장음표시 사용
371쪽
seqiratur,atque percipiat,omnino sine quod a m graui authoritatis imperio,initi recte nullo pacto potest, sed quaeris sertasse, vel de hoc ipso aliquam accipere rationem qua tibi persuadeatur, non prius ratione,quam fide te elle docendum. Quod facile potest. Si inodo aequum te praebeas.
Q y AE S T. CCCCXCVI. .a Quid sit suspitiosus idest, quis dicatur, curiosus etiam, dc st
diosus. R EspON. Suspitiosus est, qui non comperta suspicatur , de in incognitis,aliquam tribuit dubitationem, curiosus vero est, habens illius rei curam, quam libenter audiret, & nihil ad se attineti Studiosus autem est,qui requirit ea.quae ad se attinent, non quali cumque, sed quae ad animum nutriendum libera liter atque ornandum pertinent, impensissime requirit,eum studentem recte appellamus, praesertim attendentes, quid studeat audire.
AN in relligione, turpe si prius credere quam scire
R Espo N. Grauior culpa est religionem tradere indigno, idest,pandere sancta secretaei, qui ficto pectore accedit, quam religiosis viris, de ipsa religione aliquid allirmantibus credere. Fac ut quis tibi Velit religionem tradere,quonam modo illi fidem fa,cturus es vero & non ficto animo te accederet Dices bona tua conscientia nihil te fingere. At ille si dixerit. Ecce credo tibi. Sed n5ne est equius,ut etiam tu credas mihi cum tu beneficium si aliquid veri teneo sis accepturus, Daturus ego quid respondebimus, nisi elle credendum Dices, nonne melius erat rationem mihi reddere ut ea quocumque me duceret, sine ulla sequerer temeritater Erat fortasse, sed pauci sunt ut etiam tu existimas, qui sint idonei ad Deum ratione cognoscendum. Horum paucorum nein numero esse te credis 3 Non est meum inquis, hoc respondere, & hoc vis ut credatur,& creditur. Tu tantum memento, iam enim bis crediadi sie tibi incerta dicenti, te illi rei igiose admonenti, ne semel quidem velle credere. Admittatur te vero animo ad religionem accipiendi accedere,& te esse illorum paucorum, qui diuina rationiabus
372쪽
m Lil De Isti litate credendi ad Honoratum. is
bus capere postunt quῖd de his qui idor, Non sunt ad diuina rationibus capienda. Est ne eis neganda religioὶ An eos pedetenti in quibus clam gradibus ad illa summa penetralia esse ducenaos Vide plane quid sit religiosius. Dic mihi quid oberit si credend . . a et
veniant ad id, quod ratione idonei pollunt capere Non arbitror cuiusmodi enim libet excellant ingenio, nisi Deus assit humi repunt. Tunc autem adest si societatis humanς in Deum tendentibus cura sit, In religione quid iniquius fieri potest, quam vi Dei antis lites nobis non fictum animum pollicentibus credant, nos eis praecipientibus nolimus t credere postremoq; potest elle via salubrior, quam idoneum primo fieri percipiendae veritatis, adhibe do ijs fidem, quae ad precolendum &ad praecurandum animum simi diuinitus constitutaὶTenelioc nihil sine cognitione crededit.
Q V AE SIT. . ICCCCXCVIII. IN relisione, idest in fide catholica colledo dc diligendo Deum, .
. quotiunt pers ong tardabiles,. improbandae I. RESPON. Due enim persona' in religione sunt laudabiles, Eod. ιδ. rVna eorum qui iam i nue nerunt, quos etiam beatos dici deben r. cap. . r. Alia eorum, qui studiosissime, & rect Hime inquirunt verum, pri- I .Rαν - mi ergo sunt etiam in ipsa pollessione, alteri in via qua tamen cap. 14. certi dime peruenitur, tria sunt alia honianum genera, profi cto improbanda ac detestanda,unum est, opinantium, id est eorum, qui so arbitrantur scire quod nesciunt,alterum eorum, qui lentiunt, quidem se nescire, sed non ita quaerunt,ut iii uenire possint,tertium eorum, qui neque se scire exstamant, nec quaerere volunt.
rei est qui peccat & non peccat
- R E s P o N. Nam omne factum'si recte n6 est. factum me Fod. lib. catum est, nec recte iactum ullo modoesse potest, quod non a re a Lap. I a. ratione proficiscitur, porro recta ratio est ipsa virtus cui autem hominum virius nis sapientis animo praesto est. Solus igitur sapiens non peccat, stultus ergo omnis peccat, nisi in ijs factis in quibus sapienti obtemperauerit a rectam. ratione talia facta proliciscutur . . QVAEST.
373쪽
1 Iraculum quid sit quaeritur. i Rh ροη Miraculum voco,quidquid arduum
ril c . . t WV i' ut qui Q ar tuum aut in soli tum supra 'pem, ves facultatem mirantis apparet, & diuiditur in duo. Quedam enim sunt miracula,quae solam iaciunt admiraetionein qu dam vero magnam etiam gratiam beneuolentiamque si quis volantem homine cernat,cum ea res nihil nectatori afferat commodi praeter ipsum spectaculum, miratur tantummodo. Si quis autem graui, & desperato morbo affectus, mox ut iussum suetat coualescat admirationem falsitatis sum lanatis etiam charitate superabit: talia secta sunt illo tempore quo Deus In Vero homine,quantum sat erat hominibus apparebat. ἰ
utilitate quidquam fecisse poenituit,nec ullis commotionis animi rempe- macuι. state turbatur, nec terrae particula regnum eius est, nulla flagitia, cap. Id. Vel scelera probat,aut imperat, nunquam mentitur, non est cor D reus, nec Vllam eius partem corporeis oculis posse sentiri dicimus t nihil de substantia eius atque natura,vllo modo esse violabile atq;commutabile,aut componium aut factum. HiAE S T. DII. l. i.
ἡ Α N omnis punitio facta ante ultimum iudiciu, sit ad medicina RL PON. Quidquid diuinitus ante ultimum illud iu- cap. I. dicium vindicatur, siue per improbos , siue per iustos, sue per nescientes , siue per scientes, siue occulte sue palam, non ad interitum hominum sed ad medicinam valere credendum est, quam qui respuerint,extremo supplicio pr parantur.
. AN ubi est sedes Petri Apostoli sit ecclesia catholica 3 . . X R E s p o M. Sunt multa quae in catholica ecclesia, & ei
374쪽
gremio me tenent iustissime, tenet consen lio populorum atque tium,ienerauilaoruau miraculis inchoata, spe nutrita charitate aucta vetu te firmata. tenet ab ipsa sede Petri Apostoli cui pascenadas oves suas post resurrectionem dominus commendauit, vi inEad pr sentem episcopatu successo sacerdotum, tenet postremo is sum catholicae nome.qtiod non sine causa inter tam multas he ises, sic ista ecclesia sola obtinuit, ut cum Omnes h retici se catholiacos dici velint, quaerenti tamen peregrino alicui, ubi ad catholica conueniatur, nullus heresicorum,uesbasilicam suam vel domui, audeat ostendere, ista ergo & tanta christiani nominis charissim lvincula recte hominem tenent credentem in catholica ecclesia. .
AN anima sit tota ita toto,&tota in qualibet parte. iR E s P o N. Animae natura etiam si non illa eius potentia, considaretur qua intelligit veritatem, sed illa in serior qua continet corpus &sentit in in corpore nullo modo inuenitur locorum spitijs aliqua mole distendi. Nain singulis sui corporis particulis, tota presto est cum tota sentit in ingulis, nec minor est pars enis in; digito.& maior in brachio ictu ipse digitus brachio minor, esLii Sed ubique tanta, quia ubique tota est,cum enim tangitur digit non her totum corpus sentit, de tamen tota sentit, totam enim inactus ille non latet,quod non fieret nisi tota praesto ellet, nec sic tot presto est,cum tangitur digitus,&sentit in digito,ut ceterum deserat coi pus & se se ad unum illum locum in quo sentit agglomeret, sed cum tota sentit in digito manus. si alius locus tangatur in pede nec ibi desinit tota sentire,at'ue ita in singillis distantibus lodigosta simul adest non unum deserens, ut in altero tota sit, neque ita utrumque tenens ut aliam partem hic habeat, & alibi aliam, sed susticiens exhibere se singulis locis simul totam, quoniam semitin singulis, satis ostendit,se locorum spatijs non teneri.
N ubi fuit corruptio alicuius rei, ibi suerit bonum. - RE svo N. Totum illinim dicitur malui nihil aliud est qua Ea. miscorruptio, sed corruptio per1t anime imperitia Vocatur,corruptio c. 3 i. 36 prudentis imprudentia, corruptio institiae iniustitia,corruptio sortitudinis ignauia, corruptioquietis atque uaquillitatis cupiditas,
375쪽
vel metus vel tristitia,vel iactantia,deinde in corpore ani mam eos ruptio sanitatis, dolor & morbus,corruptio virium lassitudo, eo ruptio quietis labor, deinde in ipso loco corporis, corruptio pulchritudinis is litas,corruptio rectitudinis prauitas corruptio ordin is peruersitas, cor ruptio integritatis discissio, aut fractura, aut diminiuio, vitiae videre iam facile est nihil nocere corruptionem, nisi quod labefacit naturalem statum, & ideo eam non e ne n turam, sed contra naturam. Quod si non inuenitur in rebus malum nisi corrupto, & corruptio non est natura, nulla utique natu in lum est. Attendite quod omne quod corrumpitur bono aliquo minuitur, quia si non corrum peretur, incorruptuni esset, s vero etiam non pusiet omnino corrumpi incorruptibile esset. Necess) est autem, ut siue incorruptio, siue incorruptibilitas bona sit, si corruptio malum est, ubi ergo c st corruptio, primo fuit l, num, quod ex co ruptione minuitur. Aduerte, quod De non fecit naturas corruptibiles, inquantum enim naturae lunt eit Deus, inquantum autem corruptibiles, non Deus secit. Non enim est ab illo corruptio, qui solusest incorruptibilis, cum audis naturam ad Deum reser, cum audis corruptibilem ad nihilum reser, ita tamen ut ipsae corruetiones, quamuis non sint ex Dei a x eius tamen potestate sint disponendς pro rerum ordine & meti tis animarum, ideo rectὸ dicimus ab illo essepraunium atque supplicium, ita enim secit corruptionem,ut possit comIptioni eum daretqui corrumpi meruit, idest qui seipsum oeperit peccando cor
rumpere, ut cruciantem sentiat corruptionem inuitus, qui blandientem illicita oblectatione concupiscentiam volens commisit, in Veteri testamento non tantum dicitur Deum condere bona, sed& mala & Apostolus in nouo testamento dicit quisquis templum Dei corrumpit, quod sumus nos, corrumpet eum Deus dest corruptioni tradet, quia Deus non est corruptor.
V AES T. D VI. AN musca sit praestantior Sole,&quecunque intelligibilia sint
i plo praestantiora. 'sod, lib. R E s p o s. Num etiam mustet animam,quaerentibus huic tu ue, et 1 ci pr stare centerem respondere et, nec me terreret mus , 9, par ua est, sed qd viva Qrmatio. Queritur. n.quid illa mebra, in existiangeret,quid huc atq; ill Pro naturali appetitu tatissu corpuscuj
376쪽
lum ducat. quid currentes pedes in numerum moueat, quid volantes pennulas moderetur,ac vibretὶ Quod qualecunq; est bene comsiderantib. in tam paruo in magnum eminet, ut cuiuis fulgori praestringenti oculos pseratur. Certe quod nemo dubitat, quidquid intelligibile est omni sensibili, & ob hoc et luci huic diuinis legibus . iantecellit. Ideo lux ista, iure laudatur, quod sit in genere proprio ciperfecta, tamen quia sensibilium rerum numero includitur, quod genus intelligibilium generi,cedat necesse est.
MAli homines quomodo sunt ex Deo, & quomodo non sunt. RESPON. Sunt quaedam auctoritates, que in nunt quasi Eo . lib. opposita. dpooiap verbum facta sunt , Sitne i pio factu est nihil. cap. 7. Deinde dr, propterea vos no auditis,quia ex Deo no estis si omnia Ioan. i. sunt a Deo, quo hi mali no audientes, non sunt a Deo. Nam facile videre possemus,aliud esse vivere,aliud peccare, dc siil vita in peccatis comparatione iustς vitae, mors appellata sit,utrunq; tamen in uno homi ne pollia inueniri,ut simul sit vivus, atqi peccator, sed q, Vivus ex Deo,quod peccator non ex Deo,eo quod sunt homines ad Deum,eo vero quod peccatores ad diabolum pertinent.
QVod Deus sit summum bonum demonstratur. RESPON. Quid. n. si cognitio summi, sine cognitione Eod. lib. sumi ni boni cotingere homini non potest Non enim nossemus cap. s. tenebras, si in tenebris semper essemus, sed lucis notitia,contrariusuum, non sinit incognitum. summum autem bonum. i. quo superius nihil esse potest, Deus autem bonum, & Deo superius nihil es- .se potest, Deus igitur summum bonum.
T T Oluntas quid sit inquiritur. V Rεspo N. Non peccatur nisi voluntate: Nobis autem in Eod. lib. luntas nostra notissima est, neque enim scirem me velle, si quid sit cap. io. voluntas ipsa nescire. Definitur itaque isto modo, voluntas est animi motus, cogente nullo ad aliquid, vel non amittendum uel adipiscendum.
377쪽
Q 'i nocere vult alium quid ficit. iREsvo N Qui cnim nocere vult, bono aliquo vult priu lcap. o. re alium propter aliquod bonum suum.
AN in nob is sint due animae una bona & altera mala,an una ta- iam, que voluntate effcatur siue bona, si iti mala. Fbd. Iib. I EspON. Cur non magis hoc signum est unius animae, qiis cap. is . libera illa voluntate huc & illuc Drri, limc atque hinc, reserri potὶ Nam mihi cum accidit, unum meti ne sentio utrunque considerantem, Alterutrum cliscndum sed plerunque illud libet, hoc decet, quoru nos in medio positi fluctuamus. Nic mirum, ita enim nunc consti tuti sumus ut & per carnem voluptate astici, S per spiritum hones late possimus, quare non duas animas hinc fateri cogor, sed unam animam ex diuersis est cere partibus inferiore aci reriore, vel quod rectὸ ita dici potest, exteriore atq; interiore.
v EST. DXII. AN anima humana sit Deus, vel de substantia Dei
REsPON. De anima dico non bile Deum, aliud esse Deo, contra aliud elle animam, Deum esse inuiolabilem, incorruptibilem & imF rtuna penetrabilem,& incoinquinabilem, S qui ex nulla parte corrumpirum. possit &cui nulla ex parte noceri potest. Animam vero videmus Di . i. & peccatricem in erumna versari,Sc veritatem Querere,& li-bcratore indigere. H c mutatio anime ost .ndir mihi, quod an iam a non sit Deus. Nan, si amma substantia Dei est, substantia Dei errat, substantia Dei corrumpitur, substantia Dei violatur substantia Dei decipitur, quod neptias est dicere. Animam sic nego et Iesi ' sui stantiam Dei, ut negcm illam csse Deum, sed tamen ex Deo au thoreesie, quia facta est a Deo, aliud est, qui fecit, aliud quod fecit. Qui fecit corruptibilis omnino este non potest, quod autem secit omnino non potest squale cile illi,qui iecit. QUAEST.
378쪽
Ex Lib. contra Fortunatum Manich prest. 17 o
ot sunt genera malorum. i REspo N. Duo sunt genera malorum peccatum de poe- Fod. lib. n.i Peccati, peccatum ad Deum non pertinet, I cuna peccati ad Vin- D pu. i. dicem pertinet, etenim ut bonus esti Lus, qui omnia constituit, iti- . stus est, ut vindicet in peccat im.Cum ergo omnia optime sint ordinata quae videntur notias nunc adhicrsa cile, merito contingit hominis lapii, qui legem Dei seruare noluit. Ammae enam rationaliquae est in homine dedit liberum arbitrium, sic enim pollit habere merita, si voluntate, non necessitate bom essemus. Cum ergo Oporteat non necessitate, sed Voluntate bonum esse, oportebat ut D. iis animae daret liberum arbitrium . Huic autem animae obtemperanti ieetibus suis, omnia subiecit sine aduersitate, ut ei coetera, quae co-didit Deus, seruirent, si S ipsa Deo seruire volutilet, l aute ipsa noluiiset seruare Deo: ea quae illi seruiebant in poenam eius conuerte . rentur. Quare si recte omnia a Deo ordinata iunt, & bona sunt, &
V AE s T. DXIIIIa .l l . . . . AN homini a neo sudatum liberum arbitrium. R E sp O N. Si Deus non dedistet liberum arbitrium, iudi- Eod. lib. cium puniendi nullum iustum elle pollet, nec meritum recte iacte Dilsu. a. Hi nec praeceptu daainu ut ageretur p. Unitentia de peccatis . neci insa indulgentia peccatoria, quam nobis D. us per diam nostrum I sum Christu donauit quia qui non voluntate peccant,n. peccata,
Q EST. DXV. R E, P ON. Hodie namq; in nostris actioni b. antequa consuer Fod. lib. t i linealiqua implicemur, liber u habemus arbitrita faciendiali id Dissu. a. vel non faciedi, cu au tilla libertate secerimus aliquid, S facti irsus tenurrit anima pniciosam dulcedo & voluptas, eadem ipsa su coluetudine sic implicatur, ut postea non possit vincere, quod si tu ipsa peccando fabricata est: Videmus multos iurare nolle, sed quia Mi e uuasta. Y 1 iam
379쪽
iam consuetudinem lingua tenuit, non posse refrenare, cu ea exeat de ore ipsoru . quae no possumus dicere ad mali stirpem no pertinere ipsa nimirum mala consuetudo est carnis prudentia. luae a diuita est,tegi Dei subi jci non psit, i diu prudentia carnis e sed illii ininata ala, desinit illa esse carnis prudentia: sic. n. dictum est, prudentiam carnis, non posse legi Dei esse subiectam, queadmodum si diceretur glaciale niue,calidam esse non polle. Nullo. n. pacto qnnix est, calida esse pol, sed quemadmodum illa nix calore resolui tui, de desinit nix et se,ut possit calescere, sic illa carnis prudentia. i. consuetudo sista cu carne, cu fuerit mes nostra illuminata, de ad arbitriudiuinae legis, totum hominem sibi Deus subiecerit, pro illa consiletudine animae mala, facit consuetudinem bonam.
R E sp o N. Dum dicit Amos Propheta, non est malu in ciuitate, qd dias no faciat, malu hoc loco, non peccatum ted poena intcllig nda est. Dnpliciter enim appellatur malum, unum quod ho mo facit .alterum quo patitur poena, te poenis ergo loquebatur prophetae,cum hoc diceret. -
RESPON. Elayas Propheta dixit se vidisse Deum, dum dixit, ii ii diam sedente sit per loliu excelsum,& non vidit Deu corporaliter sed spiritaliter. Namulta genera visionu, inscripturis sanctis inueniuntur. unum secundit oculos corporis, sicut vidit Abraatres viros subitice Mambre,& Moyses ignem in rubro,& diicipuli transfiguratum dominum. Alterum secudum, quod imaginamur ea quae per corpus sen timus: nam & pars ipsa nostra, cu diuinitus
assumitur multa reuelantur, non per oculos corporis aut aures,
aliumve sensum carnalem, sed tamen his similiae, sicut vidit Petrus discit illum, submitti ex coelo cu varijs animalib. ex hoc genere est etiaE sayae, quod imperitissime impij reprehendunt. Non. n. Dcusorma corporea carcii terminat, feci quod modum figurate no Irpriὁ multa dicuntur, ita et figurate multa monstrantur. Tertiu aut genus vison: s est,fm mentis intuitum, quo intellecta cospici uturveritas atq; sapietia, sine quo genere, illa duo, que prius pos ui, vesinfr
380쪽
Ex Lib. Contra Fausitim Manici a i r
infructuosa sunt vel etiam in errorem mittunt, cum enim ea, quae siue corporeis sensibus, siue illi parti animae, quae corporalium rorum imagines capit diuinitus demonstrantur, non solum sentiuntur his modis sed etiam mente intelliguntur, tunc est persecta touelatio, e x hoc tertio genere est visio illa, quam commemoraui dicente Apostolo. Inui tibilia enim Dei a constitutione mundi per ea Rom. r. quae facta sunt intellecta conspiciuntur. Hac visione videtur Deus, cum per pietatem fidei & per agnitionem Dei, morum optimoru
AN adoptio filiorum sit admittenda . iREspo N. Neque enim adoptionis vinculum apud anti- contra quos alienum ab eorum moribus fini, cum etiam fi minas inuenia Fausummus adoptas te sibi filios, non ex utero suo natos, sicut Sara ex Agar, lib. 3 . c. s& Lia ex ancilla sua,& filia Pharaonis Moysem adoptauit, ipse au- Gen. I 6. te Iacob nepotes suos filios Ioseph adoptauit; psum vero adoptim Gen. 3 o. nis nomen plurimum valerem nostrae fidei sacramento, Apostoli Exo. 1. doctrina testatur,& ipsi in nobis metipsis ingemiscimus, adoptio- Gen. 48. nem expectantes, dicens Paulus: Et iterum, ut adoptionem filioru Rom. 8.reciperemus, misit Deus filium suum factum ex muliere. Gal. 4.
QVae differentia sit inter vetus &nouum testamentum REspo N. Scriptura ipsa vetus, tunc erat prςceptum, nuc e a 3 testimonium, Scenosegia non celebrare aliquando peccatum suit, ' nunc non est peccatum. Uaernaculo autem Dei, quod est ecclEsia V 'γ' non compaginari, semper est peccatum, sed tunc agebatur sub pretcepto figurato, nunc legitur an testimonio reuelato. Nam & illud, quod tunc factum est, non diceretur tabernaculum testimonij, nisi alicui veritati, quae suo tempore declaranda erat quadam congrue ζ tia significationis attestaretur, illud enim erat tempus significadi, hoc manifestandi. Ergo ipsa scriptura, quq tunc suit exaltrix operum significantium, nunc testis est rerum significatarum,&quae tunc obseruabatur ad pronunciationem, nunc recitatur ad confir