장음표시 사용
341쪽
patruus erat ,sed idem bellarer. Vel sponso quidem formosus, nimὰ cordatus. Sic apud Nasonena 2. Fastorum: Vltima Tarquinius Romana gentis habebat . 'Regna : vis iniustus , finis ad arma tamen.
33ὶ Antithesis accidit, quum verbum verboradditur pari P
testate contrarium, ut Seque nouo meterum decep tuo errore locorum.
Aliqui 363 amulin insub 3 )antuberis comprehendunt: dcrevera, si distinguere libeat, aliud discrimen inuenire non pos' stim, nisi irte, quod net; ) amimetis opponantur nomina,sive verba, in Is) anar, si vero epitheta, ut apiid Plautiim iii Asm
Ubi votas homines, morini incursant boves:& apud Liuiumlib. 3 3. Sed quam Vrbs ima opportunae oppugnanti
bus erat , ita in pnguabiles hostium animi. Sic apud Varronem , Neque in bona segete nidium e spicum nequam, neque in mala non aliquod bonam . Antitheta vero: nt, quum contraria contrarijs opponuntiar , quae, Tullio teste, etiam si id non agas numero cadunt, ut , I mustibi deerit e vi habebas: cuuia sapererat fl Megebas. Sic , In pace, ad vexandos ciues, acerrimus: in bello , ad expurarandos hos , inertismus. Sic pro filiumor Neque vero me paenitet tetu retalas inmetremas , amicitiassempiter ι habere: . Sic Sene in de cimsolatione ad Polybium: O ni somnos illius vigilantiarii defendit., omniumntium illisu labor ,ο-um delicias illitis in sua omnium metationem aerus occupatis. Sic Epicurus apud Laestium Melius es sapimur morticem , .vam i teneter faelicem vitam
a 8 Antim tuboletestam vis 39M ant etallusis a Latinis Com . mutatio dicitur; Es .autem,contrarietas sensus cum verborum transpositione, quae ratione verborum pertitaei ad Epanodono, resertur autem ad hoc henia. ratione sensus. Sic Demosthenes: Vsque ade) erratis Athenienses , Ut per quas E fecundis aduersae sunt factae res Ciuitatis, ter eas steret is ex aduersisore fecundas. Sic Cato Maior apud Mussinium dicebat: Si quid secat pulchrum etim lambere, labor quidem abit , sed pus rum . manet: se turpe feceris eu voluptue, voluptas abis, at turpe manet, i Sic Tullius Verρ dici ρο- ts,Magistratum esse legem loquenum, legem autem, mutam Magistro
342쪽
rum . Sic idem pro Rege Deiotaro In dominatu Inriatus ., iniera tute dominatas. Sic Tacitus r. Historiarum : Neque multinois predentia fuit, sperasse,corrunt o secula. Nam vulgi moder
rionem reor, ut qui pacem, belli ψ re turbati erant, bellum pacis ch xitate deponerent. Sic Quintilianus libro r. cap. io. Ut nouorum optima erunt mariis etlatera, ita tuterum maximὰ noua . Sic Corni cius: Esse oportet ut vivas, non, re is edis Plurima subiecimuse empla, ut quoniam hoc exornationis genus dissicile inueni. tiu , foret sane dilucidum, ut lium bene est et intelle ui , s cilitis quoquedicendo inueniretur. Contrarium quoque , de quidem in eisdem numero verbis, retrogrado tantum numero Ioctis , si proni inciatis , & quod maius est, facientibus , ut ab uno, puta ab Abele dictis , hexametrum , ut vero ab alio, Puta, Caino, pentametrum,sic se habent: sacrum pingue dabo, min macrum furis se, sacrificabo macrum, non dabo pingue Iacram . In hoc tamen nullum en schema.
Latinε vero inaplicatiam , soliatum , de labiecti mali amolitio, dicitur. Et fit tam cum reciprocatione verborum . Et ita habet Epanodon, de ratione elegantiar pertiued ad schemata verborit,ut doctis disertior disertis doctiori eu fine reciprocatione, di ita est tantum huius locis , ut Iustis furtior, fortibus iustior,
dicas rustis fortior,potentibus aequiora H Chi tin tantum . sic Athenarum Vrbs, dina iure , iustitiam ciaentibus validior, de potentia instriini, aequior. Dicitur vero hoc sthema Stereprelyton, quia ex aequivalentibus solaudicia: enagonon vero, quia videtur habere certanaen in inductione senseum: r Chiaston autem, quia duarum propositionum, Exempli causa, iusti ,& potentis, quod oportebat dare iusto, i potenti, α
quod potenti, lat iusto, sensum commutans.Latuae vero dicitur
subiecti mali amolitio, auia id subducit,nempe iustis iacile pati
iniuriam: & fortibus iniuriam facere, sustulit utririnque, quum ait, esse iustum, ed iniuriam non patientem, euia sociem, & eam
343쪽
rium . Hoc autem , qualestiis probat, pertinet ad doctrinari argumentorum , ae de eo actiam libro I. quatenus vero elegat ter sententiam inuertit,& exornat,huius est loci,& quasi species 38 commutationis . Sic quum Romulus ad coenam inuitatus, euquia sequenti die nogocium illi itinminebat, parum biberet , audisset : hoe omnes facerem homines;vinum vilesura rum; respondit ipse. Immὸ carius f it, siue sue bibas quantum volet, nam πρquantum volui bibi . Sic, quum Dominus dixisset: non est bonum δε mere panem filiorum, o mittere canibus, Chananea respondit , Etiam Domine,nam ct eatelli edunt de micis, quae cadunt de mensa δε
so) synicbissi schema, tunc accidit ., quum colligantur duae
res diuersae , ut Tam deest auaro quod habet, quam quod non habet :Fit etiam hoc schema quandocumque idem tribuitur contra ri)s, ut utraque pessima, α immoderata seruitus Mina moder
ta libertas. Appellatur etiam hoc schema uei SUcheusis, vel 3βbeuasia, eo quod docet coniungere re S diuersas, di cuna ratione, opinioni communi aduersari, oe habet ni nam 'im , vel ex laude vituperium , vel ex vitio laudem expromendi, O tinis dicitur Comm ixtio, vel Confusio & Communica io , i 33 Oxymoron , quasi dicas. Acuti fatuum , fit, quum idem negatur de eodem,unde fit, ut prima facie fame dici ide tia, quod postea acuta fuisse dictum cognoscitur, ut
Guascis in vulgum vulgas, artem expromis inertem, Et apud Cicerone in Catone maiore e duo vobis mentes re iὰ qua flare solebat r AEnre hac, dementes fese flixere vita . Et apud eumdem 3. de oratore . .etua tempestate paris Helena o O in Mytis iunxit nuptiis, Plautus in Penulo ait
Venus non est Venus, hanc quidem reverem Peverabor . . Terentius in Eunucho a
Et ibidem Omnia habeo,nec quidquam habeo,nihil quum est nihil d fit lumen.
Varro. Sellaria ea maximὰ Ium mellita, quae mellita non sunt, idest Quae cum melle non sunt cocta, sunt gratiora. Cicero in I xlio . Amici, er absentes adsunt, O egentes abundant, ct imbecilles v lenpediriquor discivos dictu o, mortui etuont ' Manilius : ' .
344쪽
Illis in ponto iticundum es quaerere pomum IMartialis . Inque suo nullom limine limen erat.
Ennius: l ua nec Dardaneis campis potuere perire,N c cum capta capri nec cum combusta cremari . Naso a. Metamorphoseos
Et ded/t ampleaάs, iniustaque iusta per Ti. Et i. Metamorphoseos ,
Tune es quaesita per omnes Nata mihi terras i tu non inuenta reperta es. - .
Et T. Metamorphoseos His tit quaeque pia est,hortatibus impia prima est.
Sic Apostolus ad Thimotheum de vidua ait sues) Nam qua in
delici s est, vitiens mortua est . Augustinus: Plane possumus dicere ha- reticorum frontem non esse frontem, se non membrum , quod fecit Deus significare intelligamus fontis nomine, sed pudorem . Ausonius Gratia 163 qua tarda est, ingrata est, Dratia namque, quum feri properat, graιta grata magis.
345쪽
De Schematibus quae sermonem figurant ratione tam rei, tuam personae . HViusnodi in primis est ci)Parrem: Latinorum aliqui
illud vocant effraenationem , alia licentiam : sed melius dicetur Libertas, quae tamen non semper est schema, sed tune tantum , quum ad causae propositae , facit utilitatem, quando, quia periculum est,ne illi apud quos loquinuta,vos sertaue vereri deberemus,ob huiuscemodi libertatem,indignentus, nusnit libere quidem dicere, sed tamen cum quadam veni'ate , gratia, ac tepore : oportet etiam tunc praemuniret ham liberta' rem, petitione veniae, vel laudando, an uam obiurgemus , vel nostrum testando affectum, vel, proprium ostendendo dolorem ob illorii delieta, vel communieando:Ex quibus fit in istiusmodi sermone esse aliquem gestum, a communi usu r muni ruta promerea non esse qui ij panem a schematum num re, excludamus. Eius vero exemplum habemus apud virgilium Dicam eqaidran, licet ille mortemque minetur is illustris αὶ parenta exemplum nedum ad cauta utilitatem sa-cleuti , sed & quae summἡ auditorem, de iudicem comender,
346쪽
in in I agana .RIcepto belis, rei ex mago ρanr , πιιlla vi ιοactus, iudicio ino, ac voluntate, ad ea arma pro Au sum , qarie erant; -ρta contra te M. Illustris etiam apud Herodotuui, quando caeteris, Ene metu;ambvsen laudantibus,ac emn Crro, co nomine praucrentim , quo agiptuni paterno adiectilet Regno, Croesus ita ait M., euidem Cyri mi, non videris par i a da rondus, nondum enim tibi est filius , qualem ille nobis rellin. figurata reprehensio,Seneca teste plus haouit adulationis,quam magnifica aliorum encomia. o Erotalis, Iatine interrogatio, ponebatur inter schemata verboruin,eo quod,si oratio vertatur in re, 'am,manet nihil ibneis sententia, ut euid non mortalia pectora cogis , Ahra sacra fames' Nil non mortalia pectora cogis, auri sacra fames . Est etian schema sententiae, inia interrogatio prinio inest rei,non verbia . maxime quum quibuscuinque verbis substitutis, ac quoc inique positis ordine, maneat schenia, ut Patere tua consilia non sentis
Non sentis consilia tua patere ' Non animaduertis nos restille quaecumque statueras tac. si dicas: Patent tua consilia inedum alia ponuntur verba, verum & ipsa sententia aliqualiter immutatur, nam quamuis interrogatio rectae orationi C aqua. Iem habeat vim, hoc tamen est per accidens; per se namque , de ex propria natura, plurimum differt,quia oratio recta, tuum sit enuntiatiua verum dicit, aut falsum , contra quam fiat in interrogatione, de aliis orationibuι imperiectis . Sed quicquid sit de simplici interrogatione, saltem inter Mβhemata sententiarum reponenda est ea 3ὶ interrogatio , bucitur responsio, quae subiectio appellatur, ut in Roscianaiaeuid ergo i audacis ιιιι ego ex omnibus t minime. in tanto osciosior, qaam caeteri r Ne sius quidem laudis ita sum cupidus, ut a*s eam 'areptam velim . me igitur res ρ a caleris impulit, vica amstiti Rosi, reciperem ia si quis istorum dixi et , quos videtis x esse , in qui summa autharitas est, atque/amplitudo, si verbum de E . fecisset, id, quod in hac ra a fera necesse est, muli, ρtara dixisse , quam dixisset, putaretur . sic pro Archia ustuaret quispiam qiad illi ipsi summi viri, quorum virtutes litteris prodiis funi, ista ne doctrina, quam tu laudibur esseri , eruditi Aerum . Di cile o Me de omnibus confirmare. c.
347쪽
Nec subiectio est ea praeoccupatis , cuius 8ὶ ruis tur Per ς interrogationem , siquide ui latius subiectio patet; via
demus enim aliquando intei rogationem, & subiectionem ad io) solutionem pertinere, ut in Maniliana ciuidiam nouum,cluam adolescentulum prauatum exercitam, dioiciti Reip. tempore, conficere' confecit. Huic praeesse c prefuit. Rem, optime ductu suo gerere gessit:.Quid tam praetet consuetudinem quam homini peradolescenti, cuius a
Senasorio gradu ara longe abesset , imperium, atque exercitum dari: Siciliam permitti atyue . Uricam, bellumque in ea adminiurandum 'Fuit in his Prouincys singulari innocentia, grauitate, virtute et besta in Africa maximum consecit, victorem exercitum deportauit. id vero tam inauditum quam equitem Romanum triumphare ' At eam quoque rem populus fio. non modo vidit, sed etiam omni studio visendam putauit. Quid tam inusitatum quam ut, quum duo Consules. mri mi, fortissimiqνο essent, eques Romanus ad belum maximum fomidolosi mumqMe pro ConDis mittereturi missus es. Hinc per- rc tuum non est, quod quidam dicunt , subtemone quaeri ab aduersario, quid ab illo, aut contra nos , dici possit ; nam Clacero pro Archia habet .maerer a nobis Gracche, quur tantopeia hoc homi e delectemur ' .euia suppeditat nebis, ubi O animus ex hocrensi streρ tu reficiatur, O ira conuicio defessae conquiescant , Nec ulla o praeoccupatio est Matthei i i ..euid existis in desertum vide- Tarundinem vento agitaram' Sed via existis videret hominem mollifas vestium t ecce qui mollibus vestiuntur in domibus Regum sunt sed quid existis videret Prophetam' Etiam dico vobis pl quam prose tam . Suoiectio ergo generaliter dici. pqtest, quando nos ipsi Interrogamus, de respondemus, aliter interrogatio ad hi i)praeoccupationem pertinet, ut ibi dicebamus. ir taphon sis , Latine dicitur exclamatio, quae fit quand
cumque ad rei magnitudinem extollendam, vox cst attollenda, ut in illo Iuvenalis Sed quae reuerentia legum, Quis metus , a ut philor est πηquam properantis auari lNunc vero angustii s 3 exclamationis voce utimur, pro ora tione an qua interiectio , siue exprella, siue intellec fa , indicat
i P seminciatio ad rei magnitu
ii tendenda, ut, O temporal o mores l
Neque semper litteriectione est iis, nam t 3 Cum qu
348쪽
e erit, si ea omissa dicatur , me miserum t Essertur etiam per M interrogationem; ut AEneidos a. Heu qua nunc tellas, inquit, qua me aequora possum Accipere ἐFit ir exclaniatio, ut de iuramenta, per charissima quaeque, re
Per numina , ut apud Terentium Pietatem natι' nonne te miseret ini lEt apud Catullum Do Iis, Iuppiter . O laboriosis . Item
Di magni, Salaputium disertim . Epicurus , ex eius distipuli, maxime Metrodorus , exclamati nem usurpabant per Deos , unde ipsis obieeii fuere sacri clam res . Deseruit etiam hoc schenia, ironiae , ut in Pisoniana . O stultos Camillas , Curios , Fabricios , Calatines , Scipiones, Marcellos , Maximos; O amentem Paulum , rusticum Marium, nullius conii patres istortim amborum Consulumquι triumpharunt . Eo etiam iautimur in votis , ut Penelope apud Nasonem O utinam tunc , quum Lacedemona classe petebat, Obruttis insanis esset adulter aquis Apud oratorem hoc schema locum tunc habet, quum res magnas persuaserit, nam in friuolis, & controuertis id adhibere , putidum, frigidum, ac ridiculum erit .
dicitur Acclamatio, fit, quum poli rem aut facium narratum subditur oratio, quae sit quasi coronis , extrinsecus adsumpta , non tamen a materia prorsus alietia, ut apud Lucretium post
descriptum quomodo Agamemnon Iphianasium, seu Iphig
niam filiam linmolarit, subditur: Tantum Religio potuit suadere malorum . Sic apud Iustinum , post narratum quomodo septem Satrapae , occisis Tyrannis, conuenerint de Regno dando ei, cuius equus primo hinniiset, & quotmodo Darii equus primo hinni)t, de quod alii sex eum statim adorarint, de Regem salutarint, sub ditur : Ita facilius su a Imperia tum cedebant, quam nunc fratres exiguas diuidunt haereditates. Tale est illud tTantae molis erat Romanam condere gentem.
Nec tunc tantum est si ) acclamatio , quum orationi apponitur sententia, sed etiam, quum ei subiicitur pronunciatuni aliquod,
uuamam rei continens, ut, Maro postquam s i 1 J per fisbiectionem
349쪽
Ab aspectam descripsit tempestatem , A procellam, qua Glum
Tauros ita suorumpebat pectore L. Vnde nec omnis sententia est L i 64 acclamauio, nec omnis ac murio est si l sementiosa . Potest acclamatio ei se cum admiratione, de citra eam. Cum admiratione est in exemplis adductis, priter tuam in vitimis Virg iiij mine ea est in Verrem: Vna atque eadem nox erat , qua Praeror amioris turpisol Oamma , ac classis populi Somani incenducon'agrabat. Et in Quintiana: Iussit bona proscribi elos,qui cinfamiliaritas fuerat, si ietas erat, assinitas, liberis istius utinis, cines si nullo modo murat. Immo milita fiunt sis J acclamatiuὰ sentemtiosὰ absque admiratione, praecipue , quum adduntur ad coimi nationem diciorum , ut in Miloniana : Pudicitiam qu in rem rei militi , Tribunus militaris in exercitu Cinarsei, propinqhusetas Imperato, is, interfictus ab eo es, cui Dim serebar: Facere enim probus adolucens periculosi, quam perpeti turpitis maluii. Sic apud Herodotum Gyges ait Candauli Vuoniam tu Do re, sermonem
edis non fanum , qui me iubeas nudam aspicere seram meam et a cum mnica pudorem exuere solet mulier. Maro quoque , quum Oilei
disset quodvis animal aliqua ex re delectationem capere , si biccit:
Diserunt autem ci) exclamatis , de s 3ὶ reclamatis , quod illa siti iri assus, haec savi morti: iri a sententia vero diuert i J -- clamatio quod illa ponatur maxime in principijs, haec semper inime Adhibetur tandem ad ornandum, de confirmandum , de conuenit potissimum admiranti, unde oritur laudatio, vel is to , aut conquerenti , quum inest reprehentio .
si aJNMma, Latinis est Cogitatio, idest personae alicui a commodata sententia: vi, sententia est, οῦ in sita re fuere egentissimi , insolentes esse solent in aliena, Cogitatis vero est in Rosciana quum in Da re si et egentis,imus, erat, ut fit, in ο- tens in aliena. Sic , sententia est: Plerisqiae charior e se solet pecunia, quam virtus: si aJ Coguario vero est apud Sallustiuiti: Mucii charior fides, quam pecunia fuit; Vnde irri cogitatio est sente ira tectior, seu allusio ad sententiam, de propterea appellatur Iz: c
350쪽
cogitatis, quia cogitatione, ex alicuius facto eluitur sen
vicina est tr J Chtia , quae accidit , mum setylcogitatibni adiuugitur author , vii de definitur quod siit memorabile , ac breue dictum, relatum ad author et, ut Salubriter praecipit Seneca Epistola io. , sic vivendum cum homiuibus, tamquam Deus videat, sic loquendam cum Deo, tamquam homines audiant. Nil autem facilius quam ex sententia facere fas Cogitationem , de ex hac O Griam vel e contra, ut sententia es in illo Nasonis Omne fulum forti satria r fri : Cogitatio fuerit: Teucro patria erat, ubicumque ei bene erat et J C a vero eris: Teucer in veteri Tragoedia, ut est apud Tullium s. Tusculan rum, dicebat, Patria est, ubicumque est bene. Et haec de schematibus , quorum numerum esto aliqui augeant, visum nobis liqc sola exponere , nam eaetera, vel non sunt, vel non necessaria. Quoad eorum usum , cauendum , ne nimis condensentur; nam quod in Alcidamante reprehendit hic Aristoteles, quod epithetis uteretur, non ut scitamentis, sed ut alimentis , id uniuerse tu sa7J troporion, O schematrum usu , nos debet reddere cautiores; patiaris ergo aequo animo, scheiua aliquod omittere, memor, haec esse ornamentae, quibus si utaris immodice, lenocinia euadent, quibus non exornabitur res, sed mentis detegetur vitium. Natura, flores gramini adspersit, nec suit stellas totum aetheris si acium occupare, immo certis comstituit locis , ut pulchre Coelum distingueret. Eodem emo in do collocanda erunt verborum illa,sententiarumque lumina & c.