Bernardini Ferrarii Mediolanensis Theologi De ritu sacrarum ecclesiae veteris concionum cum praefatione Joannis Georgii Graevii

181쪽

tur, σ aquis guttantῖbus horarum spatia termianantura certo nimirum ac constituto aquae stil- llicidio data ad dicendum spatia fuisse dimensost nostrorum vero temporum Concionatores hic ita Italia videmus in arenariis plerumque horologiis illud idem factitare. Hoc igitur videtur restare t , ex iis alterutrum fuisse a priscis Patribus in concionando usurpatum , dicamus. Α tamen , quominus hoc pro certo adfirmem, vetat mirum eorumdem Patrum hac de re . silentium: neque enim, qui vel subobscure, vel paulo apertius hanc consuetudinem commemorarit, posse quemquam reperiri puto. Quare nos etiam rem addubitatam relinquentes, hoc uno contentierimus, si id in quaestionem vocaverimus, quod vere quaestione dignum e ih. Explicabunt ii fortasse, quibus majus contigit aut otium aut ingenium. Et de ipsius Concionis ritibus quidem, cum ex Graecis, tum ex Latinis Patribus, satis atque adeo abunde dictum sit hactenus . Dehinc , suscepti muneris quod superest, exequa

mur . - r

182쪽

sacrarum Ecclesiae veteris Con- - i

LIBER SECUNDUS.

concionandi munus Episcoporum mari

- proprium fuisse. '

Roximo Libro de concionum v cabulis , deque ipsa Concione , quae cognitu digna videbantur , diligen. - ter quaesita & excogitata tradidimus. Ad Coacionantem & Auditores iam ram-L dem

183쪽

dem oratio nostra convertatur. Conesonandi munus, iam inde a naseentis Ecelesiae temporibus , post Apostolos , qui ut habetur Matthaei cap. xx UI M. Marci cap. xv I. Lueae eap. xx Iv. &Joannis cap. xv. ad id potissimum vocati fuere de electi, Mi euntes in mundum universum pra- Eiearenν Evangelium omni creatura , EpitcOp Tum maxime proprium finit . Nihil hic necesse est, ubi res agitur paene ex toto manifesta, cur fingulos Auctorum locos , hane veritatem conis firmantes , ad verbum recitemus . Quam ob causam digitos ad fontes, ut fieri solet , intendisse nunc quidem contenti erimus. Rem istam pleraque Cone ilia stabiliunt, ut interim Can nicas de Apostolicas Scripturas huc facientes , atque ab aliis productas reticeam) Arelatense Ι.can. Io. Carthaginense IV. eam. 2. de Io. Tuinronense III. sub Carolo Magno can. q. Toletanum II. can. i. Cabilonense II. sub Carolo

Magno can. I. 2. & I . Trullanum can. I s. Nicaenum i I. can. I. Remanse can. I . MOguntinum I. can. 21. Lateranense sub Innocentio II L ean. ro. 8e sub Leone X. Sess. a. dc Tridentinum Sess. s. can. i. N Sess. Aq. can. q.

Comprobant boc idem planissime permulta sanctorum Patrum testimonia, ex quibus haec illustria maxime indicabo et Ambrosii lib. i. officiorum cap. I ; Hieronymi Epistola I 18. ad Fabiolam s Chrysostomi Homil. 7. ex variis in Matthaeum locis, & Homil. I s. in primam ad

184쪽

VET. CONCION. LIB. I. rosit. Timotheum; Augustini Libro ad Pastores, Η ii milia 28. Libri Quinquaginta Homiliarum, des , Tempore , Sermone I sq. I 66. I sa. 2IO. 231.

i a s. de Sanctis , Sermone s. 23. & εχ ι Fuli. gentii lib. 2. de Veritate praedestinationis s Caris,. 1arii Arelatensis Episcopi Homilia 27; Λthana- . sit Patriarchae Constantinopolitani epist. T s ac ε Magni demum Gregorii in Praefatione Libri s. i Pastoralis, Homilia I . in Evangelia, Libro x. , Registri Epist. 39. & Lib. . Epist. 37. inibusi Conciliorum Constitutionibus , ac Patrum testi- . moniis. apte Gunctrhani Francorum Regis veris

a ba adjungam ex Praeceptione seu Edicto ad eos, Episcopos , qui in I I. Matisconensem Syn i dum convenerant . Licet Praeceptionis seu rii dicti verba sunt, prout ea nobis retulit Ani , nius Augustinus in sua Veteris Iuris Ponti fieti, Epit me, i ibro A. titul. 69. cap. 47. dc q8. absque j nostra admonitione ad vos Episcopos Deli cialiter pradicandi causa pertineat s attamen retia quorum peccatis vos omnino credimus esse participes,

ι' si filiorum vestrorum culpas non assidua ob urgati i ne corrigitis , sed silentio praeteritis . Et aliquanto, polh: Diebus Dominisis , &c. σ reliquis SMemini. nitatibus, &c. vos . Volici ' at res jangenter i. vobiscum Consacerdotes vestros , oe filios Seniores i. Ecclesiae , ac Iudices locorum, quoscumque cognosciat iis, quos visa qualitas honesta commendat 3 ita uni, versam populi multitudinem constanti , via Deo plai cita jugiter praedicatione corrigite , ut oe bene visen-L 1 te

185쪽

ter mysticus adhortationis sermo mulceat, ct exceridentes ad Uam recti lirneris porrectis Pastoralis adducat. Haec fere GunArhanus Rex vere pius ae Catholicus , & Episeopalis hujus muneris Ggregius aestimator . Hoe loco non mihi queo temperare, quin Eliam quoque Cretensem de hoc Episcoporum munere te stem producam , itR ferme in suis ad primam Gregorii Naalangeni orationem Commentariis iscribentem t Pictorer quidem Magistror σ Pastores divisur hic Magister vocat, Epistopor siquidem Pictorum appellationae nominarat in ea oratione Gregorius ut qui per varior oe multiplices doctrime modos, tamquam per colores quosdam , vitam ad Chi Miana tegis fommam expressam, ac dogmatum βοceritatem , σ , ut summatim dicam , virtutem omnem , tam qu in actione, garam quae in eo templatione sita est sis diseipulosum animir pingere debeant. His igitur de causis dictorer eos appellavit, &c.

. Episcopis magnum Empendet periculum I

s concinnandi munus explere u glexerunt.

Tque haec quidem , conesonandi munus Episcoporum maxime proprium fuisse, planissime docent: proxime vero quae subjiciam ,

186쪽

eo spectant , ut & necessario id oneris eos lima huisse sciri queat . Multa sunt autem , ex quibus potest perspici haec in Episcopis concionandi necessitas. Primum omnium est periculum, quod iis impendet , qui delatum . ac susceptum munus explere neglexerint . Va erit nobis, i quit Symmachus Papa in VI. Synodo Roma

na, de se aliisque Episcopis agens qui hujus ministerii Onus susceptum habemus si verἰtatem Salvatoris nostri Iesu Chiisti , quam Apostoli pra

dicaverunt , pradicare neglexerimus . Va erit nobis , si silentis veritatem oppresserimus, qui erogam nummulariis jubemur , id est , Christianos popuιμ imbuere oe docere . Quid in ipsius christi futura dicturi sumus examine , si sermonum ejus veritatem confundimur praedicare Quid eris de nobis , cum de commissis nobis animabus , σ de incio suscepto rationem justus Iudex Chrsus Deus noster dijtriactam exegerit e Ideo nos oportet semper nociva resecare , σ auxiliante Domino profutura erigere .

. inde objurgando , hortando , suadendo , blandie . do, consolando prodesse, quibus possumus , festin mus, &c. Eadem, sed paucis , iterat Nicolaus Papa, ut est apud Gratianum in Decret. pa te prima, Distin h. I. c. s. sic inquiens: DIFpensatio est nobis caelestis seminis injuncta . Va, si non spaUerimus : υa , si tacuerimus . Quod cum electionis vas formidet, ct clamet , quanto magis cuilibet exiguo metuendum es λ Proinde sient non

Ieve discrimen incumbis Pontificibus, βιuisse pro Dι- L s vinis

187쪽

Vastatis eultu, ct Eeelesia eorrectione , quod cre-rruit ι ita bis , quod absit, non mediocre perlauis ιum est, qui , eum debeant parere, despiciant. Id ipsum etiam discimus ex Athanasio Patriarcha Constantinopolitano in Epistola s. Episcopis ad suas Dioeceses proficiscentibus data, cujus inciverba ad faciendam fidem appono se ea vero sunt haec: uuare nisi aperto capite munera Dei, qua neque oratione eoHequἰ, neque mente comprehendere Iliet, levetuo praedicaverimus , quicumque hujusmodἰ dignitate Pactorali praediti sumus , haud dabis In manus Dei IncIdemus t η , isquam , praedIcaverimus, quemadmodum ex nihilo, &e. debemur paeaas daturi sempiterηas. Agnovit hoc idem Episcopis imminens periculum beatus prosper , seu potius Iulianus Promerius in Libro I. de Vit. Contempl. cap. 2I. ait enim: Ille, caldissipensatis comm sa est , etiamsi sancte vivat, si

tamen perdite viventes arguere aut erubescit, aut metuit , eum omnibus, qui, eo tacente, perIerunt, peris. Sed congerere unum in locum omnia P, trum testimonia huc facientia, minime necessa.

rium ducos quare ea dumtaxat adjiciam, qua apud beatissimum virum Augustinum, de im. pendente hoc periculo magnopere sibi metuentem, scripta leguntur: Frequenter in ser turis sanctis cate in Homilia f. Libri Quinquaginta Homiliarumst auditis earitas vestra, Fratres cirissimi, in quo sint Sacerdotes periculo eoVItutii, ,s noluerint implere illud , quod contestatur Apoli lux sc

188쪽

sur, Praedica verbum, insta opportune, impor- ., tune , argue, increpa, obsecra cum omni patiensi ita & doctr ina . Et quia tam grave pondus -- si minet cervicἰbus nostrιr , quibur dicitur , Si non annunciaverios iniquo iniquitatem suam, sanguinem ejus de manu tua requiram i neeesse a bir est, quoscumque negligentes aut secrete aut pumbllae easthare . Homilia 28. ejusdem Libri: Dies vobis, sibero animam meam; in magno enim Ium, non periculo , sed existi constitutus, si taeMero. Sed eum ego dixero , σ Implevero inclum meum, vos jam attendite perieulum vestrum. Quid autem' violo e quid desidere e quia cupis' quare loquor equare his sedeo e quare viso e nisi hac lateηtione .l ut eum chrim simuι vivamus, &c. Sed si me

non audieritis , non tamen ego non tacuero, avia

mam meam liberabo. Sermone rino. de Te ' pore s Ideo loquor, Ideo contestor, ideo non taceo,' ideo vestimenta mea exeutis, ideo In tribunalI Deι mel excusatum me habeo . Disam Deo meo, D mine, non laeuI; Domine, talentum, quod mIbsi dedissi, non ab hondi, sed eroravi. Hoc poterismiia dkere, Serve nequam , Tu dares , ego eXI. t gerem. Ecce Domine des, is exire. Sermone I 6 . Eeee dico vobis, ecce clamo vobis, ecto me abjoιvo, erogatorem me posuit Deus, non exacto rem a sed tamen ubi possumus, ubi datur loeus,' non cessor ubi scimus, corripimus, ohvrgamus, anathemati amus , excommunicamus , re tamen son corrigimus. Sermone 168. Hac omnia, Fr i L res

189쪽

erer earissimi, dum vobis paterna pietate freque ter insinuo, absolvo apud Deκm co Hentiam meam . Sermone Ego, Fratrer earissimi, dum bachumiliter oe eum grandi caritate pro sollicisudinae

paterna commoneo, absolvo apud Deum conscientiam meam. Sermone tamdem 2 3. Haec ergo,

Fratres earissimi, si Tobis ego non dixero, rationem pro animabus vestris indis Iudissi redditurus, ero. Haec ex Augustino, qui, dum nullis se . conscientiae stimulis concitari ait, si concionandi munus obeat, acre vero ac severum Dei ju- .dieium omnino sibi subeundum, si illud idem non expleat, declarat etiam, necessario id one

ris ac mWnςm habuisse olim Episcopos.

CAPUT III.

ZDympi οἶ , cum ἐν per se non possint, per

alios solebant conrionandi munus explere. Per Prae4seros id interdum fassi statum; . ister sim per Notarios; aliquando per Diaconos; nonnumquam per Interpretes s sem

EAdem Episeoporum in concionando necemias ex eo facile intelligitur, quod, ciam ipsi, sive impediti morbo, sive negotiis, aut alia

190쪽

VET CONCION. LIB. I.

. alia re implicati, per se non p)ssent hoc mu- , neris explere , per alios id ipsum conficerent. t De beato Joanne Chrysostomo, adhuc Prent bytero, narrat Palladius Helenopolitanus Epiu. copus, Antiocheni eum Antistis vices in concio , nando frequenter egisset inebat inquit Palla, dius in Chrysostomi Vita Episcopi vices in pr

i dieatione verbi Dei, omniumque coνda mirabili at cundia, Scripturarum dulcediae ornata, ad se ram, piebat. Valerium quoque Episcopum Hippo- , nensem, quod non recte posset vir natione Grae a cus, ob idque Latini sermonis parum peritus ἐν concionandi munere apud Latinos defungi, viscariam sibi in eo munere operam Augustina

Presbytero dedisse prodidit Possidius in ipsius

Augustini Vita cap. v. iis verbis: Sanctus Ualeis rius, ordInator eius, de Augustino loquitur, si erat vir plus oe Deum timens, exultabat, se Deo gratias agebat a suas exauditas a Domino fuisse preces, quasse froquentisme fudisse narrabati ut sibἐt, divinitus homo concedeνetur talis, qui eos et verboli Dei oe domina salubri Ecclesiam Deι ad care gι. cui se rei bomo natura Graecus, minusque Latina .. lingua σ Ilieris ἰη ructus, utilem pervidebat. Et eidem Presbytero potestatem dedit coram se Ia E clesia Evangeliam praedicandi, ac freqκentissime tra.diandi, contra usum qkidem consuetudinem . , fricanarum Ecclesiarum. Unde etiam ei nonnulli, Episcopi detrahebant. Sed ille vir venerabilis aga providus , in Orientalibus Ecclesii id ex more fieri ascie sa