Bernardini Ferrarii Mediolanensis Theologi De ritu sacrarum ecclesiae veteris concionum cum praefatione Joannis Georgii Graevii

361쪽

Ebellum In erasilaum populo recitandum promisitquod eum ex Dominico Pascha die tertio fieret, in gra- .dibus Exedra, In qua de superiore ιoquebar ιocos feci stare ambos fratres . Et in Tractatu s. in Epistolam Joannis i calloquamur, oe illam anumam , qua habet jam rimorem eastum permanentem in seculum seculi. Putamus. Invenimus I lam , ut alloquamur p Putas, est in hoc populo e tas , est in ista Exedra Putas, est, in hac temva Sed de Exedris, quia res non caret dissiculistate, nihil hic assirmamus. In hac itaque prima Ecclesiae parte, hoc est,

intra moti cancellos, veteres Ecclesiae Patres suas ut plurimum habuere Conciones, Demonis strat hoc satis aperte Gregorius Naχian Zenus, cum de suis agens Concionibus in ea, quam ad IF .

Episcopos habuit, oratione, cancellos ipsos ab Auditorum sese mutuo impellentium ac protruindentium multitudine vim passos scribit in haee

verba : Valete sermonum meorum amatores, incursuι σ eoneursiones My calami tam perspicui quam, occulti , atque hujuι funesti eaneelli a multitudine eompres hominum audiendi studio sese mutuo pro trudentium. Id ipsum ex ejusdem Gregorii In somnio de Anastasiae Ecclesia haud obscure intelligimus; sic enim inquit inter caeterar Sublia mi quidem throno Insidere mibi videbar t utrinque porro , inferioribus subselliis , Presbyteri, hoc est gregis Christiani duees, considebant. At vero Diaeoni candidis vestibus ornati stabant, Ingetlei

362쪽

rim circum cancellos apum more fusa erat; cerr tim enim omnes incumbebant, ut proximum que

fugem vora iocam obtinerent: partim m audiendum confluens vestibuli angustia premebatur . Beatus etiam Gregorius Nyssenus mirum nisi ad hosce cancellos alluserit, cum in oratione de Sancto Baptismate , saepius a me in hoc opere citata, populum scriberet ob acrius Sermotas audiendi desiderium in ipsummet Sacrarium penetrasse ac irrupisses effractis nimirum cui ego. interpretor cancellis ipsis, vel certe canceli rum foribus per vim quodammodo reclusi si Nun QK6co Sregem meum, inquit Gregorius hodie video formam Ecclesia coηfueram, quando σ camnallam curarum posthabito negotio justa plenitudino ad cuιtum Dei concurriflis. Atque aedem quidem po Plus angustam reddit, intras acra adyta penetranνσ irrumpens a quoitquot autem ab lir, qui intus sunt,

non admittuntuν , apum in modum ιocum externum in vestibulis implent. Nam apum aιia quidem intus in opere occupata sunt, alia vero foris alve re cireumstrepunt. Sid igitur facite, o Fuit i σ numquam hoc studium deseratis 3 affectu enim me past

dens circa sublectos vertici ciales undique congret tum greZem coorgeri . e

363쪽

i 3'. sacerdotalem Sedem . Quae quidem nomina universa, quantum ego existimo, nonnisi Caathedrae Episeopali apte possunt. accomodari a Idem autem Augustinus in Expositione ad Psalmum I I 6. cum eumdem omnino locum fuisse

Episcopo in Ecclesia & sedendi & contionandi non obscure significet, hunc nobis planissimo

expressit morem; ait enim: Ideo . altior locus positus est EpiJcopis, ut ipsi superintendant, O tam quam custodiant populum . 'cam σ Graee quod diacitur Episcopus, hoc Latine Superintentor Interprearatur , quia superivrendit, quia desuper videt . uu modo enim vinitori altior sit loeus ad eustodiendamulaeam 3 fieσ Episcopἱs aιιὼν Ioeus factus est . Ea Ideo de isto alto Ioeo perlatilofa reddἰtur ratio , nisi eo corde Remushle , ut humilitate sub oedibus Cestris

simus , ut pro Φobis oremus, ut quι novis mentes vestras ipse custodiat, quIa nos latrantes vos o exe- natet possumus vlaere quibus haec illico attexuitr, Tamquam vobis ex hoc loco Doctomes simus , sed

sub illo uno Magistro in hac schola tobycum Conis dbejuιi sumus. Cognoscitur etiam hoc idem ex verbis Socratis manifeste, in Historia Ecclesiastica lib. s. cap. 1 . de Chrysostomo ab exilia reducto haec scribentis: Multitudo prodIt Ius o

viam; cum summa reverentia recta ad Eeclesiam deducit 3 orat, ut sedem Episeopalem capessat, mor qMe coηsueto pacem populo preeetur. cam Ille vec aret , diceretque, hoc non ante faciendum esse, qvam tum ea a Gus judicio esset disceptata , tum

364쪽

hi , qui ipsum eondemnarunt , mutata sententia a solverent, magis incendi carpit ρ taηta enim cupidi- ι

te eum cum in Se de collocatum videndi , tum do

integro con Gaatem audiendi illam incesserat. Itaque populi impu*u res sic confecta est . cum Dan :nes esset in Sede EpiseopalI loeatus , o de more pa-σem populo precatus fuisset , coactus necestate etiam sonesonatus est. Iterant autem haec eadem iisdem ferme verbis Georgius Patriarcha Alexandrinus ,

Cassiodorus , & Niceohorus Callistusi ille qui- .dem in Chrysbstomi Vita hoc pacto cap. XLIX δὲ a rufa enim populi multitudo multo cum honore veneratione statim ipsum deduxit in Ecclesiam , o secrans , ut 'IIcopalI Throno is sidens e fuerampo ςm apprecaretur populo ι hoc ipsum etiam pagi φantς Imperatore . Et statimi ragenti desiderio am lidebat plebs ipsum videndi in Throno sedentem , eumque audiendi pro more docentem Tum certa obtia sημὰ populus , ut ea exequeretur. Insidens igitur E . piscopali Throno Ioanηes, consueto more popuιο V precatus es pacem , oe ad explendum vicium adac- fras docuit. Alter in Tripartita libro Io, cap. 34. iis verbis i cum vero rediisset ab exilio Chrysostomus eum multo ejus honore ad Ecclesiam plebs occurrita mox ut Ioannes Ingressus est , rogabant,

si in Epi copali Sede deret, σ populo orationem pacis impeηdereti quod cum refutarer , atqμe dic rot . qηod hoc oporteret judicio fieri Synodali, σφω, vi damnaverant. suamsententiam revocare,

365쪽

s deatem, O veνba DoctorIs audire. st αἰ licet dis rardaret, pravaluis tamen populus, oe eum in Sede Apiscopali residere eouis, O consueta orationem praebere pacis; coactus etiam Sermonem fecit ad ρ pulum. Nicephorus vero in Historia Ecclesiastiis, Calib. II. cap. I 6. in hunc fere. modum: Vi aurem eum plurima cogentes, in Sede uiseopaιi col-ιocaruηt , ut pacem populo exsupeν re isco annun- ,riaret precaremr . His rabas, ita ex)aracessitate . quadam actis Orapionem tum quoquo ex . temporo

ad popuιum habuit in c. Et cap. I . ejusdem libri diu uas ob eausas in immensa omnium condemaasione Theopbilus fuit. Sanctus autem Dannes Constanti-xopolim reversus in eum amorem oe gratiam populi γον venit , ut eviditate eum e Thxona Do docentem videadI magis atque magis accensi flagrareηt. Sed plane omnino declarant id ipsum ea , quae de igne divinitus emisso, dum lecundo pelleretur in ex ialium Chry sostomus, referuntur a Palladio, Geor gio Alexandrino, & Metaphraste,in ejus Vira. ac Nicephoro Callisto Historiae Ecclesiasticae lib. δ'. cap. a I. Ignis enim illius vim dcc effectum, narrantes hi, illud etiam addunt huc apte cadens. ex ipsa Epistopali Sede , quae, omnium prima millam e coelo flammam leoneeperat , . solitum Chrysostomum i vel uti cor in medio eorpore positum, sanguinem in caetera membra eloquiλDomini in universam multitudinem diffundere ac distribuere a Praestat autem ipsa Auctorum

366쪽

ueDMI inquit Palladius EIn tenebrar, Immensaque caliginem ob Chryssistomum in exit tum ipulsum flamma de medio Throno,. in quo Dannes sedere consueverat , σ, veluti medio in corpore positum cor , eloquia Domini eateris membris exponere , repente prosiιἰens, Verbi Dei Doctorem xequia rebat i quem ubi non invenit, Sedem totam depascebatur , ac Ipeciem arboris praeferens , σ per c tenas In sublime se porrigens ad tectum usqueserpebat, &c. Quorum verborum sententiam desu mens Georgius ait : Quo dis Ioannem 'eιλῖnarunt Ecclesia aditu, flamma e medio Tbrono, cui beatus insidere consueverat, erumpens, perinde atque coria medituἰιio eorporis visa es exponere velle reliquis membris Salvatoris eloquia ; quare σ requirebat DIutaris eloquii interpretem . . eo minime invento quidquid obvium occupasset, depascebatur, ae vetati

in arborem conscensens perrepsit in subiime per ca- imas ad usque fastigii summi consignationem . Metaphrastes vero ι Eo enim die , qua magna iιιa βella Eecιesiae, veluti ad . quemomoceasum, ibat im ex

lium, ignis divinuι ex IIIa sede, in qua assident sacram essundebat doctrinam , a nulla manu a caesus,

per facro carena serpit in altum ,&c. Repetit ista eadem Nicephorus Callistus, in hunc modum scribens: Eo die , quo magnum Eceιessa sidux veluti occidens in exilium abiit, ignir ex medio Throno, in quo doctrina illa lux considens coruscaverat , a nemine confectus, emicans derepente per sacras catenas in sub e prorepit, &c.ὶ -

367쪽

VET CONCION. LIB. III. 3 7

CAPUT VILEx Altaris gradibus conrionati nonnumquam veteres Patres. Id tum potissmum fassim rarum, cum . intra Misarum solemnia

- Conciones habebantur. Nunc etiam Medi

Ianensis Ecclesiae Pinaria ex ipsis Ataris gradibus adhortatoriis Sermonitus plebis sibi commissae mores: corrigor ac sor

C Ertum est igitur, habitas saepe olim ex Episcopali Sede Conciones: sed & illud mi

nime dubium , ex Altaris etiam gradibus id ip- lana quandoque factitatuin. Quod ex Gregoris Nyssent in exhibita nuper de sancto Bapt ismate oratione cognoscitur ι quo in loco adfirmat, ad Altare se adstitisse, cum hanc haberet orationem: si are ne eostemnas sinquit divinum. ιavacrum , neque id tamquam eommune propter Hum aqua parvi facias , σ levi momenim ducas et . nam id, quod operatur , magnum est, σ ab illo mirabiles exHunt essectus: nam σ Altare hoc sanctum, eui adsistimus . ιvir est natura communis , assudisserens ab aliis eunctis ιapideis. Atque etiam ex Chrysologi Sermone Irs. . ita seribentis :ordinamus

368쪽

ordinamus attendite , qua dicimus audite, qua facimus approbate , nec pio voluntate vestura, sed pro dispositione noctra Praedicationis nostra percipite rationem: σ sive eum dicimus de Gruuso , si ide Saςerdotali sede pro temporis 'ratione tracramus , oves bona; ut cari gregeν , dilecta pia gnora , sine fastu impigre ae toto fidei cuUu convenire , concurrite: et os locorum mutatio tam propinqua, σ spatia sic arctata , aut reddant desidυ ,

aut faciant murmurantes. Per Gradum autem accipe, ut ego conjicio, ipso. Altaris fradu . Idiplum addidici ex Apollinaris quoque Sidonii Eucharistico Carmine, ad Faustum Reiensem Episcopum dedicato, sub finem ita canentis τ

- Seu te eonspIonis gradibus venerabilis Ara - conrionaturum plebs sedula circumsistit. . ἔCypriani denique Diaconi verbis, quibus Ares :tensem Caesarium , ad Altare stantem intra ipsa Missarum solemnia, recedentem ab Ecclesia po-t Pulum revocasse memorat, quae dixi de Concionibus ex Altaris gradibus haberi solitis facile co firmarim . Cum dio quadam ait Cyprianus in Caesarii Vita eap. IA. esset ad altare CHaraus , animadvertis , quosdam lecto Evangelio ex Ecclesia egredi, quod sancti viri conciones auscultare initio detrectarent. Mox igitur appellar his vocibus popu

lum Quid facitis Filii λ Quid ira forar absceditis , m*la persuasionesubves t State pro animabus ve-

369쪽

VET. CONCION. LIB. III. 3qsola ad accipienda verba AdhortatioηIs nostra, eaque auscultate sollicitii non licebit id mobis in illo tremendo Iudicii die moneo, clamo , obtestor . Nesitis, obsecro, veι surdi, vel profugiet auditis oris mei buccinam, perinde aes animas vestras suo mucrone Satan jugularet: non ego taciturnitatis arguaris de causa saepit me ostia, lectis Evangeliis, ocineludi jussi , donee propitio Deo ipsi gratularentur se a coercitione se profecisse , qui solebant esse fugitivi. Haec Cyprianus. Existimarim autem, tunc potissimum ex Al- 'taris gracibus priscos Patres concionatos, cum intra ipsa Missarum solemnia qua de re suo loco eo munere fungerentur. Cujus sane moris extat adhuc vestigium, constanti saeculorum successione usurpatum , in nostra Mediolanensi Ecclasia , in qua Paroeci Festis, ac Dominicis praesertim, diebus, intra Missam, proxime post Evangelii recitationem, ex ipsis Altaris gradibus , adhortatoriis Sermonibus plebis fibi commissae mores corrigunt ac formant.

Extra morum etiam aliqua ο, boc es , in Basilicie gremio , ex Amisne habitae olim

Conciones. INtra Chori eancellos, de Episcopali Sede inia terdum, interdum ex Altaris gladibus, conrici ona-

370쪽

cionatos veteres Patres, hactenus ex optimis Auctoribus, iisque perantiquis ac nobilibus, docui: dehinc extra Cliorum etiam aliquando, hoc est, in ipso Basilicae gremio, ex Ambone id ip- .sum factitatum, eadem via comprobabo. Geo gius Alexandrinus in Vita Chrysost. cap. xv II: Porro FlavIanus Episcopus, videns S. Spiritus gratiam in ipso Chrysostomo seaturientem , hor. λrabatur eum ut populo exponeret qua commonitioni essent consentanea atque animarum saluti. Ipse au- tem id nolebat facere metu humana gloria. Attamen quod probe nosset debere se obedientiam, ut qui in men te haberet Angeli praecepta , vim sibi fecit,nt , quae erat conesonaturus, conscriberet, oe saepius in Secretario Ecclesia legebantur ipsius expositiones, praesente Episcopo, clero, nec non quibusdam civ bus: quis σ saepe recitabantur In amboner oe omne spiritualigaudio perfusi domum repetebant, atquσad mensas medioque in foro has expositiones sibi invicem referebant, illas quidem vice psalterii mem 'viter recitantes. Has vero in chaνtam transcribebant, . ad perennem memoriam eas percurrentes. Multas commentationes conscripsit Antiochiae, antequamConstantinopolitanus fuit Episcopus, quarum major pars incolumis servata est in .dibus Epiuopi dicta Eeele- , nec non ab iis qui in populo studiosiores erant . Semel igitur ipsum hortatus est Flavianus Episcopus,

conscenso Ambone Scripturas populo ex temporσeviaηaret . Non autem de scriptor ille contra mo- ιιesio tulit , ob idque veniam petiit ι nim Flavianus magis