장음표시 사용
391쪽
Hirtim omnia eada uisub Diuina prouidentia. Not. i. Quod satum insensu catholico intellectu nisnon est idem cum D. prout lentia. Nam fatum deriuatur a verbo fandi, lignincans dictum; vel Decret unx, de rebus diuinis. Vnde fatum ex Boetica lib. . de consol. prosa 6. est inhaerens rebus mobilibus dispositio, per qnam prouidentia suis quaeque nectit ordinibus. Prouidentia vero ex eodem Boetio est ipsa ratio in summo omnium , Principe constituta, quae cuncta disponit: ex quo patet , quod satum d i st i ngu itura prouidentia, tanquam effectus a causa, redispositio a disponente. Prouidentia namque est aeternet Dei dispositio de rebus dispositis ; fatum autem ipsius dispositionis applicatio, & executio. lixque fatum de materiali importat concursum a Isassum secundarum , de formali autem importat illum con Curium esse praeuisum, atque praescitum a Deo ; immo & ordinatum, quae quidem ordinatio, & dispositio immobiliter inhaeret, abG que eo, quod inferat rebus necessitatem. Nol. 2. Alensi q. 26. art. ῖ. de D. prouidentia, quod aliter subsunt D. prouidentiae ea, quae sunt liberi arbitris, quam naturalia; Nam . sicut dicit Damast. duplex est pro uidentia, una est secundum acceptionem, alia secundum concessionem, &addit, quod prouidentia secundum acceptionem est , ubi non contingit esse resistentia, nec con. tradictio. Vnde haec prouidentia et de naturalibus. quae sic sunt ordinata, ut aliter esse non possint ; sicut sol cras oriturus : Prouidentia vero secundum concessionem elide his, ubi contingit esse resistentia, & contradictio,& sic est in libero arbitrio: Deus enim dedit libero arbitrio, ut consentiat, vel non consentiat bono, di ipsi malo consentiat, si velit. Nol. 3. ex eodem Alens loc. Cit. memb. 6. quod obae ctum D. prouidentiae est bonum: bonum autem est duplex; aliud est bonum absolute, & simpliciter, aliud est bonum in comparatione, hoc est, quantum ad aliquid: De bono absolutE, & simpliciter est prouidentia secundum acceptionem ἱ de bono incomparatione, est prouidenta .
392쪽
concessionis secundum quod distinguitur voluntas bene placiti, &permissionis. Est enim bonam, quod elicitur ex bono, cuius est acceptio, & est bonum, quod elicitur ex malo , cuius est concessio. Quare licet malum non sit obiectum volitum ; attamen subest D. prouidenti. P, quae cum sit actio ordinatiua, non solum respicit bonum, quod fieri potest, sed etiam fertur circa defectus, quos permittit, vel prohibet, vel punit, vel etiam ordinat ad aliud . Deus namq; sua inaessabili prouidentia, etiam mala ad bonum ordinare nouit. Unde D. Aug. in Enchir.cap. II. inquit , inlius iudica i do malιs benefacere, quam masaniata σε,
I. Conc. Quod libet peccatum, etiam sub ravione sormali peccati subest D. prouidentiae ordinando illud in finem congruum. Est communis apud S. Theologiae Principes, nempὸ Alensem, qui docet malum esse sub D. prouidentia, non tanquam ab ea factum, sed quatenus ab ea ordinatum , & S. Thomam, qui in p. d. 39. q. a. art. 2. docet mala subiacere D. prouidentiae, tanquam praescita, &ordinata. Prob. auctoritate SS. Patrum, & signanter Clementis Alexandrini lib. I. Stromatum dicentis. Maximum esse M.
prouidentia argumeotum non sinere, ut viti iam maneat jue ou duci.
t i s. O Sapis arismam prouidentiam , qua malum etiam propositum in salistis occasunem eo uertit: & D. Basili j aientis. P ourdem.
tissimus rerum humanarum dispausator Deus utitur ad nostram exercitationem mallenitate Demouis , quemadmodum Medicus M.
pera veneno. Vnde in S. Scrip. multa peccata, & mala dicuntur a Deo fieri, non quod reuera Deus illa faciat, sed quia ea permittit, & ordinat ad aliquem finem bonum; ideo namque Deus permittit peccatum, quia inde praeuidet aliquod bonum oriundum, ut clare habetur in S. Lit
II. Conc. Desectus morum, & Naturae a D. prouidentia ordinantur ad Universi pulchritudinem, & decorem, sal-t8m per accidens. Haec pariter est Alens. D. Bonau. & D. Thomae. Prob. auctoritate D. Aug. qui lib. II. de Ciuita
393쪽
ωιι malam Q. futurum prascisset, nisi pariter negat, quibus eos b
nstram ὐbus accomodaret, atque ita ordinem Deutorum , tauquam pulcherrimum carmen, etiam ex quibusdam quasi Antitheris hon/patur.
III. Conc. Ea quae eueniunt casu, & fortuito respectu nostri cadunt sub D. prouidentiae obiecto, respectu cuius nihil est casuale, aut fortuitum. Haec manifeste patet; eo quia illui dicitur casuale, & fortuitum, quod euenit,pre- ter nostram intentionem, & a causa naturali nobis casu videtur fieri: sed haec omnia a Deo iii aeternitate sunt pret uisa, &a D. prouidentia ordinata; ergo &c. Vnde D. Aug. dicit in lib. I. Retract. cap. I. sibi displicere, quod nomi- inetur fortuna, vel Casus, eo quod sic Christiani desuescanta recursu ad D. prouidentiam,quam in omni euentu cogi- itare, seque ei consormare deberent. ' lDices. Peccatum euenit praeter intentionem Dei, ergo aliquid casu, vel respectu Dei, accidit.
Resp. neg. ant. Nam ibi nomen intentionis sumitur, Pro voluntate,quatenus Deus non intendit peccatum non autem pro prae uisione, ac proinde non est praeter intentionem Dei; licet sit praeter eius decretum; Cum Deus . non decernat peccatum, nisi consequenter, vel concomitatenter ad decretum hominis.
Arg. Si peccata subessent D. prouidentiae, ergo Deus illa vellet, & non tantum praeuideret; sed hoc est absurdum ,
di repugnans D. bonitati: ergo &c. lResp. neg. sequelam maioris. Ratio est, quia aliquid lsubesse Diuinae prouidentiae dupliciter intelligi potest; lVel tanquam effectus, vel tanquam materia ; effectus . prouidentiae sunt fines a Deo intenti, vel sunt media, quae , i praeparat ad obtinendum finem. Materia vero est id, ex quo per permissionem facto, Deus elicit aliquod bonum. IItaque peccata subsunt D. prouidentiae , non tanquam ef- fectus. Cum non sint a Deo positive volita, & intenta, sed l' subsunt tanquam materia, quia posito quod fiant per libertatem creatam, Dem illa permittit, ut inde eueniant
Quaeres. An prouidentia naturalis sit prior supernaturali, vel potius e contra,
, Resp. Caiet.& nonnulli alij Thomistae existimant,pro
394쪽
uidentiam naturalem esse priorem supernaturali ; & duc Cuntur hisce rationibus. Prima. Talis est ordo rationis inter accus D. prouidentiae, qualis est ordo a parte rei ii ter obiecta; sed obiecta prouidentiae D. naturalis, 3c supernaturalis sunt natura, gratia, & gloria, & natura supponitur, tum ut subiectum, tum ut finis cui, at quem perficiendum datur: ergo &C. Confirmatur. Nam ii prouidentia supernaturalis non supponit naturalem,ergo vel haec supponit illam,vel cum illa coincidit, seu includitur in illa, vel est simul cum illa ; at consequens dici nequit: ergo &c. Non quidem priamum, quia assignari nequit in quo genere causae sit prioc gratia &c. Nec secundum , quia sic natura Coincideret cum gratia. Neque tertium, quia una ordinatur ad ali ram , ut consideranti patet: ergo &C. Accedit etiam auctoritas D. Pauli ad Rom. cap.8. Cum ait: Deus, quos primsciuit, praedestinauit, praescientiam praedestinandorum ipsi praedestinationi praesuppotait,&loquitur de pr scientia naturae, quia ante praedesti nationem non potuit praesciri gratia, quae est praedestinationis effectus, & per Dra destinationem habuit esse futurum: his tamen non obsta tibus. Dicendum est cumScoto In d.37. q.un. ara. 3.ubi tradit illam maximam. Omnis rationabiliter volens prius vult finem , quam ea, quae sunt ad finem , & inter ea quae sunt ad finem, vult propinquiora fini, ergo cum creatura rationalis secundum gratiam , & beatitudinem sit fini propinquius, quam aliae creaturae secundum naturam, sequitur, quod prior sit ordo suternaturalis, quam naturalis ; quod enim est fini propinquius solet esse finis eorum. quae sunt remotiora; ergo gratia, & gloria erunt finis na-χurae, ac proinde ad hunc finem omnia cettera per pr desti nationem ordinantur;& sic prouidentia supernaturalis est prior naturali; ut recte discurrit Smising. Neque rationes opinionis oppostae urgent. Non quidem prima, qui a s lum probat, decretum de existentia creatu intellectua-.. lis supponi decreto prouidentiae supernaturalis , quod gratis conceditur; nam ex hoc non sequitur prouidentiam naturalem esse priorem, cum illud decretum non sit
prouidentia, sed quid pr requisitum,quo posito Deus prImb prouidit creaturae de gratuitis, deinci de naturalibu
395쪽
propter gratuita. Nec secunda, eo quia prouidentia na- i
turalis includitur in prouidentia supernaturali adaequatὰ spectata, licet alique m actum prouidentiae supernaturalis supponat prouidentia naturalis, nempe voluntatem finis naturalis; naturalis enim prouidentia versatur circa mediorum executionem ad hunc finem, quae tamen & ipsa est: smpliciter supernaturalis ob relationem naturalium inta, 'finem sit pernaturalium; nec ex hoc sequitur naturam coincidere cum gratia, sed tantum eleuari ad ordinem supernaturalium. Nec denique ei fauet Apostolus cum non loquatur deprq scientia antecedente praedestinationis de- cretum, sed consequente illud; & sensum esse, ut expen- dit noster doctistimus Smising. Eeuυν-ciuit etiam praedoctiisaeauri, Isis eat VH πιν, quaισι per ρυή maiiovemIuerat istis
VtrumReus suo decreto absoluto, di e cari praedis
niuerit omnti actiones nostras liberas dis indie , γ in particulari.'
Ot. I. Quod nomine praedimnitionis moderni Theo-- logi intelligunt quoddam Sternum decretum efficax D. voluntatis, quo absolutε decernit, ac statuit, ut alia quid fiat in tempore, v. g. ut voluntas Petri tali tempore, re loco actum dilectionis eliciat, antequam Deu praeuideat Petrum habiturum talem actum; & sic praedistinitio proprie significat decretum antecedens praescientiam futuri actus, quo Deus v. g. antequam Videret Petrum eliciturum actus amoris, absolute decreuit, ut illum eliceret, ideoque ordinauit media, per quet fieret; & in hoc sensa praedi innitio spectat a prouidentiae rationem. Itaque quetritur An prae adfinitio requiratur omnino ad Dei*rouidentiam; adeo ut nulla Dei prouidentia consistere possit respectu praefatarum actionum absque tali praediiannitione.
Hot. a. Quod actus humani sunt in triplici differentia, alij idelicet sunt moraliter boni, alij moraliter mali, ali j Indifferenter; α insuper actus moraliter boni ali i sunt ομ
396쪽
d irris naturalis, ali innat ordinis superia miralis; in prae . senti quaestione agitur tantum de actibus moraliter bonis,& indiffercutibus, in particulari, & in indiuiduo, quia inde actibus morali per malis erit cmaestio subsequens. Non parum variant Doctores circa hanc quus . in sensu mox explicatam . Quidam negant huiusmodi scivdititi niti nem esie necessariam, vel ad perfectam Dei prouidentiam, vel adestentialem subordinationem cause secundae ad primam ; in qua sententia est signanter Caspensis tom. I.tract. de prouidentia Dei disp. 2.1ect.a. & in eam inclinat noster Heri nox, qui disp. 8. de prouid. & praedest. q. I. sic loquitur. Equidem non apparet ex natura rei necessitas eius. modi picedistinitionum ad ini illibilitatem D. prouidet tiae circa oporatione' bonas , ut patet ex dictis de operationibuς malis, quY etiam subsunt, etsi diuersimode inprouidentiae. Quidam praedilita itionem admittunt post praescientiam conditionatam, ita SuareZ Amicus disp. I . de volunt. Dei sect. . ex idem Caspenc lo .cit. sect.2.quia sic, ut ipsi aiunt; non pugnat talis praediffinitio cum libertate humana. Quid autem sentiant Scotistae iuxta mentem Doctoris monsti abit sequens Conclusio. I. Conc. Om nes adi us vol ta n latis huma mora i i ter boni , vel indifferentes quantumcunque liberi sunt a Deo ab aeterno praediiii niti praedicti nitione efficaci, & absoluta;&censetur hanc praedinini tionem esse necessariam ad saluandam non solum citentialem subordinationem cauta se unde ad primam; sed etiam ad persectam Dei prouiuentiam. Haec est Smitim'. & Mastri j tom. i. disp. de D.
volu lat. q.2. art. I.dicens, hanc esse communem Doctorum
sestentiam, & praesertim Scoti in I.d.r 3. ubi docet, neCes.se esse ponere primam determinationem in voluntate D. respectu omnium factibilium, etiam in particulari; S: d. 30. g. viso de Contingentia, & qirol. I . f. hic intelligendum, asserit Deum uniuersa cognoscere sutura ex liberis decretis suae voluntatis; quod etiam repetit in a. d. 77. F. Contra istam, & in I. d. qI.&47. ubi in fine docet, Devincerto Cognoscere p cata ex eo quod scit, se cooperaturum ad substratum peccati, si est commissionis, vel non cooperat urum si est omissionis. P b. nostra couc. in Primis auctoritate Sac. Scripturar
397쪽
pluribi indicant is hanc assertionem, & pCesertὶm ad Eph.
Ca. I. Omnia operatu secundum consilium valuntatis fua; & Sap. Cap. 14. Tu autem Patorgubernar omnia νrouidentia; & Ecclesia ipsa canit. Deus, euius prouidentia iis sui di νositiona non falia
ear, quae auctoritates signiscant, omnia sutura, nedum in particulari esse a Deo praeuia, sed etiam ordinata ,&sis. posita secundum voluntatis suae consilium, & prouidentiae ordinem non enim prudens, & perfectus gubernator dicitur, qui solum conditionate, confuse, & in generali, Don autem absolute, dist incte,& in particulari res faciendas disponit ; alioquin insul dispositione posset falli.
Hanc eandem veritatem perspicue tradunt SS. Patres. D. August. in solitoq. cap. 26. ait. Prausquam me forma es io et fero, nousui ma ct aatequam exirem de vulva quicquid tibi placuit,praordimasti ἐν mo, D. Greg. lib. I a. morat. Cap. 2. Guveramur prasciens anta Iacut a aac Mut qua ιιεν par faeula disposuit;
sic pariter loquitur Concilium Valent in .sub Lorario cap.
3. ex August. Apud Deum da omnibus rebus, tam lixa sententia, quam carta prascientia.
Prob. ratione, & primo ratione essentialis dependentiae causet secundet ad primam. Ad ea omnia se extendit d Cretum D. ad quae se extendit D. causalitas; sed ex visu ordinationis essentialis caust secundet ad primam , D. causalitas se extendit ad omnes actus, quantumuis liberos; ergo ex vi subordinationis D. Decretum se eXtendit ad Omnes actus liberos, tam in communi, quam in particulari, & in indiuiduo; diuina enim causalitas omnia ista respicit. Prob. 2. ratione diuinae prouidentiar. Prouidentia dicitur ratio ordinandorum in finem, ac proinde necessario supponit, vel inuoluit voluntatem pretordinantem; ergo cum Deus habeat infinitam prouidentiam omnium actuum liberorum, consequenter dicendum est. Omnes illos esse a Deo pr ordinatos,& pr dimnitos. Hinc ad rem loquitur D. Irengus lib.2. aduersus haereses cap.4s. Por Dει
prouidentram unumquodque eorum, qua facta funt, or qua D si Osent, a Deo ordinam, uumrrum, Θ quastitatem accipera , ct ---
69 vriam , Confirmatur. Prouidentia siquidem D. non solum tria cludit actum intellectus, quo Deus cognoscit omnes crea-
398쪽
turas, &singulas in particulari, sed etiam actum volun talis, quo eas distinete , & in particulari velit; sed si Deus
ab aeterno non praedistinisset oirmes actus, certe fierent. .
praeter ipsius voluntatem, & intentum; quod non est admittendum;ergo Deus ab aeterno praedistiniuit omnes nostros actus liberos &c. Caeterum ex dictis Colligere debemus, quod tales pra definitiones, nec sunt omnino antecedentes usum nostris libellat is, nec omnino illum consequentes, quasi praesu ponant praeuisionem effectus a voluntate creata futuri sub conditione per scientiam mediam,Vt contendunt Iesui te rsed praecise sunt Concomitantes iuxta doctrinam superius
adductam etiam de decreto concomitanti, Praeterea muniri potest nostra conclus etiam exemplo mortis Christi quae fuit a Deo praedimnita, ac ea praecepta; & tamen fuit illi voluntaria. Idem militat de B. Deipara immaculata,& de confirmatis in gratia, quorum actus fuerunt liberi, quamuis supposita Confirmatione, infallibili ter non pote. rant peccare ; ergo &c. 3II. Conc. Omnes actus supernaturales sunt a Deo pra definiti absolute, & efficaciter. Prob. I. ex illis verbis Pauli ad Ephes a. Creati in operibus bonis, quae praepar uitDeus, noc est praedistiniuit , ut in eis ambulemus. Prob. 2. Inter voluntatem finis, & mediorum debet esse proportio; sed omnes actus supernaturales procurantur hDeo ex intentione finis enicaci ter intenti,&p dimniti et
ergo&c. Neque obstat, quod actus supernaturales reproborum specialiter non ordinentur ad ipsorum gloriam ς quia nihilominus ordinantur ad ostensionem D. attribu
torum , iustitiae, misericordiae &c. quam Daus efficaciter
Confirmatur. Nam quilibet fidelis, etiam Reprobus
ruantum ad actus supernaturales, & dona est membrum orporis mystici, nec potest credere, sperare &c. nisi Pater ad Filium eum traxerit per inspirationes, & vocationes internas, & externas; at Vocationes non dantur , Deo. nisi ex intentione efficaci, ut homo cooperetur ad actum su per naturalem; ergo actus Omnes supernaturales sunt a
399쪽
I . Gregor. homil. in Geties direntis a Da βυ .i- vs. Iuniarateruar ιν m. λιμον ρυ- σεαιι4, D. Damas. lib. a. de fide cap. 3O. Deum Omnia quidem, praescire sed non omnia praedi finire, his conceptis verbis. Prascu sta etiam, quoa
go&c. Resp. Patres velle tantum excludere a praedistinitione peccata, quae sine voluntate Dei praedilliniente et runtur, non autem loqui uniuersaliter de omnibus aliis octibus bonis, re indifferentibus, de quibus hic agitur. Vel loqui, ut aduertit Heri nox de tali praedimisitione , quae imponat necessitatem , ut Colligitur ex ijs; quae statim subdit Damas dicens Neo .uim vitrum admitti ouit, secm sum vi tur vim afert. Plures alias auctoritates SS. Patrum, quae videntur aduersari nostrae conclusioni, videri possunt in Mastrio loc. cit. Arg. 2. Haeretici videntur asserere, omnes nostros actus liberos esse necessarios, neque esse in nostra potestate oppositum velle, eo, quod omnes sunt ab aeterno praed iis ni et i emcaciter ante omnem praescientiam operationis Voluntatis humanae ἰ ergo si Deus decreto absoluto praedis- lfinit, ut in conclusione asseritis; indubio acceditis ad e rores haereticorum; ergo dicendum est Deum non prius praedimnire actus nostrae voluntatis, quam eos praescire, vel scientia conditio nata, vel absoluta. Resp. neg. assumptum. Nam haeretici non ideo negant Iib. arbitrium, quia actus nostri sint ab aeterno praedimniti efficaciter ante omnem praescient iam, sed absolute n gant liberum arbitrium consistere posse cum D. praedimni tione, siue ponatur ante omnem praescientiam actuum fa- actibilium ab humana voluntate, siue subsequatur actus R. 3beros, contendentes D. decretum ita ab aeterno praedita rifinisse, ut oppositum non sit in nostra potestate; ac proin- ide quadam fatali necessitate cogamur sic, vel sic operari, ti, quod longὰ abest a nostra sententia. ii Contra. Vbi est praediis nitio, S praedeterminatio D. voluntatis, ibi DeuI emcaciter vult, & insallibilirermo.
vel voluntatem nostram, adeout non possit non velle; er- iago si vult, necessario vult,' non autem libere, & per conse- iiquens oppositum agere non est in nostra potestate. Dices. 'Fortasse i quod in sensu compotito non possit non velim , q
400쪽
Contra. Si sic, sequeretur, quod fensus compositus tolleret libertatem voluntati, quia si suppositio illa ita praeuenit voluntatem, Ut non sit in eius potestate, quod velit, aut non velit; ergo iam necessario vult, quia stante illa suppositione, impossibile est ,quod non sequatur aetus voluntatis; ac proinde cum illa non stat libertas . Resp. Ex dictis in quaestione de decreto diuino Conc mi tanti in oratiae ad nostros actus liberos patet responsio huic argumento. Supponit enim argumentum, Deum praedeterminare antecedenter nostram Voluntatem,at hoc negamus; sed asserimus, Deum decreto concomitanti nostram libertatem praedissinire; & sic ruit totum argumentum . Et quamuis in sensu composito nequeat voluntas Oppositum velle, id orirur non ex D. praedimnitionis si ptii pliciter, sed ex ipsa voluntate humana, quae sic libere sis determinat; nam Deus non solum determinat meam v luntatem e.g. ad legendum, sed ad libere legendum, sicquan ulla sequitur necessitas in voluntate, aut libertatis letsio.
Hirum Deus praedionierit ab aeterno actuspra-
hol. i. Quod praesens quaestio non mouetur depra distinitione pure permissiua,de qua nemo dubitare potest; cum D. August. aeerte doceat, non fieri aliquid, nisi omnipotens velit, vel sinendo, ut fiat, vel ipse faciei do; sed de praedissinitione positiva, quae consistit in v lantate enicaci alicuius rei, ut fiat; neque agitatur quin stio de actibus malis moraliter quoad formalem illorum malitiam condideratis, siue talis malitia consistat in sola priuatione debitae rectitudinis, ut docet Scot. in a. d. siue sit quid positiuum in genere moris oppositum bonitati morali Coratrarie, ut opinantur Thomistae. Est namque indubitatum apud Catholicos Doctores malitiam mor '