장음표시 사용
111쪽
tio DE s Lo G. c A TE G. sali negatiua maiori, π particulari alfirmativa minori, particularem negativa directis concludens.Termini quiridem sunt, lapis, animal,homo: ut nullus lapis est animal, quidam autem homo est animal, igitur quidam homo non est lapis. Vocabulum aute artis, Festino. Et reducitur hic modus ad quartu primae figurae modum,maiore simpliciter conuersa. Quartus modus est, in quo datis tribus teri itis, conjicitur bilogismus ex maiore uniuersali affirmatiis M,Cr minori particulari negativa, particularem negativa directis concludens. Termini quidem sunt, homo, imal, lapis: ut omnis homo est animal quidam aurem lapis non est animal quida igitur lapis non est homo.Vocabulu auteartis, Baroco. Et reducitur hic modus ad primum prima Ruri modum, hilogi mo ad tapo 'ibile ducente. De modis tertiae figurae
ex his modus est,in quo,datis tribus terminis,conficiatur ollarismus ex uniuersali allimatiua maiori, Cr uniis versali negativa minori, particularem affrinatiuam discrictim concludens. Termini quidem sunt, homo, animal, substantia, ut omnis homo est substantis,er omnis homo est animal, igitur quoddam animal est substantia. Vocari buum autem artis , Darapti. Et reducitur hic modus ad tertium primae figurae modum, mi nore per accidens cor versa. Secundus modus est, in quo datis tribus terminis, conficitur Hilogismus ex uniuersali negatiua maiori, er uniuersali afrmativa minore, particularem negat nam directis concludens. Termini quidem sunt, homo, substantia, lapis: ut nullos homo est lapis, omnis autem homo
112쪽
homo est substantia, igitur quaedam substantia non est
lapis. Vocabulum autem artis, Fel ton. Et reducitur
hic modus ad quartum primae figurae modum , mimori conuersa per accidens. Tertius uero modus est, in quo, datis tribus terminis, conseitur hilogi mus ex partae lari malitia maiori , er uniuersali affrmativa minoriri, particularem Uymatium directis concludens. Terrimisi quidem sunt, homo, animal, substantia: ut quidam homo est substantia, er omnis homo est animal, igitur
quoddam animal est substantia. Vocabulum aurem artis, Disamussit reducitur hic modus ad tertiam primae Durirae modum, maiore pariter π conclusone conuersa impliciser, ac inpuper praemisis transtositis. Quartim in dus est, in quo, datis tribus ternimis,conficitur fallogismus ex uniuersali asyrmativa maiori, Cr particulari asmata. tiua minori, particularem affirmativam directis concla dens. Termini quidem sunt, homo, substantia, animat: ut omnis homo est substantia, er quidam homo est animal, igitur quoddam animal est substantia. Vocabulum autem artis est , Datisi. Et reducitur hic modus ad tertium priamae figurae modum, minore conuersasimpliciter. Quintus modus est, in quo, datis tribus terminis, conscitur bdorigimus ex particulari negatiua maiore, Cr uniuersali j rmativa minore, particularem negativam dire concludens.Termini quidem siunt, homo, animal, lapis ut quidam homo non est lapis, omnis autem homo est GAmal, igitur quoddam animal non est lapis. Vocabulum
autem artis, Bocardo. Et reducitur hic modus ad prire
113쪽
sextus modus est, in quo datis tribus terminis, conficitur stilogismus ex uniuersali negatissa maiore, Cr particulari affirmativa minore, particulare negativam directon cor cludens Termini quide sunt, homo,animal,lapis ut nullus homo est lapis quida aurem homo est animal igitur quotidam animal non est lapis. Vocabulam aute artis, Feriscit. Et reducitur hic modus ad quartu primae figurae modum, minore simpliciter conuersa.Et de modis quide hactenus.
De quibusdam regulis specialibus,tum quid
comune omnibus cuiuslibet figurae moridis,& quid cuiq; figurae propriu. ΙGitur post desinitos modos, praeter iam dictus regulas,
aliis restant magis speciales , nihilominus ipsis modis inferuientes,ut quae, ueluti corollaria quaedam, ex tribus expositis figuris eductae uideri possit.Quarum quide priama est. In prioribus qκatuor primae figurae modis, Cr in omnibus tertiaesi minor uerit negatissa, nihil frigitur. Daemuda. In prioribus quatuor primα figurae modis,m in orimuibus secundae,si maior fuerit particitiaris,nihil sequitur. Tertia, infecuda figura oportet alterutra praemissaru esse negatisum. Quarta, In tertia figura conclusio semper erie particularis.Sane tum has,tum superiores illas regulas NM cephorus Graecus autor, ut alia dicendi figura,sta Cr gratavius cr artificiosius complexus est: commune est inquit omnibus o Mihicis modis per tres depositas figuras, ut concluso deteriorem sequatur propositionem. Est autem deterior particularis uniuersali, er abdicatiua alente,hoc est, negatis ustimatione. Atqui proprium quidem pri me figurae est,per modos saltem directos, maiorem prori
114쪽
τ RACTAT Vs V. M positionem uniuersalem es e,π minore si per allirmatiuam.secundae uero figurae proprium est,maiore propositationem uniuersalem esse, minorem uero disimilis ab illa qualitatis, cr colligere conclusionem semper negativam. Tertiae porro figurae propriu est,maioren propositionem indifferentem effie minorem uero abfirmatium semper,et colligere conclusonem semper particularem. De tribus instrumentis,quibus imperfectit' . syllogismi ad perfectos reducutur, 'Cum sint autem tria ut supra diximus instrumenta, quibus impescti stilogi mi ad perfictos reduci - , po sunt: lepecori ercto,prmissarutra positro, er bilo,
gistinus ad imposibile ducens:de his paulo altius repetere hoc loco haud inutile fuerit,ne quicquam praetermitritur, quod ad intellectu eorum quae dicta sunt,constree utcunq; posit. Verumentanuero quia de horum primo, ut de contanersone, tractatu tertio satis ut arbitror)a nobis est diactum,de reliquis duobus hinc restat tractandum. Rationuntur praemii , quoties ambae locum mutarint,ita ut ex maiore minor, cr ex minore vicisim
maior fat propositio, quod aliquando quidcm contingit,
alterutra, aut etiam utras ex ipsis conuersa. Quo satiemodo idonesi reductionis instrumentu habetur. Aliquido uero abs, alicuius conuersone veru hoc pacto haud qua qua inter instrumenta illa, de quibus nunc loquimur conanumerari debet:quin potius aliam tum uim habet, nempe
De transpositione praemissarum," modis fiat.
115쪽
iι DE sYLLOG. CATEG. per qgam in omni figura modi indirecti scri pose pro tantiar.Quo fit ut tot modi Ue posuit indirectim cocluis dentes,quot sunt qui directim concludunt. Cui quide senistentiae illa Iacobi Fabri Stupulcnsis regula seu bscribit, Ad quascunque prmissis aliqua si quitur conclusim, eadem ad easdem sequitur transpostas: id quod nunc exemplorintim probare liceat, fit que hic st uisimus, Omne antimal est substantia,ct omnis homo est: animal, igitur omnis
homo est substantia. Huius nanque bllogismi s primis αsas transtoris, ad easdem eadem continuo sequitur contacluso,ut omnis homo est animul,er omne animal est sibis stantia, igitur omnis homo est substantia. Quod coete Crin omnibus modis nessario ita euenire etiamnlim demonis prari posset ed nunc non est hic locus. De syllogismo ad impossibile ducente.
PBr imposibile uero fictus ostenditur stilogi mus,
quoties contradictio ponitur conclusonis, uis initur altera sumptarim propositionum, nori pariter crcon a ex quibus deinde, nempe postri umpta cotiligitur 9 Misimus alteram ab assumpta concludens quae quia munive jlsa deprchenditur quippe cuius contrari dictoria uera per Dpothesim exribat una cu assump
per eam alterutra perimcnda uenit praemissaru ut ex tapli gratia , t rectus ollogismus in primo primi figurae
modo, omne animal est substantia, Cr omnis homo ζὶ animal, igitur omnis homo est substantia. Huius stilotagimis conclusio ipsa uel dubitetur, uel negetur prorsus, tunc sic conicxo ollogisemion ad imposibile ducentem: quid vi homo non est substantia, omnis autem homo sanimal,
116쪽
d inflat, igitiir quoddam animal non est substantia. Atqui haec quouiam man ste resa est, sequitur alteram prata missurum stibam quoque esse, non minorem quidem,quoαiniam cr ipsa in altero β Misenio uera ex Dpothes conis
cessa*it, ergo maior . Q nare eius contradictoria quae erat,omnis homo est substantia,ucra est,er haec nimiram
conclusio prioris stilogi mi erat, quod erat propostum.
Vnde Cr ex hoc etiamtum error eorum mani istatu qui per si literam superires inter artis literas polium, signi tacari credentes fγllogismum congcrctuum,curi lcm proinde
istum existimare uidentur cum stilogictino ad imposibile ducente,cum sint se longe diucrsi. Quod praeter praedictos modos alij omnes maigna eri parte asyllogisti habeantur. I upercr istud nunc, quantum quid ad definitos modos attinci,adiiciendum haud ab re puto,quod qui, cunque modi contra praedictas bilogi morum formas fisne leges sunt, ordinanturq;, omnes hi ahllogisti habenis
tur. siquidem hoc pacto contingeret in ipsa conclusione, primum ex tribus datis terminis interdum omni inesse postremo, interdum nulli: hoc est, ut planius intelligatur quod dictum eis, ex tribus reminis, s ruata eatim 'rma, conclusionem colitigi, nunc uniuersali in affirmatinam, nunc uniuersalem nt gatiuam. A tque id quidcm cst, qu misadmodum cr in prioribus anablicis Aristoteles docet, dare terminos, in quibus omni, in quibus nulli. At hoc ipsum nunc exemplis subiectis ostendamus. Constituatur
itaque bilogismusin prima figura, finis termini in quia bus omni, id est, ubi primus omni postremo in Linimal,
117쪽
11s DE SYLLOG. CATEG. homo, equus: ut omnis homo est anseat, ex equus est homo, itur omuis equus est si a ter russin contastituatur sγ Misimus , finis termini in quibus nutili, hoc est,ubi primus nulli bire t postrcino, imul, homo, lapis: ut omnis homo est animal, nullus autem lapis est homo, igitur m duue lapis est animal. Et ut hoc iam in uniuersaliabus ostensum est propositionibus,ita ex in particularibus ostendere licet, particularem colligendo conclusionem, sequibus id i placet.Ex quo mansestum euadi huiusmodi datorum terminorum contextum inutilcm prorsus cisse, id
quod ex in secunda,er tertia figura simili modo ostendi potest,quaquim in tertia haud ita omni ex parte sese huiubet. caeterum ut huiusmodi terminorum facilis habeaturhiuentio, haec a quibusdam tradita regula est per disiuntactionem: Accipiendi sunt tres termini,quorum urtius ad
reliquos duos se habeat, ut genus ad species quae sub ipso
continentur,ut homo,equuss,an ai: uel ut extraneus,hocs,di aratus ad utrunque, ut homo,equus, lapis: uel litis
iis superior ad illos A qui cr de se inuicem praedicentatur, aut conuertibiliter , aut non. Conuertibiliter quid M, ut homo,ri bile, substantia. Non convertibiliter vero, ut homo,atimal,substantia. De Enthymemate. Postremo autem er de reliquis tribus argumentatiotanis speciebus tractandum hic est, id quod initio hi ius tractatus ita polliciti sumus, atque ex his primum de Enthmemate dicendum. Erit menta itaque est quemdiadmodum cr ab Aristotele definitur ) ex icotibus er sitagnis imperfictus Drusinus.Ex icotibus quidcm,hoc est,
118쪽
T R A AT V s V. Ἀτexcosent lucis In ibilibus: Gκος enim Graece praeter alia, consentanem ciuoque signiscat Latinis cr probatabit Cuiusmodi illud est, Diligere quemque amantem fieret item illud, omnem matrem sium diligere prolem. Ex imgnis autem,id est,ex necessarijs Cr probabilibus, ut est, Siquid Gilibet rei additum fuerit totu maius efficietur. Derifuitu sic, Ent mema est oratio, in qua non omnibus postis propositionibus, fustinum infertur conclusio. Itaq; in Euthymemate altera semper drest propositio, uel proαpter breuitate, uel propter notitiam praetermissa, quae tramen mente ianterim eius, qui ratiocinatur, concipitur: ut,
omne animalest substautia, itur omnis homo est substantia. Vnde truncatus Ozogismus a quibusdam dicitur. Huic a Iuvenale Dorico poeta dictum est de muliore impudica, Ne cui tu sermone rotato Torqueat Ent mema. Rotito,inqui id est celeri.siqsside apud Graecos v/ἴυμ μοι cogitationem significat,qua certe nihil celerius. De inductione.
INJ ctio, qμι Graecis λαγωγu, siue, ut uult Cicero, παραγωγu dicitur,hoc pacto defuitur: Inductio soratio, per quam a frigularibus ad uniuersale fit progrestacto. Sane per singularia hoc loco intelli cre debemus, non solqui ea quaesimpliciter talia sint, ut fiunt undiuidua, crnumero di terentia, uerumetiam mimus communia resteae
ctu ipsius univcrsalis, quod ex ipfis per inductioncm colis ligitur. ab his enim plerunque uniuersale constatur colis Ilitu's: ut si quis uelit o tendere omnem numerum esse duorum iuxta si positorum medium id inductione probatauerit, quoniam ternarius medius est binarii er quaternata H 3 rib
119쪽
iis DE sYLLOG. A TE G. rij, quaternariusilcm terrutri rarq, eriti dei ceps: igitur omnis nu merus est duorum iuxti se positois rum medius .Eodcin modo, ii probandum nobis fuerit, quod omnis uirtus moralis in mediocritate consistit, dictamus hoc pacto, Fortitudo in mediocritate consistit, nemispe inter audaciam cr timiditatem: cr liberalitas, ut inter auaritiam Cr prodigalitatem: temperantia item Cr iustiatia: omnis igitur uirtus moralis in mediocritate consistit. Unde cr inductio hanc praecipue sim habere putatur, ut
per eam de principijs scientiarum aliquoties distulare
contingat. Neque uero cum inductione utimur, opus erit
semper adiicere particulam , sic de alijs, ut sophistae solent. Quandoquidcin id indurenti iam compertum esse debet, caetera milia este bis,quaesumpta. Nam si Aristota teli credimus, qui singularium ignorat similitudinc , is non 'cile inducet.
definiunt, Exemplum est, cum ex multorum collecta particularitate, aliud quiddam particulare ostenditura ut ' quis probare uelit, rectores non esse forte dandos rebus publicis quoniam neque nauibiis, neq; curribus moderanis dis sorte praeponuntur rectores, sed qui arte Cr expertamentis plurimum ualent. Sunt qui ita definiant, Exem plum est, quoties unum particulare per aliud probatur propter simile quod in utros conspicitum ut, si malum 6ξGraecos cum Troianis belligerari, malum quos est Lac daemonios cum Atheniensibus armis decertare.
120쪽
O s T haec tractatum de bl logismo brupothetico aures rus, illud praefri in animo cotistitui, quod zmcisi demodalibussimul cr Opothcticis propositionia
tabus tractatus a nobis institutus est, nepequartus d tamen haud ita usum est in eo facere tractatu, in quo debilogismo Dpothetico tractabitur, ut etiam de βllogismo ex modalibus in eodem tractetur, imo nec alibi usqua in his tractatibus non ob ea solam causam, quod no. viiij adhuc huius artis orones nimium alioqui grauarcnα tur,scd quod illorum Hologismorti,qui ex modalibus contastituuntur,non admodsi frequens usus sit,utetia supri noritauimres. Accedit quod praeter unu Aristotele nullus alium quo scire potuerim de huiusmodi ex modulibris hilota gismis quicqua scriptu reliqui rit, nisi quantlim Boethius in his laborauerit,iis fame magis Aristotelem ipsum exta ponendo, a vi institutum proba D. In qua etia sententia Iacobum Fabrum Stapulensem e se uideo,uirum princto in omnibus disiciplinis ex recintigimu unde Cr non parua mihi subit admiratio de Ari totele ipso, cur in re non tam
necessaria, etiam plus satis operosus fuerit, nisi quod in
hac praebcrtim arte ingenia suum ostetare omnino uoluit uir ille, in omnibus alioqui disciplinis admirandus. Qua propter multi etiam tum Graeci, quam Latini hoc animadvertente per compendia de hac artescribere malueruηLII 4 ve