장음표시 사용
411쪽
sontis. Prob. I. pars. Prouidentia physica, sed naturalis ex
dictis versatur circa res, & operationes mure na tura les, ii quibus non est resistentia, nec contradictio,&sic sunt ordinata, ut aliter fieri non possint, ut e. g. Sol Cras oriturus: Quo talis prouidentia infert necessitatem. Prob. a. pars.
Prouidentia moralis, si absolute loquamur est nobis euitabilis, quia eius effectus sunt nobii omnino liberi, & posisumus resistere, & contradicere nostro libero arbitrio; in sensu autem composito, seu ex suppositione quod sit talis prouidentia est nobis ineuitabilis, quia ista prouidentia Iupponit consensum nostrum liberum; vel per decretum
concomitans Deus decernit nostras operationes libere fu- Turas: ergo absolute non inseri necessitatem , sed tantum. secundum quid, seu ex sup positione, quae, ut supra pluries explicauimus, nullam infert necessitatem in voluntaee, nec ullam lqsionem. Hinc Alens. p. I. q.26. de prouid. memb. P. art. a. ait, quod D. prouidentia necessitatem inducit, non quod sint, sed quod ordinentur, postquam sunt,quet necessitas dicitur necessitas ordinis. Et hoc etiam facit in his, quae sunt a lib. arbitrio, di licet mutabiliter Procedant in esse a lib. arbitrio, tamen inducunt necesti ta- rem ordinis postquam sunt ab illo, non necessitatem quodsiit. Vnde D. Damasi , quε in nobis Iunι , Da non
cum eoactione faciendi. Ex quo euidenter infertur, quod in
stra libertas non liditur a D. prouidentia, sed perficitur: eis quia si l deretur humanum lib. arbitrium, maxime vel .atione aetern pr scientiar, vel ratione D. Decreti stantis, immobilis, vel denique ratione gratiae excitantis; sed ex nullo istorum capite,ergo &c. minor satis remanet probata ex dictis in disp. de scientia, & voluntate Dei; cum ex Alensi, D. Bonau. & Scoto. Deus nil ab aeterno dece mat faciendum a Praedestinato in tempore absque prquisa, ecpr cognita determinatione voluntatis eius; tum quia praescientia est speculativa, neque gratia, quia non est causa totalis , sed adiuuans, & excitans, inseri necessitatem humano libero arbitrio , ut definit Trid. sesi.6. Can.4. ergo ex nullo capite prouidentia lib.arbitrio necessitatem intertet Addo, quod D. prouidentia infert quidem ess
oum insallibili ter, tamen contingenter futurum; sicut de
412쪽
de praestientia dictum est; esto inter princientiam, &m
uidentiam sit haec disparitas, quod praescientia futurum libri una supponat, & prouidentia tuturum faciat: manet tamen sussiciens paritas ad propositum . Nam sicut ex Mentia, Ita ex prouidentia insertur contingentia, Deus enim disposuit, seu prouidit effectus.tanquam liber epc nendos, ct consequeliter libere ponuntur. z Confirmatur hyc veritas catholica ex Sac. Scrip. ad C
mana libertas cum infallibili D. praedestinationis, seu supernatura lis prouidentiae Certitudine per decretum m determinans , ac proinde admittendum est pro recta comcillatione decretum concomitans. Est Scoti, & Scotistarum loc. cit. l'rob. Per illud decretum praemouens,& prae
s Per decretum praedeterminans solui indifferentiam vagam, & potentialem,. nou VCra1nainerent Iam attemperatam per motionem cause primae. qua voluntas retinet potentiam ad disientiendum pino non possit actualem dissensum cum illa com ponere.
requisitis ad agendum voluntas possit agere, & ncin agereδ, 'VIR lu*POut motione voluntas, aut pote ne
413쪽
.uxilia suffcientia; &hqc cum constituant solum prin
cipium habituale operationis possunt indifferenter cum ac tione , Vel non actione Componi: alia se tenent ex parte applicationis potentiq, & se habent per modum reductivi de actu primo ad seeundum, &ista, cum constituant principium actuale operationis, non possunt ab ea is separari, nec cum illius negatione componi s unde his positis non potest Agens liberum agere, vel non agere. Contra k Hac replica, Thomistς implicantia loquuntur, inquit Frassen, &suis principijs non cohqrentia. Docent enim pr determinationem antecedere actum secundum prioritate naturae , & causalitatis; ergo non esset ipseniet actus secundus, seu actualis applicatio Voluntatis; impl1eat enim idem respectu eiusdem esse simul primurris, di secundum, causam, & effectum. ii Praeterea. Illa praedeterminatio in sententia Thomist. est principium libertatis, seu operationis, sed principium habet rationem actus primi respectu illius, cuius est pri cipium; ergo & praedeterminatio habet rationem actus primi respectu operationis liberq, ac proinde non coincidit cum actu secundo. Insuper Agens liberum tenetur aliquando non ponere aditionem suam, etiam pr requisivitis omnibus ad agendum, ergo debet hoc esse in sua potestate: cons. patet ; nam Deus non prςcipit impossibilia rant. prob. Quando quis peccat tenetur componere nega-' xionem peccati cum pr requisitis ad agendum, adeout in eodem instanti , quo sunt illa praerequisita ex parte am1GV. g. Obiectum mouens, urgens tentatio, & passio excitanx voluntatem ad consentiendum actui peccaminoso, teneatur denegare suum consensum, secuS non peccaret. in m dem instanti ue ergo homo tenetur Componcte negationem Peccati cum praerequisitis ex parte actus ad peccandum;&consequen erpositis illis praerequisitis ex parte actus potest homo agere, vel non agere, consentire, vel disi tire
ita eodem ipso instanti, quo illa praerequisita supponuntur esse posita. Resp. Thomistae. Potest conseretire, & dissentire in eo. instrati materiali, quo illa pr requisita supponuntur esso posita cono. in eodem instanti formali nego. Instans
i mδῖς ule appellant ipsam mi durationem, formese ver
414쪽
mensuram i psius durationis . Unde sicut iustus potest
peccare in eodem instanti, quo est ita gratia, nos tamen Iotmaliter,&reduplicatiue, prout est ingratia, seu quatenus illud initans occupat, & mensurat ; & sicut qui eli- Cit actum amoris in eodem instanti materiali pote is non . amare, quia libere ama t, non tamen in eodem instanti in mali, quia implicat, quod idein instans coexistentiam amoris, & non amoris simul metiam rer, alioquin idem pos-1et este, & non esse ; ita in pmposro nostro &c. Contra. Nedum in eodem instanti materiali, sed etiam formaliter sumpto potest Agens liberum non ponere
actionem,etiarn posita motione,crgo poterit reuera Agens liberum non componere actionem cum praemotione in emdem instanti formaliter, si reuera possit ipsi praemotionid i seiat ire; sed sic est, quod hoc potest , ergo M. min.psob. ex Ita d. scii. o. can. q. ubi anathematizatur qui dixerit, i, berum hominis arbitrium a Deo motum, & excitatumini non poste ditientire, si velit ; ergo cum nemo distentire dicatur, antequam moueatur, polle distentire est ponere disi sensum pro edem instanti, quo est ipsa motio ; sed haec ponitur in in tanti formali, ergo etiam disiensus poni potest in eodem instanti formali, quo illa poni tur.
Neque insuper respondeant, praedeterminationem non ollicere libertati, quia non determinat Voluntatem per modum naturae sed per modum liberi; ac proinde non impedit, sed emetit determinationem , & cooperationem ii. beri arbitri j; nam Contra talem responsionem reclamant SS. Patres, ut videre est apud Mastri uin, &Frallisia,S ma xime D. Anselmus, qui aperte asserit, omnem necessitatem praecedentem esse inimicam libertati; quoquo modo illa determinat voluntatem. . S. Onc. quoad 2. partem . Omnis causa, queata 1e est necessaria, necessarib ponit esse num , dc simpliciter inducit necessitatem; sed prouidentia supernaturalis, seu praedestinatio est huiusmodf; ergo &c.
Resp. Omnis causa, quae necessario est, tam secundum entitatem, quam secundum operationem inducit necessitatem in efleetum Conc mai. Si secundum entitatem tam tum, & non secundum operationem ι qualis est D. voluntas, umo mai.
415쪽
Arg. 2. Si omnes res sunt a Deo praeuita vel euitabiliter eueniunt; vel inquitabiliter; si cui tabiliter, ergo D. pr uidelitia non est insallibilis; si ineuitabiliter, ergo necti
bere, nec sortuitis euehiunt. Resp. cum Smi sing. euenire ineuitabiliter, ac proinde insallibiliter; haec autem ineuitabilitas non imponitur nobis a D. prouidentia, cum dem terminatio Diuinet voluntatis, quae est prouidentia, vel prouidentiat annexa; nec iit prior, nec posterior natura,vcl ratione Voluntatis Creatae determinatione , sed est prorssis simul cum illa, loquendo de ordine causalitatis :& ob hanc concomitantiam fit, ut contingenter, & non aiecessario sequatur actio libera voluntatis creatae, quia necessitas consequens ex D. Ansel. non laedit lib.arb.& stat cum contingentia. Arg. r.ex Boetio lib. Proca 6. dicente. O do issa Meui
Dis locis, tam oribus qua diis' it; ex qua doctrina perspicue infertur quod ineuitabilis conuexio est in ipsis rebus prouisis a D. prouidentia. Resp. ex Alensi. Boetius non ponit necessarium euentum ipsius rei mutabilis, quae mutabiliter procedit sicut involuntarijs; sed solum ponitur per hoc immutabilitas ex parte D. prouidentiae, quae firmiter, stabiliterque facienda disponit. Arg. Ont.2.ConC.& desumitur argum ex doctrina Scottin 4. a. 4'. q. 6. ubi docet, quod non eth simpliciter contra naturam voluntatis, quod determinetur a causa superi ri; sicut esset contra naturam eius determinari ab habitu, seu a natura inseriori; ergo ex Scoto habetur, voluntatem determinari posse a Deo absque praeiudicio ipsius libertatis,ac proinde salua libertate poterit etiam praedetermina. ri. Resp. Doctor, ut notat Guellus Scholiastes, non , dicit, voluntatem remanere simpliciter liberam, etiam quando a superiori causa determinatur; oppolitum enim ibidemia. I 2. affirmat, docens, voluntatem Beati non re. manere proxime liberam ad peccandum, ut satis visum est in disp. de beatitudine. Itaque Scot. tantum intendit, voluntatem creatam determinari poste, idest de possibili,a Deo, non vero a causa inseriori Creata .
416쪽
'Irtualiter,& eminenter omnes nostras voluntates, im in illas habet supremum dominium; ergo potest Causare etiam nostras volitiones, absque libertatis laesione: concpatet, quia causa emetrias producere potest effectus, quos
virtualiter, aut eminent Cr continet.
Resp. distin . ant. virtualiter, & eminenter conti et&C. per Concursum simultaneum , & per modum causit generalis, & iridependentis, cono. per praemotionem, lap determ i nationem physicam, salua omnida libertat , rneg. Quia sic non voluntas, sed Deus nostras volitiones
Arg. 3. Ex Antonio Goudin. Thom ista recentiori, qui in p. suae Philosophi e late propugnat praemotionemo physicam ; plures afferendo rationes, quarum unam , Vel alteram hic afferam. Prima igitur est talis. De ratione domini j est applicare res sibi iubditas ad suas operationes, moraliter quidem si solum habeat dominium morale, physice, si habeat dominium physicum: sed Deus est suprema. Dominus, non solum moraliter, sed etiam physice omnium creaturarum ergo debet Deus applicare omnes creaturas : maior patet; quia actuale dominium consistit in iusu rei, usus autem confistit in applicatione rei ad operationem. Resp. hoc argumentum pace tanti Viri, infimum este, & neque firmare propriam sententiam de praemoti ne, neque nostram infirmare. Quare totum arg. Concedi. mus. Etenim non recte insertur Deus est supremus D minus, ergo praedeterminat nostras voluntates indepei denter a pinu ilioue aeterna creatum liberae, ac eiusdem
Operationis liberae. Ordinat si quidem D. prouidentia AOmnia ordinabilia, oc applicat, sed iuxta uniuscuiusqua
Arg. q. Ex eodem Goudin. Impossibile est, Ut creatura agat, nisi prius Constituatur in ratione principii in actu secundo operativi, sed creatura non constituitur in tali principio per solum concursum simultaneum, sed per pret- motionem physicam, ergo creatura , ut agat indiget prae motione physica: probat ipse mai. diffusὸ, quam ration hreui talis praetereo; solum succin te afferro minoris p r bationem, quae est huiusmodi. Quod non recipitur in causa secunda non Potcst eam conari veruiu ratione prim-
417쪽
espij in actu secundo operantis; sed concursus simulta- 'neus non recipitur in causa secunda; ergo &c. Addit etiam , quod concursus simultaneus est indifferens, & e pectat cooperationem Creaturae, ergo non reddit illam in aetu secundo operantem. Resp. conc. mai.&neg. min. & disting. mai. probat.
Quod non recipitur &c. ii per illud, quod non recipitur constituatur in ratione principi j conc. mai. si non constituatur, neg. Vnde Concursus simultaneus non constituit creaturam in ratione principi j in actu secundo; sed voluntas e. g. sua libertate sormali se determinat ad actum secundum, dependenter a causa prima, haec autem deperi. dentia creaturae, tam in essendo, quam in operando in hoc consistit, ut non possit agere, sine diuino coticursu; nos , veris, quod per physicam qualitatem creatura praedeterminetur, non enim Deus praecurrit, sed Concurrit cum Creatura: nec voluntas se se determinat ad agendum, vel non agendum, quia Deus concurrit, sed Deus concurrit, quia
voluntas se determinat; adeout, haec determinatio sit sota maliter, & enicienter a voluntate; solum autem efficie ter a concursu simultaneo ; non quidem indifferenti; sed determinato adhanc, vel illam actionen ς Dices. Sicut Deus est primum ens, ita est primum m uens, sed dicitur primum ens, quia prius habet esse, quam
illud donet creaturae: ergo pariter dicitur primum min. uens, & Operans, quia prius Operatur, quam creaturae tribuat operandi virtutem. Resp. disting. min. Dicitur primum mouens secundum rationem producentiS. Conc. min. secundum rationem praemouentis, neg. Vel disting. mai. Eodem modo dicitur primum ens, quomodo Primum mouenS, & e contra , in ratione independentiae: Conc. mai. in rationC praemo
tionis, ne3. dicitur enim primum agens, quia agit independenter a quouis alio; & a quo C tera dependenter Opta antur . Itaque reijcienda est praedeterminatio physica obrationes allatas; & retinendum est decretum diuinum concomitans, nullo modo laedens nostram libertatem immo recte concilians lib.arbitrium creatum cum D. prouidenriae, &praedestinationis certitudine et de quo decreto
alibi dictum est sttis: ideo &c.
418쪽
Vtrum inter decreta D. voluntatis detur aliquis ordo. Not. i. Quod circa hanc qi stionem reseruntur diuer
sit modi sentiendi. Quidam cum Ocham in I. d. q. 3: videntur negare inter diuina decreta, aliquem esse or dinem, ac proinde in illis non esse, nec prioritatem, nec posterioritatem admittendam, quam opinionem non nulisti ex veteribus, & etiam ex modernis Theologis amplectuntur. Alij ex opposito, ut D.Thom. p. I. q. I9. art. .&quq st. 23. art- . & SCOt. in 3. d. T. q.3. cum suis admittunt in diuinis decretis aliquem ordinem, qui voeari potest orado naturae, seu prioritas signi rationis, non aurem rei, sed
prioritas secundum conceptum, non autem secundum realitat m.
Not. a. ordinem inter D. decreta desumi posse ab obisciis dupliciter, nempe, vel permissiue, vel positive. Pe miliue, hoc est, quatenus non repugnat naturae ipsorum obiectorum, quod inter se saltem habeant ordinem immo iniit eis quaedam capacitas, & proportio, Vel naturalis, vel obedientialis. Positive autem, quando obiecta ipsa ex sui natura talem ordinem Videntur exigere, ut non nisi cum quadam violentia aliter ordinari possent. C terum ad hoc ut media ordinentur ad finem ordinatione permissiua, non est necesse, ut Deus aliquid ipsis imprimarea ordinandi causa ad finem praeternaturalem; sed sufficit, quod Deus talia media velit ordinare ad assequendum finem destinatum, v. g. ut opera Christi sint ueritoria , &satisfactoria pro toto Genere humano, sustic it , quod Pater aeternus illa ad id acceptet, & decernat, & quod, postitis illis operibus meritorios, concedat gratiam. Not. Quod Doctores ordinem inter D. decreta ponentes abeunt in tres oppositas sententias. Prima est Caiet. p. R. q. I. art. I. afferentis ordinem D. decretorum d
sumendum esse ex ordine, quem inter se seruant termini; ita quod, sicut natura idetur praesupponi gratiae, & gratia unioni hypostaticae, ita tres ordines assignat D. praescientiar, & prouidentiae; in quorum primo Comprenen duntur ea omnia, quae naturae, di r tionis rectitudinem, A a vel
419쪽
vel deordinat ionem spectant : In seeundo Comprehen- iduntur omnia auxilia gratiae, ac omnia dona supernata-xalia , quibus Angeli, & homines ornantur: in tertio reponuntur ea omnia , quae ad ordinem hypostaticet unionis pertinent. Unde concludit Caiet. Deum prius ordinasse quae ad naturet ordinem, quam quae ad ordinem gratiς spectant, & prius, quae ad ordinem gratiae, quam quae ad ordinem unionis hapostatici pertinent; ac proinde ordina- . tam esse unionem Verbi cum natura humana post praeuisum Adae peccatum. Secunda est quorundam assirmantium ordinem inter D. decreta desumendam esse ex perfectione diuinorum obiectorum , itaui Deus prius d Creuerit, quae perfectiora sunt, deinde, quae minus pers Eta . Tertia denique sententia est aliquorum, qui opinantur, hunc ordinem esse desumendum ex ipsis obiectis, pr ut subsunt D. Volunt ii, in cuius potvitate est illa ordinare prout vult, licet ex natura sua taliter ordinari non postulent. I. Conc. Inter diuina decreta est reuera actu, &intrinsece ordo prioris, & posterioris, quatenus videlicet actus unicus entitatiuus D. Voluntatis ratione suae infinitatis
aequi ualet actibus nostris realiter distinctis, quorum unus supponit alium. Est Scoti pluribi, & praesertim in 3. d. 7. q.3.&q. ubi docet, Verbum D. incarnatum fuisse &c. ω concludit sic. Potest igitur dici, quod prius natura, quam aliquid pretuidebatur circa peccatorem, siue de peccato,
siue de poena, Deus praeelegit ad eam Curiam omnςs, quos voluit habere Angelos, & homines in certis, ac determ natis gradibus. Nota, quod per ordinem naturae non intelligit Scot. ordinem causalitatis, studurationis, prout
Nominales, & quidam Thomistae intererae tantur, sed ii telligit per ordinem naturae illam pretexigentiam, seu suppositionem unius diuinae rationis ad alicram, qualiter Getiam ipsemet D. Thomas P. I. q. qa. art.3. ut notat Frag n, in Diuinis ordinem naturae admittit. Prob. primo ex comparatione actus intellectus, Cum actu voluntatis, inter quos est vera distinctio formalis,.& prioritatis, &posterioritatis. Ex natura rei constat actum intellectus prγsupponi ad actum voluntatis, iuxta illud, nil volitur ,
quin ps cognitum . ergo ordo actus inteljectus, & actus
420쪽
voluntatis etiam in Deo habetur ex natura rei.
Prob. 2. Comparando actus D. voluntatis ad inuicem .
inter actus D. Voluntatis propter aequivalentiam ad mul- ros actus voluntatis creatae est aliqualis distinctio, Gltem virtualis: Similiter inter aliquos illorum est virtualis prς- suppositio, quatenus unus Concipitur, ut est virtualiter causa alterius, & unius obiecti volitio mouet ad voliti nem alterius. Sic enim Deus voluit Christum esse passibilem ; quia voluit homines redimere; ergo voluntas, qutin
habui t de hominis redemptione fuit veluti ca usa, & ratio, cur voluerit, Christum esse passibilem; ergo&c. Deinde sine tali ordine nequeunt intelliat, quae de mysterio Incarnationis, & Praedestinationis Sac. Scrip. &SS. Patres
docent. Patres siquidem aifirmant Deum voluisse Inca nationem propter salutem hominis, ut canit Ecclesia: in materia pariter praedestinationis , velle omnes homines 1aluos fieri, & ad agnitionem veritatis peruenire: at quia non omnes saluantur, Christus videtur docere, hoc esse repetendum ex bonis operibus, dum dicit. Ouite Benedicti Patris mei hoc est, ut exponit D. Chrisost. homil. So. in
Mati. Suia sciebam vos aut quam nati ebrietis bulis modi futuros ,
hae a me vobir prvarat sunt: in eodem sensu loquitur Diuus Ambrosius.
Prob.ultimb Ordo prioritatis, &posterioritatis, quem
Scriptura, & Patres affirmant esse inter actus D. Voluntatis, non solum attenditur penes extrinsecam denominationem ab obiectis, vel a nostro modo intelligendi, sed penes ipsos actus; ergo ordo talis est illis intrinsecus, &ex natura rei: ant. prob. Ordo prioritatis, & posterioritatis conueniens D. actibus sirpe contrarius est ordini obiecto- irum; & stante eodem obiectorum ordine, potest talis ordo esse diuersus; ergo non conuenit D. actibus solum p denominationem eXtrinsecam: conspatet, quia si illi solum Conueniret ratione ordinis obiectorum, sequeretur,quod qualiscunque esset ordo inter obiecta , etiam talis esset inter actus D. voluntatis: ant. prob. ordo obiectorum est Vel ordo temporis, quatenus unum est prius alio duratione, vel ordo causalitatis, quatenus unum est causia altz-1ius; vel dignitatis, quatenus unum est altero perfectius