장음표시 사용
381쪽
contra AN scriptura vetus significet ea quae sunt noui testamenti. R E s p o N. Sex diebus in Genesi consumauit Deus omnia Faustum opera sua,& septimo requieuiti sex qtatibus humanum genus, hoc lib. 11. s culo, per successiones temporum Dei opera designatur,quaru pricap. 8. maestab Adam,vsq; ad Noe. Secunda a Noriusque ad Abraham. Tertia ab Abraham usque ad Dauid . Quarta a David usque ad transmigrationem Babylonis. Quinta ad transmigratione usque ad humilem domini Miuetitum. Sexta quae nunc agitur, donec e celsus veniat ad iudicium. Septima vero intelligitur in requie sanctorum, non in hac vita, sed in alia, bi vidit requiescentem pauperem diues ille, cum apud in ros torqueretur, ubi non fit vespera, . quia ibi nullus rerum defectus est. Sexto die in Genesi sermaturi homo ad imaginem Dei. Sexta qtate seculi manifestatur reformatio nostra, in nouitate mentis, secundum imaginem eius, qui crea, , uti nos: sicut dicit Apostolus , fit viro dormienti coniunx delat . . re, fit Cbristo moriente ecclesia de sacramento languinis, qui de la. 6 .li: ure mor ut prin xit, Vocatur F valvata de mater vivorum, quae de .e iri sui latere facta est: R dicit Dominus in Evangelio, si quis non. manducauerit carnem meam , dc biberit sanguinem meum, non habebit in se vitam,& Omnia quae illic intelliguntur, enucleate minutatimque tractanda Christum de ecclesiam praeloquuntur, siue in bonis christianis, siue in malis.
N dicta gentilium in his quar sunt fidei, sint amplectenda ad
probandum, an tantum ad reuincedum gentiliu infidelitate.
R E sp o N. Sybilla porro, vel Sybilla',& Orpheus, de nescio is Hermes. si qui ali j Vates vel Theologi, vel sapietes, vel Philoso- phi gentili, te filio Dei aut de patre Iaco, vera praedix ille, seu dixis
se perhibentur, valet quide aliquid ad paganorii vanitatem reuincenda, non in ad istorum auritoritate amplectenda, cu illum Deu. nos colere ostendimus, de quo nec illi tacere potuerunt, qui suos, congentiles populos, ad idola dc demonia colenda, partim docere ausi sunt,partim prohibere ausi non sunt.
382쪽
Ex Lib. Contra Faustum Manic , I72
N sint duae leges, dc quae est sancta,&iusta, dc quae operatur i .is mortem,ut inquit Apostolus. I gspo N. Neque enim alia lex est sancta, de iusta, dc bona, dc Eed. lib. alia, per quam peccatum operatur mortem sed eadem ipsa est, per i s.cu. 3. bonum inquit Apostolus, mihi operatum est morte, ergo lex semper est bona, siue obsit inanibus gratia, siue prosit plenis gratia semper est bona, sicut sol semper est bonus quia omnis creatura Dei bon 1 est siue dolentibus oculis noceat, siue sanos mulceat, proinde quod est oculis sanitas ad videndum solemi hoc est gratia mentibus ad implendam legem, de sicut oculi iam non lotis delectatio in i moriuntur, sed illis ictibus asperis radiorum, quibus reuerberati in densiores tenebras pellebantur, sic anima quae per charitatem spiritus salua facta est, non iustitiae legis mortua dicitur, sed illi rea tui Sc praeuaricationi,quam lex per literam, cum gratia desvir, aciebat itaque de illa utrunque dicitur. Et bona est lex, si quis ea legiti-mὸ utatur,dc quod sequitur, sciens hoc. quia lex iusto non est o ita quia non opus habet, terrente litera, quem delectat ipsi iustitia
R Espo N. Latria gricum verbu est, de interpretatur ser- εοὐ Γλuitus, non quaecunque, sed illa qua tantummodo Deo seruitur, si- r saa. s.cutamen in rerpretatur verum, non Vbicunque,dc quomodocunq; , sed myssica religione. ' i
AES T. DXXIIII. CHristus quomodo sit similis Sc dissimilis homini peccatori.
Rrs hos Dissimilis homini Christus,quia Deus: scriptuest enim de illo. Qui est super omnia Deus benedictus in secula dc smilis homini Christus, quia homo: quia de illo itidem scriptum est, mediator Dei etiam hominum homo Christus Dii similis peccatori Christus,quia semper sanctus, de similis peccatori Christus quia Deus filium suum misit in sinititudinem carnis peccati.
383쪽
ut de peccato damnaret peccatum in carne: Homini ex coitu nato dissimilis Christus, inquan nim ex Virgine natus est, sed homini nato similis Christus, inquantum & ipse ex ismina natus est, cui Luc. i. ilictuin est, quod nas etiar ex te sanctum vocabitur lilius Dei. Homini propter suum mortuo, dissimilis Christus, inquantum sine Aa . h, peccato, S propria potestate mortuus est,sed rursus homini moria. Ima tuo similis Christus, inquantum &ipse Vera morte mortuus est.
V AE S T. DXXV. A N cecitas infidelium in ecclesia reddatur in Ductuosa.
εod. lib. R E sp o N. Ad aliquem namque Usumsam horum ordinar c. c. M tur omnis cecitas impiorum a summo Deo, qui pro sui regiminis aequitate, bene etiam utitur malis, ut qui tuo arbitrio iniuste viuut, illius iudicio, iuste disponantur. Is il lf. i. i' UM
-n il G2 uli J Atio lail . in thris rQP i. li , , di Vomodochristiam observent, quae sent veteris testamenti Tod. lib. sPON. Ea Christiani , exlege S prophetis non facilita 8. . . quibus significata sunt illa quς faciunt,illae quippe erat figurae filiurorum quas rebus ustis per Christum reuelatis N praeuentatis auferri opporcebat, ut eo quoque ipso quod hec ablata sunt lex &Prophetae implerentur, ibi quippe, Si hoc scriptum est damum Deum testamentum nouum, non quale dedi inquit patribus eo Q. t rum: populus enim ille pro suo corde lapideo multa praecepta in gis sibi congrua, quam bona acceperat, quibus tamen figurare i tur, & prophetarentur futura, sed a non intelligentibus celebrabantur, cum autem venerunt, & patefacta sunt, quae illis significabantur non iam illa iubentur facienda , sed leguntur intelligenda.
. A N gentiles silerint qui diebus hebdomadae,&mensibus impo. suerint nomina. irid. lib. - R E s p o N. Diebus quippe istis, quorum septennarius nume ca'. rus in orbem reditDeorum suorum nomina gentes imposuerunt,
384쪽
Lib. Contra Faustum Manie. 17 3
sed de mens bus imposuerunt nomina Deorum s uorum, propter honorem quippe Romuli, quia eum martis filium crediderunt. Primum mentem Marti ditantes Martium vocaverunt ,& inde Aprilem nullo Dei sui nomine, sed a re ipsa quali aperilem, qu
tunc primum germe aperiatur in florem. Inde tertium mentem Maium, quod malam Mercuris matrem deam colant, inde quartu Iunium a Iunone, inde coeteros usque ad Decembrem a numeris nominarunt, sed ex eis quintilis atque lex tilis nominibus hominum,quibus diuinos honores decreuerant, appellati lunt, Iulius,& Augustus, nam septimus Septeber,& eteri, Vidi Si, Vsq; ad De- . . .cebrem numeroru ex ordine nominabus enunciatur: porro Ianuarius a Iano appellatus est Februarius a Februis Lupercorum.
V aE S T. DXXVIII. AD quid data est lex antiqua&prophetae antiqui.REspo N. Lex data est, ut reos faceret.i .ut Ostederet reos, Eo. Iι. Is
qui desideraret salute Prophetae, ut promitterent Saluatorem. cap. 8.
Q V AE S T. DXXIX. Si Christus non venit soluere legem, sed adimplere, ut dicitur: Mat. F.
quare christianus non circuncidatur, non obieruet sabbatum, non distinguat inter cibos &similia,ut lex praecipit. . RESPON. Non circunciditur christianus, quia id quod eade Loa, ι. . circuncilione prophetabatur, iam Christus adimeleuit, expoliatio cap. 9. enim carnis in circuncisione, quae in illosacto figurabatur, iam Christi resurrectione adimpleta quod in nostra resurrectione fiuuru est, sacramento baptismi commendatur. Nam nempenitus aufferri debuit notae vite sacramen tu quia restat adluic in nobis sutura resurrectio mortuorum,dc in melius in . i. succedente traptismo debuit commutari, quia ia factum est, quod nunquam fa- diu erat,vt suturae vitae etern ae in relurrectione Christi nobis prae, retur exemplum. Non obseritat christianus sabbatu, qui. i quod
ea figura profitebatur, iam Christus impleuit, in illo quippe habemus sabbatum,qui dixit: Venite ad me oes,qui laboratis & onerati estis, & ego vos reficiam &c. Non distinguit christianus cibos, quia quod illis figuris prophetabatur , iam Christas Im leuit, non aumittens ad corpus' suum, quod corpus in sanctis suis ad
385쪽
vitam eternam pr destinauit,quidquid per illa animalia in mortibus hominum significatum est, ita dicitur de quibuscunque comtingentibus in figura, quod Christus impleuerit omnia in sua spurituali intelligentia.
Quid sunt sancta sacramenta REsro ND. Quid enim sunt aliud queque corporalia, sacramenta, nisi quςdam, quali verba vili bilia, sacrosancta quidem
verumtamen mutabilia & temporalia r Deus enim ςternus cst, nec tamen aqua,&Omnis illa actio corporalis, quae agi tur cum bapti-Σam iis,& fit,& trantit, terna est, ubi rursus etiam ille syllabς ccleriter sonantes,& transeuntes, cum dicitur Deus, nisi dicantur, non consecratur. Hec omnia fiunt,& transeunt,virtus tamen, quae per ista operatur,iugiter manet,& donum spiritale, quod per ista insinuatur,q tern um est.
ST ne iurandum raro,etiamsi verum iuratur. REsro N. Peierare graue peccatum est, non iurare aute . sicut verum iurare nullum peccatum est, sed longius remotus est a fallum iurando, qui nec iurare consueuit,quam qui verum iurare proclitiis est, maluerit nos dominus & non iurantes non recederea Vero,quain Verum iurantes propinquare periurio.
QVaerere vindictam iuste,est ne peccatum REspo N. Quod enim debentur, de benigne dimittitur, non tamen inique repetitum. Peccat quidem qui per immoderatione iniuste vult vindicare: non peccat autem qui modum. adhibens iuste vult vindicari, remotior est, a peccato iniust vindicto qui novult omnino vindicari. sicut qui non vult omnino iurare remotior est a periurio, peccat enim qui exigit ultra debitum, non peccat autem q ui exigit debitum, sed tutior longe est a peccato iniusti exactoris, qui omnino non exigit debitum, praesertim ne cogatur &ipse reddere debitum ab eo,qui nullum habet debitum. QVAEST
386쪽
.. Lib. Contra Faustum Manich. 1
MAtrimonium quare dicatur matrimonium. R Espo N. Matrimonium quippe ex hoc appellatum est Eod. lib. quod non ob aliud debeat scemina nubere,quam ut mater fiat, dc cap. 16. non ad concupiscentiae crimen. Q V AE S T. DXXXIIII. .
ino cultu coluntur martyres, & alij sanctiὶ
RESPON. Popillus christianus memorias martyrum, Eod. lib. religiosa solemnitate concelebrat, & ad excitandam immitatione, M. c. rameritis eorum consocietur, atque orationibus adiuuetur, ita tamevi nullii martyrum, sed ipsi Deo martyrum,quamuis in memorias martyrum constituamus altaria, in oblationibus, nu quam dicitur offer mus tibi Petre aut Paule . Sed quod offertur,offertur Deo, qui martytes coronauit,apud memorias eorum quos coronauit, ut ex ipsorum locorum admonitione, maior affectus exurgat ad acuendam charitatem,& in illos quos imitari pollumus, & in illuquo adiuuante possumus: colimus ergo martyres,eo cultu dilectionis&societatis, quo&in hac vita coluntur sancti homines Dei, quorum cor ad talem pro euangelica Veritate passionem paratum esse sentimus, sed illos tanto deuotius, quanto securius post in in omnia superata, quanto etiam fidentiore laude praedicamus, iain vita feliciore victores, quam in ista adhuc vique pugnantes. At
illo cultu, qui gr celatria dicitur, latine uno verbo dici non potest, cum sit quaeda propriὸ diuinitati seruit debita, nec colimus, nec colendum docemus, nisi unum Deum, ipsi enim sancti, vel homines, vel Angeli,exhiberi sibi nolunt,quod uni Deo debeti norunt, mali homines &demones oppositum faciunt.
N tam boni quam mali in hoc mundo sint passuri tribui
REsPo N. Summus ille vitis agricola aliter parat falcem sar Ecd. lib. mentis fluctuosi aliter infructuosis, tamen nec parcit probis, nec c. 2Oreprobis.
387쪽
reprobis, illis purgandis, illis amputandis. Nullus enim hominii est tanta iustitia preditus, cui non si necessaria tentatio tribui tionis. uel ad perficienda, vel ad confirmandam, Vel probandam ,
R Espo N. Peccatum est saetiim vel dictima, vel concupistum aliquid contra eternam legem, lex veto qterna est, ratio diuina vel voluntas Dei.ordinem naturalem conseruari iubens, per turbari vetans, '
V AE S T. DXXXVII. ORdo naturalis in homine quis nam est querendum est.
REsso N. Constat enim homo exanima & corpore, sed hoc& pecus: nulli autem dubium est,animam corpori naturali,ordine praeponendam verum animae hominis inest ratio, quae pecori non inest: proinde sicut anima corpori ita ipsus anime ratio, cΠ teris eius partibus, quas habent & bestiς naturi lege preponitur, in qua ips.i ratione, quae partim actitia, proculdubio contemplatio praecellit,in hac enim & imago Dei est, quia per fidem ad speciem reformamur. Achio itaque rationalis conatem elationi rationali debet obedire,sue per fidem operanti. Dum stanus in hac mortali vita, siue per speciem, quod erit cum similes ei erimus quoniavidemus eum sicuti est. Nam&sancti&sublimes Angeli habet contemplationem,& actionem suam,id enim sibi agendum imperant,quod ille quem contemplantur, iubet,cuius aeterno imperio liberaliter,quia suauiter seruiunt, nos Vero, quorum corpus momtuum est propter peccatum, antequam viviscet Deus, per inhabitantem spiritum eius in nobis, pro modulo infirmitatis nostrae secundum e ternam legem,qua naturalis ordo seruatur, iuste vivimus, si vivamus ex sile non ficta,que per dilectionem operatur. Quapropter, hominis actio seruiens fidei, seruienti Deo, refienat omnes mortales delectationes, & eas coercet,ad naturalem modumeliora inferioribus ordinata dilectione praeponens si enim nihil delectaret illicitum, nemo peccaret, peccat ergo qui delectatione illiciti,
388쪽
illiciti relaxat potius quam restenat est autem illicitum,quod lex illa prohibet, qua naturalis, ordo seruatur.
AN detur aliqua rationalis creatura,quam nihil possit ilicitum dellectare, REsPON. In tali euim genere, non est factus homo, nec illa angelica natura, quae in veritate non stetit, sed in eo genere ista rationalia facta sunt, ut inesset in eis possibilitas frenandi dellectarionem, quam non frenando peccauerunt, condidit enim Deus inferiores, vi sun t bestiς quq non post in t peccare, quia nihil faciunt coua e ternam legem, cui sic subditς sunt,ut eius participes esse non possint. Rursus angelica sublimis natura iam confirmata no petacaliquia ita perticeps est legis sterne,ut solus eam delectet Deus, cuius voluntati, sine ullo exprimento tentationis obtemperat. Hiamo autem cuius proppter peccatum tentatio est vita super terram subdat sibi quod habet commune cum bestijs, subdat Deo, quod commune cum Angelis. Donec iustitia,& immortalitate persecta atque percepta ab illis exaltetur, illis equetur.
AE S T. DXXXIX. AN Culpandus sit Abraam qui ad Ancillam iuit excommissis
ne uxorissae Saret. R EspOM. Quid mirum si videns A braham sterilem uxore, cupientem sibi prolem quam parere ipsa no potuit, ex famula sua&ex marito prouenire, non suae carnali cupiditate cessit, sed coniugali potestati obtem yerauit, credens hoc Saram ex Dei nutu v luisse,qui iam ex seipso, illi heredem promiserat, sed ex qua nemina non pridixerat.
Consanguinei apud veteros quo nomine Vocabantur. R Espo N. Fratres aurem sue sorores generali nomine cosanguineos, vel consanguineas solere apud veteres appellari scriptura testatur, nam de Tobias dicit Deo,cum oraret antequam misceretur uxori. Et nunc domine tu sci ,quoniam non luxurie cau- sago. I. x cap. 23. Fod. lib.
389쪽
Gaucipvλformem meamo Kaec non erat nec ex patre nec ex Vt rori matris, sed tantum ex cognatione exorta,&Loth frater Abrahe licitur,cum patruus eius est i Abraham, ex qua vi vocabuli, etia si tres Domihi O litur in euangelica, non unqM qm is Maria Virgo pepererat, sed ex eius consangumitate Omnes propinqui.
ES ne differentia inter e riosum S ebrium. REsPON..Inter ebriosum & ebrium plurimum interest 2 . c. nec ebriosus, semper est ebrius,nec quisquis aliqua Gebriqs
ΡFccata contra quq committuntur a. tR E s P o N . Sunt peccata contra naturam, contra mores, &22. c. 7 contra prFepta, ideo Iacob Patriarcha, non potest redargni de pluxibus uxoribus,quia si naturam consulassolum gignendi causa non lasciuendi plures habebat, si morem consulas, illo tempore atque in illis terris hoc factit batur, si precςptum, nulla lege prohibebatur. Nunc vero cur crimen est nisi quia&legibus,& moribus non liceta
Elius est ne no habere filio quam habere sine matrimonio. EOd. lib. Wa Rispo N. Melius quidem sine si ijs remaneret nurus i 22. c.61 dGquam sine iure matrimoni; mater fieret. Fod. lib. 22. c. 71
. N liceat homini iusto iubenre suo principe bellare 3: arma su- scipere. R E s P o N ..Interest enim quibus causis, quibusque auilioribus homines gerenda bella suscipiant, ordo tamen ille naturalis, mortalium paci accommodatu hoc poscit ut suscipiendi belli,authoritas atque consilium,panes principem sit, exequenda ameri iusta
390쪽
itissa bellica ministerium milites debeant paci salutique communi: bellum autem quod gerendum, Deo aut hore suscipuur recte fisspi dui itare phas non est, vel ad terendam, vel ad subiugandam mortalium stuperbiain. Qi ando ne illud quidem quod humana cupiditate geritur, Non solum incorruptibili Deo, sed nec sancti eius obesse aliquid potest, quibus potius ad exercendam patientia,&ad humiliandam animam etiam prodeste inuenitur. Neque enim habet in eos ullam potestatem quisquam , nisi cui data fuerit desuper. Non est enim potestas nisi a Deo sue iubente, siue sinente: cum ergo vir iustiis si sorte sub rege homine etiam sacrilego mi liter, r)cte possit illo iubente bellare, ciuice pacis ordinem seruans,
cui quod iubetur, vel non esse contra Dei praeceptum certum est, vel utrum sit, certum non est, ita ut fortaste reum regem faciat in Liquitas imperandi, innocentem autem militem ostendat ordo ser
QVomodo horno sit iniquus Ic iustus. R Espo N. FiPhomo iniquus, cum propter seipsas dili- Eod. lib.
si t res, propter aliud allumendas,& propter aliud appetit res, pro- 21. co 8pter seipsas diligendas: sic enim quantum in ipso est, perturbat o dinem in se naturalem quem lex eterna conseruari iubet,fit autem homo iustus,cum ob aliud no appetit rebus uti, nisi propter quod diuinitus institute sunt, ipso autem Deo frui propter ipsum seque& amico in ipso Deo, propter eundem ipsum Deum.
Vici si secundum naturam, & quid contra naturam. RFspo N. Dici autem humano more contra naturam eo se,quod est contra naturae Him mortalibus notum, nec nos negamus. sciit illud est quod Apostolus ait. Si tu ex naturali incisus Olea stro,& contra naturam insertus es in bona oliuam, id e lle contra naturam dixit quod est contra consuetudinem naturie, quam notitia humana comprehendisivi oleaster insertus in olea. no oleastri baccas, sed oliuae pinguedinem serat, Deus autem creator & ditor omnium naturarum, nihil contra naturam facit, id enim erit