장음표시 사용
161쪽
ca,quq diuina vocari iam meruit scriptura consecta est , qui ea sue per corpus, siue per animum diuinitus adiuti, vel videre, vel etiam Hae iudere potuerunt.
AN quidquid creditur speretur, & quomodo fides a spe distin
REsPON. Quod non creditur sperari non potest. Creditur tamen quod non speratur: Fideles enim credunt poenas impiorum, nec sperant tamen, est itaque fides & malarum rerum de bonarum, quia bona creduntur & mala, & hoc fide bona & non mala. Est etiam fides& prieteritarum rerum, R praesentium S Qtη- rarum. Credimus enim mortuum Christum, quod iam praete-imi, Credimus sedere ad dexteram patris, quod nunc est; Credimus venturum adiudicandum, quod futurum est. Item fides Sestiarum rerum dc alienarum est. Nam de se credit aliquando co i ille ei se, nec fuisse utique sempiternum; & alia atque alia, neci um de aliis hominibus multa, quae ad religionem pertinent, veris etiam de Angelis credimus. Spes autem non nisi bonarum rerum est, nec nisi suturarum, ad eum pertinentium, qui earum spem gerere perhibetur , quae cum ita sint propter has causas,distinguenda erit fides a spe sicut vocabulo, ita & rationabili digerentia, nana quod attinet ad no videre, siue quae creduntur, siue qu sperantiri. fidei speique commune est. Ftiles enim est earum, qua' non vid tur rerum,& spes quae videtur non est spes. Cum ergo bona nobis futura esse creduntur, nihil aliud quam sperantur. spes vero ibne amore elle non potest,& fides quae per dilectionem operatur sine spe esse non potest, perinde nec amor sine spe est,nec sine amore spes, neq; utrunq; sine fide, ergo fides sine amore nihil prodest.
QVid si proprium erroris,id est quid sit vere, & proprie errare.
R E s P o N. Quamuis enim error quatica possumus curacatiundus sit, non solii in in maioribus verum etiam in minoribus rebus, nec nisi rerum ignorantia possit errari, non est tamen conseqaens, ut continuo errct quisqius aliquid nesat: sed quisquis se , existimat
162쪽
. Ex Lib. Enchir. ad Gurentium. co
existimat scire,quod nescit, pro vero quippe falsum, quod est erroris proprium. Vnde dico, quod nihil aliud est errare, quam veruputare, quod salsiim est,& fallum quod verum est, vel certum pro
AN liceat homini iusto aliquando men tiri. R E s P o N. Nonnulli enim eo usque progrediuntur, ut de peierare, Sc de rebus ad Dei cultum pertinentibus, ac de ipsa Dei natura Alsum aliquid dicere, nonnunquam bonum pruinq; opus
esse contendant. Mihi autem videtur peccatum esse quidem omne mendacium e sed multum interes quo animo,de quibus de robus quisque mentiatur. Plus enim peccat, qui non contulendi, sed voluntate nocendi mentitur: Nec tantum nocet, qui VIatore in mentiendo in iter diuersum mittit: quantum is, qui viam vitae mendacio fallente deprauat. Nemo lane mentiens iudicadus est,
qui dicit falsum,quod putat verum,quoniam quantum In ipso est, non fallit ipse, sed fallitur: Non itaque mendacij, sed aliquando temeritatis arguendus est, qui falsa incautius credita, pro veris habet. Potiusque econtrario quantum in ipso est, mentitur ille,qui dicit verum, quod putat falsum. Mantum enim ad animum eius attinet: quia non quod lentit hoc dicit, non verum dicit, quamuis verum inueniatur esse,quod dicit, nec ullo modo liber est a me dacio,qui ore nesciens verum loquitur, sciens aute voluntate mentitur. Non consideratis itaque rebus ipsis de quibus aliquid dicitur, sed sola intentione diceniis, melior est,qui nesciens falsum discit,quoniam id verum putar, quam qui mentiendi animum scies gerit, nesciens verum elle. quod dicit. Et ideo dicimus, quod tollerabilius est, mentiri in his, quae a religione seiuncta sunt, qu1m in his, sine quorum notitia, vel fide Deus coli non potest. Porro autem omne mendaciu ideo dicendum est peccatum, quia homo
non solum quando scit ipse quid verum sit, sed etiam si quando errat, & fallitur, sicut homo: hoc debet loqui quod animo gerit,
siue illud verum sit, siue putetur, & non sit, omnis autem qui mentitur, ea contra id quod animo sentit, loquitur voluntate fallendi de utique verba propterea sunt instituta non per quae se inuicem homines fallant, sed per que in alterius quisque notitiam cogitatio nes suas proferat . . Verbis igitur uti ad sellaciam, non ad quod m-
163쪽
finita sunt peccatum est. Nec ideo vllum mendacium putanda est, non elie peccatum , quia positimus aliquando alicui prodeste mentiendo: postumus enim &furando aliquando alicui prodes se, si pauper cui palam datur sentit commodum,&diues cui clam tollitur non sentit incommodu: nec ideo tale furtum quisquam dixerit non est e peccatum. Possimus & adulterando prodesse, si
aliqua nisi adhoc ei consen tiatur appareat amando mori tura, si . Vixerit ps nitendo purganda, nec ideo peccatum tale negabitur . , adulterium. Non ideo mendacium poterit aliquando laudari, quia nonnilia quam pro salute quorundam mentimur: Peccatum
ergo est; led veniale, quod beneuolentia excusat, ct ideo fallacia damnat . Plurimum quippe ad bonum profecisse homines, qui
non nisi pro Lalute hominis mentiuntur, non est negandum, sed in eorum tali proscctu, merito laudatur, vel etiam temporaliter renauneratur beneuolentia, non fallaciat quae ut agnoscatur satis est, non ut etiam praedicetur, maximc in haeredibus testamenti no-
Mutili sivi,quibus dicitur: Sit in ore vestro est est, non nωn, quod enim amplius est, a malo est.
. N voluntas hominis praeparetur a Deo, ut velit, &adiuuetur, Enchir. xx ezequatur quod velit.cat. 31. RE PON. Deus est enim qui operatur in nobis, & velle, &vhil. i. perlicere,& Operari pro bona VoIuntate, de alio loco: igitur non vo'vi.s. lentis, neque currentis, sed miserentis est Dei, cum proculdubio si
homo eius artatis est, ut ratione iam utatur, non possit credere, spe rare, diligere, nis velit, nec peruenire ad palmam supernae Vocationis Dei, nisi voluntate cucurrerit. Et cum nemo Christianus audeat dicere, non miserentis est Dei, sed volentis hominis, restat, ut propterea re ste dictum intelligatur, non volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei, ut totum Deo detur, qui voluntatem ii
minis bonam, & pr parat adiuuandam, & adiuuat praeparatam, praecedit enim bona voluntas hominis multa Dei dona , sed non omnia: quae autem non praecedit ipsa,in eis est& ipsa. Nam utrun-Τ que legitur in sanctis eloquiis. Et misericordia eius praeueniet mery . at Et misericordia eius subsequetur me. Nolentem pr uenit, Vt velit, volentem subsequitur ne frustra velit. Cur enim admon mur or . re pro inimicis nostris utique nolentibus pie vivere,nisi ut Deus in
164쪽
Ex Lib. Enchir. ad Gurentium. cr
ulis operetur,ut velint Z Item cur admonemur petere , Vt accipi mus, ni si ut ab illo fiat, quod volumus a quo factum est, ut velimust oramus ergo pro inimicis nostris, ut misericordia Dei praeueniat eo sicut praeuenit&nos, oramus autem pro nobis, ut miserico dia eius subsequatur nos.
Vomodo Christus dicatur natus de Spirito Sancto cum nonia genuerit eum Spiritus Sanctias. Et etiam quare solus Spiritus Sanctus nominatur in fustione humanitatis Christi,cum opera Trinitatis sint inseparabilia. R Espo N. Cum una sola persona Trinitatis nominatur in ali- Ench. ca. quo opere, uniuersa operari Trinitas intelligitur,unde si in creatio 38.et ne vel fustione hominis Iesu Christi tantum Spiritus Sanctus nominatur, nihilo minus tota Trinitas intelligituri. Sed maius dubiuest quomodo dicatur. Natus ex Spiritu Sancto, cum Spiritus S. non genuerit eum, nec filius sit Spiritus Sancti aliquo modo, & tamen dicitur natus det Spiritu Sancto ex Maria Virgine, de tamen non sic de Spiritu Sancto,ut de Patre, sicut natus est ex Maria Virgine, ut de matre. Ad hec ergo dicendum est, quod non est concederadum, quidquid de aliqua re nascitur; continuo eiusdem rei filium nuncupandum, nam aliter ab homine nascitur homo filius, aliter . . capillus,& pediculus,quorum nihil est filius, sed veniamus ad honostiora exempla. Certe qui nascuntur ex aqua & Spiritu Sancto
non aquς filios eos rite dixerit quispia, sed plane dicuntur filii Dei . . patris,& matris ecclesiae. sic ergo de Spiritu Sancto natus est filius Dei patris, non Spiritus S. Vnde sicut non omne, quod dicitur filius, est natum ab eo de quo dicitur filius: sicut sunt filij adoptiui,& filij Gehenne, ita etia non omne,quod nascitur ab aliquod fi eius filius a quo natus est. Et ideo Christus natus est de Spiritu Sancto non sicut filius ex Maria verb natus est, sicut filius.
AN peccatum Ade possit diuidi in plura peccata,visit unum in Encb. a. re & plura in potentia, imo de in actu. 6 J. R Espo N. Peccatum Adae de quo dicit D. Paulus v Peccatum Rom. I. per
165쪽
per unum hominem in hunc mundum intrauit, potest utique in telligi plura elle peccata si diuidatur in sinsula membra, nam si perbia est illic, quia homo in sua potius esse, quam in Dei potestate dilexit. Et sacrilegium,quia Deo non credidit,& homicidiu,quia. semetipsum prircipitauit in morte. Et fornicatio spiritualis, quia. integritas mentis humanae serpentina suasione corrupta est: & surtum quia cibum probibitum usurpans est. & Auaritia quia plucquam illi s ussicere debuit appetiuit. Et si quid aliud in hoc vero admisto diligenti consideratione inueniri potest . ,
. Nipeccator post baptismum, poenitendo possit sanari. - R E s po N. Per baptismum soluitur in nomine quidquid peccati est cum quo nascitur: Peccata verb quae postea male agendo committuntur, possunt & poeni tendo sanari, sicut etiam post baptismum fieri videmus.
AN baptismus Ioannis regeneraret eum suscipientes. R E s P o N. Non enim renascebantur,qui baptismate Io nis baptizabantus a quo &ipse Christus baptizatus est, sed quodam pr ursorio illius ministerio, qui dicebat, parate viam Domino. huic uni in quo solo renasci poterant parabantur. Huius enim baptismus est,non in aqua tantum, sicut fuit Ioannis, verum etii. in Spiritu sancto, ut de illo Spiritu regeneretur quisquis in Christum credit. De quo Christus regeneratus, regeneratione non eguit.
inare Christus est baptizatus: cum maculas abluendas no hista beret& quare mortuus est, cum non haberet, quod mors puniret. RespoN. In aqua voluit bapti rari a Ioane, no vi eius iniquitas ulla dilueretur: sed ut magna commendaretii rhumilitas. Ita quippe nihil in eo baptismus, quod ablueret, sicut mors nihil qd puniret inuenit: ut diabolus veritate iustitiae,non violentia potestatis
166쪽
Ex LI. Euchiri ad Laurentium. 62
tis oppressus.&victus, quonia ipsum sine ullo peccati merito iniquissime occiderat per ipsum iustissime amitteret quos peccati merito detinebat. Utrunq; igitur ab illo, idest& baptismus ,3c mors, certe dispensationis caula, non miseranda necessitate, sed miserat te potius voluntate susceptum est :Vt Vnus peccatum tolleret mundi, licut unus peccatum misit in mundum, hoc est in uniuersum genus humanum. Vnde sciendum est,quod sacri baptismatis in cruce Christi grande mi sterium commendatum est eo modo,ut intelligamus,nihil aliud ess e in Christo, baptismum, nisi mortis Christi similitudinem, nihil autem aliud mortem Christi crucifixi, nisi remissionis peccati similitudinem: ut quemadmodum in illo vera mors facta est, sic in nobis vera remissio peccatorum,&queamd- modum in illo vera resurrectio, ita in nobis vera iustificatio.
CUm Christus sit venturus ad iudicanduini vivos & mortuos, quomodo intelliguntur illi viui de mortui. R Espo M. Duobus autem modis accipi potest, quM vivos, encb.ea.& mortuos iudicabit, siue ut vivos intelligamus, quos hic nondumortuos, sed adhuc in ista carne viventes inuenmrus est eius adue- . tus, Mortuos autem, qui de corpore priusquam veniat exiere, vel .a exituri sunt, siue riuos iustos mortuos autem iniustos, quoniam
iusti quoque iudicabuntur. L AE S T. CCXVI. -- AN Christus sit mortuus pro Angelis.
Rgspo N. Non enim pro Angelis mortuus est Christus, Fncb.ca. sed ideo etiam pro Angelis fit quidquid hominum per eius morte 6 I. redimitur,& liberatur a malo, quoniam cum eis quodamodo reddit in gratiam post inimicitias quas inter homines & sanctos An gelos peccata secerunt,&ex ipsa hominum redemptione ruinae il-sus Angelicie detrimenta reparantur. Et utique nouerunt sancti Angeli docti a Deo, cuius veritatis aeterna contemplatione beati sunt, quanti sunt, quanti numeri supplementum degenere humano integritas illius ciuitatis expectet. Propter, quod ait Apost his instaurari omnia in Christo,quae in coelis, de quae in terris. In ubes r.
167쪽
ipso quippe instaurantur, que in coelis sunt, cum id quod inde in Angelis lapsum est, ex hominibus redditur, instauratur autem qus in terris sunt,cum ipsi homiaes, qui praedestinati sunt ad e ternam
vitam a corruptionis vetustate renouantur.
test homo esse sine peccato. R E s P o N. Neque enim quia peccatum est, omne crimem, I ncb.ca. ideo crimem est etiam omne peccatum , & ideo sancti homineso s. dum sunt in hac vita possunt quidem esse sine crimine non autem sine peccato, quia inquit Io. si dixerimus,quia peccatum non ha-r . Io. I. bemus, nos ipsos seducimus de veritas in nobis non est.
QVare poenitentibus in ecclesia datur poenitentia ad tempusό. ab Lis qui presunt eccles cum aliquando tantus sit dolor peccati, ut contritio sussiciat pro poena Eod. lib. REsPON. In actione pa nitenti per criminibus commissis, cap. 61. no tam consideranda est mensura temporis qua doloris, cum scriptum si cor contritum,&humiliatum Deus non despicies, verum quia plerumque dolor alterius cordis occultus est alteri, neque iesiorum notitiam per urba vel qu cumque alia signa procedit, emul. 3 . tamen coram Deo, est notus, cui dicitur , Gemitus meus a inon est absconditus, recte constituuntur ab his qui eccesese prisunt tempora poenitentiς, ut fiat etiam satis eccles , in qua re . . mittuntur ipsa peccata. Extra eam quippe non remittuntur, ipsnamque proprie Sipitum. S. pignus accepit sine quo non remittutur vlla peccata, ita ut quibus dimittuntur consequantur vitai
A N quelibet fides christiana saluet eam habentem. Fod. Lib. R Espo N. Sunt quidam, qui putant saluari. Licet non cap. 63. sint prccis ab ecclesia velli res,vel tarismate, tame male vivunt,&bonis
168쪽
Ex Lib. Enchir. ad Murentium. 63
bonis operibus vel elemosynis non redimunt sua peccata. Dico quod falluntur, quia tantum salvabuntur, ex fide quq per dilecti nem bene operatur,ut dicit Paulus, in Christo enim Iesu neque pret utium aliquid valet, sed fides quς bene per dilectionem operaturi autem male, & non bene operatur, proculdubio secundum I cobum apostolum mortua eis in semetipsa.
V AE S T. CCXX. AN detur purgatorium post hanc vitam secundum dochrinam Augustini. Raspo M. Post hanc vitam esse illum ignem de quo Apost ius ait uniuscuiuque opus quale sit ignis probabit, & probata onetalem fieri per illum ignem incredibile non est,&virum ita sit quςri potest. Et aut inueniri aut latere nonnullos fideles per ignequedam purgatorium, quanto magis minus ve bona pereuntia in hac vita cillexerunt, tanto tardi us citiusque saluari, illos videlicet, qui poenitetes ex hac vita decesserunt,&nci illos de quibus dictum est quod regnum Dei non possidebunt, talesienim per illum ignem non pollunt saluari. . - .
INter elemosynas quq est maiorὶ Nam multa sunt genera elemo
R E S p o N. Multa sunt genera elemosynarum, que cum faciamus, adiuvamur ut dimittantur nobis peccata, sed ea nihil est maius,qua excorde dimittimus,quod in nos quisque peccauit. Minus enim magnu est erga eu esie beneuolum, siue etiam beneficum
qui tibi mali nihil secerit, illud multo grandius, de magnificentissim bonitatis est,ut tuum quoque inimicum diligas, de ei, qui tibi malum vult,&si potest facit, tu bonum semper velis faciasquecu possis, memor domini tui qui pro persequiorib. orauit, dc etiaadmonit dicens diligite inimicos vestros.
AN dimittantur peccata illis, qui dicunt dimittenobis debruta nostra&c. licet suis debitoribus actualiter non dimiserint
169쪽
sed tantum sunt parati dimittere, cum rogabuntur ab illis, ut eiddimittant Rεspo N. Diligite inimicos veros benefacite his qui oderunvos, & orate pro persequentibus vos, sed quoniam persectorui sunt illa liliorum Dei, quo quidem se debet omnis fidelis extend
re humanum animum, ad hunc anec iam orando Deum,s cumque agendoductandoque perducere, tamen quia hoc tam magnum bonum tante multitudinis non est,quantam credimus exaudiri, cum in oratione dominica dicitur. Dimitte nobis debita &ciproculdubio verba sponticii us huius impletur, si homo, qui nodum ita profecit, ut iam diligat inimicum, tamen 'quando rogatur ab homine,qui peccauit in eum, vim dimittat, dimittit ex corde, qtita etiam tibi roganti, vult utrelue dimitti, cum orat,&dicit, si cuti e nos dimittimus &c. idest sic dimitte nobis debita nostra,r gantibus nobis , sichu& nos dimittimus debitoribus nostris nos rogantibus, iam vero qui eum in quem peccauit hominem rogat, non est adhuc deputandus inimicus, ut eum diligere sit. difficile sicut dissicile erat, quando inimicitias exercebata Qui uis autem rogami, Speccati sui pinnirenti, non ex corde dimittit,nullo maido existimet a domino sua peccata dimitti, quoniam veritas non potest mentiri quae dicit. Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum, dimittet,& vobis pater c testis peccata vestra, si autem nodi miseritis hominibus, nec pater coelestis dimittet vobis pecca
uit tVot sunt peccatorum catis ZEod. lib. R Espo N. Duabus ex causis peccamus, aut nondum Via cap. 3 i. dendo quid facere debeamus aut non faciendo quod debere fieri , iam videmus
- A N sertus abortivi habeant resurgere, de imonstra si resurgent sit monstruosa, &qui consumptisunt a bes iis, vel comesti ab hominibus & sic in aliorum substantiam conuerti, &qui fuerunt macri,vel pingues omnes illi quomodo resurgenti
170쪽
ra Lib. Enchir. ia Laurentium. . G
Rispo N. Retus abhortiui, qui iam mali sunt, de iam im Ench. ea. teperunt vivere, si dixerimus eos resurrecturos tolerari utcumque 3 1. 86 potest,quia ex quo incipit homo vivere, ex illo utiq; iam mori po- 8 .s S. test,& id resurgit quod mortuum est, quado autem homo inci piat 89. in utero vivere an inueniri possit ab homine ignoro. De fretibus vero in rinibus quis est, etiam qui audeat negare resurrecturos, cum forsan in re retectione instaurabitur, quod in nem merat vitiatum & integrabitur id quod de it, ne turpetur natura. Monstra Veroqine nascuntur,& vivunt, resurgent quidem, smi non sic monstruosa, sed emendata correctaque natura. Absit enim ut unuhominem duplicem an non potius duos, quod Qturum merat, ii
gemini nascerentur reser recturos existimemus, ita coetera 'ucr
que hominum monstra, siue in multis partibus corporis, siue etiain una sint monstra, ad huni et naturae figura reserrinione reum Cabuntur, si duo debebant esse corpora tunc erunt duo, si unum, unum, sed resermatum figure humanae, in reserrectione etiam redibit homo, in illa terrenam materiem, de qua creata est caro eius in illam dico quae primitus ut homo fieret, cresceret Viveret, animauit, licet sea caro sit conuersa in puluerem aut in elementa, Ait in siibstatiam aliorum animalium, eo quia ab eis comesta est,ita i ita terrena materies, quae discedente anima fit cadauer, non ita resurrectione reparabitur, ut ea quae dilabuntur,&in alias atque i . : alias aliarum rerum species, sermasque vertuntur, quamuis ad corpus redeant, unde dilapsa sent, ad easdem quoque corporis partes,ubi suerunt redire neccesse sit. Alioquin si capillis capitas ro. dit quod tam crebra tonsura detraxit, si unguibus quod totiens dempsit exectio, immoderata & indecens, gitantibus & ideo rosurrectionein carnis non credentibus, occurrit in Ermitas, sed
quemadmodum si statua cuius ibet solubilis metalli aut igne liquescerer, aut contereretur in puluere, aut connderetur in masiam, de eam vellet artifex rursus ex illius materiς quantitate reparare, nihil interesset ad eius integri tatem, que particula materiῖcui membrostauie redderetur, tum tamen totum ex quo constituta se erat, re
stituta restim credita Deus mirabiliter atque inessabiliter artifex, de toto quo caro nostra constiterat, eam mirabili ,& inestabili celeritate restituet. Nec aliquid attinebit ad eius redintegratio nem,utrum capilli ad capillos redeant,& ungues ad ad ungues, an quidquid eorum perierat, mutetur in carne, & in partes alias co