장음표시 사용
201쪽
Eae Lib De Genes ad Litteram. 73
QVomodo quinque sensus nostri, comparantur, cum quatuoria elementis.
I psyos. Quidam, enim subtilissime considerantes, ita di- De Gen. stinguut quinque sensus corporis secundum usitata quatuor ele- adsit. menta, dicentes oculos ad ignem, aures ad aerem pertinere, Ol L L. 3. c. . ciendi atque gustandi sensum, naturae humi eattribuunt,& olis ctum quidem, illis exhalationibus humidis, quibus cra liatur hoc . spatium, in quo aues volitant gustum vero istis fluxi bilibus, &coe utentis humoribus: Nam quaecumque in oresapiunt, ipsius oris umori commiscentur,ut sapiant, etiam si arida cum acciperetur mille videretur, ignis tamen omnia penetrat, Vt motum in eisciat. Nam de humor priuatione caloris congelascit, & cum po sntfrigescere cetera elementa, ignis frigescere non potest, cilius . . .. quippe extinguitur ut ignis, non sit, quam frigidus maneat, aut sit alicuius frigidi contactii tepidior . Tactus autem, qui est quintus in sensibus, terreno elemento magis congruit, proinde per i rum corpus animantis, quod maxime est terrestre quaecumque tacta sentiuntur. Dicunt etiam nec videri sine igne polle aliquid. nec tangi sine terra. Ac per hoc elementa omnia in omnibus in ecsci sed unumquodque eorum,ex eo quod amplius habet accepisse . vocabulum, ideo autem caloris priuatione, cum corpus nimiii seu igescit obtundi sensum, quia motus pigrescit qui ex calore cory ri inest, dum ignis aerem,&aer humida,& humor terrea quaeQue assicit subtilioribus. s. crassiora penetrantibus. Quanto autem quidque subtilius est in natura corporali, tanto est vicinius naturae spirituali, quamuis longe distante genere, quandoquidem illud corpus est, illud non est. 'Ac per hoc quoniam sentire non est corporis, sed anime per corpus licet accutediiseratur secundu diuersitatem corporeorum elementorum, sensus esse corporis distributos, anima tamen cui sentiendi vis i nest cum corporea non sit, per subtilius corpus agitat vigorem sentiendi, inchoat itaque m tum in omnibus sensibus a subtilitate ignis, sed non in omnibus ad idem peruenit. In vi su enim peruenit reprello calore, usque ad eius lucem, in auditu usque ad liquidiorem aerem calore ignis penetrat, in olfactu autem transit aerem, purum & peruenit, Vsque
202쪽
contractus nubila,& spissatus pluuia, de congelatib. nubib. v dine,&distetus serenu facit. Occultis imperiis,& opere Dei a luminis ad infima uniuersa,quae creauit administrantis. Si aute transigrestores illi,antequam transgrederentur testia corpora gerebasi neq; hoc miru est, si conuersa sunt ex poena in aerea qualitatem. ia possit ab igne. Lab elemento naturae superioris aliquid pati . nec risi alte spati seperiora, atq; puriora, sed ista caliginosa tenere permissi sunt,qui cis pro suo genere, quasi carcer est, usque ad tempus iudicij,& de hac materia aliis clarius dicetur.
A N homogenerasset filios eo modo quo nunc , si no peccasset. REs P. Crescite& multiplicamini,& implete terra. Dixit Gen. I. Quamquam nisi per concubitu maris & taminae, fieri non polle videatur, unde hinc quoq; mortaliu corporu extitit indici ut potin dici alium modii esse potuisse in corporib. immortalib. ut solo pie charitatis affectu nulla corruptionis cocupiscentia filij nascerentur, nec mortuis parentibus successuri, nec ipsi mori turi donςc terra immortalibus hominibus impleretur,ac u instituto iusto ac sancto Dei populo, quale post resurrectionem suturum credi mus, nascendi etiam modus fieret.
QVomodo Deus quiescat, de operetur, desidie septimo qui
uit,quo Vsq; nunc Operatur Z ut Io. s. habetur. KE sPo N. Sicut. n. rectedr Deus facere quidquid ipso in nobis operante fecerimus, ita rectE Deus dr requies cere, cu eius mi nere requiescimus. Hoc quide re ste intelligimus, quia & veru est,& no magna intentione indiget,ut videamur, ita dicere requiesce, re Deum, cu nos requiescere facit, sicut dr cognoscere, cu efficit, Vt cognoscamus. Neq; enim temporaliter cognoscit,quod antea non nouerar,& tamen dicit Abraha.Gen. . Nunc cognoui, P timeas Deum. i. nunc feci,ut cognosceretur, sed cu die septimo Deus qui uerit, quo in Ioan . s. dicitur pater meus usque modo operatur,nisiua in die septimo requievit S codendis generib.creaturae, qavltraia no codidit aliqua genera noua, deinceps usq; nuc, dc in usq; m do operatur eorundem generu adminisi ratione, nam mundus, nec
ictu oculi stare poterit, si ei Deus regimen sui subtraxerit.
203쪽
vi e Deus sanctificauit diem septimum in quo requieuit, ut is Cen. i.habetur,& non sanctificauit alios sex dies in quibus Cum Deus nihil alixerit suam beatitudi m vel
eloriam ex creaturis, sed tam sit beatus poli creationem qu1m antea & ec5iter ,ideo sanctificauit die in quo requieuit,& no alios, ut non crederetur, si eos sinctitataei beatiorem suille ex operibus sectis, sed intum diem requietionis, ut sciretur sic esse antea beatun uado non operabatur ad creandu sicut Post,qn nec etia operatur post cinctu niundu: Potet diei quod per hoc volvvsignificare, sua requiem noti percipi nisi a Drfectili, cum ad eam imita lam, non de itauit diem iiiii qui persectione rerum omnium sequebatur.
inomodo Angeli sciunt,que sciunt, circa creaturam & qu
modo differat mens humana a mente angelica in cognitio
ooraliter facta sunt, teme rationes, tanquam in eo per quod facte uni secundario nouerunt in creatura,referentes tamen ea an lau-aem edatoris, in cuius incomutabili veritate rationes fim quas mm ui ncipaliter vident: Illa prima cognitio Vocatur matutina, e s. nda vespertina. Et i5 haec secunda non remanet in vespe a ouia non firmantur in creatura,sed statim reserunt in laudem D Vnde dicimus U S. Angeli piat haec tria simul facere,& faciti , c5tuentur xrationes creaturaru in verbo, & simul non ignorat creaturas,sed & eas contuentur, & insimul cd udem tantis reserunt, ut simul habeant & vesperam & mane . Vnde hi est consideranda differentia inter nienteni angelicare, oin cognitione rerum, nam mςΠ hV δ'' 'μ mih I iiiiii, . sensum corporis experitur, eorumque notitiam pro infirmata humanet modulo capit,&deinde querit eoru causas si
204쪽
Eae Lib. De Genesi ad Litteram. . 82.
DIt ad eas perve ire principaliter atq; in mutabilirer mr
nentes in verbo Dei, ac sic i nui sibilia eius per ea quae secta sun t cospicere Ro. i. 'hoc cum magno labore,& magna tarditate agit propter corpus corruptibile quod corrumpitur, Laggravat animam Sapient. 9. Mens vero angelica, pura charitate inlicrens verbo Dei, postea i in illo ordine creata est, ut pcederet coetera, prius ra vidit in verbo Dei facie da, qua facta sunt, iminore vero cogniti
ne quespera dicta est, postea qua facta sunt viait in sua natura. LV AE S T. CCLXXXV. AN Deus habeat providentiam circa hcc inferiora.
R. E s P o N. Non enim audiendi sunt qui putauerunt tantumodo eas sublimes mutuli partes, idest a confinio corpulentioris aeris huius & supra diuina prouidentia gubernari, hanc autem imam partem. xerrenam & humidam, casibus potius & DG tuitis motibus agitari: Cotra hos loquitur Psal. I 8. cum dicit, laudatae dominum de terra dracones & omnes abyssi, ignis grando nix glacies,& spiritus procellarum quae faciunt verbum eius, dicit quae faciunt verbum eius, ut ostendat harum rerum, terrenaru ordinem diuino subditumina perio,& Saluator Matth. i o dicit no cadere unum pallere sineDei voluntate, unde patet et vilissima diuina prouidentia regi.
A D im quantum ad corpus in illa prima sui creatione quom
do fictius est, in qua ςtate,& in qhra statura.R E s p o N. Quod Deus fecerit hominem corporalibus manibus de limo, nimium puerilis cogitatio est, cum Deus non habeat membra corporalia, & s scriptura dicat Deum multa suis manibus sectile, hoc est intelligendum, quod pro potestate,& virtute Dei, postulam est huius membri nomen. Et ideo illi non sunt audien si, qui dicunt hominem potius excellere alia inferiora in hoc quod coetera verbo ficta sunt, dixit enim & secta sunt hunc autem ipse facit, cum potius sit Dei precipuum opus,quia ad suam imaginem sectus est,& non coetera animalia,quae imago pertinet ad animam eius, licet, quantum ad staturam erectam corporis, habeat quandam excellentiorem proprietatem, quam non habent tera animalia quq sunt prona ad terram ut tantum terrena sapiant, ii Mille quaesita. Κ a nao De Gem
205쪽
coelum erectius,ut coelestia contemplesiae, sis etiam ut crediatur factus est Adam, sine ullo progressu incrementorum .i in virili
state, qn non amplius crescit homo: quando etiam factus est, non corpus spirituale habuit, scuti in resurrectione credimus habere, sed corylis animale, quale& nos nunc habemus, & hoc manifestat Apostolus. I.Cor. 1 f. sum dici r.Factus est primus homo Adam in anima viventem, nouissimus Adam in spiritu vivificantem: sed noprimum,qd spiritale est, sed quod animale postea spiritale, primus homo de terra terrenus iecudus homo de coelo coelestis, &c.Sed dicet aliquis, si Ada ante peccatu habebat corpus animale, quomodo ergo renouamur per Christit, si non ad hoc redeamus, qd in Adim prius eramus, nam si corpus animale habebat, nec spiritale erat,'detia arguit hoc,qd de cibis Paradisi comedebat, cum corpora spiritalia non indigeant cibo, quomodo ergo renou mur per Christims corpus animale habebat. Ad haec dicitur, v cum incorporamur Christo per fidem, no immortalitate corporis spiritalis recipimus, quam nondum habuit homo, sed recipimus iustitiam, ex qua per peccatum lapsus est homo. Renovabimur ergo a vetustate peccati,no in pristinum corpus animale, in quo fuit Ada: sed in melius.i.
in corpus spiritale, cum essciemur equales Angelis Dei, in illa cc lesti habitatione,ubi no egebimus esca, a corrumpitur. Renovabiamur igitur spiritu mentis nostrae, secundum imagine eius,qui creauit nos,qua vi eccando Ada perdidit. Renovabimur etiam carne, cum hoc corpus corruptibile fiet spirituale, in quod nondu mut latus, sed mutandus erat Adam : nis mortem etiam corporis animalis peccando meruisset. Nam Adam ante peccatu habebat co pus mortale,& immortale, mortale quia poterat mori ex conditione corporis animalis: immortale ex beneficio coditoris idest quia ei hoc praestabatyr ex ligno vitie. Neq; enim immortale, quod mori omnino non possit erit nisi spiritale, quod nobis promittitur in resurrectione,& ex his patet differentia inter corPus Ade ante pec catum,&nostrum, quia licet suum& nostrum sit animale, tamen multo est deteritis nostrum, het. n. necessitate moriedi, qd illud nohabuit, in Christo ergo renouamur secundum id qd amisit Ada. i. secundum spiritum metis nostrae: sim aut corpus, quod seminatur animale,& resurgit spiritale in melius renouadimur, qd nodii sui tin Ada, fini hanc ergo sniam corpus animale habuit Ada ante peccat um, licet in interiore homine suerit spiritalis.
206쪽
AN praesciat Deus futura,& si praescit aliquid futurum, an omnino sit futurum. Resso N. Necellario suturum est, quod Deus vult, & ea vere futura sunt, quae ille praesciuit. Nam multa secundum in seriores causas, futura sunt, sicut in praescientia Dei sunt, sed si ita sunt,& in praescien tia Dei, vere futura sun t. Si autem i bi, ali ter sun t, i ta potius sutura sunt, sicut ibi sunt, ubi qui praescit falli non potest. NaEzechias, ut Ela. 3 8. habetur secundum caulas inferiores suturoru, moriturus erasicui tamen Deus addidit. i annos ad vita, & Deus fecit in Ezechia, quod ante constitutionem mundi praesciuit se facturum,& in sua voluntate seruauit. Non ergo id fecit, quod futurum non erat: hoc enim magis erat futurum, quod se fatiurii elle prssciebat: Et tamen verum est,qubd addidit i s .annos ad eius via tam . Ex quo clare patet, quod secundum causas inseriores iam vitam finierat secundu illas autem, quae sunt in voluntate, & pnt scietia Dei,qui ex qternitate nouerat, quid illo tempore facturus erat,& hoc vere futurum erat, tunc erat finiturus vita, quando finiui t vitam. Qilla de si oranti concessiim est, etiam sic eum oraturu, ut tali orationi concedi oporteret, ille utiq; presciebat, cuius pscientia falli non poterat,& ideo, quod praesciebat necellario futurum erat.
V AE S T. CCLXXXVIII. reo est potissima causa rerum.
REsPON. Voluntas Dei est causa omnium rerum, quia nunquam contra suam voluntatem facit.
A Nima humana quomodo facta est, & an sit de substantia Dei,& Si non de qua materia sit facta, an ex nihilo sit creata.l RE, PON. Quidam putauerunt animam elle de Dei su . stantia, quia dicit scriptura, qubd insumando fecit eam Deus, et ideo quia flatus Dei est de substantia sua , et anima etiam, sed haec sententia est contra cauaolicam fidem , quia naturam
207쪽
Dei est incommutabilis,&animae natura mutabilis, sed secit eam non de natura sua, quia sicui homo cum sumat 1ione ij cit aliquid de sua substantia, ita Dcus. Dicamus etiam quod Deus non habet corpus,& ideo non sufflat, sed est modus loquendi scripturae, De
qua materia ergo secta est non de anima irrationali, quae ut quid1 voluerunt suit materia humanae animae,& hoc est filiissim si . Forsita facta esse dices de aere,aut de igne, sed nec hoc est verum, cu oia elemeta sint corporea,de omne quod ex eis fit, necesse est, ut sit co poreu, anima autem est incorporea: nec etiam habet spiritum Anageticu parentem, i sicut holes sunt parentes corporum suae prolis, ita & Angeli animarum, sed hoc est valde durum dicere anima filia esse Angelorum. Quid dicemus ergo Z certe hoc est tenendum, anima iit spiritus 1 Deo sectus ex nihilo, immortalis, incorporeus, immortalis secundum qiiendam modum vitae, id est, quia nunquamoritur, secundum quadam vero mutabilitatem, qua potest vel deterior,vel melior fieri, etiam mortalis potest dici, quoniam vera immortalitatem, solus Deus habet de quo Apostolus. r. Timor. 6. dicit qui solus habet immortalitatem:& sic non est corpus, nec de . Dei substantia, nec de ala irrationali ,&haec est veritas inconcusse tenenda, sed quia Gen. r. lrq, Deus post opera sex dieru in suillauae
aram in corpiis hominis,ut videatur secta esse, post coeteras creamiaras,&postquam Deus requieuit die septimo,&cu nihil noui sectust, nec fiendum est, post illa uniuersale creationem, , c li fit aliquid, hoc. n. primo sectum est in materia,vel in quibusda rationibus causalib.ut omnino de nouo no fiat. 'Quaeritur ergo,& ia quaesiuimus, uo anima si iacta, post illa uniuersalem creationem, nam oporteticere,q, primo erat Acta in aliqua materia,vel in quibusdam es silibus rationiblis,N haec filii ratio,quare quaeritur de qua materic. st secta, sed Augustinus sic respondet, non a stirmando sic et Ieoi nino, sed secundum meliorem opinione dicendo. Certe humanae
opinioni tollerabilius mihi vid tur, Deum in illis primis operib. ismul omnia creatii Calain & humanam creast , quam suo tempore corpori inspiraret, cuius tarporis in illis simul conditis reb. ratione creasset causaliter, secundum quam fieret, cu sectedum esset 'pus humanum . Haec responso praesupponit. i, Deus orsu a simul creatissi secundum dictum Eccl. 1 8.& li no distinctGut modo sunt, saltem in marerra,vel suis causis. Quaeritur et i 1 si ala complusa est intrare in corpus,vel volens sit ingrella. Et ad hoc dicitur, v moi I i lius
208쪽
lius creditur, hoc naturaliter velle,id est, in ea natura creati,ut velit, sicut naturale nobis est velle vivere, male autem vivere non est lana naturae,sed peruersae volutatis, unde patet,quod inclinationem naturalem habet ad corpus. S
N Paradisus in quo fuit positus Adam sit te trestris tantum vel spiritualis tantum,Vel utrunque.R pspo N. De hac re tres sunt quasi generales sententiae, Una De Gen. eorum qui tantum modo cortoraliter Paradisum intelligere vo- ad lis. h. lunt. Alia eorum, qui tantum spiritualiter.Tertia eorum qui Vir s.c. ique modo Paradisum accipiunt. Breuiter ergo,Vt dicam. tertiam s. mihi fateor placere sententiam, quia & corporaliter Paradisus, id est terrestris datur, ubi homo terrenus pontus est, de spiritualiter datur, quia figurati quidquid in eo est continetur, ut verbi gratia dicamus, qubd lignum vitae figurat Christum, siue sapientiam, unde illi, qui concedunt tantum figurate dictum, & non corporaliter, quare non possunt etiam concedere figurate fustum, scut concedunt de Agar, &Sara, de Hismael,&Isiac, haec enim sunt facta corporaliter, sed etiam figuratri ita dicatur de Paradiso terrestri.
A N agricultura sit opus honestissimum Sc dignissimum. Rεspos. Posuit Deus hominem in Paradiso. ut operar d. tur illum. Gen. 2.ante peccatum, non ut damnaret ad laborem, in cap. 8.non peccasset, sed ut se occuparet in delitijs agri culturae. Magna est, apud quosdam voluptas agricolandi, cum videmus eis magna poenam elle, inde ad aliud auocari. Quidquid ergo delitiarum lin-bet agri cultura, tunc utique longe amplius erat, quando nihil accudebat aduersi,vel terra,vel coelo. N5 erat laboris amictio, sed exhilaratio voluntatis. Vnde dicimus, quod in agricultura datur m teria Deum stim me laudandi, cum ibi humana ratio loqui potest cum rerum natura, contemplando, quomodo cx seminibus,&pla i ii . , latis surculis, quidve possit quidve no possit. Vnde hoc opere agriturae. Quid innocentius vacantibus Z & quid plenius.
209쪽
Res'. excer. Tom. III. D. Aug.
QVot operationes in hoc mundo ipsius Dei inueniuntur.
R E sp o N. In mundo ipso, gemina prouidentiae operatio reperitur, partim naturalis,partim voluntaria. Naturalis quidem per occultam Dei administrationem,quae etia lignis ,& herbis dat incremetum, Voluntaria vero per Angelorum opera & hominum, secundum illam primam coelestia superius ordinui, inseriusque terrestria lunaria sylleraque fulgere. Diei noctisque vices agi tari, aquis terram standatam interlui atque circumlui, aerem altius si perstindi,arbusti, Sc animalia,concipi, & nasci,crescere,& senescere occidere,& quidquid aliud in rebus interiore naturalique in tu geritur, in hac autem altera, signa dari, doceri, re discere, agros coli, societates administrari,artes exerceari, dc quaeque alia siue insuperna societate aguntur, siue in hac terrena atque mortali, ita ut bonis consulatur, & per nescientes malos: inque ipso homine eamdem geminam prouidentiet vigere potentiam, primo erga corpus naturale, scilicet eo motu quont quo crescit quo senescit,volutarium vero quo illi ad vietiam, tegumentum curationemque consulitur, similiter erga anima naturaliter agitur, Ut vitia visentiar, voluntarie vero, ut discat,vico sentiat: sicut autem in arbore id agit
agricultura sorinsecus,vt illud perficiat quod geritur intrinsecus, se in homine secudum corpus ei quod intrinsecus agit natura, seruit extrinsecus medicina. Itemque secundum animam,ut nam beatiscetur intrinsecus doctrina ministratur extrinsecus. Quod autem ad arborem colendi negligentia, hoc ad corpus medendi incuria, hoc ad animam discendi segnitia. Et quod ad arborem humor inutilis, hoc ad corpus victus exitiabilis, hoc ad animam persuasio iniquitatis. Deus itaq; super omnia, qui codidi tota,& regit
Omnia, omnes naturas bonas creat oes volutates iustas ordinat.
Vomodo Deus moueat omnem creaturam de etiam seipsum. R EsPON. Deus duplicem creaturam condidit spirit lem dc corporalem, spiritalem corporali pr posuit eo, quod lpiritalis tantummodo per tempora ira utari pollet corporalis autem per tempora &.loca. Exempli enim gratia per tena pus mouetur animus,vel reminiscedo quod oblitus erat,vel discendo quod nesciebasi
210쪽
Ex Lib. De Genes ad Litteram. t s
tatives volendo quod nolebat, per loca autem corpus, vel a terra in coelum, vel ab orientel in occidentem, omne autem quod mouetur per locum, non potest nisi&per tempus simul moueri, sed n5 omne quod mouetur per tempus necesse est,& moueri per locum.Vnde sicut stabstantia quae tantum per lepus mouetur praecellit substatiam,quq per tempus,& locum mouetur, ita ipsam praecellit quae nec per lepus nec per locum mouetur,ut est Deus, qui mouet seipsum sine tempore, & loco. Vnde sicut conditus spiritus mouet corpus per locum & tempus, ipse tantum motus per tempus, ita Deus mouet spiritum conditum per tempus,&corpus per locum& ips, ipso non moto nec per ips,nec 2 locum, quo autem hoc sat discet ille,qui intellexerit quomodo anima nostra mota tantu per tempus,moueat suum corpus per locum & tempus,ipsa non mota per locum,l anima moueat corpus per locu, non indiget probatione,quia ad sensum patet, P vero ipsa no moueatur per locum patet ex hoc quia est incorporea, & solum corpus mouetur per locum.
A N creatura corporalis si t subdita Angelis, de an natura uniuer sitatis indigeat aliquo adiutorio,vel saltem pars uniuersitatis. R Espo N. Sublimibus Angelis Deo subdite fruetibus &beati vivetib. subdita est Ois, natura corpea,ois irrationalisVit Ois V lutas, vel infirma vel praua, ut hoc de subditi vel cu subditis agat, quod nature ordo poscit in omnibus, iubete illo cui subiecta sune omnia: Deus enim primitus ola sibi subdit deinde creatura corporale creaturi spirituali, irrationale rationali, terrestre lesti, taminea masculine, in voluntatibus aut bonas volutates sibi subiecit, teras vero sibi seruietibus,& hoc patitur mala voluntas ex poena vi creatum sit subdita, q si bona esset creatori tin subderetur. Qua tu ad natura totius uniuersi dicimus m non indiget aliquo adiutorio
corporali extrinsecus, ea extra ea no inuenitur vllu corpus. Aliter non esset uniuersitas, intrinsecus vero adiuuatur incorporaliter
Deo id agente ut omnino natura sit, quonia ex ipso de per ipsum &in ipso sunt omnia Ro. II . partes vero uniuerstatis, & inti insecus incorporaliter adiuuantur vel potius fiunt ut nature sint, & extrinsecus corporaliter quo se melius habeant, sicut alimentis agricultura , medicina, & quaecumque etiam ad ornatum fiunt, Vt non solum saluae ac foecundiores, verum etiam decentiores,