Bernardini Ferrarii Mediolanensis Theologi De ritu sacrarum ecclesiae veteris concionum cum praefatione Joannis Georgii Graevii

91쪽

suisse a Tractatore Lectorem aperte demo strant, l. Hic tamen admonuerim, non repugnare, quo- 'minus intra ipsa etiam Missarum solemnia peculiarem aliquem eiusdem jam recitatae, sive Apostolicae, sive Evangelicae , Lectionis locum Concionator ipse initio Concionis repeteret: nimirum vel ad renovandam Audirorum mem riam, vel ad ostendendum , quem potissimum ex tota lectione locum in Concione tractandum

selegisset. Id quod haud obscure significare

videntur Origenes, Ambrosius , Chrysostomus,& Gregorius: ut ceteros Patres mittamus, cum selectam brevemque Sacri Textus partem ipso Homiliarum initio plerumque recitant, addunt- que ea verba, Et reliqua, quibus nimirum indicant, ex tota ea lectione, quam Lector pronu claverat, se brevem illum, quam tractarent, locum se legisse,

Extra vero, Mista tempus, c ut allesam rei in quaestionem vocatae partem dissolvamus γ aut semper aut plerumque legebat idem, qui expi iacabat. Adducor, ut ita existimem , Chrys stomi verbis ex Homilias quam , eum Presbyteresset designatus, habuit, quae sic habentur et ceterum, ut vobis, quod dico , fiat evidentius, ip-fum Psalmum ab initio vobis praelegemus, Laudate Dominum de caelis, oec, Atque etiam ex Augustini Sermone s. de Diversis, ita scribens e l am quae seu tua mulier, me proloquente, audistis et videte

92쪽

i. vlaete etiam , ut me legente , agnoscatis . Et Sermone I 2I. Sed ex ipso codice audite e proin,' pterea enim non tantum Disputatoris, sed etiam L ι ctoris fungor incla, ut sermo ille noster Sanct rum Scripturarum auctoritate fulciatur , non huma-a nis suspieionibus super arenam aedificetur, si fortet: aliquid nom memorιter occurreris. Audite ergo E-b vangelium secundum Ioannem , Amen , Α me, a dico vobis, oee. Planissime autem omnino hoeia ipsum ex eo licet intelligi, quod consueverunt, prisci Tractatores , suggestum ascendentes, sa- ia crum Codicem in manibus habere quem scilisu cet vel legerent ipso Concionis initio, ad indi-,x candum qua de re essent verba facturis velai. etiam longius provecti, prout sese dicendi aut ii legendi o asio dabat, nunc iterum sumerent le- αν gendum.1, Ac ne quid non idoneis probatum testimoniis afferamus, ea quaeso expende . Hoe lectumii es , ait Augustinus Tractatu I s. in Joannis Evans gelium oe hanc lectionem tractandam suscepimus: ἡ gessamus in manibus, quod Dominus Jejus ad, pureum Iacob ιoquebatur eum Samarita a mu-siere. Tractatu 31. Sentio vestros affectus attolli i mecum in superna, sed eorpus, quod corrumpitur, i aggravat animam, σ deprimit terrena inhabitatio. sensum multa cogitantem: depositurus sum oe ego, codicem istum, discessuri estis σ vos. Tractatu i 36. Quare Ma disie Forte enta post hae merba quisquam mihi juste dicat et Pone ergo codicem .

93쪽

quod excedit mensuram tuam. Quid sumis in manum tuam ρ Tractatu ΑΟ. De Sancto vangelio secundum Ioannem, quod gestare nos videtis in manibur , jam multa audivis caritast vestra. Tractatu qs. Legamus ergo: uuia venturus est, &c. ad ea verba, ιn quibus nobis aliqua, qua dixit , dignetur exponere. Et Expositione a. in Psalmum et t. quod si mihi aliquis dicat, O stulte ,

quid interrogas e Codicem portas; legamus igitur, quod modo dictum est ibi habes , unde emit; ibi quare , emit . Et paulo post: Set est adhuc ,

quod dicant, nescio i litigent eum Scripturis , non nobiscum. Codex ipse, contra illum certent. Et Sermone i . de verbis Apostoli et Rogo ws, paululum acquiescatis. Lego tantum, Sanctus

cyprianus est , in manus sumpsi , antiquus Episcopus sedis hujus: quid DUerit de baptismo parvulorum , imo quid semper Ecclesiam sensisse monstraverit, paululum accipite . Et mox: hoc ergo legi Sanctum Cyprianum, videatis, , modo intellectus Canonicus . Sermone demum 63. de Diversis et Hoc , quod gestamus in maηλεus , Scriptura scilicet , videtis , commendat nobis inquirendam O laudandam mulierem quamdam , de qua paulo ante , cum legeretur , audi A. Et statim : De hae, secundum lectionis tenorem , . me portare conspicitis, pauca pro tempore ,

quae Dominus suggesserit , dicam. Omnia haec igitur Augustini testimonia , solitos olim Conesonatores, suggestum ascendentes, Codicem Sacrumi in

Diuitiasti

94쪽

in manibus habere, quem, data legendi vel dicen di occasione, modo deponerent, modo rursus su . merent, satis fidem faciunt: convincunt etiam id quod secundo loco probandum posueram extra Mi ita tempus plerumque fuisse eumdem &Lectorem, & Tractatorem.

Pno communi ac determinata, alicujus diei Lectione, sive Apostolica, fur Evangelica, seligebatur aliquando peculiaris aliqua, oetempori maxime congruens particula , quam trabitandam susciperent Concionator 1.

Ere nos haec quidem hactenus: verumtamen si quis dixerit, pro communi ac determinata alicujus diei, sive ex Evangelio, sive ex Apostolo, lectione, fecisse aliquando Con- Cionatores, ut peculiaris aliqua lectio fieret, quae esset congruens & accommodata ei argumento, quod ipsi tractandum suscepissent 1 non is, mea quidem sententia, a vero longe abibit. Etenim apud Augustinum in Serm. 01. de Diversis ita scriptuin invenias: In memoria retinentes polliciatationem nostram , eongruas etiam ex Evangelio σApostolo fecimus recitari Lectiones. Et in Sermoneas. de verbis Domini secundum Matthaeum

ait:

95쪽

ait; Hesterno die qui adfulsis, promissionem nostram tenetis , qua hodie non solis vobis , sed pluribus etiam,

qui convenerunt, Domino ad uvante, reddenda est.

Qua sint decem Virgines , quarum sint quinque prudentes , oe quinque stulta , non facile indagari potest.

Verumtamen secundum ea, qua continet ipsa Lectis, quam earitati vestra etiam hodie volui recitari ,&e. Etisiti Tractatu 12. in Joannis Evangelium: -- minit earitas vestra, Dominico praterito , quantum Dominus adjuvare dignatus est, disseruisse nos despia rituali regeneratione; quam Lectionem vobis iterum legi fecimus , ut quae tunc non dicta sunt, Iuchrini nomine, adjuvantibus orationibus veseris, impleamus. Chrysologus etiam hoc eleganter expressit in Serm. 66. Duas hodie a duobus Evangeli is editas ita recitari fecImus Lectiones, ut sermoni no ro vester Intellectus occurreret, paterent abdita, &c. Et in Sermone II 8. Quoniam tota spes fidei Chri lana in resurrectione consituta est mortuorum , ne quisquam de ea ausus sit dubitare, beati Pauli asserentis eam auctoritatem , rebus , exemplis , latissimam recitari vobis fecimus Lectiogem.

Diuitia

96쪽

CAPUT XVIII. .

Quod Lectori Codicem fortuito aperienti primum occurri et, aliquando extemporalis Con

cionis argumentum. Hoc loco venit mihi in mentem quiddam, a re proposita minime alienum , quod praeferire tacitus nequaquam debeo. Recitatum scilicet id etiam aliquando proxime ante. On- cionem, quod aperienti Codicem Lectori occurrisset primum, seque fortuito legendum obtulisset: ex qua deinde lectione dicendi argumentum sumeret Concionator. Hujus rei Augustinum in Homilia 1 . Libri so. Homilia. rum certissimum testem invenimus , cujus ver. ha ea sunt: Aliquid de paenitentia dicere divia nitus jubemur: neque olim nos istum Psalmum cantandum Lectori imperavimus, sed quod Deus censuit vobir utile ad audiendum, hoc cordi etiam pueriti imperavit. Extat & huic loco valde consimilis alius ejusdem Augustini in Sermone de verbis Domini in Evangelium Joannis, quem hoc libentius recitabo, quod ex alter aptius alter exponetur .: ait autem: Evangelica ιectio proposuit nobis, unde ιoquamur ad caritatem vestram , tamquam Domini imperios . oe vere Domini imperio. Ab illo enim expectavit cor meum

tamquam j liovem proferendi Sermonis; ut hinc

97쪽

eum intelligerem. loqui me velle , quod recitari φθmoluisset. Sed plura in hunc locum congerere, minime quidem in praesentia necessarium ducimus: haec enim res eadem posterius, cum de Concionibus ex tempore dictis agemus, dilucio de magis patebit.

Sanctorum Marisum Passiones, cum annia versarii eorum dies in Ecclesia celebraremtur , ante Concinnem publice recitatae . Ex hoc fonte manavit consuetudo recitandae in Goro quotidie ex Mandirologio Lectionis Christi quoque Domini Passio, proxime -- . estquam de ea Concio haberetur, lecta qui

dem , sed ex Matthaei dumtadiat Evangelio, in Africana saltem Ecclesia.

DE hac Concioni praevia Lectione illud etiam

meo judicio restat, in quod paululum consideratio propter utilitatem intendatur , recitata fuisse proxime ante Concionem Sanctorum Martyrum certamina, passiones, ac triumphos, tunc scilicet, cum anniversarii eorum dies in Ecclesia celebrarentur . Idem beatissimus vir Augustinus .moris hujusinodi non uuo. in loco. fir misia

98쪽

VE T. CONCIO N. LIB. I. I

missimum dat testimonium; cujus verba ad faciendam fidem apponam ex Sermone I a. de Sanctis: In Falsonem, qua nobis hodie recitata est , Fratres mei, evidenter ostenditur Iudex ferox ι Tortor cruentus , Martyr invictus , &c. Sermones. de Tempore: Magnum O multam mirandum spectaculum noster animus evit, nec inansissimam perniciosissimam, sicut solet in theatris quarumcumque nugarum, sed plane utili am O fructuo Hsimam voluptatem oculis inteνίoribus hausimur , cum beatI Vincensii gloriosa Passo legeretur . Sermone 43 . de Diversis: De qua muliere volumus aliquid dicere ; Eeclesia est non enim licet nobis loqui de quacumque alia muliere s quamquam στeeitatione Passionis Martyrum audivimus feminas ἡde quibus decenter loquamur. Sermone 63. carnales spectant , mistros putantes eos Martyres ,qui

bestiis subjecti sunt , qui eapite caesi, qui ignibus

concremati , detestantes eos σ exhorrentes. Alii vero sicut oe sancti Angelispectant, non attendentes corporum laniatus, sed mirantes fidei iηtegritatem . Magnum spectaculum praebet oculis cordis integer animus corpore di pato . Hac vos , cum in Ecclesia leguntur, libenter spectaris oculis cordis: senim nihil spectaretis, nihil audiretis. Sermone 93. Cum aliorum Martyrum vix gesta inveniamus, quae in solemnitatibus eorum recitare posmus, huius Sancti Stephani Passo in Canonico libro est. Sermone Io I. Audi is persequentium interrogationes , audi is confitensium responsiones , cum Sanctorum

99쪽

rum Palpo legeretur. Inter cetera , quale erat il-ιud beatI Fructuosi Episcopi Et non multo postrBeati, quorum Paso reeltata est. Beata Agnes sancta, cujus Passonis hodIernus est dies. Serm ne Io Hodiernus dies anniversaria replicatione nobis in memoriam revocat , quodammodo repra- sentat diem, quo sancta famula Dei Perpetua O lFelicitas eoronis martyrII decorata , perpetua feliciatate floruerunt I tenentes nomen Chrini in praelio , edi simuι Invenientes etiam suum nomen in praemιO. Exhortationes earum In divInli revelatIonibus trium phosque Passionum , cum legerentur , audivimus romnia verborum digesta o illustrata ιuminiabus aure percepimus , mente speravimus, religione

honoravimus , caritate laudavimus t debetur tamen ietiam a nobis tam devota eelebritati Sermo solemnis. Sermone Ios. Haec de vocabulIs Martyrum,

quibus conjecratus est dies , pro tempore paucas fecerἰnt. Quod autem attinet ad istas , quarum sunt i a vocabula , sicut audIvlmus , cum earum Fastio legeretur , sicut memoria traditum novimus. Denique in Sermone Ios. Istum dIem nobis s lemnem glorIa Maccabaeorum fecit; quorum mirabiles Pasiones, cum legerentur , non Iolum audiavimus , sed etiam vidImus Dectavimus. Magnus quoque Leo in Sermone de Sanctis septem fratribus Maccabaeis, seuti Augustinus , consuetudinem hanc non obscure designavit, cum dicit:

causam solemnitatIs hodierna, Dilectissimi, plenis sme Sacra BNoria lectione didicistis : nec latere

100쪽

vox potuit, quem in tanto rerum gestaram ordine exceperitis auditum, eum gloriosam septem Martyarum matrem exultanti O non tacito honorantis

assectu in singulis quidem filiis passam ,sed in omniabus coronatam. Ista quidem sunt Augustini & Lemnis testimonia, ex quibus recitatas olim a Lect re Martyrum Passiones proxime ante Concionem manifeste tamquam oculis cernimus. Ex hac porro consuetudine si quis inve mim in Ecelesiam dicet morem illum, quem nunc passim usurpari videmus, recitandae in Choro quotidie ex Martyrologio Lectionis , is meo quidem animo vere judicabit ι nititur enim ea res crediabili ac perspicua prorsus conjectura. Addam autem illud, priusquam hine abeo , ipsius etiam Christi Domini nostri Passionem , proxime antequam de ea Concio haberetur, recitari consuevisse. Possem equidem non paucorum Patrum testimoniis hanc consuetudinem confirmares sed nunc locum unum atque alterum ex eodem Magno Leone apposuisse suuficiet. Sacratissimum Dominica Pagionis diem quam Dominus Iesus Dei filius pro humani generis salute suscepit, oe sicut promist, omnia ad se exaltatus attraxis , tam plane ae lucide Evangelicus sermo reseravit, ut reιigiosis O piis eordibus ηon

aliud si audisse , qua ιecta βης, quam vidisse ,

qua gesta sunt. Unde, eum Indubitaιllem obiiηeat auctoritatem sacνa narratis, anηitendum nobis is, auxiliante Domino, ut perspisuum habeat lateιlia