장음표시 사용
171쪽
χτο DE DE FIM. ET DIVI A uox quando sine icterminatione dicitur Quod quid tutum maxime est,cu simpliciter profertur fucis tu intellectu audientis dubitationem, quae tamen protinus tollit , si determinatio aliqua adhciatur, ut omnis homo. De diuisione quae secundum accidens sit. Porro eorum qu e secundum accidens diuidatur, alia est diuitio subiecti in accidentia, ut animalium aliud ma uetum, aliud stru, aliud mediae intcr utrunq; naturae: quemadmodum cr id a Plinio annotatu est libro octavo, cap.sσ.Alia accidetis in subiecta,ut stritatis, alia sopcntis, alia uolucris,alia reliquat u beluarus. Alia demum accidentis in accidentia, ut candidorum,aliud durum, ut margarici,aliud molle hi lac. Quae etiam diuisio uicipimiri ulterutra inebra mutaripotest: ut eoru quae dura sunt, aliud albus italaba bram: aliud nigrum, ut ebenu: ac
rursus eoru quae mollia sunt,aliud albi aliud nigrum. De quibusdam legibus,ut recte diuisio
VT autem recte ipsa diuisio procedat, certie Ieges
obstruandae produntur. Prima, ut destrentiae, per quas genus in stecies diuiditur, e regione constituantur, Cr inter se oppositae sint. Hinc nullus recte dixerit, ani maligni aliud rationale est,aliud bipes: idcirco quod raritionale Cr bipes, licet disjerant, nulla tamen i cte inuicem oppositione sciunguntur. Huic sine legi etiam subiacet ea diuiseo,quae siccundum accidens feri dicta est. Scc rid ut quicquid in diuiso cotinetur, id totum membra dia uidentia explicet,hoc est,ne quid ultra cura ue dicatur,
quotici qssippiam diuidendam est. Alioqui aut supera
172쪽
TRAcTATVs VII L imipua, aut diminuri erit factu diuisio, id quod etiam in deis fultione cauedum est.Tertia it si scri commode posit, diuisio omnis bis nebris sit, id quod tu definitione eo mmodo requirit r. Verum quo minus illud fati uocabulari rion indigentia pleruns impedimeto est, ut cum quaerit
quisti iam,quid est homo: rcspondeti minime nccisse foret
dicere,animal rationale mortale, si id quod est animal raritionale, proprio nomine nuncupatum esset: quod drinde cum reliqua dilbrrentia iunctin, nepe mortali, liniti nem hominis uer ima atque integra oratione perficeret. Eodem sane modo cr diuisio ipsa duobus αntum termianis pcrsiceretur,si non interd*m propria uocabula deis esciit: ut cum dicimus Figurarum,quae quidem trilatcrassent,aliae sunt aequilaterae, aliae ex tribus duo aequalia lata tera hab haliae totae inaequales. Haec trimembris diuisio iduobus clauderetur terminis, scretq; bimembris, si iis pro erretur, Figurarum quae trilascrae sunt, aliae sunt aequales , aliae inaequaler. Inaequaliari rursus, aliae sunt duo milium latera inaequalia habentes, aliae tria, hoc est, omnia simul Sic cum dicimus, rerum alia bona sunt, alia
mala, alia indiferentia. qualia sunt, quae neq; bona, nesmala sunt.Ηaec quide diuisio trimembris quoq; est, ac brum bris fit, si tu dicatur, Rerin alia sunt disterentia,
alia indi serentia. Di fretium item, alia bona,alia mala. His tribus iam expψtis legibus,quarta demum accedat,q ae est bula modi, Q notὰς genus aut in disjῆretus, aut
inste i s de oluitur, post factam diuisionem, eorum per qui dii fost, definitiones atq; exempla protinus pubis drae sunt. Atq; in hoc Osolutus sit tractatus octauus.
173쪽
v P E R E s τ pars ira Dialassicae, qua locos nobis subministrat, a quibus arguo menta ueluti eruuntur, atque ea quide pomtifimum,per quae de quavis re, imo uero cr de principiis etiam disciplinarum pro,abiliter disputare contingit. Vnde euenisse reor, quod dialectica ipsa i quibusdam dicta est ars artium,Cr scit ilia scientia , ac proinde digna iudicari, quae primum locum inter arres atq; scientias omnes obtineat.Tum Creodem iure disturitoria ars appelletur, id quod nomen ipsum apud Graecos plane indica quippe quod no alta de deduci certum est, quum a Graeco uerbo δαλεγομo
quod priter alia,qux significat, diluto quos apud nos signiscat id quod facile ijs pro comperto esse potest, qi inel mediocriter illius gentis Enguam callent. Quam qui improbant, ac per hoc ut inutilcm contemnunt,hi mihi videntur uel inuidia torqueri, uel stupore grauari, adeo
ut sint plane sine omni iudicio . An ijdem nesciunt a Quintiliano probati: no, grauisimos studiorim cer foresuasum esse, ut a Graeco sermone pueri initium dilicipbnarim capessatus Nec iniuria quidem, quippe quod ut ideautor est a Graecis ad nos oes bonae artes in narient:*d bi,ut uideosculi nihil probant is quod da
174쪽
τRAc TAT Vs I π. x sPlutarchu) sequiso per loca in tri prorsus, sterilias, er pene deserta,gladibus adhuc uesti malunt,quam per amoenos atq; feraces capos spatia te optimus colligere fruges,unde probe p patitur. At de hoc satis superq; ad praesens.caeterum in hac parte de locis id praestitit quod nec ante aec post alius quistiam, Rodolphus Agricola ὁFristi quae Germaniae haud ignobilis prouincia est, uir profecto no satis laudatus,etia a laudatighnis uiris Hemmolao Barbaro, Erasimo Roterodamo,cuius proinde fetia uestigia imitari velim,vix potero. Ita enim omnia grauiter Cr acute ab eo tradidi, fiunt, ut ueluti matristis quaeda in his elucere videatur. Tamen si quid obilest apud eude inuenero,quod ad re nostira faciat faciet aut haud dubie plurimum ) b dgrauabor huic operis parti instrere,quantu quide nos bra hic institutio ferre positi De utilitate Dialecticae.
igitur haec pars c ut dictu est) peculiarin
mine Dialectica appcllatur, de utilitate eius pauesca nobis ex Aristotcli diceti videtur,priusquam locos ipsos aggrediamur. Est aut utilis c ut ire ait aad tria ad exercitationesiad colloqui , er ad eas quae fiunt secundu philosophia disciplinas: quae eade Graece ide his verbis expregit oc γυμνα Πας-m et scro*ιαν uri staret. Ad exerciritiges quide utilis μne est,quia methodu hac habetes facile de proposito quovis argumentari poterimus. Ad colloquia uero: eb quod
multoru recensentes opiniones, non ex his quae extranea
sunt alicui disciplinae, sed ex proprijs siermocinabimur ad eos uel potias cotra cos transeat reui quid ab his nobis
175쪽
iν4 DE Loc Is DI ALE Cimbis perperam dictum esse videatur.Quod quidem timmaxime feri consueuit cim inter confabulandum c ut sit pleruns,uclia congressiquet conuictu quicquam prooponebatur discutiendum. cuiusmodi prolicto colloquia illa uideri possunt, quae apud AuL Gellium in N octibus
Atticis,cr apud Macrobium in sarturnalibus pasim traguntur.Ad eas porro,quae fiunt secundum philosophiam, disciplinas utilis omnino est quod cre posmus ad utrariisque partim disputarescite in singulis isti bimur, quid
uerum uel fusum fit.Praeterea aute Cr ad prima eorum,
quae in unaquas disciplina principia fiunt, utilis probais tur. Nam ex propriis propositae alicuius disciplinae prauripijs dicere aut distuirere de ipsis, mposibile est: eo quod in unaquaque di ciplina prima omitium principia sunt. Atqui id multo comodifime fieri potest ex probaubilibus qualia praesertim in hac arte traduntur, qliae cum sit inquisitiua, ad omnium methodorum principia viant habere dicitur. sed nuc quid sit locus deinceps dicamus. .
De loco quid sit, tum S de argumeto ipso. Locui igitur est ut ab Aristotcle ciccrone demnitur J si des argumesi: quae definitio si time di fuitio dici meretur ab eode Cicerone a similitudine iusti, 'tuti es monstratur.Vtigitqr inquit earum reru,qua abscondire sint, demonstrato cr noxio loco facilis in uentios: pcc pervestigare argumentu aliquod uotalumus ocos nosse ecbemus, e quibus argumeri ipsi proαmantur. Ata mentum deinde ab ipso quoque desinitur, ratio rei dubiae faciens fit . I inque locus est,nelati puriblicum reccpta lam, σ ut Rodo has Agricola ait
176쪽
TRICTATVs I π. 'ς the auriis quidam,in quo facienti fidei intra adirenti reis pψα unt: haec nimirum sunt ipse argumenri. Argumetum igitur,quod fidem rei dubiae facit, hoc est, rem dubia
probat, a loco aliquo educatur oportet.
De multiplici argumenti significatione, ct quemadmodum ab argumentatione disserat,
AR Oraeus ne multiploe significatio a Quintilia,no traditur. siquide fabulla ad actu scenaru coispositae,argumeri dicuntur. Rursius omnis adscribendudestinata materia,crgumentu appellari potest. Et arguis mendi etia dicuntur orationu uelut themam, queadmodude ciceronis orationibus Asconius Pedianus exponit: Argumentu inquin huius orationis rite est. Verum nutilum horum rite argumentu est,quale bis qνaeritur,ab arae tuendo dictu, quod uidelicet rem arguat,hoc est,probet.
Nam arguere ueterer etia osteJere dixerunt. Hinc illud Vergil. Degeneres animos timor arguit. Hoc inqua dilaargumentu ab argumentione diti Art: quod argumetalla est uerborum contextus, certu aliquid ex ijs quae anteceaedunt,cocludens,ut Hllogismis er inductio. Ar metum uero lystus aer u Eritionis ratio, quod Cr mediam novis nunquam dicitur.Ac proinde ut in corpore anima,Cr in anima rursus mens. iri in arguanenditione argvreenture. Igitur uis illa atq; fictitentiam ratio ,quae oratione clauuditur, cum aliquid probatur ambiguum, Ar limentum uocatur. Ipsa uero argumenti clocutio expresio φ, Ara
metatio dicitrer. Vnde Cr a Boethio ita di fini uri Arissum ratio est argumenti per orationem replicatio. De r
177쪽
ijs DE LOCIs DIALE C. De ouaestione quid sit, ct quemadmodum ab Enunciatione, Propositioneo Conclusione differat. EMO argu et fit ratio,quae rei dubiae fidem facia quid hoc loco res dubia uocetur, estiganta dum qitos est Uas sciedum, quod res dubia haud aliud quippiam his intelligi debet,quam propositio dubitabitatis,quae proinde quistionis j bi nomen ianuenit, vis soristicis quandoquide Quaestio dubitibilis propositio deis finiri solet. ocirca Quaestio nonsimpliciter proposiistis dioeda est,sed quae cum interrogationis nori propoαnitur:ut nuquid anima immortalis est Eade rime oratio, si simpliciter prostratur, nepe citra interrogationis noratam, quatenus videlicet aliquid de aliquo enutiat, Enni riatio dicitur. Quatenus uero ipsa ni logisimi alicuius pars sit,propositio appellaturansii perer coclusio et epotest,cu ex simplis propositionibus collecta fuerit faricto syllogismo,aut ulcus aliter proba couenienti ad bito argi eto. Est enim coclupo regi eto uelargi otis probari propositio.sia illud eripla nunc ostedamus. Age igitur quaestio sit, Num anima immortalis est.Id iri quillita probauerit, risi principio ex Platone desumpto, Qqicq id simp mouetur, immortale est: anima aute semper mouet ,anima igitur immortalis est. atq; iri eade oratio,quae prius in dubitationem adducta, quaestio proinde
erat,postea factas coclusio. ae si in altero h ogismo pars sumpta tueri Propositio dicitur, er a te hoe
Enuciatio. itur quaestio,propositio,enuciatio,Cr coci
sos icto re ipsa uesunt aer A ratione distinguauri inso
178쪽
τRAc TATVs IX. reto Quo pacto Locus sedes argumcti intelligatur,oc de Loci diuisione,& de arguincti rursus multiplici acceptione. SEdnunc etiam aperiamus oporret, quo pacto intelligi plane posit quod dictum est,Locus est liedes argumen ii Sane idipsin aperire,non parua huic parti luce afferre videbitur. Itaque dicamus ex Boethio,quod sedes argumenti, partim maxima propositio intelligi debe partis maxia me propositionis disterentis,in quae etiam, ueluti membra quaedam locus ipse diuiditur,ut sit ipsim diuisio huiusmodi. Locorum alius est locus maxima, alius locus disterentia momae. Porro maxima propositio quae dicitur, aliquorities quidem intra ambitum argumenti continetur, hoc est, ipsi argumentationi hnseritur: aliquoties uero intra posirita, uim tame argumenti supplet ac perficit. Age igitur exta plum subqciamus eius argumenti, intra cuius ambitum mari xima propositio continetur, sis quaestio, An fit regnum melius consulam: fais argumentatio hoc pacto, Quod diuturnius bonum est,melius eo est quod minus diuturnum est, regnum autem diuturnius est quam coctulatus,regnu igitur melius est quam' consulatus. Huic nimirum Mumetaritioni maxima propositio inserta s,quae quisem est, quod diuturnius bonum est, melius eo est,quod minus diuturnum est. Quae praeterea ita nota est, ut extrinsecus probatione non egeat, quinimo ipsi alijs probatio esse potest Et quia inde nascitur argumentum, recte locus, id est, sedes
argumenti uocatur.Rursus subqciatur exemplu,in quo eratri posita maxima propositio, nihilominus uim afleri aeris gumeto.S ergo alici i propositum ostedere,qubd inuidus
179쪽
etjs DE Loc Is DIALEc T. sapiens no est, a quo proinde huiusmodi nectatum βllogistamus, Qui inuidus est, alienis afigitur bonis, atqui sapies bonis alienis non afigitur,sapiens igitur inuidus non est. Hic quidem maxima propositio inclusa non est, sed extra posita, uini tamen argumentationi ipsa siubministrat. Est. enim huic argumentationi fides ex ea propositione, quae dicit,Cuiculis definitio non conuenit recipsum definitum. Insuper er argumentu,quo fides rei dubiae facta est, a DE sinitione deductum es scitare aute quod argumeti nomine, tum hic,tum alibi,nuc quidem maxima propositio imo ertota ipsius argumentationis probatio intelligitur: iuc ipsa argumentatio,quae maxima propositione confirmari solet, id quod his quos uerbis Quintil. aperte iudicat lib.v. ubi de argumetis distulat Hoc enim nomine inquit coplectitamur omnia,quae Graeci ensem at epichiremat et παdixeis vocat Interm uero Cr terminus, qui medius costituitum, quoties alijs duobus adluctis, argumetatio contexitur, ac per hoc uim tenet probationis, Argumentu appellatur.
Quid sit locus maxima, ct quid locus
EX his igitur qui dicta sunt, manifestum euadit,quod
locus quide maxima est uniuersalis et Principalis, Crindemonstrabilis,ais ita per se nota propositio.cula' di est mirima illa supra posita, Cuicunq; definitio non conuenit,nec ipsum definitum,cr id genus aliae.Ideo aute unia uersales et maximae propositiones dicuntur: quoniam ipsae sint ,quae citeras cotinet propositiones: qμippe per qVasconsequens,Cr rata conciso sit .Locus uero di pretia maxima est, quo maxima a maxima differt: ut A dica, a desiis
180쪽
τRACTAT Vs Imritione, aut a definito, aut ab alio quouis huius generis communi termino.Si quidem per hunc iam maxima propo stio,in qua ipse ponitur,ab ea disert maxima in qua idem
terminus uel non ponitur omnino, velf ponitur, non turimen qui argumentum praestet ad fidem rei dubiae Diedam. Quaere ab illa iam aliquoties repetita maxima,haec differt maxima, cuiculis non couenit definitu,nec ipsa definitio: propterea quod tametsi idem terminus in utraq; ponitur, ab eodem tamen in utras non sumitur argumentu. de illarum duaru maximar altera a definitione, altera a defianito,ut nome,ita differentia accipi Atq; idipsum quidem est, quod Boethius his prope uerbis innuere uisus est, Differentiae inquit maximaru propositionu idcirco dictae sunt,quod cu plurisae sint propositiones,quae mari ae vocantur, per has illae ueluti differre inter se dignoscuntur,
ut cu ex quibus terminis maximae propositiones costituantur, per ipsas nomine expresso iudicuntur. Min non in eo
quod maximae fiunt, inter se differunt, sed in eo quod bis a definitionciae a definito, cr hic rursu a genere, aut a toruto locus dictus sit. Praeterea si maximae propositioncs locia limentorum sunt,m differetias maximam locos esse necesse est. At de his quidem hactenus.Nuc propositu pros
quamur, hoc est, rem ipsem,qra quaerimus, aggrediamur. Quo pacto loci differentiarum maiam tum dividantur.
REstu igitur,ut post habita locorum maximam diuerision eos deinde subdiuidamus locos, qui maximam differensiae dicti fiunt, idi ob eam in primis commodit tm, quod hi illis pauciores sint.quippe qui eos confineantri , ut