장음표시 사용
311쪽
nam beatior erat Adam ante peccatum in Paradiso,quam quilibet homo iustus positus in hac carne mortali, & incertus de sua perso' uerantia: Demum ipso Adam in Paradiso posito,& in illa felicit ite, & incerto sui casus, vel suce perseueranticae, beatior est quilibet homo in hoc mundo positus etiam si ellet in tormentis, dum m modo sit certus,quod seciabitur in Paradiso cum Angelis. Viues super huius libri capitulum undecimum, de Angelis scdicit. Ex his igitur sic.opinor Angeli omnes, ct iiij qui perpetuo sunt boni,& beati,& iiij qui perpetuo mali, & miseri simul iunt a
Deo generati,atque illustrati luce quadam, qua mediante pollent de facili se,& alias res,& verum Deum cognoscere, quantu rei createt liceret per Deum gradatim tamen. Non enim omnes paribus sunt ingeni j potentiaeque viribus praediti . Taliter igitur illustrati propolita est optio,an vellet in omnibus summo Deo parere, an facere potius ipsos sibi viam, qua insisterent. Momenta temporum qualia sunt apud Angelos, in haec omnia tacitissime facta sunt, humana mens capere nequit, multo minus qualia apud deum, qualiacunque, sint modeste& pie semper loquendo. Dico igitur, Pprius seipsos suumque patrem inspexere, & suo arbitrio relicti , an
ad seipsos an ad patrem vellent se vertere, unde credo, quod c gnouillent suam excellentissimam naturam, viderunt de simul i nuam eis elle apertam ad maximam venturam felicitatem, & ex hac cognitione&spe,ac fiducia tante beatitudinis gavisi sunt valde sic aliquatenus& tenuiter praegustaverunt venturam licia
ratem,& sic aliquatenus beatos polle dici, Sed Angeli, qui ceciderunt dii sti falso gaudio, idest inflati illo gaudio voluerunt totam
illam beatitudinem&non tantum partem possessionis, noluerunt tanquam participes fieri, sed cum deo contendere coeperunt de regno, iam orbati sapientia, & sic non cognoscentes bene se, nec patrem deum , tanquam ingratissimi deturbati sunt: Boni
Angeli, qui perstiterimi ducti sunt pio &vero illo gaudio, idest
non inflati sunt, sed cognoscentes Dei gratiam, tantum volueruli quantum cognouerunt Dei voluntatem esse. Haec dixit Viues secundum suam opinionem, non taliter assirmando, quod meliori iudicio non se remittat.
312쪽
Cum verum sit quM Deus prisciuit omnia quare creauit homi Eod. Lb.
nes,& Angelos quos praesciuit male operaturOS. II. c. i8R E s p o N. Deus sicut naturarum bonarii optimus creator est nam Angeli mali & homines mali, natura suntlion ibi voluntate mali in ita malarum voluntatum iustissimus ordinator, ut cum male illae naturi bone,utuntur naturis bonis ipse bene utatur etiavoluntatibus malis. Itaque fecit ut diabolus institutione illius bonus, voluntate sua malus, in inferioribus Ordinatus illuderetur ab in . . , Angelis eius, idest,ut possint aetationes eius sanctis quibus eas o elle desiderat. Et quoniam Deus cum eum conderet sutarς malignitatis eius non erat utique ignarus,&praeuadebat,quae bona de
malo eius esset ipse facturus, propterea ait. Draco hic quem finxi N. to isti ad illudendum ei,ut in eo ipso, quod eum finxit, licet per suain
bonitatem bonum iam per suam pr cientiam praeparalle intelli.gat,quomodo ille uteretur in malo. Neque enim Deus vllum, nodico Angelorum, sed vel hominum creareliquem malum futurum esse praescisset, nisi pariter nosset,quibus eos bonorum usibus commodaret atq; ita ordinem seculorum , taquam pulcherrimum carmen ,etiam ex quibusdam, quasi anthi tetis honestaret: Anthi tela sunt ornamenta elocutionis,quae latinae appellantur opposita, siue contrapolita,& tali ornamento utitur Apostolus cum dicit per Rr i .cor. c. maiustitiae a dextris &asinistris, per gloriam de ignobilitate &c. sicut ergo ista contraria,contrariis opposita, sermonis pulchritudinem reddunt, ita quide non verborum, sed rerum eloquentia, comtrariorum Oppositione, seculi pulchritudo cona ponitur, Schoc docet aperti ssime hoc modo, contra malum bonum est, Scotra mortem vita, sic contra pium peccator,& sic intuere in omnia operas Ecg stissimi, bina de bina, unum contra Vnum.
IMago sanctissimae Trinitatis quomodo inuenitur in homine.
RESPON. Nam nos homines, & sumus, & nos esse nouia Fod. n. mus, It nostrum esse ac nosse diligimus: tria dixi videlicet nos esse, cap. 26. nos nolle esse, I nos diligere no strum esse:& nosse quod sim, veruest,& ideo non fallor me esse, & ex cosequenti non fallor me nosse
313쪽
esse,&ista duo amo,&non fallor amare me esse & me nosse, ista tria sunt, sed una anima tantum quae scit se esse, & diligit vituque: in eo qubd est, potest referri ad patrem: in eo quod se esse nosci ad filium, qui est sapientia patris: in eo quod diligit utrumlue ad SH-8 i. i. ritum. S. qui amor dicitur de charitas & bonitas. P
A N numerus senarius,de septenarius significent persectionem sue perfecti sint,&sis quare. GHIιb. R E sp o N D. Cum per senarium numerum sit in creatione muc. 3 o. di operum perfectio sign i ficata & operata, ideo & numerus pers ctus est. Nam iste senarius numerus primus completur suis parit is idest lexin sui parte,& tertia,&dimidi quae sunt unum & duo S tria, quae in summam ducta sex fiunt: partes autem in hacconsi-; o i de ratione numerorum intelligendae sunt que quote sint,dic potest sicut dimidia tertia,quarta,& deinceps, ab aliquo numero denominate. Neque enim exempli gratia,quia in novenario numero quatuor, pars aliqua eius est, ideo dici potest,quota eius sit,unum auterotest, nam nona eius est,& tria potest, nam tertia eius est, coniunciae vero iste due partes erus, nona scilicet, ct tertia, idest unum , idctria, longe sunt a tota summa, quod est nouem, item in denario numero quaternarius aliqua eius pars est. Sed quota sit dici non potest, unum autem potest nam decima pars eius est: habet de quinta. quae sunt duo, habet & dimidiam quae sunt quinque, sed hae tres Partes eius videlicet decima,quinta, & dimidia, idest unum & duo or quinque, simul ductae, non complent decem, sed tantum octo iaciunt. Duodenarij vero partes numeri in suminam ductet, traieunt eum, habet enim. I a. quod est unum habet sextam, quae sunt duo , habet quartam quae sunt tria, habet & tertiam,quq iant quatuor, . L habet& dimidiam quae sunt sex, unum autem & duo & tria & quatuor & sex. non I a. sed i 6.faciunt,non sic autem est, de primo senario numero, quia senaria pars,quod est,unum & tertia, quς duo,&dimidia. quae sunt tria, simul ducte non excedunt neque deficiunt, sectaex iuste faciunt. ideo est persectus numerus Septenarius, Vem Ora numerus alia ratione perfectus est in eo enim requies Dei commea: . datur, in qua primum sanctificatio sonat. Et de hoc numero pro nunc satis iit admonere,q, totus impar primus numerus, ternarius est totus par quaternarius,ex quibus duobus septenarius constat.
314쪽
Et ideo pro luerso sςpe ponitur, ut est illud septies in dic laudem dixi tibi, idem tignificat, quod in alio loco dicitur semper laus eius
AN Angeli sint creati ante mundum hunc visibilem. ι .Rxspo M. Moyses dicit in principio fecit Deus coelum, de terram, in principio idest in verbo Dei, nam verbum Dei, nominat principium, & ideo dicitur, v Deus omnia in sapientia fecit, idest in verbo suo, sequi uir igitur quod & Angelos secit in illa lapientia, idest in illo principio,ergo Angeli non sunt facti antenridum,cum Deus in principio fecerit, elum & terram e
N Angeli mali sint natura mali vel tantum vitio,& mala um. luntate,vel etiam natura differant, ab Angelis bonσREspo M. Angeli boni,& mali quamuis inter se habeant contrarios appetitus, non tamen sunt naturis principijsque diuersi,cu Deus virosque creaverit,sed voluntatibus,dc cupiditatibus contrariantur, boni enim Angeli persistunt in communi bono, quod est, Deus,&in eius veritate&charitate, Icaeternitate: mali vero sua potestate potius delectati, velut bonum suum tibi ipsi essent a superiore bono, idest Deo ad propria defluxerunt, de habentes elati his fastum, pro excellentissima aeternitate vanitatis fastum, procertissima veritate studia partium, pro indiuidua charitate, superbi
fallaces, inuidi effecti sunt, boni igitur beati sunt, quia adherent Deo. Mali miseri sunt, quia elongantur a Deo. Et si prosecto.
non adhqrere Deo vitium est, omne autem vitium naturς contrarium est, nocet nature,& contra natura est. Non ergo Angeli bo ni adherentes Deo differunt a malis Angelis natur quia virorumque bona est, sed vitio differunt,quo tamen vitio etiam valde m gna multumque laudabilis ostenditur ipsa natura, cuius enim recte vituperatur vitium proculdubio natura laudatur. Nam recta viiij vituperatio est, quod illo dehonestatur natura laudabilis, sicut ergo cum vitium oculorum dicitur caecitas id ostenditur quod ad iraturam oculorum pertinet vis us, ita cum vitium creatur angeli-Mille Quaesita. S a cevs II 8. Eoae lib.
cap. 32. Dan. p. N. IO . De ciuitate Dei.
315쪽
8-oe Rest. excer. Tom. V. D. Aug.
eae dicitur, non ad herere Deo: hinc apertitane declaratur eius nature, ut Deo adhereat conuenire. Natura ergo nec Angeli nec homines sunt mali, sed vitio contrario naturae , sequitur etiam quod mali Angeli, non sunt ab alio principio a quo & boni facti sunt,cuboni,& mali, sint natura boni,quae ab uno bono ,Deo facta est: ideo in scripturis sanctis non diir inimici Dei, inimici sint natura,sed vitio. Natura enim non est contraria Deo, sed vitium, qui a quod malum est contrarium est bono,& Deus est summum bonum.
causa beatitudinis & miseriet bonorum, de malorum
R Espo N. Proinde causa beati tudinis Angelorum bonorum ea verissima reperitur, quod ei adhaetet qui summὸ est: Bona enim voluntate, qua creati sunt non ad seipsos, qui minus erant, sed acieum qui tum me est,conuersi sunt, adiuuante tamen hanc bonam voluntatem eorum illo, qui eam creauit in eis, creauit enim e Deus bonos, &ex cosequenti cuni bona voluntate, non enim iesi Angeli fecerunt sibi post creationem bonam voluntatem, quia si ai Deo creati estent sine bona voluntate,utique sine illa mali sui sient.&postmodum facientes sibi bonam voluntatem meliores a sei' sis facti essent quam a Deo, & hoc non est dicendum, creati et go sunt boni, idest cum bona voluntate, de etiam adiuti a Spiritu Sancto, ut tali bona voluntate conuerterentur ad summum bonum,unde non tantum potest dici de hominibus, sed & de Angelis, quod charitas Dei distusa est in cordibus eorum per Spiritum Sanctum ,
qui datus est eis. Cum vero causa miseriae Angelorum quaeritur, meritb occurrit, quod ab illo, qui summe est aversi, ad seipso, conuersi sunt, qui non summe sunt,& hoc vitium, quid aliud quam superbia nuncupatur Initium quippe peccati est superbia , ut habetur. Mala igitur voluntas eorum , sitit causa esliciens suae miseriar, quia noluit se ad Deum conuertere. Si autem quaeratur causa postmodum esticiens malae voluntatis, non ii uenitur: cum ipsa mala voluntas sit quae faciat opus malum. St. enim inueniretur , ergo aliquid aliud daretur, quod faceret opus nisum, videlicet malam voluntatem, & sic mala voluntas. non saceret omne opus malum. Et tamen ipsa est , quae illud m
316쪽
est. Nemo ergo quaerat esscientem causam male voluntatis. Menim est essiciens, sed deficiens, quia nec illa essectio est, sed des ctio, deficere namque ab eo, quod summe est, ad id quod minus
est, hoc est incipere habere voluntatem malam. Quaerere enim has causas deficientes, est ac si quisque quineret videre tenebras , audire silentium iquod tamen utrumque nobis notum est, neque illud nisi per oculos, neque hoc nisi per aures, non sane in specie. sed in speciei priuatione. Nemo ergo ex me scire quaerat,quod me nescire scio, cum haec tamen priuatiue sciantur, &sic sciendo nesciuntur, scio tamen in quo fit mala voluntas, de etiam, quod si nollet non fieret,& ideo non neccessarios, sed voluntarios desectus tu ista pinna consequitur,deficitur enim non ad maIa, sed malo, idest non ad malas naturas, sed ideo male, quia conir ordine naturaria, ab eo, quod summe est,ad id quod minus est. Neque enim auaritia est vitiu auri, sed hominis peruerse amatis aurum,'iustitia chrstlicta, quae det auro anteponi.Nec luxuria est vitium pulchrorucgo, porum, sed anime peru rsς amatis corporeas voluptates, neglecta teperantia, qua rebus spiritualiter pulchrioribus & lira moribus in corruptibiliter, coaptamur.Nec iactantia vitium est laudis hum
n , sed anime peruerse amantis laudari ab hominibus spreto testia monio conscienti . Nec seperbia vitium est daniis potestatem,vel ipsius etiam potestatis, sed animς peruerse amantis potestatem suam potentioris iustitia conlepta. Ac per hoc qui peruerse amat cuiuslibet naturς bonum,etiam si adipi uritur,ipse fit bono malus,
Vomodo si intelligendum,mvita terna sit promissa homi-- ni ante tempora qterna cum non dentur tempora qterna. Dicit tamen Apostolus este promisIa ante qterna tempora. TAEDREspo N. Non solum Deus erat ante tempora eterna idest an Eorissite illam longam durationemque ante tempus inceptum polim cap. I 6, ginari, sed et promi sit vitam qterna, quam manifestauit teporibus suis idest congruis, quid aliud si verbum suum: Hoc est enim vita terna. Quomodo aut promisit vita qternam,cum Utique hominibus promiserint, qui nondum erant ante tepora sterna, nisi quia in ipsius ternitate, atque in ipso eius verbo eidem coeterno, iam predestinatione fixum erat,quod suo tempore suturum erat.
317쪽
R Espo N.'Deus enim cum noscat numeros, utique nosci tcap. I 8. infinita, nam infinita sunt nnmeri, quia quotiescumque putaueris faciendum ellia fine in quocumque numero semper potest addi unus, vel plures numeri,& duplicari, re semper multiplicari, ita verax suis quisque numerus proprietatibus tetminatur,ut nullus eo rum par elle cuique alteri possit. Ergo &dis pares inter se atque diuersi sitiat, ct finguli quique finiti sunt,& omnes infiniti sunt.
rituri minx Dor, itin tu i 'I, bc Ar bi Ga N Angeli sine alia creatnta possim creare aliam quarumcum que minimam creaturam. F Eod. hb. t 'R s s p ON. Platonici tenent quod ista inseriora snt ab Ang cap. 24. lisciata iussu Dei, qtsi creauit luna ct terram, Eceuam corpora a I. nostra, non ranien animae ab ipsis sintcreatae, sed hoc est impium credere, nam solus Deus est conditor, i creator cuiuslibet naturae quantiam in q; minimae vel morialis, de ideo licet Angelus iustu Des,vel permissione, adhibeam operationemi suam rebus quae gis gnuntur in mundo,non tamen eos dicimus creatores animalium. sicut nec dicimus agricolas frugum vel arborum creatores. Dicen I . Cor. 3. te scriptura de agricolis. Neque, qui plantat est aliquid neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus erram etiam qui gignit non I. Co. I s dicimus creatorem, licente Paulo quod Deus est, qui dat corpus sicut vult,' vnimique seminum propriumcbrpus, nec matreinquet in vitio portat filium dicimus creatriceni,sed potius illum qui clamcr.et2. quodam suo famulo dixit priusquam te formarem in utero nouite. Vnde licet mater prςgnans taliter inanirnosi assecta vi tatum valeat quibusdam induere qualitatibus, vel ex mixtione corporia Gen. 3 o. quando in aetii conceptus sunt, sicuti suit de virgis Iacob, non tamen dicimus quod fecerit illam naturam quae gignitur,scuti&ipsa non se faciti
318쪽
a Nimors quae primo homini data est in poenam, & quae pertra, sji in omnes homine sit et bonis dia sanctis poena Peccati, senim data est in poenam mali,quomodo est ira bonis siue perabonis 3 in quibus nihil puniendum inuenitur. R Espo N: Quapropter fatendum est mimos quidem homi- De Cinanes, ita fuisse institutos, ut si non peccauissent, nec aliquam morte tale D Lsentissent,ied si peccauillent,non tantum eos, sed & Omnes ex L lib. irum stirpe exortos, mulctatos futile morte Voluit Deus Vt dc sua- c. 3. . s. progenies eadem poena teneretur obnoxia. Non enim aliud ex eis c. quam quod ipsi sierant, nasceretur, pro magnitudine quippe culpe illius, naturam damnatio niuravit in in peius, ut quod poenaliter praecessit in peccantibus hominibus primis, etiam naturaliter sequeretur,in nascentibus cceteris Neque enim homo ita ex homi a ne sicut homo ex puluere, puluis namque homini faciendo ma- , 1 teries fuit, homo Rutem homini gignendo parens, proinde quod , . .pst terra non hoc est carinquamuis ex terra facta sit caro. Quod est autem parens homo, hocsst Ic prole homo: in primo igitur homine pex Mminam in progein m ans turum uniuersum genu*humanum fuitquando illa coniugum copula, diuinam sentetiam suae damnationis excepit. Et quod bona o factus est, non cum crearetur, sed cum peccaret M punirexur hoc genuit, quantum quidualtinet ad peccoti mortis origineian& sic videtur quod Aug. v lii dicere quod talis poena, nec longe fiat a sanctis homini bus, cum facta sit con naturalis omnibus hominibus de Adam ordine natu rati nascentibus,& si diceres mirii est, quod cum in baptismo petacatum sit deletum, pro cuius pena data est mors, quare & mors, non sit deleta 3 Dicitur q, deleta est culpa, sed remansit pena no in toto sed in parte, nam tota trina peccati Adς est mors corporalis &mors animae idest eius danatio: abstulit per baptimum diis morte spi rituale, sed non corporale.Et hoc fecit, ut homines non im profugienda morte currerent ad baptismum&dimitterent proniu,
inuisibile quod in suturo expectatur, si enim subito post baptismusequeretur immortalitas corporis, files tolleretur, certamen non ellet excosequenti nec victoria, nec gloria victoriae,& ideo prin I .pter hoc reliquit ea, ut per gratia Sal ua toris, quae erat poena pecca
319쪽
ticoversa sit in cliis iustitie,licet enim mors de se sit mala, sit tame num bonis,& iussis, quia susterendo eam cum patientia, auget patientium ploriam, & maxime in his, 'ui paulatim moriuntur, qui maximum dolorem sentiunt, qui autem celeri raptu vel ictu
alicuiuς rei ex improurso, ct llatim moriuntur, non tantam poenasen minori nec tantam patientiam aquirunt.
AN mors suscepta pro nomine Christi a n5 baptizatis, plus va
Eo. I. 13 REspo N. Qui enim pro consessione Christi occiditur, licet cap. . non sit baptizatus. Dominu saltiatur licet dicat una quandi sentenuan. 3. tiam generale: nisi quis renatus fuerit ex aqua S. S.M. nihilominus inuenitur,& una alia sententia non minus generalis pro i Mat. t o. libus accomodata; Videlicet qpi me consessus fuerit coram homi Mat. 16. nibus &c.& alio loco qui perdiderit animam suam propter me in . ii s ueniet eam. Hinc et Pinina scriptiun est, praeciosa in conspectu domini mors sanctorum eius. Quid enim praeciosius qua mors, perquam fit ut etiam delicta omnia dimittantur, & merita Cimmutatius augeanturὶ pluris enim meriti est, qui occiditur pro Chri sto sine baptismo, quamuis posset differre mortem negando Christum.& demum resci piscendo,& sic currere laudem ad baptismu,quim sit ille,qui videns sibi luminere periculum mortis naturaliter,& currit ad baptismum, et sibi deleantur omnia peccata. Nam ille, qui occiditur pro Christo sine baptilino,maluit pro Christo finire hanc vitam confitendo eum, quam negando ad bapti sinunt peruenire, quod si fecistet, utique& negatio dimissa esset cum c teris peccatis, sed non tanti meriti ellet.
ine mois sit data homini pro transressione praecepti,an tantu corporalis, vel simul & corporalis,& spiritualis, idest morsantinae, qu. ae est priuatio gratiae. d. lib. R E s p O N. Cum quaeritur, quam mortem Deus commin cap. Ir. tus est homini transgredienti, dicitur quod omnem mortem, Acorporis & animet,& primam,& secudam, sicut enim uniuersa ter
320쪽
ra ex multis terris, & uniuersa ecclesia ex multis ecclesijs constat. sic uniuersa mors ex omnibus, quoniam prima constat ex duabus, una animae,altera corporis,ut iit prima totius hominis mors, cum anima sine Deo,& line corpore ad tempus poenas luit, secunda x m ubi anima sine Deo cum corpore poenas aeternas luit.
inare omnes homines sint rei peccato Ad .cum ipsi non illud
R E s P o N. Deus enim rectum, & iustum Adam creauit, sed spon te deprauatus est, Ic iuste damnatus damnatos Ecdeprauatos Senerauit,omnes enim fuimus in illo uno quado oes ille unus co rupit. Nondum erat nobis sigillatim creata & distributa Erma, in qua singuli viveremus. Sed tarn natura erat feminalis, ex qua propagaremur, qua scilicet propter peccatum vitiata,& vinculo moristis obstricta iusteque damnata, non alterius conditionis homo ex homine nasceretur,ac per hoc a liberi arbitrij malo via series huius calamitatis exorta est,quae humanum genus origi ne deprauata velut radice corrupta, usque ad secundς mortis exitum, quae non habet finem : solis eis exceptis,qui per gratiam Dei liberantur, miseriarum connexione perducit.
N sancti habebunt in resurrectiὀne corpora, sicuti primi pa . rentes habuerunt in paradiso terrestri antepeccatum, ves potius spiritualius R E s p o N. Dicit Paulus,qubd seminatur corpus animale, 6 resurget corpus spirituale, no quod corpus conuertatur in spiritu, sed sicut caro dum seruit spiritui dicitur spiritualis, ita tunc erit, quia corpus gloriosum subdetur spiritui summa & mirabili facili tate obtemperandi,ideo dicetur sotrituale: etiam quia non indigebit alimentis pro sustentatione, licuti Adam in Paradiso terrestrilicet si non peccasset, nec mortuus suillet, usus tamen esset cibis pro alimento, ut ostenderetur non habere ipsum spirituale corpus, non erit ergo corpus gloriosum tale, quale erat in primis hominibus ante peccatum, seci spiritualius ' Poterunt quidem comedere si volent, non tamen neccessitabuntur, sicut de de Ango lin