장음표시 사용
431쪽
Ex Lil. D e peccatorum meritis et remis r 9 7
omnipotentissimi creatoris, ut lex peccari quae inest in membris repugnans legi mentis, penitus extinguatur,& non sit, sed ut quidquid mali ab homine factum , dictuin, cogitatum est, cum eidem concupiscentiae subiecta ment. seriuret, totum aboleatur, ac velut factum non fuerit habeatur.
LIcet habeamus liberum arbitrium, an sine Dei auxilio possumus meritoriae operari.
REsPON. Ad peccandum namque non adiuvamur a Deo Fod. lib. iusta autem agere vel iustitiae prςceptum omni ex parte implere n6 c. I. pollumus, ni uadiuvemur a Deo, sicut enim corporis oculus non adiuuatura luce, ut ab eadem luce clausus, auersiisve discedar, ut autem videat adiuuatur ab ea, neq; hoc omnino , nisi illa adiuuerit potest. Ita Deus qui lux est hominis interioris adiuuat nostre mentis obtutum,Vt non secundum nostram, sed secundum eius iustitia boni aliquid operemur. Si autem ab illio auertimur, nostrum est, di tunc secundum carnem sapimus, tunc concupiscentiae carnis ad illicita consentimus, conuersos ergo Deus adiuuat, auersos deseri sed etiam ut conuertamur ipse adiuuat, quod certe oculis corporis 4ux ista non praestat,cum ergo nobis rubet dicens, conuertimini ad Zach. r. me,&ego conuertar ad vos. Nosque illi dicimus, conuerte nos Deus, quid aliud dicimus,quam da quod iubes 3 Adiutor enim noster Deus dicitur. Nec adiuuari potest, nisi qui aliquid sponte conatur, quia non sicut in lapidibus ins ensatis,aut scut in eis in qu rum natura rationem voluntatemque non condidit salutem n stram Deus operatur in nobis.
QI AE S T. DCLII. iAN homo in hac vita possit esse sine peccato REspo N. Nam qui dicunt esse posse in hac vita homine Eod. lim
sne peccato, non est eis cotinuo incauta temeritate obsistendum, ca. 6 i 3.
si enim esse posse negauerimus, de hominis .ibero arbitrio, qni I .ao. hoc volendo appetit, & Dei virtuti, vinmisericordiae , qui hoc adiuuando efficit, derogabimus , alia quaestio est, utrum esse possit, alia virumst, alia si non est, cum possit esse,
432쪽
cur non sit alia virum qui nunquam nullum habuerit peccatum, non solum quisquam si,verum etiam poterit aliquando esse, vel possit in hac quadripartita propositione questionum si a me qua raru Vtium homo sine peccato pollit esse in hac vita, confiteborrisse per Dei gratiam & liberum eius arbitrium, ipsum quoque li-γerum arbitrium ad Dei gratiam, hoc est ad Dei dona pertinere, non ambigens, nec talarum ut sit,.verum etiam ut bonum sit, idest ad mandata domini conuertatur, atque ita Dei gratia non solum ostendat quid faciendum sit, sed adiuuet etiam ut possit fieri, quod ostenderit,ideo propter scriptum testimonia dubitare non pollum nec Deum aliquid impossibile homini prccepiste, nec Deo ad opitulandum. adiuuandum, quo fiat, quod iubet, impossibile aliud elle, ac per hoc, potest homo si velit este line peccato adiutus a Deo
si autem quod secundo loco posueram quaeratur, Vtrum sit, elle noPs. I 2. credo, magis enim credo scripturς dicenti. Non intres in iudicia I. Io. i. cum seruo tuo domine, quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis uiuensn Ioannes ait. si dixerimus, quia peccatum non habemus nos ipsos seducimus,& veritas in nobis non est, sunt in te ra iusti, sunt magni, sortes. prudentes, corinentes, patientes, pii, misericordes, temporalia mala omnia propter iustitiam aequo an imo
tolerantes, sed si verum est,quod modo dixit Ioannes, si dixerimus&c.ut verum est, no sunt sine peccato,& etiam iiij,qui a sanctis scripturis laudati sunt, licet magni iusti omnes&laudabiles, non tamen sine aliquo peccato non sunt, precipit ergo dominus quod scit non factitrumὶ tamen si homines implerent coronarentur, non implentes punientur, sed cum homo possit esse sine peccato, cur non est Zquia nolit,quareξ nolit facere quod iustum est, quia aut latet quod iustum sit siue quia non delectat, sic ergo concluditur priter unum mediatorem Dei de holum, hominem Christum Iesum, nullum vel esse, vel fuisse, vel suturum esse sine peccato certissimum est.
A N post baptismum remaneat in nobis illa lex peccati eod. Lb. - R E s p o N. Iinc lex peccati, quod etiam Apostolus peccatap. 28. tum appella cum dicit. Non ergo regnet peccatum, in vestro mortali corpore,adobediendum desiderijs eius, non sic manet in m bris
433쪽
Ex Lib. 2De peccatorum meritis et remis I98
bris eorum, qui ex aqua& Spiritu Sancto renati stini, tamquam non sit eius facta remissio, ubi omnino plena&persecta fit remis sio peccatorum omnibus inimicitiis inter sectis, quibus separabamur a Deo, sed manet in vetustate carnis tamquam superatum,&peremptum, si non illicitis consensionibus,quodammodo reuiuiscat, &in regnum proprium dominationemque reuocetur.
inare iustis non est datum, ut non moriantur,oim mors sit rina peccati, Sipsi iusti sint. R EspON. Poterat quidem dominus donare credentibus, ut Eod. lib. nec istius experirentur corporis mortem, sed si hoc secisset, carni cap. 3 i. quaedam stlicitas adderetur minueretur autem fidei fortitudo, sic enim homines mortem istam timent,ut non ob aliud 'lices dicorent esse christianos, nis quod mori omnino non possent. Ac per hoc nemo propter illam vitam, quae post istam mortem beata filiura est, per virtutem etiam contenendae ipsus mortis, ad Christi gratiam festinaret, sed propter remouendam mortis molestiam. Delicatius crederetur in Christum, plus ergo gratiae praestitit, plus fidelibus suis, sine dubitatione donauit.
inare remissione peccatorum facta per Christum, adhuc re-- manet pama quae est mors,destructa causa, destruitur ecfectus. R Espo N. Sicuti in David dimista peccato, sequii rasunt quς Eo l. lib. dominus minatus erat, ut pietas eius in illa humilitate exerceretur cap. 3 . atque probaretur,&peccatum remissum erat, ne a percipienda vita impediretur aeterna, sic & mortem corporis propter hoc peccatum Deus homini inflixit,& post peccatorum remissionem, pr ter exercendam iustitiam non ademit. .
AES T. DCLVI. AN qui nunquam cognouerunt de Christo, sine eo per legem
434쪽
god. lib. REsPON. Cum non desint aliquae gentes, quibus nondum c. 1. . s. praedicatum suu euangelium,quid saciet his humana natura, vel ct 8. quid fecit,quq vel ante non audierat hoc futurum , vel adhuc non Dissisitit comperit factum, nisi credendo in Deum qui fecit coelum terra. Ambr. quo & se facta naturaliter sentit, S recte vivendo eius impleat vollo. 3. O luntatem, nulla fide passionis Chri isti & resurrectionis imbutaὶ ii l. Quod si fieri potuit, aut potest, hoc& ego dico,quor de lege Moysi dixit A postolus, ergo Christus gratis mortuus est, si per naturam iustitia,ergo Christus gratis mortuus est, si autem non gratis Christus mortuus est, ergo omnis humana natura iustificam& redimi ab ira Dei iustissima, hoc est, vindicta nullo modo potest, nisi per ndem&sacramentum sanguinis Christi. Haec igitur Christi gratia sine qua nec aetate grandes salui fieri possunt, non meritis reddiatur sed gratis datur, propter quo i gratia nominatur, iustificari imquit gratis per sanguinem ipsius,unde hi, qui non per illam tib
rantur, siue quia audire non potuerunt, siue quia obedire notu runt, siue etiam cum per aetate audire non possent lauacrum regenerationis,quod accipere pollent per quod salui fieret non acceperunt, iuste utique damnantur,quia sine peccato non sunt,uel quod originaliter traxerunt, omnes enim peccauerunt, siue in Adam, siue in semetipsis,& egent gloria Dei, uniuersa igitur massa poenas debet &si omnibus debitum damnationis supplitium redderetur, non iniuste proculdubio redderetur, qui ergo inde per gratiam liberantur, non vasa meritorum suorum, sed vasa misericordiae nominantur , concludo ergo paruulum morte praeuentum, non p tuit se fulcipere baptismum, recte ea damnatione, quae per. niue sam masiam currit, non admitti in regnum coelorum quamuis Christianus non fuerit,necesse potnerit.
V EST. DCLVII. Eod. lib. cap. 3 6. AN sancti omnes fuerint sine omni peccato. Retspo N. Excepta sancta Virg. Maria, te qua propter hos
norem domini,nullam prorsus, cum de peccato agitur,liabere V lo quaestionem,unde enim scimus quod ei plus gratiae collatii su rit.ad vincedum omni ex parte peccatum quae concipere ac parere meruit eum, quem constat nullum habuiste peccatum. Hac ergo virgine excepta, si omnes illos sanctos, sanctas cum hic viverent.
435쪽
congregare possemus,& interrogare, una voce clamassent, si dixerimus, quia peccatum non habemus, nos ipsos leducimus,& veritas I . Io. i. in nobis non est. 4
AN homo possit meritorie, velle bene operari, de operari vi solius liberi arbitrij, si sine Dei auxilio.
R Espo N. Inquit Apostolus, cum timore & tremore vestra ipsorum operamini salutem,& ut scirent homines,quia non tantuin eo, quod operari possint, hoc enim & in natura.& in doctrina iaacceperansised etiam in eo quod operantur, diuinitus adiuuentur,no ait Deus enim qui operatur in vobis pollia, tamquam ipsi ia vetile&operari per seipsos habeant, nec in his duobus adiutorio eius indigeant: sed ait, Deus enim est.qui operatur in vobis velle & pe ficere, sitie operari,ut in codicibus grecis legitur: diuus Ambrosius super Lucam lib. 2.c. I 2. sic inquit vides utique quia ubi lite domuni virtus stud ijs cooperatur humanis,ut nemo' possit edincare sine domino, nemo custodire fine domino, nemo quidquam inciperesne domino,&ideo iuxta Apostolum siue manducatis, suetabitis, omnia in gloriam Dei facite. Quapropter vi solius liberi arbutiij, non possumus sine Dei gratia meritorie velle&bene operari, indigemus enim Dei auxilio in omnibus operibus bonis, immo actor principalis est. De Ir tia Chri si contra Pellag. cap. s. lib. I. phil. 2 QI AE S T. iiii DCLIX N nupti suissent si Adamiton peccasset. R Espo N. EsIent autem proculdubio nuptiae etiam non precedente peccato, quia neque ob aliam causam viro adiutorium non alius vir, sed foemina facta est:& illa Dei verba crescite & multiplicamini,non est damnandorum praedictio peccatorum, sed foecudam benedictio nuptiaru, si aut peccato no filisset dehonestata natum,absit ut opinemur,tales tasse nuptias in Paradisb suturas, ut in eis ad prole sem inada no natura volutatis, sicut pes ad amb Iadu, manus ad operandu lingua ad loquendum. sed estu libidinis naebra genitalia moueretur, nec sicut nuc fit, virginitatis integritas
ad cocipietas striis vi turbidi vitiaretur ardoris, sed obsequereturi imperio
436쪽
imperio tranquilistimae charitatis, & eo modo non esset dolor, de cruor Virginis concumbentis, quomodo non esset etiam matris gemitus parturientis. Haec ideo non creduntur, quia iii ista mortali l .uis conditione inexperta sunt, unde dico, quod sicut ex diuinis scripturis tenetur hominem pri ruum factum de pii uiuere, sine ullis parentibus & mulierem de latere ei Hs, sc&primitiarum nuptiarum lino libidinis passione tranquilitas,dc motus genitalium, sicut aliorum membrorum, non ad effrenati caloris incitamen tu sed ad voluntatis arbitrium, quales nuptie perseuerassent si peccati non intemenislat obbrobrium, niinc ostendi non potest,sed ex hisuae divina authoritate conscripta lunt, no immerito credi potest, ac enim modo non innenio sine pruri Ete libidine concubentem, sicut non i nuemo sine dolore' mitu pertimentem, sine futura morte nascentem dc tamen secundum sanctarum scripturarum veritatem, germius perturientis,& mors hominis non sitissent, si peccatum non prςcessisIet sic nec illud unde erubuerunt, qui membra
illa texerunt,quia & hoc in eisdem sanctis litteris praecedente peccato, scriptum est esse consRuutum.
Vare antiquis concessum erat hominibus plures habere 6 res, non autem mulieribus concessiim fuit, plures habere
De myt. R Esro N. Nam si Deo patrum nostrorum, qui etiam nostero comu est, illa numerositas coniugum propterea non displicuisset, vic piscentia piosius se libido iactaret, ita etiam lanctς foeminae seruissent pluri- Lb. i. bus lingulae,quod si aliqua faceret, quid eam nisi concupiscentiae cap. 9. turpitudo compelleret,ut plures viros haberet,quando lita licentia, plures filios non haberet. verumtamen magis pertinere ad nuptiarum bonum. non unum & multas, sed unum & unam, satis indicat ipsa diuinitus facta coniugii copula, ut inde connubia initius ummerent,ubi honestius attenderetur exemplum: progrediente autem genere humano iunctae sunt quibusdam bonis viris bonae tam in singultis plutes, unde apparet,&allud magis dignitatis appeti si e modestiam,& hoc Rcunditatis permisistir naturam, unde dico quod plures stemina uni viro nunquam licite coniugerentur, misi ex noc plures filii nascerentur,virile si una cocumbat cum
437쪽
Lil. De nuptiis e concupiscentia. 2oo
pluribus,quia non est ei hinc multiplicatio prolis, sed frequenta. tio libidinis, coniunx non potest elle, sed meretrix. . , Q V AES T. DCLXI. . i
AN coniuges dum vivunt possint separari. ii R E s p o N. Dicit Apostolus viri diligite uxores vestras,si. Eod. lib. Ot&Christus dilexit ecclesiam linius proculdubio sacrametires cast to. est,ut mas,& semina connubio copulati, quandiu vivunt insepabi- Colos 3. liter perseuerent, nec liceat excepta causa sernicationis a coniuge coniugem dirimi. Hoc enim custoditur in Christo &ecclesia, ut vivens cum vivere, in aeternum nullo diuortio separetur, cuius 6-cramenti tanta obseruatio est in ecclesia Christi, quibusque fideliabus coniugatis, qui sine dubio membra sunt Christ victi filiorum procreatiorum causa,vel nubant se inae Vel ducantur uxores, nec sterilem coniugem fas sit relinquere, ut alia secuda ducatur. Quod si quisquam fecerit, non lege huius secuti,ubi interuenien te repta dio sine crimine conceditur, cum alij s, alia copulare connubia,qd etiam Sanctuna Moysem dominus propter duritiam cordis illora
Israelitis peri isille testatur. Sed lege euangelu reus est adult ossicut etiam illa si alteri nupserit.
AN inter Mariam S: Ioseph suerit verum coniugi umicu non fuerit m lix caro lis. 'REs P. Quibus vero placui t ex consen su, ab usu carnalis con- god. lib. cupis entiae in perpetuum continere,absit ut inter ill6s coniugale cap i t. Vinculum rumpatur imo firmius erit ,'quo magis ea pacta securet inierint,que charius concordiusque seruanda sint, non voluptatis corporum nexibus, sed voluntarijs assectibus animorum. Neque enim fallaciter ab Angelo dictum est ad Ioseph. Noli timere accupere Mariam coniugem tuam,coniunx vocatur, ex prima fide do. sponsationis, quam concubitu nec cognouerat,nec fuerat cogniturus, nec mendax manserat coniugis appellatio, ubi nec suerat, nec sutura erat ulla carnis commixtio, erat quippe illa virgo, ideo&sanctius, . c mirabilius iucunda suo viro, quia etiam secuila sine vixo prole dispari fide com par,propter quod fidele coniugium parcles
438쪽
e excer. n. VII. D. Aug.tes Christi vocari ambo merueruli& non solum illa mater, verum etiam ille patet eius, sic ut colunx matris eius: omne itaque nupti tum bonum impletum est in illis parentibus Christi. proles, fides sacramentum,prolem cognoscimus ipsum dominum Iesum, fide quia nullum adulterium, sacramentum, quia nullum diuortium, solus ibi nuptialis concupitus non fuit, quia in carne peccati fieri non poterat sine illa carnis pudenda concupiscentia. quae acciduex peccato, sine qua concipi voluit, qui sutilius erat sine peccato, non in carne peccati, scd in similitudine carnis pecccati.
AN coniugari in usu matrimoni1, extra intentionem generadi. iad solum libidinis explendae, peccent. REsyO N. Verum in coniugatis sunt aliqua i Oleranda, ne in damnabilia flagitia, id cst in fornicatione, vel adulteria corruatur, propter quod vitandum malum,etiam illi concubitus coniugum, qui non hunt causa generandi, sed victrici concupiscentiae ferui ut, in quibus iubentur non fraudare inuicem,ne tentet eos Sal hanas, propter intemperantiam siram, non quidem secundum amperiam pricipuintur,& tamen secundum veniam concedunt et sic enims criptum est,uxori vir debitum reddat, similiter autem dc uxor viis ro, ideo dico quod aliud est no concumbere, nisi sola voluntare generandi,quod non haber culpam,aliud carnis concumbendo a ' ettere voluptatem, sed non praeter connigem, quod venialem h
Eod. lib. QVomodo concupiscentia carnis maneat in baptizato, in quo
uniuersorum hieta est remissio peccatorum. K E spo N. Respondetur Dimitti concupiscentiam carnis in V baptisino, non ut non sit, sed in peccatum non imputetur, quamuis au t reatu suo iam solli to, manet, tamen donec sanetur omnis iniummitas nostra, proficiente renouatione interioris hominis de die in diem; cum exterior induerit incorruptionem non enim substati liter manet sicut aliquod corpus, aut1hi litus, sed est ais ctio qua dam mal qiralitatis, sicut languor,nsi ergo aliquid remanet, quod non remittatur: Reatus igitur concupiscentiae remittitur, ut in pec catum non imputetur,licet concupiscentia remaneat.
439쪽
M LI. De nuptiis et concupiscentia. 2o I AE S T. DCLXV.
AN Ecclesia Christi militans si sine omni macula
Rr spo N. Non solum omnia peccata, sed omnia prorsus Eod. Γλhominum mala christiani lauacri sanctitate tolluntur, quo mudat cap. 3 ecclesiam suam Christus, ut exhibeat eam sibi, non in isto seculo, sed in tuto non habentem maculam aut ruga, aut aliquid eiusmodi. Nam qui modo eam talem esse dicunt & tamen in illa sunt, quoniam &ipsi fatentur se habere peccata . si verum dican tyros cto, quoniam mundi non sunt a peccatis, habet in eis ecclesia m culam, si autem falsum dicunt, quia corde duplici loquuntur, ii bet in eis ecclesia rugam, si autem se dicunt habere ista, no ipsam, ergo se non esse membra eius, nec se ad corpus eius pertinere fate tur,ut etiam sua consessione damnentur.
. A N antiqui saluarentur in fide Christi venturi. - REspo N. Superioribus temporibus, omni modo latuit Eod. li. 1 sacramentum iustificationis ex fide, eadem tamen fides mediatoris cap. saluos iustos ficiebat antiquos pusillos cum magnis, non Vetus t stamentum,quod in seruitutem generat, non lex,quar no sic est d in quae posset vivificare, sed gratia Dei per Iesum Christum dominum nostrum. Quia scut credimus nos Christum venisse in casene, silc illi venturum : sicut nos mortuum, ita illi moriturum, sicut nos resurrexisse,ita illi resurrecturum,& nos vero & illi ad iudiciu
mortuorum Viuorumque Venturum.
A N peccato Adae annihilarum sit liberum arbitrium, ita ut in
peccatum carnis necessitate cogamur.
RESPON. Libertas quide perii t per peccatu, sed in illa quq in Exsi- o Paraduo fuit habendi plenam cum immortalitate iustitiam, pro- triduopter quod natura humana diuina indiget gratia dicente domino, epist Pelsi filius liberauerit, tunc vere liberi eritis, utique liberi ad bene lagian iusteque vivendum. Nam liberum arbitrium usque adeo in pec- rum c. 2.catore non perij t, ut per illud peccent maxime omnes, qui cum I 8. I s: Mille Quaesita. Cc dele-
440쪽
delectatione peccant, dc amore peccatsi hoc eis placet, quod eis lia m. c. bet, unde & Apostolus, cum estetis, inquit, serui peccati, liberi suistis iustitue. Ecce ostenditntur,etiam peccato nainime potu ille nil si alia libertate seruire, liberi ergo a iustitia non sunt, visi arbititia voluntatis,liberi autem a peccato no funt Prusi gracia Saluatoris, homines enim inquantum hQmines, opus Dei liint, sed stib dyab lo esse inquantum peccatores sunt, nisi cruantur. inde per Christit mediatorem: nec ex Dei potentia, vel in malum, vel in bonum, at quem inuitum cogi, sed Deo deserente pro meritis ire in malum,& Deo adiuuante sine meritis conuerit ad bonum. Non enim est TUI. i. homo bonus, si nolit:sed gratia Dei etiam ad hoc adiuuatur ut v lit : quoniam non inaniter scriptum qst , Deus est enim qui oper tur in vobis & velle S perficere, pro bona voluntate: & pi paratus . Dan. 6. voluntas a domino: Nemo venit ad me, inquu i xii s. nasi pater qui mist me iraxerit eum. Quis trahitur, si iam volebat ZEt tamen nemo venit nisi velit. Trahic ergo miris modis,ut velit ab illo,qui nouit intus in ipsis hominum cordibus operari, non ut homines, quod fieri non potest,nolentes cred*nt, sed ut volentes ex nolenti
. N apud Deum sit acceptio personarum, saluans hunc, & non A hunc Fod. lib. I spo N. Acceptio personarum ibi recte dicitur,ut ille, quia. cap. 7. iudicat, reliquem caulae meri tum, de qualia lycat, alteri contra alterum suffragatur, quia inuenit aliquid im persona,quod honore vel miseratione sit dignit : si enim quisquam haberet duos debitores,&vni debitum re araret,alteri non, hic non est acceptio person rum, sicuti non fuit in domino vine , quando latum dedit ultimis Mat.1 o. operarijs sicuti primis, dicens conquerentibus, non facio iniuria. Tolle quod tuu est volo huic dare sicut& tibi, quid conquereris, An non licet mihi facere, quod voloξ sic etiam cum secundum propositum Dei vocatur alius,& alius non vocatur,vocato datur grae tuitum donum, cuius boni est vocatio ipsa principium, mo vocato redditur malum, quia omnes rei sunt ex eo, quod per unum homit . . nem peccatum inuauit in mundum. . t