장음표시 사용
401쪽
tia' estb permissio malitiae moralis sit a Deo volita, & prae.
dimn ita ab aeterno. Not.2. Quod in hac quaestione sunt tres opiniones. Prima est Thomistarum, qui firmiter tenent, Deum ab aeterno, decreto omnino antecedenti consensum nostrae v Iuntatis absolute, & enicaciter praedistini re nostros actus malos quoad physicam eoru in entitatem, physica quidem praedeterm i natione, in eo sensu, quo in superioribus quPssionibus explicata est. Ita Recentiores Thom istae, ut Canus, Medi na, Nazarius, Salmanticenses, AluareZ, &alii plures. Secunda opinio negat, Deum ullo modo prPdimnire actus prauos, etiam quoad eorum entitatem phrasicam, siue talis pr dissinitio ponatur ante omnem praescientiam determinationis voluntatis creatae ad eosden ,
actus malos, ut volunt Thomistae; sue post talem praeui- fionem, ut placet aliis: sed respectu huiusmodi actuum Deum se habere pure, & simpliciter permissiue ; ita inter alios Pennotius lib. c. I 8.& Caspensis l. cit. sect. 4. qui
tamen non negat, Deum concurrere ut causam primam
uniuersalis concursu positivo ad physicam actus entitatem; adducens pro se D. Thom. qui in p. I. a. q.9. art.6. ad s. dicit. sine uniuersali Dei motione non potest homo aliquid velle: & ut magis conuincat Thomistas deviantes mente Doct. Angelica, assert doctrinam, quam habet q. go. art. I. ad 3. & lib. coni. gentes Cap. 68. ubi sic docet. Dominium, quod habet Voluntas supra suos actus, per quod in eius est potestate, Velle, vel nolle, excludit deletaminationem virtutis ad unum, non vero excluditinfluentiam superioris causae: ergo D. Thomas non admittit pro determinationem physicam a suis discipulis excogitatam , contra quam idem Caspensis acriter inuehit. 3. opinio est
'Assertorum scientiae mediae, qui, etsi non concedant prς-dimnitionem ante praescientiam, eam tamen admittunt
post prquisionem habitam per scientiam mediam, ut alibi explicata suit eorum sententia. Quae autem sit Scoti sententia , & Scotistarum in conclusionibus sequentibus ostenditur .LConc. Deus ab aeterno non praedeterminat efficaciater , & antecedenter ad nostrum consensum liberum in
actus liberos i nostra voluntate laturos i sicut nec in tem-
402쪽
pore eam antecedenter praemouet, & physice ptaedeterminat ad illos emciendos. Haec est Scoti expressa sententia,& videtur Communis extra Scholam Thom istarum: est
Scoti, inquam, in a. d. II. q.2. F. ad solutionem istorum , ubi sic discurrit . D.Voluntatem non peccare, nee peccati causam esse , quando in tempora Cum Voluntate creata concurrit ad actum peccati, cuia Voluntas D. quantum est ex se causaret, & daret rectitudinem actui, si voluntas creata eam daret, & Cooperaretur eX parte sui; uniuersat ter enim quicquid Deus dat antecedenter, daret etiam consequenter inquantum est ex se, ni fi esset impedimentum. Quibus verbis manifeste docet generalem, & lih ram primae Causae Voluntatem, qua omnes causae secundet ad agendum indigent, ut etiam aduertit Fasolus q. Iq. arta I 3. dub. II. non determinare ex se antecedenter causas si cundas liberas ad unum effectum determinatum, nec eligere unam determinatam Contradictionis partem ameVo luntatis creatae determinationem, sed Vel determinare consequenter ad praeuisionem determinationis creatae
Voluntatis sub conditione futurae, ut hinc colligere nititur Fasolus, & ex nostris Cauellus 3 vel verius concombianter, ut supra explicatum fuit. Prob. I. Conc. specialiter de actibus malis. Sac. Script pluribi tradit, Deum prohibere actus malos, &odio habere peccatores male operantes; non solum quoad rati nem formalem peccati, sed etiam quoad materialem: qua ratione dicitur , non occides, non Concupisces &C. ergo Deus cum si infinite bonus nequit antecedenter Velle per se, & ex sua primaria intentione actus malos , tum quoad formalem, tum etiam quo ad entitatem materialem.
Confirmatur haec ratio auctoritate Concili j Arausicani cap. a. ubi ait: Suam volvorarem hominas faciunt , non Dei,
quando id agunt, quod Doo displicet: & Trid. sess.6. Can.6. damnantis hqrericos hisce verbis. Si quis dixerit non esse in porso. flata hominis vias suas malas facere , sed maia opera, it aur bona Meum non parmi ue solum, Dd etiam proprie , ct poris , a. ολι sit proprium arus opus, non miniis proditio Iuda, qu- vocatio Panthanathema set. Ex quibus verbis clare colligitur, quod Con-
403쪽
di malos actus in sensu iam explicato, non esset in potestate hominis vias suas malas sacere, quia talis necessitas antecedens secundum D. August. dc D. Ansel. tollit libertatem: ergo non animedenter, sed Concomitanter Deus aetermina*, & praediisinit huiusmodi actus malos quoad
eorum entitatem. Eandem veritatem diserte tradunt SS. Patres; ut videre est apud Doctores nostros, Sc signanter . Mastrium disp.4. de D.Voluntate q.3. art. I. n. S. & praesertim D.Fulgent. lib. I. ad Monimum sic scribit. θεωρe catum σου pradauruatione Dei esse, F pssset aliquis homiuum iust δ νεομηνοῦ & infra. Nunquam Prui εος Deur desti M.quod i edi νομιε at pracepto trohibere , Prob. ratione. Si Deus antecedenter ad conum sum creatae voluntatis praedistiniret actus malos quoad materiale I ergo Deus ciceretur causia peccati: sed hoc est haereticum dicere, ergo neque admitten ium est, Deum de- Creto antecedenti nostram voluntatem praediuinire actus Iiberos quo ad entitatem ipsorum. Prob. seq. mai. Si Deus moraliter praemoueret, hoc eliconsulendo, suadendo, alliciendo ad peccandum, ut facit Diabolus nos tentando, esset absque dubio causa saltem indirecta peccati; qua ratione ait Iacob. I. Rem eum
rur , dicat, quod a Deo tentatur ρος πῖo a sortiori Deus cliet
causa indirecta peccati, si physice praedeterminaret, repraemoueret in tempore nostras Voluntatest cum praemotioni morali possit quis resistere non praebendo consensum; praedeterminationi autem physicae in sensu composito fieri nequit resistentia, cam dc praedeterminatus In- fallibiliter operetur. , - , . II. Conc. Deus non stium permissiue, sed etiam possit l-
voluit ab aeterno omnes actus a voluntate Creata tuturos quoad physicam illorum entitatem, id ramen non alii concomitanter. Hanc tenet Scotus in I. d. I. q.un, g, prὶ-mum istorum,& videtur Communis. Prob. I. auctoritate Scoti, qui loc. cit. ait. Deus presic ithoc peccatum, non solum, quia scit, se perminarum, sed etiam quia scit , st cooperaturum huic ad subitantiam actus non circumstantionati. Eandem doctrinam repetit in d. q7. adr. Non est prae uisio Dei de peccato futuro per
hoc solum, quod Rit, se perinlucrum hunc peccὰ re nu-
404쪽
liter, sed cum hoc requiritur,quod sciat, se cooperaturum isti in actu peccandi, vel non cooperaturum ad actum illum , cuius omissio erit peccatum omissionis; ex quibus patet mens Scoti ; ergo &c. Prob. 2. ratione desumpta ex dependentia essentiali, &subordinatione causae secundet ad primam. Diuina prθdissinitio ad ea omnia se extendit, ad quae se extendit D. causalitas, sed D. causalitas se extendit ad naturalem entitatem astus mali, etiam in sententia Aduersariorum , ergo fcc. Prob. mai. Nihil Deus agit in tempore, quod ab arterno non praediffinierit se facturum; alias Deus vellet aliquid in tempore, quod ab aeterno non voluerit; sed
Deus una cum secunda causa Concausat entitatem naturalem aetus mali, ergo ab qterno pr diffiniuit sic concurrere ad entitatem naturalem actus mali. Confirmatur. De facto concurrit Deus ad materiale peccati, non solum permissiud, sed etiam positive, ergo etiam ab aeterno potuit talem acium prudimnire, & positiae velle ob eandem prorsus rationem; sed primum non audent negare Aduersari j, ergo & secundum Concedere coguntur. Resp. Aduersari j neg. paritatem de concursu,& pr dissinitione: quia concursus Dei est debitus, & ne- . cessarius ex vi Causae prim , quq debet necessarid concurrere ad omnes operationes causae secundς. At praedim-nitio non est debita, neque necessaria respectu aetus mali: posita namque voluntate permittendi illud , habetur totum id, quod requiritur ad hoc, ut sit futurus,& ad hoc ut Deus habeat scientiam visionis illius, ac persectam prouidentiam. Contra hanc responsionem arguit Mastrius Ioc. cit.proἀhando euidenter paritatem illa eadem ratione,qua Aduer sari j probant, Deum, videlicer, nullo modo pr diffinire iactum peccati , quia cum Deus fit summe bonus, non est credendum ipsum prςdimnire etiam materiale peccati; pr distinire enim ali .lii id est velle illud, complacere in irato, &este causam illius, quod diuingoonitati repugnat. Verum hoc idem argumentum, inquit Mastrius, fieri potest de concursu: nam Deus non concurrit nisi volendo,&eius Concursus materialiter sumptus non est, nisi suum
405쪽
ergo si in tempore concurrit ad actum peccati, vult reu ra adium peccati quoad materiale. Neque apparet alia differentia, nisi quod concurrendo in tempore adactum peccati, vult illum in tempore; &prqdistiniendo illum ab terno, vult illum ab qterno; quare si hoc repugnat diuin bonitati ab qterno, repugnabit etiam in tempore;quod si in tempore non repugnat, nec repugnabit ab q terno. Arg. contra I. conc. asserendo plura loca Sac. Scripturet quibus H retici probare strudent Deum este peccati auctorem; ut in psal. Ιχ. Conuertit tor eorum, ut odirent populum suum is dotum facerent inseruos eius. Isai. cap. 37. Quare e ra onos Dei ii de vijs ruis, indurasti cor no rum, ne ιιmeremus te. RCg. lib. 2. Cap. 22. Ecca ego suscitabo super te malum de d motuacte.& Mait. C.6. Et ne uos raducas intentationem,& alia huitismodi Sac. Scrip t. loca, quq ut recte obseruat noller Smi sing. urgent hq retici ad probandum Deum suo Nerno consi lio pygdivinus e voluntatem creatam ad aetus malos quoad physicam entitatem; & ex vi talis praedii linitionis illam in eosdem compellit, & prq mouet in tempore; cum S ipsi
lateantur, malitiam pro formali esse in voluntatem creatam refundendam, ergo Deus prςdeterminat &C. Res'. loca Sac. Script . allegata intelligenda esse de causalitate, & voluntate Dei permissiua, non de volu 3tate,&causalitate positiva, ut passim SS. Patres, ita Thet alogi explicant; quod etiam alibi notatum est. Arg. a. D. Augustr. lib. de gratia, & lib. arb. cap. I. dicit.
maeis operar ι totas ιo cordιbus hominum ad inclinandas eorum υν-. Iuniaras quocuoquo voluerit, pust ad bona pro sua miserae'ssa , si .ma ad mala pro meritis eorum: sed his verbis aperte significatur physica prςieterminatio,aut saltem moralis ad utrum que; ergo &c. Item idem Aug. lib, s. Contra Iulianum C. 3.
admittit ex diuina intentione pridissinitione, hominem mala operari.
Resp. ex verbis D. Aug. non recte inferri physicam prae- determinationem; aliter enim inclinat voluntates homi, num ad bonum, & aliter ad malum; ad honum quidem positive, & ex Intentione, ad malum autem PermissiuU,m ex dewito pretieritor vin peccatorum auxilia subtra-
406쪽
hendo, vel sinendo, ut mundus, & Diaboluς occasione peccandi prςbeat ; vel concurrendo ad aliquod tactum,adeuius positionem sequitur exc catio, & induratio, quo sciam ait D. Aug. Deum etiam sua potentia indurat, ut paulo superius in simili obiectione soluenda dictum fuit, di etiam inclinare, non quidem ab intrinseco, sed ab extrinseco. Quod autem dicit Mastrius de occasionibus arta 2. n. 3. nempὸ Deum absque Ksione sequnfinitet bonitatis, posse ostirre occasiones peccandi; censeo, id esie intelligendum de occasionibus materialiter , non formalitet oblatis, ut mox dicebamus. Arg. a Thomistis. Causa secunda non potest aliquid enficere nisi a causa prima prSmota, & pr determinata ob es.sentialem subordinationem causae secundae ad ξ rimam
ergo Deus ab qrerno antecedenter vult absolute physicamentitatem peccati, ac proinde ei in tempore correspondet physicaptaedeteaminatio. Resp. nega ant. de pr determinatione thoin istica, quae
nationem essentialem saluandam non est necessaria talis praedeterminatio, sed susticit, inquit Scotus, dependentia caus secundς ad primam οῦ consistens in hoc, ut creaturata agere non possit absque eositivo Dei concursu. Arg. Contra a. conci. a Caspensi sic. Deus prohibet laeta scienter .in nobis producamus entitatem physicam percati, V. g. Odij, furti, fornicationis &c. ergo non potest entia Caciter Velle; ut eandem entitatem scienter producamus rant. Prob. Deus prohibet formale peccati , ut Catholici fatentun, sed non potest prohibere ilhad formale, nisi prohibendo, ne materiale producamus in nobis p nam ad positionem materialis, necessario sequitur formale; ergo Deus prohibet, ne entitatem physicam scienter in nobis produ- Camus, S Consequenter si prohibet non vult, necat aeterno praedimnit. Resp. hoc idem argumentum posse retorqueri contra ipsum Caspensem admittentem, Deum concurrere in tempore cum Cauci secunda ad physicam actus mali erat talem, qui concursus, ut bene discurrit Mastrius, in solutione similis argumenti debet esse specificatus , ut ad alte ram Partem determinatus, adeout oppositam partem ex
407쪽
cludat. Vnde si Deus vere, & emcaciter prohibuit ab aeterno tales actus, cur ad illos in tempore perpetrandos cum humana voluntate concurrit sciens, & volens Ita que resp. in forma ad argumentum neg. ant. Ad probati nem, Conc. mai. & min. & illationes; quibus concessis nihil sequitur pugnare cum nostra sententia; eo quia Deus non exigit, ut conformemur eius voluntati consequenti, re secundari , nam hac voluntate potius ipse se nobis coi format, & accomodat, ne libertate priuemur: siquidem nos ad illos non pr determinat, neque illos vult sponte,&abselute, quasi Deus hoc intendat ex sua intentione primaria, sed tantum concomitanter nobiscum,ac Veluti intentione secundaria . & per quandam condescensionem zSicut igitur non obstante prohibitione odij. fornicati nis &c. adhuc tamen in tempore sciens, & volens Concurrit ad illos; ita potuit ab aeterno praedimnire tales actus, quia vidit voluntatem creatam sic esse operaturam. Arg. 2. SS. Patres non admittunt,actus malos esse a Deo praedissinitos, immo absque ulla distinctione inter materiale, & formale peccati id abχlute negant; ergo non debemus recedere a modo loquendi Patrum I saltem, ne videamur conuenire cum haereticis nostri temporis, di. Centibus mala opera, seque ut bona esse a Deo praedest in t . Resp. SS. Patres admittere concursum Dei ad physi. cam entitatem peccati; tamen usus obtinuit apud Patres , ut dicant actus moraliter malos solum esse a Deo praeuia sos, non praedestinatos, seu praefinitos, quia praefinitio absolute praestierre videtur volitionem Dei antecedentem , spontaneam, & ex intentione, ideoque absolutὰ lo. quendo dici non debet, actus malos esse a Deo praedestia natos, seu praefinitos, nisi exprimatur, esse praedimniatos concomitanter, consequenter, & per quamdam condesceιasionem, ne creatura sua libertate priuetur .
408쪽
patrum D. prouidentia imponat necessitatem rebus: σquomodo conciliari possit libertas creata cum prae desinationis certitudine oeu cum proa1- dentia super naturali. Not. r. Quod lieet resolutio praesentis quaest. possit
aliqualiter deduci ex ijs, quae dicta sunt, tum in disputatione, de scientia Del, tum in disputatione d , voluntate diuina; nihilominus, quia haec quaestio est adebdistacilis, ut semper torserit ingenia Doctorum s & ipsemet D. Aug. epist. I. eam dissici Ilimam , & paucis intelligibilem dixerit, ideo ex professo agenda est, &pro viribus
conandum est , eam funditus pcnetrare, ut ostendere valeamus haereticis nostri liberi arbitri j concordiam cum diis uina prouidentia, & Philosophis gentilibus nulla ratione admittendam esse in nostris liberi saetionibus quandam fatalem necessitatem, ab eis fictam, vel somnia tam .
Not. a. Ex nostro Richardo in I. d. qI. art. I. q. 2. quod
scientia praescientia , prouidentia, & praedestinatio alia qualiter inter se disterunt. Nam scientia in Deo est co gnitio certa Omnium , siue praeteritorum , siue praesti ilum , siue futurorum, siue possibilium in fieri, siue illa bona sint, siue mala. Praescientia dicitur tantum respectu futurorum, siue bona, siue mala sint. Prouidentia est pr scientia praetica, quatenus sunt a praesciente in finem or dinabilia. Pr destinatio est respeetu suturorum non quorumcunque sed saluandorum. Quare praedestinatio, &prouidentia absolute,& generaliter sumpta multipliciter distinguuntur. Primo ratione oblecti, quia prouidentiae obiectium est quaelibet res,cum quaelibet res sit ordinabilis ad finem , & omnia subdantur diuinae prouidentiae. Secundo ratione finis, quia finis prouidenti potest esse naturalis , vel supernaturalis; pr destinationis autem necessario est supernaturalis. Tertio, quia prouidentia secundum se considerata non includit in sua ratione formali consecutionem finis particularis rei prouisae; ut paulo superius dictum est; at pr destinatio in sua ratione formali includit consecutionem finis etiam particularis praetcr
409쪽
Nol. 3. Quod ad Integrandam, & Brmandam complete
Pr destinationem,q uatuor maxime concurrunt. Primum
est diuina prς scientia, qua Deus ab terno quicquid futu. rum est aperte, & clare intuetur, ac proinde nouit quot,& qui creari possint homines,quibus auxiliis ad qternam beatitudinem promouendi;& qui diuinis auxilijssint be ne, vel male usque ad mortem usuri. Secundum est decretum diuinς voluntatis, quo Deus decreuir hos, & non illos homines possibiles se cisaturum in tali, & tali te pore, & talibus circumstant ijs; & illis media congrua is subministraturum, quibus vitam ternam consequi possint, si voluerint. Tertium est gratiς priparatio, & d natio, quς fit a Deo nobis sine nobis; ex iniustis enim Deus facit iustos sine ullo merito pr cedentis voluntatis ipsorum, inquit D. August. lib. de bono perseu. cap. 24. Quartum denique est ipsum lib. arbitrium hominis Con- Currentis cum ipsa gratia excitante, vel sanctificante ad Promerendam ternam gloriam. Not. . Quod circa secundam partem quq st.tres opiniones versantur. Prima est Praedeltinianorum, afferentium per infallibilem prςdestinationis certitudinem tolli Pro sus omnem libellatem, ac proinde in hominis pretdestinati potestate iam non sit male agere. Quam opinionem liq- reticam, & impiam iam pridem extinctam,suscitauit Caluinus lib. 3. Instit. amrmans: Pr destinatos, & Ropr hos ita ad bonum, aut malum ab qterno dest inari; ut non possint aliter velle, & operari. Secunda pariter est heretiaca, esto sit primet opposita, quam tenent Pelagiani, & Semipelagiani, quamuis isti quoque inter se discrepant: Nam Pelagiani afferebant, prςdestinationem nil aliud esse, quam generalem Dei voluntatem, qua homines lib. arbitrio prςditos,& proprijs viribus capaces sequendi bonum,& respuendi malum ab qterno decreuit illuminare lumine fidei, & pr dicatione Euangelij, eisque proponere legem, quam, qui prquisi sunt seruaturi, certo consequentur Vitam ternam; seciis damnationem ςternam incurrent. At Semipelagiani contendebant, diuinam prςdestinationem
supponere voluntatem generalem conferendi gratiam revenerationis,& gloriam ternam illis hominibus, qui pro-rrijs naturς viribus hcc bona consequi vellent, orando, pulsat
410쪽
nturos, elegit ad vitam ternam. Tertia opinio, immo sententia est Doctorum catholicorum , qui monstrare nituntur, infallibilitatem p r destinationis non letdere creatam libertatem ; esto pr supponatur pr scienti insallibilitas, & in omnibus eXigatur concursus diuinu grati , non solum externet, sed etiam intern
Not. ultimo. Quod libertas sic communiter definitur est potentia, quς, positis omnibus ad agendum requisitis, potest agere, & non agere ; & indifferens etiam ad hoc agendum, & ad eius oppositum. Duplex autem est indita serentia, altera ex parte obiecti, quod ab intellectu sub diuersa ratione amabili, vel odibili proponi potest,& hcc dicitur indifferentia obieetiua;altera ex parte voluntatis,quq ex sui natura non solum est indifferens ad diuersos ccius, vel amoris, vel odi j, sed et i em ad utriusque suspem
Caeterum Thom istae tradunt duplicem aliam iniisse rentiam ; unam, quq teste Frassen, ab ipsis vocatur verse. tilis, vaga, indeterminata, potentialis, & in actu primo, es h c consistit in potentia, seu facultate, qua voluntas potest velle eligere, vel non eligere, & se determinare ad amandum, vel non amandum hoc,vel illud obieetum, nondum considerata diuina motione , &eiusdem voluntatis applicatione ad adluin: Alteram actualem, exercitam, &attemperatam, quae ut ipsi explicant, est ipsa actualis electio, & determinatio voluntatis per diuinam motionem, quam ob id vocant pr motionem, seu praedeterminati Iaem, non quod particula praedesignet prioritatem dur tionis, sed tantum naturae, seu causalitatis, & dependem. tiae, quae dicitur prioritas a quo, & non in quo. Et in has secunda indifferentia volunt Thomi stet esse forin liter reponendam essentiam libertatis creatae , quq iuxta eorum opinionem per decretum pr determinans, &ipsam Pra motionem non i ditur, sed perficitur iI. Conc. D. Prouidentia physica, seu naturalis rebus nocessitatem infert, prouidentia autem moralis, seu supe naturalis absolute non infert necessit tem, sed solum ex suppositione. Hqc videtur communis sententia Theolo