장음표시 사용
81쪽
cogeres peccare, quem peccaturum esse praescires, ita cum praescit Deus aliquem peccaturum, utique peccabir, sed Deus non coget euin, quia praeuidet voluntate sua peccaturum. Cur ergo non iu- Alicet iustus, quaesieri non cogit praescius Sicut enim tu memor aua, non cogis factae sie, quae preterierunt, sic Deus praescientiasta, non cogit facienda, quae sutura sunt,& sicut tu quaedam quae seci sti meministi, nec tamen omnia que meministi, omnia fecisti:, ita Deus omnia quorum ipse auctor est pr scit, nec tamen omniu, que praescit, ipse auctor est, quorum autem non est malus auctor, iustus est ultor.
LXXIII. O Rigines peccatorum quot sunt 3R E s P O N. Duς sunt origines peccatorum. Vna sponta n ea cogitatione, altera pers uasione alterius,qub pertinere arbitrotquod Propheta dicit. Ab occultis meis munda me Domine,&abalienis parce seruo tuo. Vtrunque voluntarium est quidem.Nam sicut propria cogitatione non peccat initus, ita dum consentit malesuadenti, non utique nisi voluntate consentit, sed tamen grauius est, non solum nullo suadente, prosaria cogitatione peccare
sed etiam peccatum alteri per inuidiam dolumque suadere, qua ad peccandum alterius suasione traduci, seruata est ergo in utroq;Peccato iustitia Dei punientis.
Si ex peccato hominis labefactatus sit ordo uniuersi.R E s P O N. Naturas omnes Deus secisi non solum in viri te, atque iustitia permansuras, sed etiam peccaturas, non ut peccarent, ita ut essent ornaturq Vniuersum, siue peccare, siue non pe care volui sient. Si enim rebus deessent animae, quae ipsum fastulfium ordinis in uniuersa crea tura, scobtinerent, ut si peccare u uissent, infirmaretur,&labefacteretur uniueistas magnurn qui Gda deesset creatur . Illud enim deesset quo remoto stabilitas reru, atque connexio turbaretur. Tales sunt optime, de sanistae,& subli ines creaturae, lestium,vel super coelestium potestatum, quibus solus Deus imperat. Vniueisus autem mundus subietus est: Sine istarum
82쪽
to istarum ossici j si ustis atque persed is esse uniuersitas non potest. item si dessent quae siue peccarent siue non peccarent, nihil uniuersitatis ordini minuere tui etiam sic plurimum deestet. Animae sunt enim rationales & illis superioribus ossicio quidem impares, sed natura pares quibus adhuc in seriores sunt multi, & tamen lauda biles a summo Deo, constitutarum rerum gradus, illa ergo natura sublimioris ossici j est quae non solum si non esset, sed etiam si peccaret minuueret Ordine uniuersitatis,inferioris ossicij est ista quae tantummodo si non esset. non autem si peccaret aliquid minus haberet uniuersitas.
V Itium est ne contra naturam RESPUN. Omne quippe vitium eoipso quo vitium est, contra naturam est, si enim naturi non nocet nec vitium est, si autem quia nocet ideo vitium est. Et ideo vitium est quia contra naturam est. Non enim tibi te ne in vitio displicet nisi quia vitiat quod in natura placet.
Quare nos nascimur, cum cecitate ignorantiae, de cruciatibus difficultatis, quia Adam & Eua peccauetur,quid ad nos e Irim peccatum Z quid nos miseri fecimus ut primo erraremus, nosciantes quid nobis esset faciendum, deinde ubi nobis inciperent aperiri praecepta institis vellemus ea facere, & renitente carnalis concupiscientiae nescio qua necessitate non valeremus REspo M. His breuiter respondetur ut quiescant,&adue sus Deum murmurare des stant. Recte enim fortasse quaereretur, si erroris. libidinis nullus hominum victor exi steret. Cum v ro ubique sit pnesens qui multis modis per creaturam sibi domino seruientem auersum vocet, doceat credentem, consoletur speratem, diligente exhortetur. Conante adiuuet, exaudiat deprecant
non deputatur ad culpam quod iuui tus ignoras neque illud quδd vulnerata membra non colligis, sed quδd volentem sanare coni nis, ista tua propria peccata sunt. Nulli enim homini ablatum est. scire utiliter quod inutiliter ignoratur,&humiliter confitendam
83쪽
e Te inibecilitat ut quaereti & cofitenti ille subueniat qui nec errat dum subuenit nec laborat. Nam illud quod ignorans qtulque norecte facit,& quod recte volens facere non potest, ideo dictitur peccua quia de peccato illo liberae voluntatis originem ducunt, ill udenim praecedens meruit ista sequentia. Na in licui linguam dictimus non solum membrum quod movemus in ore dum loquimur, sed& formam tenoremque Verborum secundum quem modum dici mus alia lingua greca alia latina, sic non solum peccatum illud dicimus,quod proprie vocatur peccatum, libera enim voluntate & ab sciente committitur, sed etiam illud quod iam de huius supplicio consequatur necesse est. Sic etiam ipsam naturam aliter dicimus cum proprie loquimur naturam hominis in qua primuin suo genere inculpabilis factus est, aliter istam in qua ex illius, damnati poena) mortales & ignari,&carni subditi nascimur i xta quem modum dicit Apostolus. Fuimus enim & nos naturalia ter liiij irq sicut & caeteri-Quod autem noS nascamur cum ignorantia cum dissicultate, de mortalitate quoniam illi primi parentes peccauerunt & in mortem pcipitati sunt, sic Deo reru moderatori lumino iustissime placuit. Vt in ortu hominis originaliter appareret iustitia punientis&in prouectu miseria liberantis. Iairi vero ut meliores gigneret, quam ipse esset non erat quitatis, sed ex conuersione ad Deum, ut vinceret quisque supplicium quod origo eius ex auersone meruerat, non solum volentem non prohiberi, sed etiam adiuuari opia portebat. Sic enim reru creator ostendit quata facilitate potui siet nomo, si volui siet retinere quod factus est cum proles eius potuit etiam superare quod nata est. Miti untur enim animae ad inspirada®enda corpora singulorum quorumque nascentium, ad . hoc utiqne mittuntur ossicium ut corpus quod de ptam a peccati, hoc est de mortalitate primi hominis nascitur bene administran-.do idest castigando per virtutes, &ordinatissime atque legitime seruituti subij cie lo&ipsi corpori copararent ordine atq; tempore opportuno coelestis incorruptionis locum. Quae cum introeut in hanc vita subeuntque gestanda membra mortalia, subeant etianecesse est,& obliuionem vite priorisin praesentis, laborem. Vnde illa ignorantia&dim cultas consequitur quod in primo homine septicium mortalitatis suit ad animi expendendam miseriam in istis autem ianua ministerij ad reparandam corporis in corru-
84쪽
Et ptionem. Nam hoc quoq; modo nodi turista peccata nisi quia caro de propagine veniens peccatoris,venientibus ad se animi, hanc ignorantiam & dissicultatem facit,quq neque his neque creatori tamquam culpanda tribuatur. Non enim quod naturalitet nescit,&naturaliter non potest, hoc animae deputatur in reatum sed quod scire non studuit, & quod dignam facilitati coparandae ad recte faciendum opera non dedit, loqui enim nosse atque non posse infanti naturale est, que ignorantia dissicultasque sermonis non modo inculpabilis s ub grammaticorum legibus sed etiam humanis affectibiis blanda,&grata est. Non enim ullo vitio illam facultatem companare neglexit aut ullo Vitio quam comparuerat omisit.
Q V AE S T. LXXVII. S Acramentum baptismi Christi quid paruulis prosit, cum eo ae
cepto, plerumque moriuntur priusquam ex eo quidquain cognoscere potuerunr.
R E s P o N. Qua in re satis piὸ recte quae creditur prodesse par De Iib uulo eorum fidem, a quibus consecrandus offertur. Et hoe ecclesie ro ar' commendat alluberrima authoritas,ut ex eo ciuisque sentiat quid 3 .ca. 23. sibi prosit fides sua,quado in aliorum quoque Oenesicium, qui prol=riam nondum habent, potest aliena commodari. Quid enim fi-io vidue profuit fides sua quam utique mortuus non habebat, cui tamen profuit matris vireturgeret Quanto ergo potius fides aliena potest consulere Paruulo,cui sua perfidia non potest imputari
QI AE S T. LXXVIII. Dolor quid est.
R E sp o N. Dolor nihil aliud est nisi quidam senses diui- De I ibssonis vel corruptionis impatiens: Vnde luce clarius apparet,qua m c .h. stilla anima insui corporis uniuersitate auida unitatis re tenax, 3. a. 23. quae nec libentem nec indifferenter, sed potius reniteter,&relum ter intenditur in eam passionem corporis sui perquam eius unitatem atque integritatem labefactari moleste accipit. Non ergo appareret, quantus inferioribus creaturis animalibus esset apstemus
unitatis, nisi dolore bestiarum.
85쪽
Eu est. st Res'. excer. Tom. I. D. Aug.
Q V AE ST. LXXIX. inare infantes baptizati, aliquando doloribus corporis, secruciatur, ac si haberent peccata,cum tam cia non haluant. De Iibe REspo N. Paruuli innocentes flagellantur aliquando,&cruroa .li. ciantur corporaliter, ut duritia maiorum contundatur, aut fides
3.ca. 23. exerceatur, aut miseri zordia Ebetur. Demia quis nouit qd ii iis paruulis, in secreto iudiciorum suorum bonae compensationis rese uet Deus 3 Qui paruuli, quamquam nihil recte fecerint, tamen nec peccantes aliquid, ista perpessi sunt. Non enim infantes innocentes, qui ab Herode occisi sunt pro Christo, se ustra in honore martyrum receptos commedat ecclesia , unde potest videri ad que honorem, eorum cruciatus Deus reseruauit, de cruciatibus etiam animalium,quae non peccant, licjmus, quod nos illorum dolorib. admonemur in illa summa, & ineffabili unitate creatoris esse omisnia consti tuta, Cum videmus oculis proprijs, animam molesteae cipere illos dolores, quia dolor vellet diuisionem, & non unitate. & tamen animalium appetitus est etiam ipse ad unitatem.
V AE S T. LXm. Homo quomodo factus est 3 Aut sapiens, aut stultus factus est:
si sapiens quomodo potuit seduci 3 si stultus,quomodo Deus non est author vitiorum: cum sit stultitia maximum vitium 3 De libe- REspo N. Dicimus, quδd datur medium inter stultitiam,Scro arbui. sapientiam quod nec stultitia, nec sapietia dici potest: Tunc enim 3.ω. a . homo incipi aut stultus else,aut sapiens, ut alteru horum necellorio appelletur,cum iam pollet, nisi negligeret, habere sapientiam, ut vitiosae, stultitiae, sit via untas rea. Non enim quisquam desipisi ut stultum appellet infantem, quamuis sit absurdior si velit appellare sapientem . Ut ergo infans, nec stultus, nec sapiens dici potest , quamuis iam homo st: ex quo apparet hominis naturam recipere aliquid medium, quod neque stultitiam, neque sapientia recte vocaveris: ita etiam si quisquam tali affectione animatus esset qualem habent illi, qui per negligentiam sadientia carent, nemo eum stultum recte diceret,quem non vitio, sed natura talem videret. Est enim stultitia rerum appetendarum, & vitandarum,
86쪽
' Tae Libris De Lilero arbitrio. 22
non quaelibet sed vitiosa ignorantia. Vnde neque animal irrationale stultum dicimus,quia non accepit,ut sapiens esse pollet..AT pellamus tamen aliquid ex similitudi ne Plerunque non proprie:
Nam & coecitas cum maximum Vitium ut oculorum, non tamen
in catulis nascentibus vitium est, nec proprie caecitas dici potest. Si ergo ita factiis est homo, Vt quamuis sapiens nondum esset. praeceptum tamen Posset accipere, cui utique obtemperare deberet; nec illud iam mirum est, quod seduci potuit, nec illud iniustu, quod praecepto non obtemperans Poenas luit: nec creator eius amilior vitiorum est: quia non trabere sapientiam, nondum erat viatiram hominis, si nondum.ut habere pollet acceperat, sed tamen
habebat aliquid quo si bene uti velle t, ad id quod no habebat alc deret. Aliud est enim esse rationale,aliud esse sapientem. Ratione quisque sit praecepti capax, cui fidem debet, ut quod praecipi-rur faciat, sicat autem natura intimis praeceptum capit, sic praecepti obseruatio sapientiam.
DIabolum quis mouit ad peccandum. Dum primum pec
tum commisit, non enim habuit suasorem ab extra, sicut L nw, tamen peccauit, quia Venit in mentem eius se auerti a Deo. t unde igitur venit in mentem, ut ea moliretur, quib. ex bono Augelo diabolus fieret rR E s p o N. Duobus modis quis inducitur ad peccandum,aut suggestione sita lentis, quale fuit illud dies,oli,cui homo contenti edo, pecc Mut, aut a subiacentibus rebus, quae aut subiacent intentioni animi, ut est ipse animus,& etiam corpus, quod ipse animus administrat, aut subiacent sensibus corporis, ut sunt quaecunque corporea, Lucifer enim dum contemplaretur Deum, incommutabile, in tali contemplatione intuebatur etiam seipsum, com ut bilem,unde sic veniebat in mentem sui ipsius,& hoc non fiebat, nusq uia videre se, non esse, quod Deus,debebat, sed tamen sibi placuit ipse plusquam Deus, cum potius debebat in tali contemplatione seipsum contemnere,&sui, prae charitate incommutabilis Delobliuisci, sed quia sibi plus placuit, ad peruerse imitandum Deu, ut potestate sua frui vellet, tanto factus est minor, quanto cupiebat se esse maiorem: Et hoc est inium omnis peccati, superbia, Scinitium De Iibs
87쪽
ra m Res'. excer. Tom. I. D. Aug.
mitium superbiae hominis apostatarea Deo, superbiae autem dy boliaecessit malevolentissima inuidia, ut hanc superbiam homini perii videret per quam sentiebat se esse damnatum. Vnde famini est,ut poena hominem susciperet emendatoria potius, quam inter sectoria.
ERror in religione chistiana unde prouenit. Et unde desemditur vera religio. De vera REspo N. Nullus error in religione posset esse, si anima pro Rel. c. 1 o Deo suo non coleret anima id est creaturam spiritualem, aut co pus, aut phaintasmata sua, aut horum aliqua duo coni uncta, aut certe simul omnia, sed in hac vita societati generis humani sine dolo temporaliter congruens, aeterna meditaretur, Vnum Deum c lens. Non ergo creaturae potius quam creatori serviamus, nec euanesca mus in cogitationibus nostris,& persecta religio est. Ea est, nostris temporibus christiana religio, qua cognoscere, ac sequi s curissima ac certissima salus est. Dessendi aute aduersus loquaces, Heaperiri querentibus multis modis potest. Omnipotente ipso Deo demonstrante per seipsum, quae vera sunt, &ad haec intuenda, de percipienda bonas voluntates,per bonos Angelos,&quosi bellio mines adiuuante. Eo modo autem quisq; utitur quem videt coirgruere ijs cum quibus agit. Ego itaque dij multumque considerans,quales oblatrantes & quales quaerentes expertus sum, vel qualis ipse, siue in latrarem, si uecu quererem, merim, hoc modo mi. t chi Vtendum putaui, Qnae vera esle perspexeris tene,& ecclesiae catholicae tribue, quae falsa respue, & mihi qui homo surri ignosce, quae dubia,crede, donec aut respuenda esse,aut vera esse, aut semper credenda esse,vel ratio doceat, vel praecipiat authoritas.
D Hantasmata quid sunt. Bh , Rε PON. Phantasmata nihil sunt aliud quὶm de specie
Rael. e. io corpori , corporeo sensu tracta figmenta, quem emoriae mandare ut accepta sunt,uel partiri,vel mu stiplicare,vel contrahere vel distedere, vel ordinare,vel perturbare,vel quolibet modo figurare cov
88쪽
. , Ex Libris De vera religione. 23 .
tancla facillimum est sed cum verum quaeritur cauere & vitare disficillimum est. - ,
PEccatum quare est malum de quare dicitur peccatum. R E s P O N. Nunc vero usque adeo peccatum voluntarium De vera est malum,ut nullo modo sit peccatum si non sit voluntariunm Er reli.c. is iterum dicit quod nullum peccatum potest committi nisi dum ap ct i c. petuntur ea quae Christus contempsit,aut quae ille sustinuit. Tota enim vita eius in terris per hominem quem suscipere dignatus est disciplina motum fuit.
Q V AE S T. LXXXV. Iracula quare his temporibus non fiet frequenter fiant,ut in1V1 primitiua ecclesia fiebant.
RE spo N. Cum enim ecclesia catholica per totum orbem De vera dissilia atque sundata si re miracula illa in nostra tempora dura res.c. re permissa sunt ne animus semper visibilia quaereret,& eorum cosuetudine frigesteret genus humanu quorum nouitate flagrauit.
c 'AE S T. LXXXVI. QVid sit vetus homo & quid nouus homo.
R E SP o N. Dispeniatio ergo temporalis, 3c medicina dia De vera uine proindentiae erga illos qui peccato mortalitatem meruerunt restic. 16 sc traditur. Primh unius uiumbet hominis nascentis natura, &eruditio cogitatur. Prima huius aetas infantia in nutrimentis corporalibus,agitur, penitus obliuiscenda crescenti. Eam pueritia, sequitur unde incipimus aliquid memini ile. Huic succedit adole' sentia, cui iam fimpagationem prolis natura permittit, de patrem facit. Porroadolescerillam iuuentus excipi iam exercenda muneribus publici 5 domanda sub legibus in qua vehemenitor prohibitio peccatorii, de poena pςccasuiu seruiliter coercens, atrociores impetus libidinis gignit, omnia commula congeminat. Non enim simplex peccatum est,non Elum malum, sed etiam vetitum .. 2 et 2 admittere. Post labores autem iuuentutis, seniori P nubi dii la
89쪽
ti conera itur inde usque ad mortem deterior aetas , ac decolor, de morbis subiectior debilisque perducit. Hec est vita hominis via uentis ex corpore, & cypiditatibus rerum temporalium colligati. Hic dicitur vetus homo,& exterior S terrenus, etiam si obtineat eam quam vulgus vocat talicitatem in bene constituta terrena ciauitate, siue sub regibus, siue sub principibus siue tib Iegibus, siue sub his omnibns. Aliter enim bene constitui populus non potere etiam qui terrena sinatur. Hunc veterem hominem nonnulli agunt totum ab istius vitae ortu usque ad occasum. Nonnulli auteistam vitam necessario ab illo incipiunt, sed renascuntur interius,& ceteras eius partex spiritu necant,& in coelestes leges, donec post visibilem mortem instauretur totum astringunt, iste dicitur nouus homo,&interior&coelestis, habens & proportione non annis, sed profectibus distinctas quasdam spiritales etates suas, priamam in uberibus utilis hystorie, quae nutrit exemplis, secundam iam obliuiscente humana,&ad diuina tendentem in qua nona thoritatis hunaan et situ continetur, sed ad immam incommut bilem legem passibus rationis innitur. Tertiam iam fidentiorem ,& carnalem appetitum rationis robore maritantem gaudentemque intrinsecus in quadam dulcedine cogiugali,cum anima me ii copularun& velamento pudoris obnubitur, ut iam recte vivere non cogatur, sed etiam si omnes concedant, peccare non libeat. Quartam iam id ipsum multo firmitas ordinatiusque ficientem& emicantem in virum atque aptam & idoneam omnibus etiam persequutionibus,& mundi huius tempestatibus ac fluctibys sv- itinendis, atque frangendis. Quintam paccatam atque ex binni parte tranquillam viventem in opibus & abundantia incoiiurabilis regni summet atque inestabilis sapietie. Sexta Oimodae mutati nas in ternam vitam, dc Vsque ad totam obliuiouem vitae tempo- .ralis transeuntem in perfectam formam, 'l facta est ad imagine, &fimilitudinem dei. Septima enim iam quies qterna est, S nullis, iretatibns distinguenda beatitudo perpetua vi enim finis veteris hominis mors est sic finis noui hominis vita atem ille namque hvmo peccati est, iste iustitiq.
restic. Entiens de fallens quomodo inter RESPON. Ilia mentitur qui vi
90쪽
qui autem non volens aliud putat quam est non mentitur, sed fallit tantum. Nam ita discernitur mentiens a saliente, quod inest omnni mentienti voluntas fallendi etiam si non ei credatur, falles, autem esse non potest qui non fallit. ,
AN horae diei brumalis sint tam longiores, sicut sunt itaret diei
R E , P o N. Licet enim dies brumalis, totidem horas habeat quot estiuus,sint tamen breuiores, nam hora brunalis,horae estius comparata minor est. Et ideo horae estiuae dc horae brumales sunt inaequales, quia pro loco solis in Zodiaco variantur.
X T Nde prouent qaod homo timet quamcnmque bestiolam, V cum ipse etiam imperet hominibus. R E s p o N. Si homo Deum subditus imitaretur: seciundi ita Praecepta eius vivendo,per eum haberet subdita taetem nec ad tiatam deformitatem veniret, ut bestiolam timerex, qui vult hominiabus imperare. De Ter relicii. I.
AN ab authoritate, et ratione incipiendum .sit cum disputa.tur vel aliquid declaratur. R E sp O N. Vnde igitur exordiar ab authoritate an a ratione Naturae quidem ordo ita se habet: ut cum aliquid dicimus, rati nem praecedat auctoritas. Nam infirma ratio videri potest, quae cum reddita fuerit authoritatem postea per quam firmetur allio mit, sed quia caligantes hominum mentes consiletudine tenebrorum, quibus in nocte peccatorum vitiorumque vallantur perspiscuitati sincertiatique rationis aspectum idoneum intendere ne queunt. Saluberrime comparatiam est,ut in lucem veritatis aciem titubantem veluti ramis humanitatis opacata inducat authoritas sed quoniam cum his nobis res est qui omnia contra ordine,&sentiunt&loquuntur,&gerunt,nihilque aliud maxime dicunt, nisi Demoriabus recti