장음표시 사용
271쪽
d ii Rest. excer. Tom. IIII. D. Aug.
- MI sed inquantum homo est, diligit enim ut lucrifaciat ad regnii Dei, , i .i sed odit eum in propinquis si impeditur a regno Dei, ita intelligutur Scin parentibus,ut diligamus eos inquantum nobiscum ad ro. A gnum Dei peduci possunt: oderimus vero inquantum impediuti .i M. Christi amorem,& ad Dei regnum adipiscendum: potest igi-. 4b.i tiu Christianus cum coniuge concorditer vivere, hue supplens cu ea instigentiam corporalem, sue propagationem filiorum, quodnam nonnullo gradu potest esse laudabile, siue pro fraterna talum i , societate cum ea habitare sine commixtione aliqua carnali, habens uxorem tanquam non habens, quod est in coniugio Christianoruexcellentissimum atque sublime: ut tamen oderit in ea omnes t lorales necessitates,& diligat spem sempiternae beatitudinis .
btit it utili sitii: Exusi: non iurantii m. , 3 AN liceat viro dimittere uxorem adulteram de quomodo, si
Foc lib. Ε s p o N. Dominus Matth. 19. dicit uxorem dimitti non IV debere nisi ob fornicationem , sed quaeritur de qua fornicationexulfintelligere,an de illa quae sit carnali copula tantum, an etiam simus omne vitium mortiqe commissum, quod solent scripturae vocare sernicationem,uti idolatria, auaritia, ct infidelitas . Dicitur, quod non tantum pro stupris, sed pro quibus ibet etiam rebus, quae animam corpore male utentem a lege Dei aberrare faciunt, de perni se turpiterque corrumpunt potest intestigi, de ideo potest vir sine crimine dimittere uxorem, &vxor Virum, etiam in talibus sernicationibus, quia exceptam .facit dominus causam sernicationis: Quam Brnicationem generalem, uniuersalem intelligere cogimur talibus rationibus. Nam inquit Apostolus. I.
Corant h. .i quod si vir fidelis habet uxorem infidelem, & quod
consentiat habitare cum eo non dimittat eam,&etiam e conuerris,non enim praecipit ut non dimittat, sed monet tantum, nam si dimitteret, non a rei contra aliquod praeceptum: Sicuti ergo Dominus permittit uxorem causa sernicationis dimitti, ita hie Apostolus permittit uxorem infidelem teneri, & etiam dimitti, ex quo patet . infidelita it fornicatio cuius causa Dominus permittit uxorem dimittere: dc hoc clarius ibidem Apostolus, cum dicit coeteris autem ego dico, non Dominus. Dominus enim L i - 'i . . dixit
272쪽
Eae Lil. Desermone Domini in monte. II
dixit de coniugatis, qui ambo sunt fideles, Apostolus vero dicit de his quorum alter tantum est fidelis: in primis causa fornicati nis permittit dominus dimissionem , in secundis permittit Ap stolus & dimissionem , & tentionem, quia in utrisque eadem causa fornicationis licet in primis sit stuprum, in secundis imfidelitas iso Sed an a domino iussum sit viro dimittere uxorem adulteram, siue uxori dimittere virum adulterum, an tantum sit consilium, dissicile est scire. Hic Augustinus dicit clare, quod si fuerit causa fornicationis , non cogit dimittere, sed permittit: si autem non fuerit talis causa, cogit non dimittere: primo autem libro retra eta. capit. 19. sic inquit, &, ubi dixi hoc permillumelle non iussum, non attendi aliam scripturam dicentem. Prouerbior. I 8. Qui tenet adulteram, stultus & impius est.. Ac si velit concludere, quod iussio est, & non permissio , & sic infidelitas, &huiusmodi non essent accipienda nomine fornicationis hic, ne contradiceremus Apostolo, qui permittit stare cum infidoli coniuge . a Notandum, quM quando alter coniugum vult dimittere alimrum propter fornicationem , oportet qubd ipse sit immunis a fornicatione. Nihil enim esset iniquius , quam fornicationis causa dimittere uxorem, si & ipse conuincitur fornicari): inci dit enim in illud Apostoli Roma. i. In quo enim alterum iudiacas teipsum condemnas.
ANiconiuges possint ex consensu sue societatis uti carnaliter
cum aliis personis, videlicet maritus cum aliena muliere ex permistu uxoris, ut quia est sterilis, vel quia non potest pati co cubitum , ita de uxor cum alieno viro ex consensu mariti sne crimine fornicationis. R E s p o N D. In veteri testamento inuenitur exemplum,
quod potest fieri, ut fuit tempore Abrahae,& Iacob, sed nunc praecepta maiora sunt, in quae per illum gradum generatio hi mana peruenit.:Tractanda enim sunt illa ad distinguendas tates dispensationis diuinae prouidentiar, quae humano generi ordinatissime subuenit non autem ad viuendi regulas usurpat Eod. lib.
273쪽
dast Sed tamen utrum quod ait Apostolus. I. Corinth. ieptimo. Mulier non habet potestatem sui corporis, sed vir econueri possit tantum valere,& probare, quod permittente uxore,vir possit
cum aliena non uxorata concumbere sine crimine: Sed hoc no est
existimandum, ne hoc etiam sae mina viro permittente facere pos se videatur, quod omnium sensus excludit. Quamquam nonnullhcaule possint existere, ubi & uxor mariti consensu, pro ipso marito facere debere videatur, sicut in Antiochia legimus factum esse. Fuit quidam,qui ab Accindino Pr secto& Consule urgebatur, ut solueret libram auri alioquin statuto tempore moreretur nisi solauisset, erat enim in carcere: Venit tempus soluendi, ct pre pauper tale non poterat soluere: Quidam diues hoc seoties mittit ad uxorem in carcerati,quq sorsan pulcherrima erar, pollicens libram auri pro marito,si ei consentiret ad eius concubitum. Illa dixit se habere corpus in mariti potestate,&qubd si ipse vellet pro sui liber tione tale quid committi consensisset: Maritus consensit libenter,di gratias egit de tali occasione, non iudicans, quod talis concubi tus libido esset. Venit mulier ad villam diuitis, fecit quod voluit
impudicus: sed illa corpus non nisi marito dedit, non concumbrre,ut solet, sed Viuere cupienti: accepit aurum, sed ille qui dedits aude subtraxit quod dederat, &supposuit simile ligamentum cuterra. Cum mulier domi iam si posita inueni siet fraudem, prosiliuit in publicum, eadem mariti craritate clamatura quod secerat. ita facere coacta est: interpellat presectu, fatetur omnia, qua fra em passa esset ostendit. Tum vero prςfectus, primo se reum, Psuis minis ad id ventum esset, pronuntiat, tanquam in alium sentetiam diceret. De Accindi ni bonis libram auri fisco inserendam;
Illam vero mulierem dominam in eam ternam, Vnde pro auro te
xam accepisset, induci. Nihil hic in alteram partem disputo, liceat cuiqueςstimare,quod velit. Non enim de diuinis libris historia deprompta est,sed tamen narrato hoc facto, non ita respui t hoc sensus humanus, quod in illa muliere viro iubente commissum est. quemadmodum antea cum line ullo exemplo res ipsa poneretur, horruimus. Sed in hoc euangelij capitulo nihil fortius considerandum est, quam tantum malum esse fornicationis, ut cum tanto
vinculo sibi coniugia constringantur. hcc una causa solutionis excepta sit.
274쪽
Ex Lil. Desermone domini in monte. Ii 8
Enera iniuriariim quot sunt O Rhspo N. Nam omnia in quibus improbitatem aliqua Eod. lib. patimur, in duo genera diuidunm eorum alterum est, quod resti- c. 37. tui non potest, alterum quod potest, sed in illo,quod restitui non quam alieno supplicio suam mitigandam qive nulla est. Neque hic ea vindicta prohibetur quae ad correptionem valet, etiam ipsa enim pertinet ad misericordia. Sed ad hanc referenda non est id neus nisi qui dilectione odium superauerit. Sic patres veri corrigunt filios sic sancti orauerunt ut in corpore malorum fieret vindicta, ut anima saluaretur, sciat de Apostolo legitur,quod tradidit I . Conshomine sathanae, ut spiritus saluus sit. Aliud iniuriarum genus est, quod in integrum restitui potest. Cuius duae species sunt,una ad pecuniam,altera ad operam pertinet. De prima dicit domitius Mat. I. s unus vult a te tollere tunicam, dimitte ei & vestimentum, nam
vestimentum reddi potest,ideo reddi potest & satis fieri pro tali iniuria. De secunda dicit etiam ibidem dominus. Si quis te ang 'i, oria uerit mille palliis,vade cum illo,& alia duo, se haec etiam iniit iapotest satisfieri in opere, quia & te, qui es iniuriatus, potest iniurians adiuuare,si enim per illius angariam illum adiuueris, etiam de ille potest restituere, suo operq adiuuans te. Nisi serte sic si distinguendum,ut cum dicit dominus de petaculla maxilla, omnia velit intelligi,que ab improbis ingeruntur, &restitui non possunKnisi vindicta: Cum dicit de vestimento omnia velit intelligi, qui possunt resti tui sine vindicta,& ideo addidit, qui tecum voluerit iudicio cotendere, nam cum aliquid per iudicivi nausemir,norari putatur auserri cui vindicta debebat: Cudicit de iangatia mille palluu,velit intelligi,& q possunt resti tui cu vindicta& sine vindusta. Nam qui opera indebitam violenter exigit, sine ullo iudicio, sicut facit, qui angariat hominem improbe,& cogit se illicite adiuuari ab inuito,& poenam improbitatis potest luere, de
275쪽
operam reddere, si hanc ille repetat, qui improbum pertulit.In his ergo omnibus generibus. iniuriarum dominus docet patiemitissimum& misericordissimum & ad plura perserenda paratissi
CVm dicat dominus Mat. s. omni te petenti da,an debeamus vitare omni petenti,& omnia quae petit. R EsPON D. . Omni petenti inquit dc non omnia petenti, ut id des quod dare honeste dc iuste potes. Quid si enim pscuniam petat, qua innocentem conetur opprimereZ Quid si pinstremo stuprum petat . Sed breuiter dico, quod tantummodo dadum est, quod nec sibi, nec alteri noceat quantum sciri, aut credi ab homine potest, &cui iuste negaueris quod petit, iudicanda est ipsa iustitia,ut non eum inane dimittas: ita omni petenti te da bis, quamuis non semper id quod petit dabis , sed aliquado melius aliquid dabis,cum petentem ini us e correxeris.
QVid est peccatum ad mortem pro quo dicit Ioan. I.Epicca. I. Est autem peccatum ad mortem, M. RESPON. Peccatum ad mortem fratris, idest christiani puto esse cum post agnitionem Dei per gratiam domini nostri Iesu Christi,quatque oppugnat fraternitatem,& aduersus ipsam gratiam, qua reconciliatus est Deo, inuidentiae facibus agi: atur. Si in hac tam scelerata mentis peruertitate finierit hac vitam, quoniam de quocumque pessimo in hac vita constituto, non est utique desperandu, nec pro illo imprudenter oratur de quo no desperatur.
QVid sit lumen,&que sint tenebre in nobis. R ES PON. Non enim quis i quisque homo saciat, sed
quo animo faciat,considerandum est. Hoc est enim lume in nobis, quia hoc manifestum est bono animo nos facere, quod facimus, omne enim quod manifestatur lumena est. Nan ipsa fictaque ad hominum societatem a nobis procedunt, incertum habet exitum,
276쪽
exitum, & ideo tenebret vocantur. Non enim noui cum pecuniam porrigo indigentis petenti,quid aut facturus se, aut passurus, defieri potest, ut vel faciat ex ea, vel propter ea patiatur aliquid mali, illi sim cum dare ,rari,ire noluerim: neq; hoc animo dederinyitaque ii bono seci, quod mihi cum facerem notum erat: & ido himen vo tiir illuminatur etiam sectum meum: qualemcunq; exitum habuerit lutea itim quoniam incertus, de ignotus estienebri appellaK sunt, si autem malo animo lachetiam ipsum lumen ten bre sunt P. Lumen enim dicitur quia nouit quisque quo animo faciat etiam cum mal animo.facite sed ipsum lumen tenebre sunt: quia notrin superna diriptur simplex interetio,sed ad inseriora declinatur,&duplicitardisquasi umbram facit: si ergo lumen, quod in te i st tenebre sim ipse tenebre quante sunt 3 Hoc emi ipsa con dis intentio,qua facis,quod facis, qiug tabi nota est sordidatur apri petitu terrenarum rerum, & temporalium,atque catur, quanto magis ipsum faetii cuius incertus est exitus, sordidum & ten braum est 3 quia & si bene alicui proueniat quod tu non recta, vi unda intentione iacis: qusmodo tu seceris: tibi amputatur non
IN Iudicio temerario quot sunt cauenda . REsPo N. Duo sunt autem in quibus temerarium iudiciu cauere debemus: cum incertum est, quo animo, quidque sectam fuerit: Uel cun incertum siti qualis suturus sit, qui nunc vel bonus, uel malus apparet si ergo quis piam uerbi gratia, conquestus de stomacho ieiunare noluerit, de tu id non credens, edacitatis vitio tribueris, temere iudicabis, item si manifestam edacitatem, ebriosita temqne cognoueris, de ita reprehenderis quasi nunquam illa possit corrigi atque mutari, nihilominus temere iudicabis. mirer go reprehendamus ea quq nescimus, quo animo fiant, nequacita reprehendamus quae manifesta sunt, ut desperemus sanitatem. Evitabimus iudicium de quo dicitur Matth. 3. Nolite iudicare,nei iudicet de vobis.
277쪽
inchoata ad Rom. circa quasi med.
QVomodo debeamus alios reprehendere, cum Occurrit om reprehendendi. Daudii ii: ti it Ii l . N ono i ilia Mi- Ra SP N. Pie cauteque vigilandum est, ut cum aliquem m. prehendere, vel obiurgare nos neccessitas coegerit, primum cogitemus utrum tale iit vitium quod nunquam habuimus, vel quo iam caruimus, & si nunquam, habuimus , cogitemus& nos homines esse, & habere potuisse. vero habuimus Sc& non habemus,tangat memoriam comm uuis fragilitas. ut illam reprehensionem, aut obiurgation , non odium, sed misti ico idia praecedat,ut siue ad correbionem eius, propter quem id facismus, siue ad peruersionem valueri nam Incertus est,exitus, nos men de simplicitate oculi nostri securi simus, si autem cogitantea nosmetipsos inuenerimus in eo esse vitio in quo est ille, quem rerprehendere parabamus, non reprehendamus , neque obiurg mus, sed tamen congemiscimus,&non illum ad obtemperandum nobis, sed ad pariter mendum inuitemus.. Do
Voluntas an tantum in bonis de non in malis dicatur. R E sro N. Voluntas namque non est nisi ut bonis. Nam in malis flagitios siue factis cupiditar propriet dicitur non volumias. Non quia uc semper loquantur scri pium, sed ubi oportet, ita omnino proprium Verbum tenent. Yt non aliud sinant intelligi.
Quid est humanae iustitiae disciplina vera. 1 : REsro M. Ea enim est humanae iustitiae disciplina io in se amare nisi quod Dei es & odissequod proprium est, nec apro bare peccata sua nec in eis alium improbare, sed seipsum, nec Putare satis sibi esse t sua peccata displiceant, nisi etiam vigilMuidi madeinceps intentione vitentur, nec in eis vitandis, vires fias existimare sussicere, nisi diuinitus adiuuetur, iustum enim demum est apud Deum,ut ignoscatur talibus,quaecumque antea commiserui,
278쪽
ne quod iniustissimum est cum eis, qui tales non sunt confundantur atque misceantur. Quapropter,&quia talib. no ignoscitur iustitia Dei est,& quia ignoscitur gratia est: Iusta est ergo gratia De,&grata iustitia, cum in eo quoque etiam poenitentiae meritu gia nar cedat quod neminum peccati sui poeniteret, nili admonitione aliqua vocationis Dei: Porro iustitiς diuinet tanta constantia est, ut cimi pena spiritalis & sempiterna, penitenti silerit relaxata, pr ssere tamen cruciatus que corporales, quibus etiam martyres exe citatos nouimus,postremo mors ipsa, quam peccando meruit natura nostra, niilli relaxetur. Quod enim iustitia iusti homines, de pii tamen exolvunt ista supplicia, de iusto Dei iudicio venire ci dendum est: ipla est quae in sacris sccipturis etiam disciplina nominatur, quam Demoliustorum effugere sinitur. Neminem quippe excepi eum diceret Hebri a r. Quem enim diligit Deus corripit flagellat omnem filium quem recipit: Si autem initium a nobis, quis finis eorun qui non credunt euangelio Dei.& si iustus quide vix saluus fit, reccator impius ubi parebit Manifeste ostendit eadem ipsas passiones, quas iusti patiuntur, ad iudicium Dei pertinere.Quod inchoari dixi t e domo Dei, ut inde conuciatur. quanta inapi; s sutura seniantur. ri.
C Vm alicui dicimus gratia salutationis, salus quid sonati
H R EsPO Nm Iacobus Apostolus in principio suae epistol per salutatione dicit tantum, salutem, &non gratia. & pax ut sitarit Paulus, nihilominus, tantum simat salus, sicuti gratia &pax quia salus non est nisi in dono Dei, ubi gratia & pax & salutem pro Trinitate posuit. Et hic non est pneterendum,quod pater valerius animaduertit admiras, in quorumdam loquutione, cum alter alteri dixisset salus, qu siuit ab eo qui ct latinae nosset & puni- , quid esset salus. Responsum est tria. Tum . ill eum gaudio agnoscens, salutem nostram esse Trinitatem, conuenientiam limguarii no fortuitu sic sonuisse arbitratus est, sed occidiissima dispesatione diuinς pro itidentiae, ut cum latine nominatur salus a punicis, idest Chartaginensibus intelligantur tria dc cum punici lingua sua, tria nominant latinet intelligatur salus.
279쪽
a N lex Moy si improbetur ab Apostolo. Et liberum arbitrium
sit homini ablatum. R Espo N. Cum ilicit Paulus Ro. 3.per legem enim cognitioi peccati M. ut quidam putant in legis contumeliam obii tend usollicite satis legenda sunt ut neque lex Apostolo improsata videatur, neq; homini arbitriu liberum stablatum, itaque qua tuon istos gratus hois distinguamus, ante legem, sub lege, lub gratia, in pace. Ante legem sequimur concupisceuciam carnis, subbge illitamur cum ea. Sub gratia, nec sequimur eam, nec tri, Nur ab ea, in pace nulla ellcbncuplicentia carnis. Ante ergo Iegem non pugnimus, quia no solum concupiscimus & peccamus, sed & peccata approbamus, sub lege pugnamus, sed vincimuri, fatemur enim mala esse que facimus, & fatendo mala elle, utique nolumus facere, sed quia nondum est gratia su peramur,in isto gradu ostenditur nobis quomodo jacemus. Et dum surgere volumus & indimus grauius afligimur. Inde hoc dicitur. Lex subintrauit ut abundaret det ictum. Inde & nunc hoc dici turpet legem enim cognitio peccati. Non enim ablatio peccati est,quia perabiam gratiam austertur peccatum, bona ergo sex,quia vetat ea quς vetada sunt,& ea iubet quc iubenda sunsi sed cum quisquam illam viribus suis, putat implere, non per gratiam liberatoris sui, nihil ei prodest ista praesumptio immoeritam tantum nocet,ut vellementiori peccandi desiclerio rapiatur. Et in peccatis etiam praeuaricatoriinveniatum a ' Liberum ergo arbitrium perfecte suit in primo homine, iri nobis autem ante gratiam non est liberum arbitrium: Vt non peccemus, sed tamen ut peccare nollimus gratia vero Uicit,ut non inimium velimus recte facere, sed etiam possimus, non viribus nostris, sed liberatoris auxilio, qui nobis etiam persectam pacem in resur rectione tribuit,quq parum perfecta bonam voluntatem consequitur gloria enim in excellis Deo. Et in terra pax hominibus bonet
280쪽
REsPOND. Nam Matth. 2 2.legimus. Multi sunt vocati, pau- Εοd. lib. civero secti. Tamen quia ipsi quoque Electi utiq; vocati sunt, ma propomnisestum est, non iustificatos nisi vocatos, quamquam non omnes tione I s. vocatos, sed eos, qui secundum propoli tum, vocati sunt, sicuti s perius dixit: propositum autem Dei accipiedum est non ipsorum: ipse autem exponit, quid sit se dum propositum, cum dicit. Quoniam quos ante praesciuit,& praedestinauit conformes fieri imaginis filij Dei. Non enim omnes, qui vocati sunt, secundum propo situm vocati sunt, hoc enim propositum ad pr scientia & ad pr destinationem Dei pertinet, nec praedestinauit alique, nisi que pretauit crediturum & secuturum esse sanctorum vocationem, quos &esectos dicit. Multi enim non veniunt,cum vocati . fuerint. Nemo autem venit, qui vocatus non fuerit.
AN Deus in prescientia sua cum elligit nos, estgat opera bona
quae iacturi stimus,an tantum fidem. lREspo N. Quod autem ait Paulus.Ro. s. Nondum enim na Eod. lib. scentium neque agentium aliquid boni aut mali, ut secundum ese propositictionem propositum Dei maneret, non ex operibus,sed ex Vocate. 6o. dictum est et,quia maior seruiet minori, sicut scriptum est. M lach. i. Iaco b dilexi Esau autem odio habui. Nonnullos mouet, ut putent. Apostoluin Paulum abstuliste liberum voluntatis ar-Htrium,quo promeremur Deum bono pietatis, vel malo impietatis offendimus. Dicunt enim,quod an te aliqua opera seu bona seu mala duorum necdum nascentium, Deus unum dilexerit, &al
terum odio habuerit, sed respondemus, priscientia Dei factum esse, qua nouit etiam de nondum natis, qualis quisque suturus sit. Sed ne quis dicat. Opera ergo Elegit Deus in eo, quem dilexit, quamquam nondum erant, quod erant futura praesciebat. Quod si opera elegit, quomodo dicit Apostolus non ex operibus factam electionem, propterea ergo intelligendum est, opera bona, per dilectionem fieri. Dilectionem autem esse in nobis, per donum. S. S. Sicut idem Apostolus dicit. Ro. s. Charitas Dei diffusi est in cordibus nostris per. S. S.qui datus est nobis. Non ergo quisqua gloriari det ex operibus inqua suis, quς per donum Dei ciet, cum ipse dilectio in eo bonum operatur. Quid ergo elegit