장음표시 사용
391쪽
Ucmade quenti mus e latissuae Demades ei re onssisse dicitur: Mirum tibi uidetur, si tu loquendo talentum quaesiiliquo,ut tacerem, decem talenta a rege accepi.Itide nuc isti pretia maximiob tacendu accipiat.
Verba P. Nigidij,quibus differre dicit Mentiri, dc Me
r Erbasunt haec ipsa P. Nigidis,hominis infim
V di s bonarum artium praecellantisquem dig. Cicero ingeni doctrinarum; nomine, fused reueriatus est:Inter mendacis dicere,oementiri distat Mentiri. Qui mentitur,ipse non fallitur,seed alteram fallere mendacium dicit,ipse allitur. Item hoc crum dice mentitur,inquit Zasiit, quantum inseefi:at qui mendaciam dicit, se non fallit, quantu misse est.Item hoc quoque super eadem re dicit Vir bonus,inquit,prystare debet ne mentiatur:prudens, ne mendacium dicat: alterum incidit in hominem, alterum non. Variὰ mehercle, O lepies Nigidius rotsententias in eandem rem,quasi aliud atq; aliud, dicere di parauit,
Quod Chrysippus philosophus omne uerbum ambiguum dubiumq; esse dicit. Diodorus contra, nullum uerbum ambiguum esse putat. Cap. X II.
CH lptu es omise uerbum ambiguum natura, quoniam ex eodem duo uel plura accipi sipus. possunt.Diodorus autem, cui Crono cognomentum Diodorus fuit, lium,inquit,uerbum en ambiguum: nec quifquam ambiguum dicit, aut sentit nec aliud dici uideri
392쪽
deri debet, citiam quod se dicere fientis is qui dicite At cum ego, inquit, aliudsensi, tu aliud accepi iis Obscuta magis dictum,quam ambigu/ uideri potest. Ambigui enim uerbi natura illa esse debuit, ut qui iaceret,duo uel plura diceret nemo acite duo uel plura dicis,quise sentit unum dicere.
Quid T. Castritius de uerbis, deo; sententia quadam T.Castri C.Gracchi existimauerit : quodq; esse eam sine ullo
sensus emolumento docuerit. Cap. XIII.
APud T. stritium, disciplinae rhetoricae doctorem aut atque firmo iudicio uirum, legebatur oratio C. Gracchi in P.Popilium. in eius orationis principio,collocata uerba sunt accuratius modu latiusq;, quam ueterum oratorum consuetudo fert. ea uerba,sicuti dixi,compositasunt lacra uos cu Graechipita per hosce annos appetistis atq; uoluistinea si te uςxb mere repudiaritis,abebe non poteu, quin aut olim cupita appetisse,aut nunc temere repudiasse dicamini Cursus igitur hic, ct sonus rotundae uolubilisq; sententiae, eximiὰ nos, ct unita delectabat: tan- ro id magis, quod iam tunc C. Graccho uiro iulustri, O seuero, eiusmodi compositionem fuisse
cordi uidebamus. Sed enim cum eadem ipsa uerba saepius petentibus nobis lentitarentur admoniti a seritio sumus,ut consederaremus,qua uis,quos ueemolumentum eius sententia foret: neque pate' remur, ut aures norirae cadentis aptὰ orationis modus eblanditae, animum suoque nolis uoluptate inani perfunderent. Cumq; nos admonitione ista attentiores
393쪽
git AvLI QRLLII attentiores feciset e Inspicite, inqui penitus, 'id efficiant uerba haec: dicatque mihi quaeso aliquis ue-ctrum, an sit ulla huiusce sententiae aut grauitas, aut gratia. Quae uos cupitia per hosce annos appetistis atque uoluistis: ea temere si repudiaritis,abesse non potest,quin aut olim cupies appetisse, aut nunc temere repudiasse dicamini. Cui enim omnium hominum in mentem non uenit, id profectῖ usu venire,ut
quod cupido appetieris, cupita appetisse: quod
remere repudiaueris, timere repudiase dicaris si opinor,inquit, ita scriptum eruet: quae uos per hosce annos appetiuis,atque uoluinis, ea nunc si repudiaritis, abese non potest, quin aut olim cupitia appetisse, aut nunc temere repudiasse dicamini. Si,im quit, ita diceretur, grauior scilicet , solidiorque feret sententia: O acciperet aliquid tu lae in audiendo eaFectationis. Hunc autem uerba haec cupidὰ et temere, in quibus uerbis omne mometum rei est,non in concludenda siententia tantum dicuntur : sed supra quoque nondum desiderata ponuntur: quae nasci oririque ex ipsa rei conceptione debebant, anu omnino,quam res ponulat,dicuntur. Nam qui ita
dicit. Si hoc feceris, cupi fecisse diceris rem dicit sensus alicuius ratione collectam, confectam. qui uero ita dicit, Si cupita feceris, cupita fecisse ii ceris: non loq8 secus dicit, atque si diceret, Sic pio feceris,cupi feceris. Haec ego,inquit,admonui,non,ut C. Graccho uitio darem Dij enim mentem meliorem mihi: nam si quicquam iri tam fortis facundia uiro , viiij vel erroris esse dici potere, id
394쪽
L T a E R XI. 379 omne ct autoritas eius exhausit, O uetustas cola
sumpsit) sed uti caueretis,ne uos facila pias Iring
ret modulatus aliquis currentis facundia sonitus ratque ut uim ipsam rer- , uirtutemque uerborum
prius per taretis: oesi quidem gravis, atque interra, ct syncera sententia diceretur,tum si ita uideretui gresibus quoque ipsis orationis, ct gestibus plauderetis: si uero frigidi O leues, ct futiles sensus, in uerba apt8 numeroseque posita includere itur,non esse id jecus crederetis, quam cum homines insigni deformitate, ad facienda ridicula imitantur histriones, gestunt.
Sobria & pulcherrima Romuli regis responsio, eirca uini usum. Cap. XIIII.
1 Implicissima suauitate Orei, O orationis Romuli Piso Irugi usus est, in primo annalis cum de Is sobrietas muli regis uita atque uictu scriberet.Ea uerba,quae R ςpi iv scripsit, haec sunt: Eundem Romulum dicunt ad cos p*μβ nam uocatum, ibi non multum bibisse:quia postridie negotium haberet. Ei dicunt: Romule, si Tibue omnes homines faciant, uinum uilius sit. Is respondit, Imo ueris carum, si quantum quisque uolet, brubat:nam ego bibi quantum uolui.
De ludibundo & errabundo,atque id genus uerborum productionibus:& quod Laberins Iac amorabundam dixit, ut dicitur ludibunda, & errabunda: atque inibi quod Sisenna per huiuscemodi uerbum noua figura usus est. Cap. X f.
Loeberius in lacu Averno mulierem amaηtem uere
395쪽
31o avLI OELLII: morabsi bo inusitatius ficto, Amorabundam dixit. Id uerta Buheu, si Vi' ex is commentario lectionum anti iiita. qt arμm t ex figura scriptum dixit, qua ludibunda,
tra ridibunda, errabunda dicitur,ludens, O ridens, retio oe errans. Terentius autem Scaurus, diui Adriani Scaurus. temporibusgramaticus uel nobilissimus, inter alia,
quae de Ceselli' erroribus composuit, in hoc quoque uerbo errasse eum sic ripsit qu)d idem esse putauerit,li dens, ludibunda, errans, ct errabunda,ridenso ridibunda Nam ludibunda, inquit, o ridibo da, errabunda ea dicitur, quae ludentem, uel ria dentem,uel errantem agit aut simulat. Sed qua ratione Scaurus adductus sit, ut Cesellium in eo reprehenderet:non hercle reperiebamus. n est enim
dubium, quin hac genere ipso duntaxat idem Ius
-- cent:quod ea demonstrant, a quibus producuntur. mid esset autem ludentem agere, uel inestami, non intelligere uideri maluimus, quam insimulare eum, tanquam ipsum minus intelligentem. Quin magis Scaurum oportuit commentaria Ceselli, crimina tem,hoc ab eo praeteritum requirere,quod non dixerrit:an quid, quantulum di ferret a ludibundo tu dens, ct ridibundo ridens, ct erratarido errans, castraque horum senilia: an a principatibus uerbis paululum aliquid distarent, O quam omnino uim h beret particula Pe extrema eiusmodi uocabulis ais dita. Hoc enim fuit potius requirendum in istumodi figurae tractatu, sicuti requiri solet in uinolento, O lutulento, Oturbulento, uacua hect inanis fixi ac productio : cuissenodisunt, qua παγγων Graeci
396쪽
Graeci dicunt an extrema illa particula habeat aliquid sua propriae significationis. Cum reprehensi
nem autem illam Scauri notaremus, in memoriam
nobis redhi , quod Sisenna in quarto hictoriarum eiusdem figurae uerbo ita usis est: Populabundusbi quit,agros, ad oppidum peruenit. God scilicet mgnificat , cum agros popularetur: non ut Scaurus in consimilibus uerbis ait cum populantem ageret, uel cum imitaretur ed inquirentibus nobis quaenam ratio ct origo esset holuscemodi figurae, populabitudus errabundus, O utabundus, ct ludibundus, multor minq; aliorum id genus uerborum: ζπιβωλως hercle Apollinaris nostersibi uideri ait,particulamissam postremam, in quam uerba talia exeunt, uisuo copiam quasi abundantiam rei, cuius id uerbum esset, Mostrarer ut latabundus is dicatur,qui abuu Laetabunde latus sit: errabundus, qui longo, atque abun- dus. danti errore sit. teraq; omnia ex ea Dura ita dia Errabunci ostenditrui productio sec extremitas, largam fluentem vim, copiam declaret.
od Graecorum quorundam uerborum dissicillima est in linguam Latinam mutatio:uelut qudd Grqce dicitur, Cap. xv I.
κ Diecimus sepe animum ad uocabula rerum non Gr eaqueo pauci ma,quae nequesingulis uerbi ut a Gracis:neq; si maximd pluribus eas res uerbis dicamus, tam dilucita, tamque aptὰ demonstrari Latina oratione possunt, quam Graeci ea dicunt prius uocibus. Nuper etiam cum allatus esset ad nos Plutarchi. X liber,
397쪽
Iiber, o eius libri indicem legissemus,qui erat πιρι
πολυπραγlbia in iis, percontanti cuipiam, qui aterarum, e uocum Graecamum expers fuit, cuius nam liber, O qua de re scriptus esset: nomen cui-demscriptoris statim diximus, rem , de qua scriptum fuit, dicturi haesimus . Ac tum quidem pri mo,quia non satis commodὰ opinabar interpretat rum esse,si dicerem librum scriptum esse, de negorio sitate, aliud innitui apud me exquirere: quod,ut iacitur , uerbum de uerbo expressum esset. 26hil erat prorsus, quod aut meminiFm legere me: aut se etiam uellem fingere, quod non insigniter ς' rum, absurdum, durum ue esset, si ex multitudineo negotio uerbum unu m compingerem: sicuti mul iijuga dicimus, ct multicoloria, O multiformia. Sed non minus id ita ita diceretur: quam si interpretari uoce una uelis aut πολυτρο- ιαν, aut Trολυσαρ iαν. Q qmobrem cum diutula
tacitus in cultando fuissemores ondi tandem,non uideri mibi significari eam remposse uno nomine. Et idcirco iuncta oratione, quid uellet Graecum id uesebum,pararam dicere. Ad multas igitur res aggres Fo, earumque omnium rerum actio, πολυπραγμο-
σου , inquam, Grata dicitur:de qua hunc librum co. positum esse inscriptio icta indicat. Tum illa opicus
uerbis meis inchoatis inconditis adductus, virtutem quidem esse χπολυπρογμοσυ : Hortatur, in quit, nos profecto nescio quis hic Plutarchus ad n gocia capessenda, em ad res obeundas plurimas cum industria ct celeritate:nomenque ipsius uirtutis,de qua
398쪽
qua locuturus ese libro ipsi, sicuti dicis,non incommota praescripsit. Minim8,inquam, uerῖ. Neq; enim ista omnino uireus est,cuius Graeco nomine argu Lictura hoc libri demonstratur neque id quod tu opinare, aut ' me dicere sentio, aut Plutarchus facit. Deterret enim nos hoc quidem in libro, quam potest maximὰ,a uaria promiscuaq;,'non necessaria rerum eiusmodi plurimarum cogitatione, ct peti tione. Sed huius,inquam, tui erroris culpam esse intelligo in mea scilicet facundia:qui ne pluribus P idem uerbis potuerim non Obscurissime dicere, quod
a Graecis perfectissimi uno uerbo, ct planissimὰ
dicitur. Vid signiscat inueteribita Praetorum edictis, quod sumina retanda publice redempta habent.
EDicta ueterum Pr torum,sedentibus fortὸ nobis in bibliotheca templi Traiani, oe aliud quid
requirentibus,cum in manus incidissent, legere atq; cognoscere libitum ect. Tum in quodam edicto ant quiore ita scriptum inuenimus: Qui flumina retam Retare, da publici redempta habent, siquis eorum ad me adductus tuerit,qui dicatur, quia eum ex lege locationis facere oportueris,non fecisse. Retanda igitur Roxae. quid esset,quaerebatur. Dixit ibi qui iam nobiscumsedens,amicus meus,in libro se Cai' de origine uocabulorum septimo legisse, retas uocari arbores, quae l-ris, aut ex ripis fluminum ' eminerent, mi in alueis corrue eorum extarent: appellatasque esse a retibus, quod X a pra-
399쪽
324 A v L r e E L t I Ipraetereuntes naues impedirentiet quasi irretirent. Idcirco siese arbitrari retanda flumina locari solita Luulana' quid aut morae, aut periculi uniana- uirgulta incidentibus fieret.
a poena Draco Atheniensis in legibus, quas populo Atheniensi scripfit, fures affecerit: & qua postea Solon: & qua item decemviri nostri, qui duodecim tabulas scripserunt: atque inibi adscriptum, quod apud Aegyptios furta licita & permissa sunt, apud
Lacedaemonios autem cum studio quoque affectata, S pro exercitio utili celebrata: ac praeterea M. Catonis de puniendis surtis digna memoria senten
Draco IeIu uri existimatμs est iurisque diuini huuarii ib. y peritus fuit. Is L raco leges, quibus Athenienses uterentur,primus omnium tulit. In illis legibus furem cujuscunque modi furti, supplicio capitis puniendum esse, ct alia pleraque,nimii seuerὰ censuit sanxiis. Eius igitur leges, quoniam uidebantur impendio acerbiores,non decreto iusque,sed tacito il literatoque Atheniensium consensu obliterate sunt.
V lagitat aliis mitioribus a Solone compositis, usi sunt.Is Solon ex sieptem illis inclytis sapientibus
fuit. Is sua lege in fures,non cut Draco antec mortis,sed dupli poena uindicandii existimauit.Decemuiri autem notiri,qui post reges exactos,leges quibus Po.R'. uteretur,in XII.tab. scripserunt, neque pari - - . seueritate in puniendis omnium generum furibus, neque remissa nimiis lenita te usi sunt. 2 4m Drem,
400쪽
L I a 1 R XI. 3a sequi manifesto furto prehensus esset, tum de noecidi permiserunt: si aut cum faceret furtum,nox esset: aut interdiu se telo,cum prehenderetur, de se deret. Ex cateris autem manifestis furibus liberos uerberari, addicique iusserunt ei,cui factum furtum n on i Aesset: se modo id luci fecissem, neque se telo defen- dissent,seruos item furti manifesti prehensos,uerboribus vici, d saxo praecipitari: sed pueros impu- .' . . beres praetoris arbitratu uerberari uoluerunt, no-xumque ab his factam sarciri Ea quoque furta,que Perianes per lancem liciumque concepta essent, perinde ac si manifestaforent,uindicauerunt.Sed nunc a lege illa
decemvirali iscessum est.Nam si quis super manife- Io furto,iureo ordine experiri uelit: actio in qu druplum datur Manifestum autem furiton M, ut ait Massurius, quod deprehenditur dum filiaciendisinis est, cum perlatum est, quo ferri coeperat. Furti concepti, item oblati,triplipoena est . Sed quod sit
oblatum,quod conceptum, pleraque alia ad eam rem,ex egregiis ueterum moribus accepta, neq; im tilia cognitu, neque iniucunda, qui legere uolet, i veniet Sabini librum, cui titulus est, de furtis. In
quo id quoque scriptum est,quod uulgὸ inopinaturi,
non hominum tantum,neque rerum mouentium,quae '
auferri occulte Osurripipossunt, sed fundi quoqueo aedium fieri furtum: condemnatum quoque furti
colonum,quifundo,quem conduxerat, uendito,pU- fe ne erus dominum interuertisset. Atq; id etiam
quod magis inopinabile est Sabinus dicit: furem esse hominis iudicatum, qui cum fugitiuus praeter X s oculos