장음표시 사용
171쪽
populum aliquando prae dolore in voces erumpere & vidimus & audivimus, nec non & pectora tundere, cum audiebat aliquid quod de Conscientia peccatorum vel confessione submon ret. Hoc testificatur S. Augustinus Serm. xxv III. in Natali Martyrum: Nam cum Seriptura commemorasset eos, qui non intrabunt, ibi etiam nomia navis bomisidas, non expaulatis. Nominavit foν-nicatores et audita , quia pectora contudistis. Ego
audies , ego vidi , O quod non vidi In cubilibus vestris, vis in Moestu, vidi In pectoribus vestris, quando contudistis pectora vestra. Micite inde peccatum. 'cam pector a vestra tundere ,σhae eadem
facere, nil est aliud quam peccata pavimentare . od quidem usque adeo frequentabant, ut in tempestive nonnumquam usurparent. Unde in Sermone v I II. de verbis Domini, cum ad illa
verba confiteor ini Pater peξtora popolus de more tutudisset, scite arguens illos Augustinus: In hoc ipso, inquit, quod sonuis Confiteor, pectora tutudi Is. Tundere autem pectus quid est, nisi arguere quod latet in pectore, O elidenti pulsu o cultum castjare peccarum e uuaνe hoe feci is, nisi quia audi is Confiteor tibi Pater e Confiteor a di Is, qui confitetur non atteadsis. Nunc ergo advertite. Si Confiteor ChrMus dixit, a quo in Ionge omne peccatum, non solius est peccatoris, sed etiam laudatoris . Confitemur , ergo ,sive laudantes Deum, sive accUantes nos Ipsos.
172쪽
Sacrae olim Conriones Sanctis mi Trivitatis ἐm vocatione oe laudatisne conclusae ut plurimum ac terminatae. Hujusmodi invocatio ac laui datio non una se re eademque verborum formula concipi solita. a terna etiam bona , i coelestiumque irarum veniam, ut nunc passim' fit, Auditoribus a Deo exposcebant interdum
Concionatores , atque ita puas termina ne Conciones.
i L Xtremam placet hoe loco veterum Conci r
i: C. num clausulam paucis excutere. Consu F Verunt prisci Patres, omnes paene Conciones ii suas Sacrosanctae Triados invocatione & lauda. ρ tione concludere ac terminarer atque hoc beati tissimo viro Basilio teste dicimus, apud quem, ita in libro de Spiritu Sancto cap. primo non, obscure scriptum legimust Nuper orantI mssi ad populum, σ utroque modo glor eatIonem absolveni ri. Deo ae Patri: interdum eum Filῖo ipsius aea Spiritu sancto, laterdum per FAIum In Spiritu Sancto , eum alii quidem ex his, qui tum aderant iid observarent, dicentes, nor non modo peregrinis
173쪽
ae novis usos vocibus , verum etiam inter se pugnantibus , tum tu praecipue, nimirum eonfluens ι lorum utilitati. Haec sunt Basilii verba , ex quihus, sicut intelligitur facillime, Sanctissimae Trinitatis invocationem ac glorificationem fuisse con.
laetam veterum Concionum conclusionem , ut
modo dicebamus 3 ita illud perspici licet , non una illam eademque semper verborum formula concipi solitam.
Placet autem hoc loco usitatas aliquot ac communes hujusmodi cladisularum formulas ex Patrum Concionibus adscribere, quo minori quia vis labore de toto hoc ritu possit existimare rillae vero sunt hujusmodi r Gregorii Nazianaeniquidem: In Christo Iesi Domino ηosero , cui glo- lvia 9 Patri cum Spiritu Sancto in secula secul lvum, Amen. Chri ysostomi: Gratia O benignita
te Domini nost i Iosu Christi , per quem σ eum
quo Patri una cum Spiritu Sancto gloria , Imperium , honor, nunc σ semper in Iecula seculorum, Amen. Cyrilli vero Alexandrinit Ia Chrino Ie- su Domino nostro, per quem σ cum quo Patri gloria ct imperium cum Sancto Spiritu in secula seculorum, tamen . A Graecis hisce Patribus non longe discedens beatissimus Leo Papa omnes ferisine Conciones suas in hunc modum conclucit rTer ceristum Dominam nostrum , qui vivit o regnat cum Deo Patre O Spirisu Sancto in secula secutorsim, Amen. Si cst autem , ut aliquis duo bitet, quin hanc eamdem conclusionem , etsi
174쪽
a. non iisdem omnino conceptam verbis , alii quoi, que Patres complures usurparint , lectis Zen i nis, origenis, Athanasii, Hierosolymitani Cy-t, rilli, Basilii, Gregorii, Ambrosii , Chrysologi, o Caesarii, ac Gregorii Magni Concionibus , is , et opinor, dubitare desinet. Quamquam scio , exit eis nonnullos haud ita sese in hac invocationisti ac glorificationis clausula effudisse s vel iis solis nimirum verbis quandoque contentos: Cui Chrias sto gloria in secula seculorum, Amen . i. Nec me fugit etiam, alios extitisse, qui quemin, admodum nunc fit assidua & communi pame omnium Concionatornm consuetudine Audit i ribus aeterna bona, coelestiumque irarum veniam a Deo exposcerent, atque ita suas concluderent Fl Conciones. In eis sunt , Origenes , Chrysost mus, Cyrillus Alexandrinus , Ambrosius , Α a gustinus , Leo , Gregorius , & alii non pauci s . cum Graeci, tum Latini Patres et quorum testi
li monia quia nimis longum esset persequi , α patet in promptuque sunt omnibus, idcirco, ea sciens praerermitto.
175쪽
Proxime post Concionem factae olim communes ad Deum pracra.
REs ista etsi admodum dubia non est, tamen
non puto alienum . aliquot gravissimorum Audiorum locis, quasi testibus, eam conssrma-ete. Constitutionum Apostolicarum Auctoris de hoc ritu verba sunt in libro a. cap. 32. Deinde post Presbyterorum & Episcopi exhortationes ad populum in cuncti pariter consurgentes, oe Iaorientem spectantes, egregis Catechumeali O Pο nitentibus , precentur Deum. Justinus etiam Phialosophus ac Martyr extrema ad Antoninum. Apologia eiusdem consuetudinis illustre dat testi, monium, sic inquiens: Die, qui Solis disitur,omaes, qui in oppidis vel πῶς morantur, unum in locum csnvenιune, commentariaque . o lorum , vel Prophetarum scripta leguntur, quamdiu hora patitur: deinde , ubi is, qui legit, destitit, is, praeest, admovet oe hortatur , ut ea, quae lecta sunt, Imitemur: tunc surgimus omnes O compreeamur . Hoc idem nobis Origenes indicat, ad finem uomitiae tertiae in Isaiam ita scribens: Revera abstulit opprobrtum Iesus, Idcirco surgentes oremus Deum. Et extrema Homilia 36. in Lucam: Qua omnia cogooscentes , oe quam multa sint
176쪽
genera regnorum, surgamus, precemurque Deum .
Beati quoque Athanasii verbis, quibus suam de Semente Homiliam concludit, quae dixi de precibus communibus proxime post Concionem fa- ' Etis, facile confirmarim. Ceterum ait quia σSermo noster satis processit, surgentes oe nos ipsi extendamus manus, &c. Sed manifestius Chrys sostomus t Probasis inquit in Homilia tertia dea incomprensibili Dei natura quae dixI; magno a. cum tumultu oe plausu admonitioηem recepsis: sed et velim, curam quoque adhibeatis, ut facto vestra. approbatio ostendatur a iam non longum post tempust periculum faciam obtemperandi: oratio excJere so-r ιet admonitIonem . Et in Homilia 1 o. ad caput I .i Matthaei t Sed iam tempus in sermonem orandos concluderer orate igitur nniversi ηobiscum. Jam a vero tamdem caput hoc pulcherrima illa precal, tione concludam, qua Sermones suos clauderetii solebat S. Augustinus e Conversi ad Dominum
a Deum Patrem omnipotentem puro corde, ec quanti tum potest parvitas nostra , maximas atque uberesi, gratias agamux, precantes toto animo singularem iis mansuetudinem ejus, ut preces nostras in beneplati esto suo exaudire dignetur: inimicum quoque a n i stris actἱbus ct cogitationibus sua virtute expellat, , nobis multiplicet fidem, mentem gubernet, spiri- tuales cogitationes eoηeedat, ct ad beatitudinems Dam perducat , per Iesum christum Filium suum .
177쪽
Habendae Concioni certum ac pronitum, oestre unius horae spatio conclusum, tempus Concionatoribus olim ad gnatum. Ad clepsy
dram dixerunt veteres Gentium Orator 1. Sacri nunc Concionatores ad arenarium plerumque horologium dicunt. In quaestionem vocatum, qua potissimum ratione pristi Pitres in concionando constituta temporis ad
dicendum spatia dylinguere ac metiri sol i
I Liud unum adhuc restat, de quo videamus s l
antequam inchoato huic Libro fastigium im- lponatur . Libera-ne, an certis spatiis circumis Iscripta, tempora ad dicendum habuerint olim Concionatores. lΡrolixiori sane dicentis oratione Auditorum animos abalienari potius ac debilitari, quam eri- lgi ac conciliari, fatentur omnes. Huic igitur Certo ac communi malo ut medicinam facerent lEcclesiae Patres, in concionando determinatum dicendi tempus, fereque unius horae spatio conclusum, aut.ipsi sibi praescribebant, aut ab aliis praefinitum religiose observabant. Hinc & fre-
178쪽
quentes illae longioris orationis nequaquam po stulatae excusationes 3 & assiduae de angustiis temporis querelae ;& interruptus etiam non raro ipsemet dicendi cursus. Nec nos latet, inquit
Origenes Homilia 1. in Genesim) quod plura In hoc loeo profundi oe arcani mysterii secreta reperiet, qua nunc nos adducere in medium , vel pro brevitate temporis, vel pro Auditorum labore , non
possumus. Et Homilia a I. in Numeros: Priori quidem lectione tempore exclusi sumus , ne aliquid etiam de secunda dinumeratione diceremus, sedeonveniens est omissa vel exclusis nunc reddere . Cyrilli Hiero solymitant verba sunt in Catechesi 13. multa cum sint, qua fiunt ab illis, contradiactiones, age vestris precationibus adjuti, quantum temporis brevitas patitur, per Dei gratiam de Passione nonnulla producemus testimonia. Et paulo post: autem Scripturarum testimonia pro .pter temporis angustiam praetermittimus . Et deinde : si enarrari voles, reperies oe alias eausas , sed hae dicta sufficiant propter temporis angustiam, oe ne sit Auditoribus fastidium audire . Petrus Chrysologus in sermone I 2I. Disserendustis Sermo, Fratres , quia oe dicendi tempus absumpsimus Lectionis loca, vobis tractanda sunt max me .subsequuntur. Beatus Augustinus in Ho- milia 23. Libri Quinquaginta Homiliarum: Oriatur cale quaestis profecto solvenda, qua attentionem vestra earitatis desiderat, ne forte susce νe non possimus verbis ad totam ejus obscuritatem removendam a
179쪽
dam, O dilucidandam pro angustia temporis . Et aliquanto infra: Videns certe profunditatem qu sionis , scIo . VIdetis angustias temporis , O hoc videtis oe sentitis. Accipite ergo pauca ἰ si magnia tudinis quaestionis non satisfecero , interim praesentem recondhe Sermonem , in futuro tenete debit rem . Rursus ibidem et Iam nunc , quantum p tuimus , quaestionem profundam in tantilla temporis brevitatesolvimus ; aut, si nonsolvImus, debitores, ut dixi, teneamur . Et in Sermone 237. de Tempore et Tractavi, quantum potui , de Iudicio , tantumque Sermo productus est, ut non remaneret tem poris spatium , quo possem de ceteris disputare . Et haec quidem superiora, non quamdiu ' voluerint dixisse olim Patres , sed definitum ac constitu- ε' tum temporis spatium habuisse ad dicendum, ita patefaciunt luculenter, nihil ut fieri queat illustrius .Quae vero mox suggeram, convincunt etiam, illud idem tempus in unius ferme horae curriculum fuisse coactum. Atque,ut ita sentiam,faciunt iidem,
quos supra adduxi,Cyril Ius,Chrysologus,& Augustinus. Qua cum musta sint, cinquit ille in Catechesi is δρο tempus hora per breve, pauca capiam σpraecipua. Et sub ejusdem Catechesis finem: Pudepme de his , quos illi Deos appellant; σ pratermitto icta propter euntem horam . Et in Catechesi Iq. Cum autem multa sint ea de re testimonia , pr pter hora brevitatem bis erimus contentI . Chrysologus in Sermone i Ιχ. Date ergo veniam, Fra ιres, s ixtra punctum temporis, oebora unius vix
180쪽
ii momentum, obscMra lucidare, clavsa reserare, firi, marσ dubia , phoseunda contingere , tot saeculorum. latifabile sacramentum aperire non possum σ eloqui .
mini in Evangelium Matthaei : Semper in Semmossious, quos ad popuIos habui , hujus quaestionis, di cultatem, molestiamque vitaci , non quia nihilii baborem , quod inde utcumque cogitarem s nequσὸ enim in re tanta quaerere, petere , pussiare neglia, Irrem , sed quia ipsi intellixentiae , quae mihi alia, quasst m aperiebatur, verbis ad horam occurrentia, bμs me polyte sincere non putarςm . Et in Serm is ne λεῖ. de Tempore et Hodierno die jam ecceii tertio audivimus ex Evangelio Domini nostri resum rectionem. Quantum exbtimo, responsum est iιιir s
i sicut intelligere potestis i sicut σ nos loqui possu
mus, quantum hora Sermonis permittit. Non dubium est igitur, quin certum aliquod, ac determinatum temporis spatium habuerint pri- , sci Patres ad dicendum , atque ideo in unius h rae curriculum suas circumscripserint Conciones . . I lud adhuc incertum, quδ ratione constituta ac determinataejusmodi ad dicendum spatia distinguere ac metiri solerent. Atque hic si me dicam haerere, nihil certe mentiar et in promptu est ambigendi causa. Noluit est enim ex Anti-- quorum monumentis, Ethnicos olim Orgiores , cum Graecos, tum Latinos , ad clepsydram dicere consuevisse s hoc est , ad horologium ,