet, vi aliquando in otio pon esse , presertim in imperio ac dignitate qui idcirco e iam maioribus nostris praecipuam laudem gratiamque debemus, quod eortim labore est factum ut impune in otio esse possemus , .Quare qui possum non esse m 'la's , qamn videam hac omnia Guirites, pacem externam, libertatem p pr iam syneris ac nominis vestri, otium domesticum , deni ne omnia qu vobis charalatqtie ampla fant, in fidem: quodammodo in patrocinium mei Gnfulatus esse collata' Legem etiam delinit Demosthenes, dicens : Lex es inuentum , O donum Deorum , decretumque hominum sapientum, emendario delictorum, confiso, velim Uuθὸ commissorum, minui; commune pasi s via quani innes conuenit in Urbe viWre,
327쪽
3 i 2 0ratoriarum Iupittitionum
Alia vero est oros contuli, a, quae appellaturis mus, dicitur etiam 7 definitio per diaphorum, s auia talo,
quae accidit, quum rei adimitur falsum nomen,ac eidem imponitur , ut in 3. Verritia . Non erim furem , sed ereptorem. ιο adulteram, sed expugnatorem pudicu . : vim fami gum, scd hostem Jacrorum, religionum lue: non scarium , sed crudelissimum c. Ciuium , sociorumque,in vestrum iudicium a duximus.
Illustiatur autem hoc se ema, per hoc, quod definitio sibi uagitur ratio, ut, Nolo te saeptiis parcnua appellare , qui 'iis auarus: nam qui parcus est, utitur eo quod satis est, tu c0 tra propter auariti Ra, quia plus habes, magis indigos i ita non tam diligentiae fructus , quam inopiae miseria te conse uituris Vel, non est ista diligentia , sed auaritia: ideo quod diligentia est accurata conseruatio suoruna, auaritia iniuriosa appetitio alienorum. Similiter: Non est ista fortitudo , sed temeritas , propterea quod sortitudo est contemptio laboris, & periculi ,
cum ratione utilitatis, compentatione commodorum et temeritas est cum inconsiderata laborum perpessione, gladiatoria periculoruiu susceptio . Instituitur hoc ichema Q per correptionem, ut in Miloniana. Quas ille leges, si leges nominandae sunt, O non faces Vrbis Erpestes Reip. fuerit imm*urus nobis. Huius autem schematis usus est non tantum ad ornandum , verum etiam ad amplificandum, de illustrandam orationem. Vnde Cornificius inquit: igitur commoda putatur exornatio, quod omnem rei cuiuspiam vim , O mi statem ita dilucies proponit, o breui:ἐν explicat, ut neque plis ibi verbis oportuisse dici videatur, neque lucidius potuisse dici putet- . io Diui , qua pro toto essentiali, siue genere , ponuntur Oecies, de qna pro toto ponuntur partes, quae est partitio, uno nomine distributio appellari potest. Sic apud Martialem Dat populus, dat gratus eques, dat thura senatur: In has enim partes uniuersa Romaua Respubl.distributa cogniscitur. Sic apud Statium diuiditur tempus in matutinum vespe tinum, & id quod est ante prandium , & coetiam, dum dicitur.
Aferis, o vatis totum cantata per orbem r i Aseris ante dapes, nocte Asteris , Asteris ortu .
Et apud Psalmistam, in easdem partes tempus diuiditur di
dicitata Vespere et mane, O meridie, narrabo, er annunciabo.
328쪽
siue coaceruario, quibiis variae personariim actiones, aut res. enumerantur, de in unum , quasi aceruum congeruntur, atque
ra diuersa congerat, ut in Miloniana: Du/a mihi medius Grfortuna populi Romani, o crudelis videbatur . quae tot annos illum in hane Remp. insultare videret, o pateretur e pessuerat stupro Sancti simas Religiones , Senatus grauisima decreta perfregerat, pecunia fepalam a Iudieibus redemerat, vexarat in Tribunacu Senatum, omnium ordinum consensu pro fatale Reip. gem, resciderat, me patria expulerat , bona diripuerat fi domum incenderat iberos, coniugem meam vexaverat, Cn. Pompeio nefarium bellam indixerat, magistratuum , priuatorumque caedes seceras ; domum met fratris incenderat, Ia-nerat Hetruriam , multos sedibus ac fortunis eiecerat , instabat,υσροια : capere eius amentiam Civitas , Italia , Prouincia, Regna non poterant . Incidebantur tam domi leges, qua nos nostris seruis addicerent, Nihil erat cuiusquam , quod quidem ille adamasset quod non hoc anno. Dum fore putaret. Et in Maniliana: αuod demque genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna Reiρubl. Civile, Africanum , Trans pinum, Hispaniense , mixtum ex Ciuitatibus, arque ex bellicosi mιs nationibus, seruile, nauale, varia diuersa genera ruer bellarum s hostium, non solum gesta ab hoc υm , sed etiam confecta, nullam rem esse declarant, in usu militari positam, q- huius m-ri s enitam fugere possit.
Miram vero adfert elegantiam tum ci Q diuisio, im congeries, si, rebus enumeratis, quaedam ita subiiciantur,.ut singula sita gu-Iis respondeant, ut pro Coelio : Sed ego Atratino humanismo atque utimo adolescenti, meo necessario, ignosco, qui habet excusatιonem, vel pietatis, vel necesuuii et aetasis; Si voluit acculare, pietati tribuovs isus est, necesitati : Ii sperauit aliquid, pueritia . Caeteris non modo nihil ignosiendum , sed etiam acriter est resi landum, hac figura utuntiu cuni breuissimis colis, ut Plinius libro Mcap. Aquae subeunt in imbres , rigescunt in grandines, tumescunti, fluctus. Solinus cap. et . Manas, vel , vacat seribur, nemori bus inhorrescit , rupibus asperatur . squalest /eiunio.. Tertullianus
in Apologia cap. zo. Vani erunt bomines, nisi certi sint, a primo dio puuias de Caelo ruisse , friera radiasse, et lumina floruisse, tonitrua mugisse. Sic Cyprianus libro de bono patientiae , & ar
329쪽
snas atque diucrias , quadam celeritate Percurrilia ur, , und schema istud I atine dici potest Percursio,qualis est in Cisarian illo, Ueηι , Vti, vici, in quo stataebalnus est e 9 asyndeton Sic etiam , si uicas Cafaνιn Italiam e larat, Corfinium , praesidio deseitum , caperat, Vrbe potiebatur , Pompeium persequebatur . .Est etiam 8) uitrochamus in illo Maronis lib η. AEnelaus, N. . Faces in castra thbssem cImplessemqhe foros flammis , natumque, patremque Cum genere extinxem , memet super ipsa dedissem Similiaque exempla plura sinit apud poetas & Dratores, nez
desunt in Sacris liticris . , . l . .
Incrementum etiam pertinet ad schemata huius generis , fit autem, quum per gradus ab infimis ad silmina astendimus , ut in Rosciana : Petimus a te M..Fanni ὰ υobisque Iudices, υι quam acerrimὰ maleficia vindicetis, ut quam fortissmὰ hominibus audacismis resistatis , ut hoc cogitetis, nisi in bac causa quis vester animus sis ostendatis , eὸ perrumpere hominum: cupiditatem , . v scelus, daciam, ut ηon modo clam, verὼm etiam hic in suo , ante tνιμ ιtuum M. Fanni, , ante pedes vestros Iudices inter ipsa subsellia, De des fisturae sera.: Sic in Rabirianai: . amobrem silud morat, Grfixum sit , quod neque moueri , neque mutara potest, tu quo aqui isserasse Posthumum dicunt, peccassὲ iniqui , ipse etiam infami se consiretuν. Sic Seneca Epistola I. ad Lilesiuim: Turpissima tamen est
iactura. , qua per ne gentiam venit, si volueris attendere, magna pars vita elabitur mati agentibus , maxinia nihil agentιbus, tota aliud agentibus scia
330쪽
inunt ista i Ratiocinatis , de r Expositis , nam explicant ea ,
di quae sunt ire re, quae tamen ad rei non pertinelit euentiam. sui e naturam .' I ) Ratiocinatis appellata a Q ornincio. nempe Magistro Herenniano , ab aths dicitur cause redditio, quae fit, breui, ac sententiosa ratione, ita ut, quod dubium .idebatur, ad certam fidem adduci videatur . Eius tale est exemidum apud eumdem Herennij magistrum: Bene malares nostra hoc sim parauerunt, neminem Regem, quem armis caepissent, vita priuarent. Σιid ita facultatem firtuna dedisset , iniquum erat in eorum supplicio cons mere, quos eadem fortuna paullo ante in amplissimo statu collocaras . inuid, qu)d exercitum eo tra duxit IDesino meminisse . rauid ita ἰ inia viri fortis est , qui de victoria contendant, eos hostes putare , qai victi sunt, eos homines thdicare, eis possit bellum fortitudo minuere, pacem humanitas augere. ille, si vicisset non idem fecisset. Non profecto tam sapiens fuisset. Vtiid igitur ei parcis ' Vuia talem stultitiam contemnere, non imitari consueui. Hoc schemate utitur Cicero in Verrem, dum ait: Imrelligo quam scopuloso , di lique in loco verser, nam quum omnis arrogantia odiosa est , tum illa ingens' , atque eloquentia mθὰ moles, ubi ratio subijcitur sententiae , ut in multis aths autho. rum locis. Interdum vero ratio sententiam praecedi si ut in Maniliana Etenim si vectigalia neruos esse Reip. semper duximus, eum carid o inena , qui exercet illa, firmamentam caterorum ordinum, rectὰ Useducmus Interdum , & medium occupat locum, ut AEneidos
m. in Regina talos quis fallere post amantem
Et citra parenthesim pro lege Manilia: His inimi oraulo, g
in m ue belli essensione, vestro iussu coactus , quod imperν diuturnia mi modam statuendum veteri exemplo putavistis , paruom Uttitum , qai iam stipendiis confectis erant, dimisit . partem Glabrioni tradidit. Interdum geminatur ratio , ut in eadem Maniliana: De huius instem hominis felicitate, quo si ximc Vin m , hic Marmo ratu '