장음표시 사용
331쪽
secundum naturae Qq potentiam, quia & ipsa angelica creatura est, licet proprio sit vitio maligna niti quod ille permiserit, cuius
iudicia occillia sunt multa, iniusta nulla. Nec sane demones naturas creant, si aliquid tale faciunt, de quibus factis ista vertitur quat et' stio, sed spetietenus, quae a vero Deo sunt creata, comutant, ut videantur esse quod non sunt. Non itaque solum animum,sed nec corpus quidem ulla ratione crediderim demonum arte vel potesta. i te, in membra, vel lineamenta bestialia Veraciter posse conuerti, sed phantasticum hominis,quod etiam cogitando siue senniando per rerum innumerabilia genera variatur,& cu corpus non sit,corporum tamen similes mira celebritate formas capi si sopitis aut oppresis corporeis hominis sensibus, sed aliorum sensuum nescio. 11 . quo ineffabili modo figura corporea polle produci, ita ut corporea ipsa hominum,alicubi iaceat viventia quidem, sed multo grauius,atque vehementius quam Anno suis lensibus obseratis: Phili rasticum autem illud veluti corporatum, in alicuius animalis eiu-gie appareax sensibus alienis, talisque etiam sibi homo esse videatur, sicut talis sibi videri posset, in somnis,& portare onera,quq Onera si vera sunt corporea portantur a demonibus, ut illudatur homi, nibus, partim Vera corpora onerum partim iumetorum falsa ce , nentibus. Nam quidam nomine Praestantius, patri suo contigisse indicabat, ut venenum illud per caseum in domo sua sumeret,&iaceret in lecto suo quasi dormiens, qui tame nullo modo poterat excitari, post aliquot autem dies eum velut euigilalle dicebat, &3 quasi somnia narratia, quae pallas e si aballum se scilicet factum, nonam inter alia iumenta baiulasse militibus, quae dicitur retia eo quod ad retia deportabatur. Quod ita ut narrauit, sa, tum ' V suisse compertum est, quae tamen ei sua somnia Videbantur.
Locus meretricum quare dicatur lupanar
RESPON. Meretrices enim antiquitus vocabantur lupae, S c D unde etiam nunc turpia loca earum lupanaria nuncupantur.
ROMA quo tempore iudeor um condita str i
332쪽
R E s p o N . Tempore quo Roma condita est populius itas Eod. Rhabebat in terra promissionis annos septingentos decem &octo: eap. ii ex quibus M. pertinent ad Iesum naue deinde ad tempus 'iudicutrecenti viginti nouem,ex quo autem ibi reges esse CCeperant, anni . . . . . erant trecenti 6 2.de rex tunc erat in Iuda, cuius nome erat Aesia1
vel sicut alij computant,qui ei successit Ezechias,quem quide concstat optimum&piissimum regem Romuli regnasse temporibus, in ea vero his temporibus Hesraici populi patie, quς appellabat Israel regnare coeperat Oseq. .
QVot sunt Sybill , & quid prophetauerint de Christo, saltem
erithrea, Vel cumana, ut magis quidam putant. i iREsro N. Agustinus tantum duas hic nominat scilicet Sybil Eod. lib. lam Erithream & Cumanam, dicit tamen secundum Varronem cap. 23. p ures esse,& que sunt Viues in suis commetariis nominat: prima Sybilla filii Persica, hanc aliqui nominat Caldςam alij Hebr am, proprium eius nomen Sambecha, nata in ciuitate Noe, prope ma re rubrum sita,& hec a . libros edidit de vatici nij s Christi,&de eius aduentu . Secunda fuit Lubica. Tertia fuit Delphica. Quarta Cumea in Italia, et hanc quidam Italicam nuncupant. Quinta Erithrea, et Lactan tius dicit in Babylone nata esse. Sexta Samia, et dicta suo nomine Philo. Septima Cumana nomine Amalthea. Octaua Hellespontiaca in Agro Troiano nata Vico Marmisso circa oppidum Gergetium. Nona Phrigia, que vav cinata sit Ancyre. Decima Tyburs nomine Albuneta, que Jburi colitur, Ut Dca. Has Sy billas tradit.Varro, feruntur, et aliq nonnullς, ut Colophinniaquς dicta est Lampusia,Calchante nata, Sybilla Elissa, et Cassandra Priami filia, quae ruinam patriae cecinisse dicitur,et dedisse responsa considentibus, et qui Epirotica Sybilla Thesprotiς nata, et Thessalica Mantho Tirelue Thebani filia, posset et Sybilla diu Carmen iis Archas Euandri mater, et Fauna sitici Fauni regis si ror et coniunx . Dubitauit Didius Grammaticus, an Sopho Sybilla fuerit, sed quae fuerit, quae carminibus fata Romana cecinit requisiuit Varro, sed multi Cumanam putant, versus quida de Chimsto vaticinantes sunt hi.
333쪽
Iesus cape lite fiιiunt. Iudicis sigiωπ tellus sulare madescet. E coelo rex adueniet per secla futurus iii Scilicet in concm prasens, ut indicet orbem. Unde Deum cernent incredulus atque fidelis. cessum cum sanctis Eui iam termino in ipso. Sic anima cum carae aderunt, quas taedicet ipse.
za AE tircum iacet inculos densis Bet vepribus orbis Rei cient simulacra viri cuncta quoque ga Tam Exuret terro ignis pontum polumi . Inquirens tetri portau Gringet auerni. Sanitorum sed enim cunctae lux libera eam. Tradetur suntes sterra flamma cremabit. Occultos actus retegens, turic quisque loquetur. Secreta atque Deus referabit pectora luci.
Tune erit cr luctus, stride it dentibus omnes Eripitur solis iubar, chorus interit astris. Soluetur coelum lunaris splendor abibit. De ciet colles miles extollet ab imo. Non erit in rebus hominum, sublime vel altum Iam aequantur campis, montes ct caerula ponti. Omnia cessabunt, testas confracta peribit. Sic pariter fontes torrentur, summaq, igni. Et tuba tunc sonitum trisem demιttet ab alto, Orbe gemens per sicinus, miserum, Narios' laborea Tartareum chaos, monstrabit terra dehiscem Et coram hic domino, reges si sentur ad Nm s. Decidet e caelis, ignis , O sulphuris annis.
HLactantius quaedam vaticinia de Christo per Sybillam susta, ibcet non exprimat quae silerit, & ipse inserit suo operi, & sunt hec. In manus iniquas infidelium postea veniet,&dabunt Deo Alapas manibus incestism impurato ore expuent venenatos spinos. Dabit vero ad verbera simpliciter, sanctum dorsum, & colaphos accipiens tacebit, ne quis agnoscar, quod verbum, vel unde venit, ut inferis loquatur& corona spinea coronetur.UAd cibum autem fel,&ad sitim acetum dederunt, inhospitalitate hanc monstrabucmensam.
334쪽
mensam,ipsa enim insipiens gens tuum Deum non intellixisti, tu dentem mortalium mentibus, sed&spinis coronasti,& horridum fel miscuisti. Templi vero velum sci nitetur,&medio die nox erit tenebrosa, nimis in tribus horis:& morte morietat trib.diebuς stano suscepto & tunc ab inferis regressus ad lucem l tam veniet, piru
a philosophorum sit antiquior scientia nostra sacra & ipla prophetia an nostra scientia sacra stantiquior scientia
philosophorum. 'IRhspo N. uando notitia scripturae nostrorum prophetara Eo.s .igkre ad oes gentes iam peruenerat philosophi gentiu non tu erant, c. 37. sciqui etiam nomine vocaretire,quoa coepit a Samio Pytagora, qui eo tempore quo iudςorum soluta est captiuitas coepit excellere atq;cognosci ..Multo ergo magis coeteri philosophi postlphetas reperi utur suisse. le Socrate legitur in chrotricis,qui fuit celeberrumis philosophus post Eseram inuenitursiisse, non multo post Plato et banatus est, si aut dicas ' fuerunt qui non vocabatur philosophi.sed . es iii sapietes, ut Thales milesius Anaxagoras Anaximader Anaximenes de nonnulli alij necisti fuerutante prophetas, cum Thales primus horum tepore Romuli quo byphetia nostra ia in culmine erat, larere inceperat, si ergo aliqui sapientes priores nostris prophetis inventu tur, utiq; erunt illi Theologi poete videlicet Orpheus, Linus Museus,&s quis alius fuit apud graecos, sed nec isti antecesserunt nostrum Theologii Moysem. Dices iterum in AEgypto ante Mo sena fimqtuedam sapientia, quia dicitur U Moules eruditus erat Exo. a. Omni sapientia AEgyptior ii, sed dico quod nec haec sapientia AEgyptiorum sui tantiquior doctrina nostrorum prophetarum, quia Abraam qui erat ante, fuit propheta, in AEgypto enim antequa Isis Inachi filia squae prima regnare pri argivis, quando Abrahae iani
nepotes reperiuntur exorti non erat sapientia alicuius valoris, sed per ipsam aucta est &ideo tamquam deam colendam putauerusi
erunt post modiun etiam ante Noe dc Enoch s eptimus ab Adae qui & ipsi prophetauerunt. Noὁ praedixit diluvium. Enoch v ro ner Iudam in sua canonica propheta praedicatur, licet in canone librorum serustorum non sit sua prophetia,& mirum est a sacra
335쪽
scriptura canonica aciducantur multi in testimonium cu non sint Iudae. r. an canone,ut scripta Istius Enoch ab Apostolo Iuda citatur. Et seri pia Samaelis,Nathan, &Gad prophetarum,citantur I. Paral. c.vinci tamen nulli horum sunt in canone, D unde prouenit hoc 3 L cet causa huius dubij principalis me lateat. Attamen dico duo, unum est, quod ideo non proponuntur in canone,quia reprobetur auctoritas istorum hominum,qui Deo Diacuerunt, sed quia ex amtiquitate nimia, suspecta habenturan. mit sua. Alterum est, quod sua dicta partim erant ex reuelatione diuina,&ex dono prophe orolata, deluarc sunt quae a canonica scriptura citantur, parti histolica diligentia, & humana intelligentia prolata, & ideo non sunt posita in canone,quia non tota eorum scriptura ex reuelatio- De Citii- Marcus Varro in lib. de philosophia ponit 2SS.tate Dei. sectis,non quae essent,sed quae esse possent, ponendo aliquas diis lib. 19. rentias. Ex quo aduertendum est quatuor esse quaedam,qiue homic. l. 1. i. nes sins magi stro, sine ullo doctrinae adminicusso, sine industria, vel arte vivendi, quae virtus dicitur, S proculdubio discitur, vellet naturaliter arpetunt, aut voluptatem qua delectabiliter mouetu corporis sensus, aut quietem, qua fit ut nullam molestiam quisq;
corporis patiatur,aut Vtranque quam tamen Vno nomIne Voluptatis Epicurus appellat,aut uniuersaliter prima naturae, in quibus, N. I l . hςc sunt & alia, vel in corpore, ut membrorum integritas & salus atq; incolumitas eius,vel in animo,Vt sunt ea,quq Vel parua,vel imgna hominum reperiuntur ingenijs. Haec igitur quatuor. i.voluptas,quies, Vtrunq; prima naturae, ita sunt in nobis, ut vel virtus,
quam postea doctrina inserit, re haec appetenda sit, aut ista propter virtutem,au tutraq;ppseipsa,&sic Pp i stas differentias fiunti a. seM. Declaremus unum,ut cqtera intelligantur, voluptas cor pori aut virtuti subditur, aut praefertur, aut iungitur, si subditur voluptas est propter virtutem, idest utitur voluptate, verbi gratia
ad procreandos filios, ut ex multitudine filiorum ampliet patria &sic illa adiuuet, de sic una secta, si praesertur voluptas propter seime r . ne prophetica dictata fuit
336쪽
asam tunc appetitur, dc virtus tunc est propter ad implendam v luptatem, quae vita est nimis deformis, & sic alia secta. Si vero iumguntur, videlicet voluptas Ac virtus, tunc neutra earum est psepter alteram, sed propter seipsas ambς appetuntur, dc sic tertia so-m: dicamus de hoc idem de aliis tribus, hoc modo triplicentur, deiicerunt'i a. illi; vero I 2.se uaddatur hςc differentia, scilicet soraalitas, quia quidam his utuntur propter se tantum, quidam propter locium etiam, cui debent velle, quod sibi, de sic duplicando fiunt a . ista postmodum 2 . adhibita alia differentia nouorum academicorum, quidam enim sunt, qui defendunt suam sectam,ut certam quidam ut in certam verisimilem tamen de sic duplicando fiunt 8. Rursus istae 8. possunt duplicari alia differentia,videlicet quia quidam eas sinuuntur habitu coeterorum philosophorii, quidam habitu cynicorum,dc sic fiunt 9 6. Rursus quia unusquis que istas 96 potest sectari aut ut ociosam desigat vitam, sicut faciuthi qui tantummodo studi j s doctrinae vacare volueru nt, aut nego ciosam vitam: sicut hi qui cum philosophantur tamen administratione reipublicae, regendisque rebus humanis occupatissimi sit .
runt,aut ex utroque genere temperatam, sicut hi qui partim er ditio octo, partim necessario negocio, alternantia vitae suae tempora tribuerunt, de sic triplicando eas fiunt 188. sed quia istς 188. nullam inserunt quaestionem desectando summo bono, ideo ne
sectς vere vocandae sunt, unde ad I 2. primas tantum est reuertendum, in quibus quaeritur quid sit bonum hominis, quo assecuto. sit beatus, sed cum iste i 2. surgant ex illis primis quatuor tripli
cando ad quatuor tandem etiam est reuertendum, , cum istarum, quatuor una videlicet prima nature contineat in se,& voluptatem, dc quietem,ideo ad tres tantum reducendae sunt videlicet ad voluptatem dc quietem dc ad prima naturae, & ex his tribus quaerenduest que sit verior dicit igitur Varro,qubd cum homo constet ex anima dc corpore, & summum bonum hominis quo fit beatus ex utriusque rei bonis, animae scilicet de corporis constare debet. Ac per hoc prima illa naturae propter seipsa esse appetenda exi stimat,
ipsamque virtutem quam doctrina inserit, velut artem vivendi, quae in anime bonis est,excelletntissimum bonum. Quapropter ea dem virtus, idest ars agendae vitae, cum acceperit prima naturae,quet sine illa erant, sed in erant etiam,qn eis doctrina adhuc deerat, Otapp seipsam appetit, simul. etiam seipsam, omnibusq; simul &s
337쪽
ipsa utitur, eo fine ut omnibus delectetur atque perfruarii si magis minusque ut quoque inter se maiora atque minora sint, tame omnibus gaudens,& quaedam minora si necestitas postulat, propter maiora vel adipiscenda vel tenenda contenens omnium autem bonorum vel animi, ves corporis nihil sibi virtus omnino praeponit. Haec enim bene utitur& teipsa,&cceteris quae hominem faciunt beatum bonis,ubi vero ipsi non est quamlibet multa sint bona, eius sunt, cuius sunt, ac per hoc nec eius bona dicenda sunt,cui male utenti, utilia esIe non pollunt. Haec ergo vita hominis, quae vim tu te,' alijs animi ct corporis bonis, sine quibus virtus este non potest frui tur, beata esse dicitur, si vero S alijs sine quibus este virtus potest vel ullis,vel pluribus, beatior, si autem prorsus omnibus, ut nullum omnino bovum destives animi vel corporis, beatissima. Non enim hos eii vita, lubit virtus quoniam non omnis vita, sed sapiens vita virtus est,& tamen qualiscumque vita, sine ulla virtute potest elle, virtus vero sine ulla vita, non potest esse. Haec sunt quae Varro sentit de beata vita, sed nos christiani no ponimus, vita beatam in hac mortali vita, sed dicimus summum bonum, viti qterinnam es Ie dc summum malum aeternam mortem elle: propter illam proinde adipiscendam istamque vitandam, recte nobis este vivendum, illi ergo qui putauerunt in ista vita fines malorum, de bono rum este, liue in corpore siue in anima, siue in utroque sue in virtute errauerunt, & ideo irridet eos veritas per prophetam dicentet Novit Dominus cogitationes hominum quoniam vanae sunt: dum enim homo est,in hac vita,& quantum ad animam & quantum ad corpus varijs miseriis subiacet ut experientia docet,& quomodo si miser est, erit beatus in corpore patitur infirmitates& frigus S c lor:& similia est in anima etiam iunt cocertationes contra carne ut faciat quandoque quod non velit, & quomodo beata Item non sunt verς virtutes nisi in quibus inest pietas vera,& pietas exercetur in miseros, non ergo nec ubi erit virilis statim erit beata vita. Taim
tum modo ergo in hac vita spe beati sumus, & non re, ideo dic Rom. s. bat Paulus his qui veras virtutes habebant i spe enim salui sacri sumus, spes autem quar Videtur non est spes, sicut ergo spe salvis, hi sumus, ita spe beati facti sumus . ..
338쪽
ra Lib. De Citiinite Dei. P Iso
Q V aEST. CCCCLXIX. QVannim pax omnibus hominibus sit dulcis, de amabilis, &
- quid sit ni R x's p o M. Tantum est enim pacis bonum, ut etiam in rebus Eod. lib. terrenis,atque mortalibus, nihil gratius soleat audiri tithil deiide- 19. e. 11rabilius concupisci nihil postremo possit melius inueniri. Sicut O Q. enim nemo est, qui gaudere nolit, ita nemo est,qui pacem habere onolit, etiam illi, qui bella gerunt, nam finis belli victoria est,& excosequenti pax. Et qui perturbare volunt pacem in qua sunt, non oderunt pacem, sed eam pro arbitrio suo cupiunt commutari. Non ergo ut sit pax nolunt, sed ut ea sit, quam volant. Et breuiter nemo est, qui non velit aliquam pacem, & coniurati, de latrones unam pacem dissipant & aliam sibi psis praeparant, pax itaque corporis est ordinata temperatura partium, pax animae irrationalis, ordinata requies appetitionum, pax animae rationalis, ordinata cognitionis actionisque consensio et pax corporis&anim , ordinata vita, & salus animantis: pax hominis mortialis,&Dei immortali ordinata in fide,sub erna lege obedientia, pax hominum ordinata concordia , pax domus ordinata in illi perandi atque obediendi concordia cohabitantium, pax civita itis,ordinata imperandi atque obediendi concordia ciuium, pax coelestis ciuitatis oris natissima,&concordissima societax Euendi Deo&inuicem in Deo, pax omnium rerum tranquillitas ordianis. Ordo est parium dispariumque rerum sua cuique loca tria buens dispositio, proinde miseri, inquantum miseri,utique in pace non sunt. Tranquillitate quidem ordinis carent ubi perturbatio nulla est. Veruntamen quia merito iusteque miseri sunt, in ea quoque ipsa sua miseria, pr ter ordinem tae non possunt.
ditio seruilis siue ipsa seruitus unde habuit originem. ' REsPON. Deusqnfecit holem fecit illud num irration, Fod uis Eum animalium, dum dixit dominamini piscibus maris de vola, V tili bus cilli, et non dominum ipsius hominis. Et ideo illi primi iusti homines,magis constituti sunt pastores pecorum quam resς
339쪽
Q , t excer. Tom. C.D. hominum,ut etiam sic insinuaret Deus,quid postularet ordo cre turarum,& quid exigat meritum pectatoriun i coditio quippe seruitutis iure intelligitur posita peccatori. Primus enim locus scrupturarum , i nominatur hec seruitus est quando Noe dixit, Ch naam fit seruus seritorum,& hoc ut vindicaret peccatum filij. Nomen itaque istud culpa meruit non natura , origo autem vocabuli seruorum in latina lingua,inde creditur ducta, quod hi qui iure belli, possent occidi a victoribus cum seruabantur, serui fiebant, a seruando appellari,quod etiam ipsum sine peccati merito non est. cum bellitin iustum non geratur nisi in vindictam peccati. Prima eroo seruitutis causa peccatum est, ut homo homini conditionis vluculo subderetur, quod non fit nisi Deo iudicante, apud quem non est iniquitas, &nouit diuersas poenas meritis distribuere delinquentium .
QI AEES T. CCCCLXXI. iAN Episcopatus sit nomen honoris, vel non & quis sit verus
episcopus re et nomine. R E sp o N. Qui episcopatu desiderat nil opus desiderat,im quit Paulus . Voluit enim exponere quid sit episcopatus, quaa normen est operis non honoris . Grecum est enim atque inde duinum vocabulum, quδd ille qui praeficitur eis quibus praeficitur, sepe intendir,curam eorum scilicet gerens. Latine superintendere pol- sumus dicere, ut intelligat non se esse episcopum, qui praeesse dii xerit, non prodesse.
J AEiS T. CCCCLXXII. AN secundum distinitione Scipionis Romana respublica se
rit vere respublica.Rt sp o N. Rem publicam sic distiniuit Scipio. Respublica res populi est, populus autem est coetus multitudinis. iuris consensu,&utilitatis communione sociatus . ius vero sine iustitia geri non potest. Quod enim iure fit, prosecto iuste fit. Quod autem fit imiuste, nec iure fieri potest. Non enim iura dicenda sunt vel puta da, iniqua hominum constituta. Deducetur ergo sic in Romana republica non fuit iustitia, nam iustitia est ea virtus, qiue sua cuiq;T distribuit
340쪽
. Ex Lib. De ciuitate et t. Isr
distribuit .Deo conuenit subdere homines per iustitiam,& Romani tollebant Deo homines,& demonibus subdebant, non erat e so in eis iustiti ubi vero non est iustitia, nec ibi est iuris conse sus,ubi non est iuris consensus, nec ibi est populus sociatus iuriscosensit,ubi vero no est talis populus nec respublica est: ergo a Pr moad ultimum, secundum istam diffinitionem Romana respu- blica non fuit vere respublica, si autem populus non isto, sed alio dissiniatur modo, vehat s dicatur, populus est coetus multitudinis rationalis, rerum quas diligit,concordi communione sociatus, pro ficto ut videatur qualis quisque populus sit, illa sunt intuenda quet diligit. Quecumque tamen diligat, ii coetus est multitudini non pecorum, sed rationalium creaturarum,&eorum quae diligit communione concordi sociatus est, non absurde populus nuncupatur,&sic secundum istam diffinitionem nostram, Romanus populus. populus est,& res eius sine dubitatione respublica.
. N qui in die iudicij vita reperientur snt morituri, & demum
- resurrecturi. IR Es P ON. Vt dicamus eos morituros ipse A postolus Paulus , Deciui-Videtur nos urgere, ubi dicit in Christo omnes vivificabuntur, & tate Dei. de resurrectione loquens dicit. Tu quod seminas non vivificatur, lib. 1 o. nisi prius moriatur, dictum est etiam primo homini. Terra es& cap. 2Ο. in terram ibis, idest antequam Deus insufflasset spiritum in facie I. co. I FAde,erat tantum terra, id est corpus exanimatum, &omnis homo debet reuerti ad terram idest ad corpus exanimatum, Ut ergo Omnis homo vivificetur per resurrectionem, de in terram redeat, neu,
eesse est, ut moriatur, de ideo s in verbis Apostoli, ubi dicit, quod qui in aduentu domini viui inuenientur, rapientur obuiam Chri ires
sto in aera & in verbis supra citati velimus nullas pati angustias, credamus, qubd in eodem raptu de mortalibus corporibus exit iros,& ad eadem mox immortalia redituros. Et sica res irrectione non erunt alieni, quam dormitio praecedit, quamuis breuissima, non tamen nulla, nec euadent sententiam iam antedictam videliacet,qubdsint reuersuri in terram, idest corpus eorum fieri exanimatum, licet breuissimo tempore, & quod hoc fieri possit in tam breui spacio, non est dubitandum, cum & A postolus dicat resere ctionem fieri in ictu oculi, idest in inestimabili velocitate.