Praeclarissimae responsiones, ad mille quaesita in omni ferè facultate. Ex omnibus diui Aurelij Augustini libris excerptae, & in vnum congestae d. Iacobo Tribesco Brixiano, ... autore. ..

131쪽

t . st Res'. excer. Tom. II. D. Aug.

Igitur orandus est: Deus, utique orandus quia ab ipse est quod petimus. Et sic concluditur quod ad singulos actus in adultis est iis celi .iria gratia Dei, ideo dicit A postolus, Deus est, qui dat velle, Se TD'. 36 per sceleS Psal. A domino grestus hominis diriguntur, & viarii eius volet, non dicit voluit, sed Voler, non igitur quia voluit dirigu-PIU. D. tur, sed quia diriguntur volet. Dicit iterum Psal. Animam volutaria m segregans Deus haereditati tuae quia, & liberum arbitrium ad diligendum Deum primi peccati granditate perdidimus, de lex Dei atque doctrina quam uis sancta, dc iusta, & bona, tamen octi-dit si non vivificet spiritus, per quem fit, non ut audiendo sed ut obediendo, neque uti ctione, sed ut dilectione teneatur. Qua propter ut ininum credamus, dc pie. Vivamus, non volentis neque currenti foedi serentis est Dei, non quia Velle non debemus, de rere; sed quia xpse in nobis,d Velle operatur,& currere, oremus .ergo ut voluntas corrigatur, doctritice consentiatur, & natura sa-

AN electi sciant se esse de numero electorum,Se si non scisit quare sic fit,&quare nrascemur non electi,cum electis: non perio uerat tiri,curu perseueraturis. ilus.ea. t. RESPON. Fideles, enim pro seipsis orant, ut perseuerent in eo quod elle coeperunt, quia utile est omnibus vel poene omnibustater humilitatem ses uberrima, ut quales sutura sint scire non . t 'nt . Ad hoc dicitur. Qui videtur stare, videat ne cadat.a o. propter enim huius timoris utilitatem, ne alta sapiamus. & pie

vitrere incipientes, tamquam I securi. Quidam non perseueraturi perseueraturis Dei permisione, vel prouisione,ac dispositione . . , miscentur,quib. cadenti b. territi cii timore dc tremore gradiamur viam iustam, lonec ex hac vita, quae tentatio est super terram, transeamus ad aliam,vbi iam non sit elatio comprimenda, nec contra eius suggestiones tentationesque luctandum. Aliam rationem pro nunc non inuenio, quare Deus non rapit eos qui cadunt, antequatapi L . cadant, idest. dum sunt gratia, sicut dicitur Sapientiar, quod iustus raptus est ne malitia mutaret intellectum eius: Si quis aliam rationem probabiliorem inuenerit,maniΚstet, de erit mihi grata.

QUAEST.

132쪽

AN Deus iudicet morientem modo secundum voluntatem tatura ab ipsemet Deo previsam,ut verbi gratia quidam paruuli i.

a parentibus portantur ad baptizandum Vmoriuntur antequam , baptizentur, quidam vero suscipiunt baptismum, quare Deus vult ...,

illos mori sine bapti lino &alios non. Dicunt quidam,quod Deus

pri uidit virorumque voluntatem futuram,&sic iudicat eos lectindum voluntatem naturam, quia primi eorum debebant niale tractare baptismum, ideo non sinit eos baptizari,&c. REsso N. Scimus paritulos, secudum ea quae per corpus ges- uis . .

serunt, recepturos vel bonum Vel malum. Gellerunt autem non . . .

per seipsos, ted per eos,quibus responden tibus pro illis, de renuntiare duabolo dicun tur,& credere in Deu, unde Sc an numero fideialium computantur, percinentes ad sententiam domini dicentis. Qui crediderit,&baptizatus suerit saluus erit. Vnde& ipsi sicut Mar. ic. dixi, si in illa parua aetate moriuntur,utique secundum ea quae per corpus gesserunt, id est tempore quo in corpore fueruli quado petcorda & ora gestantium crediderunt vel non crediderunt, quando baptizati vel non baptizati sunt, secundum haec ergo qitiae per cor pus gesterunt, non secundum ea quae si diu hic viverent, gesturi fuerat, iudicanturr Ideo quomodo dicitur propterea quibusdam . .' 'Inon dari,quibusdam morituris paruulis Dei gratia dari,quia eoru . . . ,. suturas preuidet voluntates,quas habituri essent si viverent, nsecundum ea quae per corpus gessit, non secundum ea quae gesturus estet, si diutius fitillet in corpore,unusquisque recipiat siue bo- . Imim siue malum, sicut Apostolus definit. Quomodo enim homi- 1 Cor. s. nes secundum voluntates siris futuras iudicantur, cum dicat scri-' vo. i plura talices mortui qui in domino moriuntur Z certe si iudicarentur secundum ea quς gesturi essent si victuri essent prolixius, talicitas eorum sine dubio non esset secura,&certa, cum quod acturi es sint an bene, an male ignoretur, de sic no effet gaudendum de his, qui in fide recta,& bona defuncti sunt, nec dolendii de his, qui in in fidelitate de sancti sunt. ergo concludatur quod exi crandus est error quo putatur quod homines secundum suas suturas, quq a qmorientium non sunt future, iudicandi sunt voluntates.

QVAEST.

133쪽

Q V AE S T. CLX. AN baptizatus solo baptismo sanguinis saluet si in eo moritur.

R E s P o N. Pertinere ad regnum coelorum, non nisi bapti ad Sestu ratos intelligere debemus, nisi sorte quos angustia passionis inusciamrm. nisi Sc nolentes negare Christum antequam baptizaremur occisi

sunt, quibus ipla passio pro baptismo deputata est.

AN Apostoli baptismo Christi suerint baptizati.

i. rad. - R E s P o N. Quando Apostoli fuerint baptizati,non inue nitur scriptum, sed non omnia quae fiusta sunt etiam scripta inu nianturi Verumtamen hicta elle ex coeteris documentis probaturi Scriptum est , quando baptizatu est Apostolus Paulus, & non est , i t scit pium quando alii Apostoli sunt baptizati. Verumtamen etiam ipsos babtietatos esse intelligere debemus,quemadmodiim scriptuesl,qirando baptizatae sunt plebes ecclesiarum in Hyerosolima, de in Samaria, quando autem baptigatae sunt plebes gentium,quibbus Apostoli epistolas miserunt, non est utique scriptum, & tamen etiam iptas baptizatas utique minime dubitamus propter illam Ioam. . domini 13ntentiam. Nisi quis renatus fuerit &c. Dicimus ergo Ioan. . discipuli Domini, ut habetur, quado exierunt ab Hyerosoli miscudomino in Iudeam terram & illic morabatur cum eo, baptizabanter impositione sui magistri,& ideo intelligimus eos iam suille b, Io. I s. ptizatos, siue baptismo Ioanis, licui non ulli arbitrantur, siue quod magis credibile est baptismo Chrasti. Et hoc patet ex Ioane, 'bidha. Petro qui lotus est non indiget nisi ut lauet pedes, sed est mundus totus,ubi intelligitur,quod iam Petrus baptizatus fuerat.

AN in adultis hominibus requiratur pixnitentia ante baptis. inum.&etiam post baptismum si peccauerint. Epi. ead. R Espo M. Agunt enim homines ante baptismum poenitemtiain de suis prioribus peccatis, ita tamen ut etiam baptizentur, 1Lcut scriptum est. Loquente Petro ad iudeos,& dicente: Agite pet a. a. nitentiam,& baptizetur unusquisque vestrum in nomine domini,

Iesu

134쪽

Iese Christi,& dimit entur vobis peccata vestra.'Agunt etiam ho De cons.mines poenitentiam si post baptumum ita peccauer: nt, Vt excomu dis .ca. nicam, Ic postea reconciliari mereantur: Sicut agunt in omnibus Agunt recclesijs illi, qui proprie piamitentes appellantur. De tali enim pς homines. nitentia loquutus est Apostolus. Vbi ait, Ne iterum cum Venero, a. Corin. humiliet me Deus Icc. neque enim scribebat ista, nisi eis qui iam 11. baptizati fuerant. Habemus etiam Simonem Magum post bapti linum pecca lle,& a Petro admonitus est, Vip nitentiam ageret 8. de tali p ccato. Fidei es etiam humiles quotidie sunt pamitentes. dum tundunt pectora dicentes. Dimitte nobis debita nostra.

AN de more licite possit episcopus eligere sibi succestarem a ui. i i o

tequam moriatur.

R g sp N. Scio post obitus episcoporum, Perambitiosos aut cotentiosos solere ecclesias perturi,ari,S quod lirpe expertus sum&dolui, debeo quantum ad rite attinet, ne contingat huic prospicere ciuitati. Sicuti modo occurrit in Mileuitana ecclesia, ubi episcopus Seuerus designauerat succestorem sine populi consensu,& ideo timebatur pereumatio populi; sed Deus adiuuit, ut cum pace . . acciperent quem reliquerat succellorem. Ego vero in conspectu cieri,& totius populi maioris partis, volutatem meam, quam credo Dei elle, profero: presbyterum Eradium mihi succellorem um io,& ut voluit Aug. sic factum est. A populo acclamatum est. Deo erarias Christo laudes, dictum est, vigie sterties. Exaudi Christe, Augustino vita, dictum est. Sex sies decies. Te patrem, te episcopum, dictum est octies. Cumque reticeretur, Aug.dixit. Neso de Eradio fieri, quod de me factum est. Nam adhuc in corpore posito beatae memoriar patre & episcopo meo sene Valerio Episcopus ordinatus sum,& sedi cum illo; quod Cocilio Nic no prohibitum sitille nesciebam, nec ipse sciebat. Quoil ergo reprehensum est in me, nolo reprehendi in filio meo. Erit ergo Pr sbyter, ut est, quando Deus voluerit futurus episcopus. J

N Deus videri possit ocidis corporeis in hac&sii tura Vita. R E sp O N. Deum enim nemo vidicvnquam Io. t c. vnde 'Paul. Sanctu3

manum s

135쪽

i. sanctus Hyeronimus ait. Videre Deum scuti est in natura sua oc. culus hominis non potest. No solum homo,ncc An cli, nec Titioni, nec Potestates, nec DominationeS , nec Omne nomen, quod iam minatur. Neq; enim creatura potest ast iccre creatorem suum.

Mat.18. His verbis ostenditur quod neque in suturo seculo videri potest, cum nec Angeli quibus equabimur, videanti Et si dicatur quo iAngeli semper vident faciem patris & Apostolus, quod tunc vid e . . bimus facie ad faciem: per faciem, intelligere debemus interioris,

hominis faciem idest mente, conspicitur enim mente, culis enim

mentis videri potest,cum sit inuisibilis oculis corporis, licet enim s. demonstrauerit patribus antiquis sub aliqua specie corporali,

Super Iu non tamen secundum propriam naturam, ut A mbrosius testatur' eam. c. i. Deum ea specie Videri, quam voluntas sua elegerit , non natura forninuetit, ut&illud verum sit Deum nemo vidit unquam, d citi. Io. r. etiam Apostolus. Regi aulcm seculorum inuisibili incorruptibiali, loli Deo, honor,& gloria in secula seculorum. Vnde non audeo ista distinguere, ut dica, incorruptibili quide in secula seculorum, inuisibili autem non in secilla seculorum, sed tantum in hoc teculo. Verum quia nec ista testimonia falsa esse possunt, beati mundo Mat. s. Corde quoniam ipsi Deum videbunt. Et scimus quia cum appar-1 .D. s. uerit similes ei erimus,quia Videbimus eum sicuti est. Negare nopossumus filios D i visuros Deum, sed sicut videntur inuisibilia, unde autem inuisibilia videntur nisi oculis cordis r Et si dicatur, quod scriptura attribuit Deo membria corporalia, intestigenda

sunt spiritualiter, sicut ergo cit alas Deo attributas audimus, protectioncm intelligimus, cum manus operationem, cum pedes praesentationem, cui oculos, usionem qua cognoscitur ,cum audimus saciem, iustitiam qua innotescit. Et siquid aliud eadem stria plura commemorat, puto spiritualiter intellagendum. Vnde ego dico quod Deus totus oculus est, totus manus est, totus pes est. Totus Oculus est, quia omnia videt; Totus manus est quia omnia. operatur: Totus pes est,quia Vbiq; operatur: Ergo oculos non habeti Sed qui dixit. Qui plantauit aurem non audiet,qui finxit oculii .: flos non consideratὶ membra tui idemcientias dedit. , i . Et bene apparuille dicitur multotiens in scriptura Deum im, i sum & etiam Anq.los,quia scriptiua diuina tenere consueuit, ut quod non potest videri, apparere dicatur. Sic habes. Apparuit

Geo. I s. Deus Abraar, nam qui ante non praesentitur,sed repentino videtur aspectu.

136쪽

aspectu Spparere memorat Din. Vidus essero Gintrius Esivae Stephtano,&.quibus voluit,& eo m6 loquo voluit, non secundum plemitidinem diuini tatis, quia Deum mn id: unquam, clitia eari qixae in Deo h. 1bitat. pleni nidine dura nititi in 'io conlpexi ne iram mente aut oculis coprehendit. 'ule Amtir clia hi fi .ips,.s

rutile Desiilli, patrib. ant quis. Di , rab eis es specte viii rei' ii siluntas elegerit, nonat ara serma Frir, t tuit disere no natura mOstrauerit, sed maluit dicere formatierit, ne iplam speclcm in qua Deus elegit apparere, de sua natura formare putaretur. Etex nocvtiq; couincere omlertibilis elle mutabili q; substatiae: quod ii Deus a fide pioru auerterit: Inuisibili vesti gitur natura Deusinia i tr ividetur in loco, sed mundo corde, nec datum tenetur, nec sentitur incessi, ideo cum loqueretur cui Moyse secte : id faciem. Nil sit . . minus hac visione Moyses non quietabatur,l ed dicebat: si in uena Saeo. 33. gratiam ante te, ostende mihi temetipsum. Quid ergo Z ille no erat ipser Si non essit ipse, non ei diceret. Ostende mihi temetipsum', ipse ergo erat, in ea specie qua apparete voluerat, non autem ipse apparebat in natura propria, quam Moyses videnr cupiebat. Ea

quippe promittituri auctis in aliasti Q u ipedo autem sancti

in resurrectione videant Deum oculis corporis gloriosi, an non, deterini nare lictkillinaeum est quia si vident oculis talis corpo op- porteret q ubd corpus iii resurrectione fieret spirituale,&sic es caenii ellent spirituales, quia oculis corporalib. non potest videri. Tene ergo lententiam diui Arubs j,in meam in resurrectione non Dcile est Deu videre, nili his, qui munit olunt corde, quia braci mudo corde Deum videbunt. Vnde epilogido dicimus. q, si qris viiii possit Deus videri: Res p. potest si 'ris, ides iam Resp.quia in veracissima scriptura legitur, beati mundo corde quonia ipsi Deu Videbunt,& tera talia. Si quaeris quomodo dictus sit inuisibilis, si videri potest 3 Respondeo initis bilem esse natura, & plenitudinem suae diuinitatis quisquam nec oculis corporis vidit, nec ipsa mente aliqtrando comprehendi videri autem cum vult, sicut viil plurimis enim visus est non sicuti est, sed quali specie 1si pia cuit apparere. Si quaeris quomodo eum vidit Caim sceleratus . de Gen. q. d3abolus quando venticum Angelis ut coram illo ast isteret, si tantum mundo corde vident Deum 3 Respoudeo quod non est conse Iob. I. rquens, Ut etiam videant Deum, qui voces ab eo factas aliquando audiunt, si qui aeris, utrum sicuti est aliquando possit videri bus U

137쪽

deo filijs hoc esse promissum, de quibus dictum est scimus,quia euapparuerit, similes ei erimus quia videbimus eum sicuti est: Si quaeris. Vnde eum videbimus t Respondeo,unde Angeli vident, quibus tunc erimus aequales: Sicut enim videntur ista visibilia, Deunemo vidit unquam, nec videri potest, quoniam lucem habitat inaccesibile, & est natura inuisibilis, sicut incorruptibilis.

I AE S T. CLXV. I Ra quid. sit inquirendum, est a nobis.

R Espo N. Ira est quantum mea fert opinio. turbulentus apperitus auferendi ea quae facilitatem actionis impediunt, itaque ad P, e- plerumque non hominibus tantum, sed calamo irascimur in striabridium bendo, eumque collidimus atque frangimus. Et cuique instrume. to quilibet ex quo disticae talem se pati arbitratur. Hac autem assiaduitate irascendi sel crescere etiam medici allirmat: cremento aut sellis, rursus S facile ac prope nullis existentibus causis irascimur. ita quod tuo motu animus secit in corpore ad eum rursus commouendum valebit. ii

- N mores qui in aliquibus ecclesjs seruantur, sint ab omnibui leruandi Z& si non, qui sunt seruandi ab omnibus, & qui a quibusdam. RESPON. Illaquet non scripta, sed tradita custodimus, quae ivi, ira quidem toto orbe terraru obs eruatur, dantur intelligi vel ab ipsis ad Ian A postolis, vel plenariis concilijs, quorum est in ecclesia saluberri-rium, ma auctoritas, commendata atque statuta retineri, sicuis quis id di q. 3 2, mini passio,& restirrectio,& si quid aliud tale occurrerit, qdserua- cap. IVAE. tur ab uniuersa quocumque se dissundit ecclesia. Alia vero que per loca terrarum, regionesque variantur, sicuti est, qubd alii ieiunant sabbato, alij vero no. Alij quotidie communicant corpori.& tanquini dominico alij certis diebus accipiunt, de si quid aliud

huiusnodi animaduerti, potest totu hoc genus rerum, lioeras h H. . bet obseruationes. Nec disciplina ulla melior est in his, et raui prudentiq; christiano, quam ut eo modo agat, quo agere viderit ecclesiam ad quamcunque deuenerit, sic etiam tu ad quam sorte eccissam veneris, eius morem serua: si cuique no vis esse scandalo, nec

quemquam tibi. H ποῦ

138쪽

AN recipientes Eucharistiam quotidie bene sectantii equi non recipiunt nisi certis diebus an & ipsi bene faciant. RE sno N. Dixerit aliquis non quotidie accipiendam Eucha. Epi. eud. ristiam. Quesieris quareὶ Quoniam eligendi sunt inquit dies

quibus purius homo continentiusque vivitqubia tantum sacramentum dignius accedat.jAlius dicit econtrario quando pecca. tum est maximum, debet authoritate episcopi ab altario remoueri ad agendam poenitentiam, non enim eo tempore accipiendum est quo qui ipiam agere poenitentiam debet de suo peccato, coeterum H peccata tanta non sunt, ut excommunicandus quisquam homo iudicetur, non se debet a quotidiana medicina dominici corporis separare. Rectius inter eos sortata qui lqua dirimit litem qui monet, ut praecipue in Christi pace permaneant. Faciat autem unus. quisque quod secundum fidem tuam pie credit esse faciendum. Neuter enim eoruin honorat corpus,&sanguinem domini, si saluberrimum sacramentum certatim honorare contendunt. N que enim litigauerunt inter se,aut quisquam eorum se alteri pre posuit, Zacheus,&ille Centurio, cum alter eorum gaudens inde inum suam susceperit dominum. Alter dicit. Non sum dignus ut tuo. t s. in tres sub tectum meum. Ambo Saluatorem honorificauerunt, Mait. 8.diuerso de quasi contrario modo. Ambo pecuatis miteri. Ambo

misericordiam consecuti sunt.

Vare anniuersarius dies celebrand dominica passionis non ad eundem redeat anni diem, sicut dies qua traditur natus

Christius. Et si hoc fit propter sabbatum & lunam, quid sibi velit

in h ac re obseruatio sabbati,& lune. REsro N. Dies Natalis domini, non in sacramento celebra- F . iis rur, sed latum in memoriam reuocatur per ipsam, quod natus sit, ad Ia ac per hoc nihil opus erit, nisi reuolutum anni diem, quo ipsa res rium. ea. aeta est, sta deuotione significari, sacramentum est autem in alia i. a. celebratione, cum rei gestae ita rememoratio fit, ut aliquid etiam significari intelligatur, quod laniste accipiendum est. Pascha enimi asima.

139쪽

agimus non ibium ut rememorernurrern gestam, id est quod Christus sit mortuus di ciuire it, sed etiam ut sacramenti signiscati nem non omittamus, lignificat enim transitum de hac vita mortali ad aliam vitam immortalem. Pascha enim hebraice latine di tur transitus. Hic transitus a nobis modo agitur per fidem, mi reai .i nobis,est in remissionem peccatorum. Haec igitur .innovatio vi-tς fiostrae, est quidam transitus de morte ad vitam , qui primo fit per fidem, ut in spe gaudeamus ,& in tribulatione patietes simus et Propter hanc ergo nouitatem vitae primus mensis in anni naensilio elebrationi huic attributus, est. Nam S ipse dicitur mensis nouorum. Quia vero in toto tempore seculi, nunc fertilim lepus apparuit, idest tempus gratiae , i leo resurrectio domini tridua,na est. Hoc ergo cin lunata numero signincatur,quia enim septenarius in scripturis mystyce sumitur. Ideo in tertio septenario. id est in tertia hebdomada lunae, pascha cadebratur. i.qui dies o curerilia quarta decima an vicesimam primam. ii tuu bii, i ut timori rem inmol bodo Vbi is

Vadragesima nostra. Vnde habet authoritatem, de quare iunia ista est tempori dominicie pasionibus. n: H s p o N. Quadragesima LM ieiuniorum habet authorit tem & in veteribus libris, ex ieiunio Moysi,& Helyς,5 ex euangelio, quia roticlem die bim dominus ieiunavit, demonstrans euangelium non dissentire a lege,& prophetas. In periona.quippe Moysi L x. in persona Helvae Prophetae accipiuntur, in qua ergo parte anni congruentius ob&hliarib quadragesimae Gnstitueretur nisi cons ni atque contiguae dominicae passioni 3 Quia in ea significatur hic vita la Eoi iosa, i opus est continentia,ut ab ipsius mundi Otia ieiunetur. Numero autem quadragenario vitam istam proci terra figurat i arbitror,quia denarius in quo est persectio. beatitudinis nostrae cicut in octonario quia redit ad primum, ita in hoc

ii mihi uidetur exprimi, quia creatura quae septenario figuratur,adia herer creatori, In quo declaratur unitas trinitatis per uniuersirin 1. .ssi mundum temporaliter annuntianda,quia mundus, , aquatuor ventis delimatur,&quatuor elementis erigit tu &quatuor anni testarum vicibus variatur. Decem autem quaterni in Ao .consunm

140쪽

denarium,& fiunt. s tamquam merces laboris,&continentiae. . Vnde non frustra dominus post resurrectionem o. diebus cum discipulis suis conuersatus est,& postquam ascendit in coelum i o. diebus interpositis misit Spiritum.S. & fiunt. so.& figurant post laborem quietem,S mercedem,ideo sunt dies letitie,&non ieit ni j, de halleluia cantatur, quod significat actionem nostram futi tam non elle nisi laudare Deum. a i

inare di tur filij promissionis in Isaac maxime illi qui depu

tantur gratiae noui testamenti. Raspo N. Multum est,& nimis longum, diligenter enucle F . t 1 ore,cur filij promisionis pertinentes ad Isaac, noui testamenti gra- ad Hone. tiae deputentur, breuiter tamen attingam. Non omnia Deus quae cap. i'. praedicit, promittit praedicit enim etiam illa quae ipse non facit, quia est omnium praescius Qturorum, predicit ergo,& peccata hoi minum quae potuit pr scire, non facere, promittit autem quet ipse secturus est,nec ea mala sed bona. Quis enim promittit mala Quamuis itaque mala inserat, mala non peccata sed supplicia, minatur tamen ea potius quam pruinittat. Omnia largitur,& praescit, sed peccata praedicit, supplicia minatur, beneficia pollicetur-Filii ergo promissionis, filii sunt beneficij. Haec est gratia, quae

gratis datur, non meritis operantis,sed miseratione donantis.

Vm oramus quid orare debemus REspo N. Propheta in Psal. 16. dicebat. Unam petii a Di. domino hanc requiram,ut inhabitem in domo domini omnibus Pr diebus vite mee,ut contempler delectationem,Dei&vilitem tem- bam. plum eius. Propter enim nanc adipiscendam vitam,& inhabit tionem in domo domini ipsa vera vita nos orare docuit, non in multiloquio tamqua eo fiat ut exaudiamur,quo loquaciores sum .mus cit eis oramus.Sed quid est, q, hortatur nos senap orare,si non in multiloquio exaudimur 3 Dr, q, aliud est multus sermo, aliud diuturnus astectus, vultin.logum affectum,sed breue loquutione

Absit enim ab oratione multa loquutio,sed non desit multa prae Mille uuaesita. G tio,