장음표시 사용
301쪽
& intelligendo, meIiores surrius, ita etiam deinonibus bene atque honeste vivendo meliores esse debemus,ob hoc enim & prouidentia diuinaeis, quibus nos constat esse potiores, data sunt qiurdam potiora corporum munerar ut illud quo eis preteminemus, etiami sto modo nobis commendaretur multo maiore cura excolendum esse,quam corpus, ipsamque excellentiam corporalem, quam d mones hahere nossemus, prae bonitate vitae qua illis anteponimur, contemnere disceremus, habituri & nos immortalitatem corporum, non quam s uppliciorum qiernitas torqueat, sed quam puritas pr cedat animorum.
O a I. AN demones sint internuncii inter Angelos & homines, ut per ipsos homines acquirant beneuolentiam, siue displicentia cum Angelis, tanquam nostri mediatores inter nos& Angelos . RESPON. His enim demonibus, sancti Angeli coelestis habitationis, siue sede , siue dominationes,sive principatus, sue pote
states, amici esse omnino non postlint, a quibus tam longe absunt animi assectione, quam longe absunt a virtutibus vitia,& a bonitate malitia: & ideo cum non si amicitia inter eos, nec demcnes sunt internunc ij, nec interpretes inter homines & Angelos, pr . pter suos pessimos, ac turpissimos mores. Et ideo si ad beneuolen. tiam Angelorum Venire volumus, no per medietatem demonum,
veniendum est,sed per bonae voluntatis similitudinem,quacu illis sumus,& cum illis vi uim us, & cum illis Deum quem colunt: colimus,& si eos carnalibus oculis videre non possumus, ex quo dici mus, quod male vivendo seiungimur ab illis, & non quia corporaliter habitamus in terra,& bene vivendo coniungimur illis.
finem honorem sanctis martyribus Christiani veri impendiit
RESPON. Non enim nos Christiani, sanctis martyrib. V. 27. templa, sacerdotia sacra,& sacrificia constituimus, tanquam Deo, quoniam non ipsi, sed Deus eorum nobis est Deus. Honoramus tamen memorias eorum, tanquam sanctorum hominum Dei, qui usque ad mortem s uorum corporum, pro veritate certarunt,Vt Vera
302쪽
teligio innotesceret falsis religionibus fictisque conuictis. Numquam enina auditum est, quod ciim nostri iacerdotes offerunt sacrificia,qubd dicant. Oisero tibi sacrificium, Petre vel Pante, vel Cypriane, cum apud eorum memorias offeratur Deo, qui Sc homines & martyres eos fecit, ct sanctis suis Angelis coelesti honore sociauit,ut ea celebritate,& Deo vero de victorijs illorum gratias agamus,& nos ad imitationem talium coronarum, atque palmarum eodem in orato in auxilium,ex eorum memorie renouatione ad- hortemur. Quaecunque igitur adhibentur religiolorum obsequia in martyrum loris ornamenta sunt memoriarum non sacra, vel sacrificia mortuorum tamquam Deorum, quia uni Deo tantum es licitum sacrificare is
AN perturbationes, siue pastiones, siue affectiones, quae in animo hominum solent accidere,cum eis aliquid occurrit ictum vel triste, cadant in sapientem,vel non. R Espo N. Fuerunt duae opiniones unaPlatonicorum,alidi De Claura Stoicorum. Platonici dixerunt,& etiam Peripatetici, quod pas tale Dei. siones tales possunt in sapientem cadere, sed sapiens tenet eas ratio lib. s.c. mi subiectas,& mens eis dominptur, & redigit eas, ad modum ne- ct s. necellarium: Stoici vero nolunt ullo modo tales affectiones ins pientem cadere, ad eo quod si quis turbatur,Vel aliquo timore comcutiatur, non possit dici sapiens. Atque isti Philosophi contrariantur potius vernis,quiam re ipse,quod manifestatur ex tali exemplo, nam Aulus Gelius narrat, se nauigalle cum quodam Philosopho Stoico, sed cum accidisset turbationem maximam maris concitari,
Philosophus ille vi timoris expalluit, sed sedata postmodum tempestate Aulus Gelius gratia discendi interrogauit ipsiim Philoso- Αphum quae nam illa ratio esset pauoris sui ὶ At Philosophus traxit de Sarcinula sua, Stoici epicteti librum, in quo erant scripta, quae conueniebant decretis Zenonis & Chrisippi principum Stoicori in eo libro erat, quod Stoici volunt,quod animi visa, quae appellat
plianrasas, nec in potellate est utrum &quando incidant animo. veniant ex terribilibus frebus, necelle est etiam sapientis animu moueant: ita ut paulisper, vel pauescat m rea,vel tristitia contrahatur: tanquam his passionibus prquenienti b. mentis rationis ost,
303쪽
cium: nec ideo tamen in mente fieri opinionem mali, nec appro- bari ista. eisque consentiri,ex quo ponunt differentiam inter stul- . tum & sapiente, stultus animo & mente consentit& cedit his passionibus sapiens vero,quamuis ab eis concutiatur & necessitate patiatur, retinet tamen mentis sententiam stabilem & inconcustam, unde qui bene considerat istoru opiniones quasi inter se nihil disserunt cum utrique mentem rationemque sapientis ab earum dominatione defendunt, nostra vero christiana erudi tio, ipsam mentem subiicit regendam &iuuanda, mentique passiones ita moderan das,atque y enandas,ut in usum iustitiae conuertantur. Denique in disciplina Christiana, non tam qua ritur, utrum pius animus irascatur: sed quare irascatur: nec virum sit tristis: sed unde sit tristis: nec utrum timeat, sed quid timeat: Irasci enim peccanti, ut corrigatur, contristari pro amicto,ut liberetur, timere pericli nil ne pereat nescio utrum quisquam sana consideratione reprehendat.
λ μ Isericordia quid sit inuestigatur.
Eod. lib. O R E s p O N . Quid est autem misericordia, nisi alienae mus. feriae quaedam in nostro corde compassio, qua utique si possimus, subuenire compellimur. Seruit autem motus iste rationi, quando ita praebetur misericordia, ut iustitia conseruetur,siue cum indigeti tribuitur, siue quum ignoscitur poenitenti.
AN Angelis conueniant istet animi passiones,& si non re, salte
ex genere loquutionis. Irod. lib. R E s vo N. Sancti enim Angeli, quum & sine ira puniat, quos accipiunt eterna Dei lege puniendos,& miseris, sine miseriet compassione subueniant,& periclitantibus eis,quos diliguli sine tim re opitulentur, tamen istarum nomina passionum consuetudine locutionis humanae,etiam in eos usurpantur, propter quandam ope rum similitudinem, non propter affectionum infirmitatem, sicut ipse Deus secundum scripturas irascitur, nec tamen ulla passione turbatur. Hoc enim verbum vindictet usurpauit effectus, non illius turbulentus affectus.
304쪽
Quid & quantum demones cognouerunt de Christo,& in quota disserat scietitia eorum ascientia sanctorum Angelorum. , R ps p o s. Ipsi autem dei nones etiam hoc ita sςiunt,ut eidem eoddomino infirmitate carnis indutodixerint. Quid nobis re tibi I c. asu Nazarene, Venisti an te tempus perdere nos i Vnde dicimus, q,
tantum eis innotuit de Christo, quantum ipse voluit, tantum autevoluit,quantum opportuit, sed sic in notuit non sicut Angelis sanctis, qui perfruuntur participata eius eternitate secundum id quod Dei verbum est, sed sicut eis te irendis innotescendum sui si ex quorum tyrranica potestate fuerat ii ratulus praedestinatos, innotuit ergo demonibus, non per id quod est vita eterna &lumen incommutabile, quod illuminat pios, id est secundum quod est Dei vel bum cui vivendo per fidem, quae in illo est corda mundantur, sed per quaedam temporalia sue virtutis effecta,& occultatissim signa praetentiς,quq Angelicis sensibus, etiam malignorum spirituum, potius quam infirmitati hominum, possent esse conspicua. D nique quando ea paululum supprimenda iudicauit, & aliquanto
altius latuit: Dubitavit de illo demonum princeps,ς'mque tens uit,an Christus esset explorans, quantum se tentari ipse permitit, ut hominem quem gerebat,ad nostret imitationis exemplum temperaret, dc ex his quae diximus facile dignoscitur differentia inter scientiam Angelorum & demonum, nam sancta Angeli cognoscat in verbo causas rerum mutabilium,& temporalium, principales quidem causas conspiciunt in verbo, per quod actus est mundus, quibus causis qusdam probatur, qu dam reprobantur, & cun ordinantur, & ideo, nunquam falluntur, demones vero non ternas temporum causas de quodammodo Cardinales in Dei sapiemtia contemplantur, sed quorundam signorum nobis occultorum, maiore experientia, multo plura quam homines sutura persi, ciunt. Dispositiones quoque suas aliquando prςnuntiant, & ideos pe falluntur, quia coniectant ista mutabilia, mutabilibus cai sis , quod sancti Angeli non faciunt,cum ipsi aeternis causis & ce
tissimis & immutabilibus Dei legibus in verbo visis pretnuncienti lib.
305쪽
'A N Platonici teneant beatitudinem esse soli vero Deo inhaere re, sicuti nos Christiani tenemus. ne tini, Rhspo N. Non est nobis vlliis cossietiis cum philoso his Plarate Dei. tonici de obiecto beatitudinis nam Plotimas explanas senium Pi lib. i o. tonis asserit animam nostram non aliunde elle beatam quam o ea. 1.3. lecto quodam luminis intelligibili, quod Deus est,quod lumem ipsi anima tibnest, sed ab ipso est credita, ita di nos dicimus, quδd bonum nostrum de cuius hne inter multos philosophos est magna
controuersia, nullum aliud est, quam illi cohaerere,& in hoc mun-Ho eum ex toto corde & tori a rima & tota mente diligere, ut st hanc vitam, adhqreamus De re eo fruamur vi beati unus. Lieet nobiseum hoc senserint, tamen adorauerunt creaturam, di es sacrificauerunt, quia cum cognouis Ient Deum non sicu t Deum glori-ificauerunt.
AN vni seli Deo sit sacrifieatidum. quo fine vult sibi Deus seri sacrificia. Eod. lib. R E ss o N . Quis unquam sacrificandum censuit. nisi ei que cap. . s. Deum,aut sciuit, aut putauit aut finxit ' Quam porro antiquus 6. . sit in sacrificando Dei cultus, Duo illi fratres Cayn,& Abel, satis indicant, quorum maioris Deus reprobauit sacrificium, minoris aspexit. Et non est credendum,quδd Deus requirat sibi sacrifie ri,quia his rebus corporalibus indigeat. Non enim Deus indiget, non solurn pecore, vel alijs rebus terrenis, sed nec nostra iustitia. a. t 1. Dicente propheta, bonorum meoriim non eges, immo tenedum est, totum quod recte colitur Deus, homini prodeste, & non Deo.
Neque enim sonti se quisquam dixerit profuille si biberit, aut lucis,iderit, illi igitur antiqui patres qui pecora sacrificabant, hoc agebant,ut inli erent Deo talia enim sacrificia, hoc significant,sacrificium enim vili bile inuisibilis sacrificii sacramentum idest si Guni signum est, illa enim sacrificia ficta per re, corporales significant sacrificium quod vere a nobis requirit Deus pro utilitate animae nostret, videlicet cor contritum & humiliatum, de quo pro- pheta
306쪽
pheta sacrifici; in Deo spiritus contribulatus dici proinde verum
Lacrificium est omne opus quod agitur,ut sancta societate inii reamus Deo, relatum Icilicet ad illum finem boni quo vermi ter beatielle possimus. Vnde de ipsi misericordia qua homini subuenit ut si propter Deum non fit, non est sactificium. Et si enim ab homine fit vel ostertur tamen sacrificium res diuina est ita ut hoc quoque vocabulo id latini veteres appeslaucrunt. Vnde ipse homo Dei nomini consecratus de Deo deuotus , inquantum mundo moritur, ut Deo vivat, sacrificium est. Nam dc hoc ad miseri- corcliam pertinet, quam quisque in seipsum facit , Propire scripturu est. Miterere animae tuet placens Deo. Cum etiam castigamus corpus in iesun ijs, J eteris amictionibus propter Deum,& Vt fugiamus peccata, tus secimus sacrificium, de quo Paulus di nubsecro vos per misericordiam Dei 3cc. Cum igitur vera sacrificia opera sint misericordiae siue in nos ipsos siue in Eximos
Ouae reseruntur gd Deum, opera vero misericordiae, non ob aliud
nant nisi ut a mimria liberemur,ac per hoc ut beati simus, quae beatitudo non fit nisi Dei ad hi sione, profecto essicitur, ut uniuersas cietas sanctorum otis ratur Deo per S cerdotem magnum, id eth Chi istum,qui etiam seipsum obtulit in p*ssione pronobis, ut tali capitis, corpus essemus fim serina serui. Hanc. n. serina obtulit,in
hac oblatus est, in hac Sacerdos, in hac sacrificium est. Multi enim dicit Paulus summus unum corpus in Christo singuli autem in alterius mbra, habentes dona diuersia secundum fraxiam qu*data est nobis, Hoc est sacrificium christianoru, multi ynu corpus sumus in Christo, quod etiam sacramento est ris fidςlibus noto frequentat ecclesia,ubi ei demonstratur,quod in ea obia sene qua offert, ipsa osseratur. Et ideo merito Angeli Sancti nolunt nos sibi sacrificare, sed ei tantum,cuius de ipsi nobiscum sacrificium se este nouerunt, Christus secundum formam serui se obtulit Deo ut d ceret soli Dei sacrificari oportere.
A N miracula faciat Deus per sanctos suos Angelos, siue quocu-que modo & quo fine,&cum sit ipse Deus inuisibilis quom do se pristiti t visibilem. RESPON. Non sunt audimissi, qWi Deum inuisibilem visibilia
307쪽
Ita miracula operari negant nam creauit mudum visibilem, & hoe est maius miraculum. Quidquid enim fion h oc mundo mirabile profecto minus est,qu&m totus hic mundus, idest coelum, de te rao omnia que in eis sunt, qui certe Deus secit, sic etiam omni miraculo, quod fit per hominem, maius miraculum est, homo. Qu cumque igitur miracula siue per Angelos, siue quocumque modo, ita diuinitus fiuiar, ut Dei unius in quo solo beata vita est, cultum religionemque commendent ea vere ab eis, vel per eos,qui nos secundu veritate pietateq; diligunt, fieri Deo ipso in illis operate credendum est. Quod autem Deus se pr stitit visibilem illis antiquis patribus, no in illa natura qua deus est, se pr stitit, sed sicut sonus,
quo auditur selitentia in silentio intelligentie constituta non est, hoc quod ipsa, ita & speties, qua visus est Deus, in natura inuisibilicostitutus, n5 erat quodipse. Verumtame ipse in eadem specie corporali videbatur, sicut illa sententia in ipso sono vocis auditur, nec illi ignorabant inuisibilem Deum in specie corporali nequaquam se polle videre: Loquebatur enim cum Moyse, & tamen in ipsa loquutione dicebat, Moyses, ostende mihi temetipsum scienter vivi dea te non ergo Moyses videbat eum in propria serma, quia non postulasset visionem eius.
QVare,Deus in demonibus permisit aliquam potestate in Dei
ciuitatem, aliquando ad eam tentandam. R E s P o N. Moderatis autem prςfinitisque temporibus, etiam
potestas permissa demonibus est, ut hominibus quos possidet excitatis, inimicitias aduersus Dei ciuitatem tyrranice exerceant, sibiaque sacrificia, non solum ab offerentibus sumant, & a volentibus expetant verum etia ab inuitis Persequendo violenter extorqueat, non lotum perniciosa non est, sed etiam utilis inuenitur ecclesiae, ut martyrum numerus impleatur, quos ciuitas Dei tanto clariores,& honoratiores ciues habet, quanto sertius aduersus impietatem potestatum etiam usque ad sanguinem certant,& vincunt hanc potestatem aeream fideles athletae exorciZando, non placando,& orado Deum. Non enim vincit aut subiugat aliquem ipse lyabolus, nisi societate peccati ,& quia purgatio peccatoru facta est, per Christum oblatum in cruce ideo vincunt in nomine Christi potestates aereas cuius sacrificio purgati sunt a peccatis,
308쪽
U Ex Lib. De Civitate Dei. I 3 1
AN Sanctissima Trinitas, videlicet Pater Se Filius, &Spiritus
Sanctus debeant nominari tria principia.R E sp o N. Philosophi cum loquuntur & maxime Platonici, qui posuerunt Deum patrem & Deum filium idest paternam mentem de Spiritu S. parum aut nihil loquuti sunt, cum ergo loquuntur de his personis, nominant principia, quia ipsi non timent offendere aures religiosarum mentium. Nobis autem ad certam regulam loqui fas est, ne verborum licent ia, etiam de rebus quae his significantur, impiam gignat opinionem. Non itaque nos cum de Deo loquimur dicimus duo, vel tria principia, sicut nec dicimus duos, vel tres Deos, nec etiam dicimus quod fabelliani dicunt, videlicet eundem uile patrem, qui est& filius, de eundem esse Spiri- ritum. S. qui est &pater,& filius, sed dicimus patrem esse fili, patrem de filium esse patris silium,& patris,dc filij Spiritum. S. nec patrem elle nec filium. Et non ideo dicimus tria principia, sed unum principium,&Vnorantum principio nos purgari, quamuis apud
illos philosophos pluraliter sint dicta principia.
N sentissima Trinitas sit simplex, vel compositum bonum,&-- si simplex, quare sit. REsPON. Est enim Deus simplux solum bonum, &ob hoc etiam solum incommutabile. Ab hoc bono simplici, creata sunt omnia bona. sed non simplicia,&ob hoc mutabilia, creata dico,&facta, de non genita. Quia quod de simplici bono genitum est, pariter simplex est. Et hoc est, quod illud de quo genitum est, quae duo patrem & filium dicimus, &utrumque hoc cum Spiritu Sancto unus est Deus , qui Spiritus patris, & filii, Spiritus Samctus propria nominatione dicitur'. Alius est enim pater a filio Se si lius a patre,&Spiritus S. a patre&filio alius, de non aliud est. Et ideo pater est bonum simplex, sic filius, sic Spiritus. S. & ista tria unum bonum simplex quia Vnus Deus, & non tres Dij, quia& filius qui genitus est, est illud de quo genitus est, & Spiritus S qui apse, filioq; lcedit est, illud ide quatu ad substatia a quibuslcedit, iste eod. lib.
309쪽
Istae enim personae diuinae dicuntur bonum simplex, quantum ad id 'iu bd habent,idest quantum ad elle iubstantiale, & non quantuvna refertur ad alteram, id est quatenus, quod pater resertur ad filium,3c filius ad patrem & Spiritus Sanctus ad patrem S filium. Non enim est de istis diuinis personis, quantum ad esse substa tiale, sicuti est de aliqua creatura, utputa de vase, quod in se habet liqu'rem, vel de corpore, quod in se habet colorem, vel de aere,qui in se habet lucem,uci de aninia q in se habet scientiam, nihil enim horum est id quod habet. Nam vas non est liquor, nec corpus color, nec aer lux, nec anima scientia, Et ideo pollunt his rebus priuari in alias qualitates mutari,quapropter sunt bona composita. sic mutabilia, sed pater& filius & Spiritus Sanctus, non sic, nain patet exclusa relationς est id quod habet, sic filius. sic spiritus, si habet vitam est etiam ipsa vita, si habet bonitatem est etiam ipsa bonitas ideo est bonum sivi lexβ dicitur natura simplex, quia non habet aliquid, quod pollisa mittere, nec aliud est habens . de aliud quod habet, nec aliud est in eis qualitas,& aliud substatia, nec ali rum participatione, vel diuina,vel capientia, vel beata sunt, & licet pater sit sapiens, filius similiter,&Spiritus Sanctus, tamen no tres sapientes, sed unus sapiens, una sapientia, quia licet sint tres Peas
AN mundus possit esse sine Dei cognitione, vel nobis esset notus si non haDeret esse. R E s ii O N. Deus mundum secit. non aliquid nesciens secit, quod nec de quolibet homine artifice recte dici potest, porro si
sciens fecit omnia, ea Vtique secit quae nouerat, ex quo occurrit animo, quiddam mirum, sed tarne veru, quod iste mundus nobis notus este no posset,nisi ellet, Deo aute niti notus estet, elle no poliet.
V AE S T. CCCCXXXVI. AN Angeli omnes, idest tam qui permanserunt, quὶm illi, qui
ceciderunt suerint creati beati vel non. Ratio qua siti est, quia lux suerunt tant, qua do facti sunt, Ac est illa lux de qua dixi t Mopse &fas ita est lux, ergo non erant tenebri, sed quia vera beati tu lo
310쪽
non daturnis sit aeterna,&qubd matur ab eis, qui ea fruuntur, 'st in aeternum permansura. ideo Angeli, qui ceciderunt, vel non sunt creati beati, quia non permanserunt eternaliter in beatitudi- ne, vel si creati sunt beati, datur aliqua beatitudo, quae non esteterna,&non scitur in eternum permansura, ideo merito a nobis quaeritur. R E s p o N. Certum est, qubd vera,& persem beatitudo estici Eod. lib. tur ex his duobus, videlicet & fruitione Dei incommutabilis, &P c. ii. iast talis stultio sine ulla molestia. Alterum est,qubd ab eo, qui frui 1 3. itur matur cerib, & sine ullo error e ternaliter permans 'ru in illa fruitione: Sc talem beatitudinem habere Angelos bonos pia fide credimus,& hanc met Angelos malos non hab ille antequi specinvent, antequam illa luce, sua prauitate, idest nescientes an te velant essent casuri,vel perseueraturi priuarentur,cosequenti ratione colligimus: habu ille tamen aliquam, & si non praesciam beatitudine, si vitam egerunt ante peccatum, idest si data fuit aliqua mota inter eorum creationem Sc peccattim, profecto crededi sunt: Angeli vero boni stati ira, ut creati sunt persectam beatitudinem habuerunt, quia fuerunt certi de illa, quod ellent in sternum in ea permat
suri, sed dices ergo creati sunt Angeli in quales, & qui permans runt &qui ceciderunt,&hoc admittere est durum, ted videtur potius dicendum, qubd fuerint creati quales, idest squalis talicitatis in illo principio suae creationis, in qua talici tute &veritate aliqui noluerunt permanere sicut dicitur de diabolo, quod ab initio homicida erat & in veritate non stetit,ab initio dicitur pec ile diabolum,quia suit primus, qui peccauit, ct ab eius super Dia coeperit esse peccatu at qui vero permanserunt, sed qui permanserunt post ruinam,& casum aliorum, certificati sunt de sua sempiterna talicitare,quam certitudinem an tenestiebant, &ideo ante erant beati,
sed non perficte beati, nisi post talem certitudinem: ex quo colli-fitur este gradus in beatitudine, videlicet qubdaliqui possint dici rati, licet non sint certi de illa a n semper sint polles luri eam, ut de primo homine Adaia, it ici tur, licebatur beatus dum erat in Paradiso aute peccatum, licet nestiret certitudinem suae beatitudinis. Dicuntur & iusti in hac vita beati, licet sint incerti,an sint perseueraturi in illa iustitia usque in finem. Nemo enim sine Dei reuelati ne certus est de sua perseuerantia in bono,& ideo etiam dantur gradus beatitudinis,quae ab hominibus iustis habetur in hoc niundo,