Dialectica Ioannis Caesarii uiri undecunque doctissimi, nuper ab ipso autore recognita & aucta. Accessit huic Ioannis Murmelij Isagoge in decem Aristotelis Praedicamenta

211쪽

thoueo traditae fiunt, tiribus uocabulis a Iacobo Fabro Scipulensi prius anno divae: quas proinde hic subscribendi;

haud ab re Gillimauer . Vocabula autem sunt, Moadus, Determinatio, Determinabile. Inque ex his prima

regula est. Si modus luerit aut subicctum, aut praedicaritum propositionis, situs partium orationis magis debiatus est: ut posibiles sedentem ambulare, aut scdentem ambulare est posibile. Secunda, si dote inratio possidis inter duo determinabilia utrique ex aequo propinqua, praecedens determinauerit, sitim magis debitus est: ut Q nicquid uiuit semper,est. Adiectum est autem ex squo propinqua: quoniam si non eae aequo u rique propiam qua fuerit,tunc si propinquus determinauerit, sensus magis debitus istelligitur: ut Quicunque scit uterus, nunc didicit illas. Tertia regula est, si determinabile positum

inter duas determinationes ustrique ex squo propinquum

cum praecedenti iungatur, sensus compositus est, situs

partium orationis magis debitus: ut,Vidi imaginem au Nam, uestem habentcnt. His ita praelibatis, ad sopbimariri neniamim, quorum ex hoc loco deceptio struitur. Inαterea tamen ad illud praemonendam, quotici contexitur

DdMisimus iuxta expositos locos, si in eo sumpti oratio, in sensu quidem diuiso uera sucrit, in composito autem falsa, deceptio ex loco a compositione prodeste dicetur: pii uero contra, captio per locum ex diuisione facta esse intelligetur. De sophismatis,quae per locos a compositione & diuisione siunt.. O , Igitur

212쪽

1u DE ELENCHO SOPHISTI Gitur iuxea tria superius annonia uocabulasophi metti conjiciuntur tribus quos modis.Prmo,cum modus Mariatur,ut Quemcunque posibile est ambulare, fieri potest ut ambulet atqui sedetem posibile est ambulare,ergo feri potest ut sedens ambulat.Secundo,cum determinatis variatur, ut Quicunque scit silcrus, nunc didicit illas adiqui grammaticae peritus scit literas, igitur grammatica

peritus nunc didicit eas. Ite quod si unu solum potest strare,plura potest ferre: quod autem unum solum potest ferre,non potest plura ferre:igitur quod potest plura serre,

non potest plara ferreaertio, cum determinabile uari tur,ut Quicunque bonus est, bonus est,atqui malus, artiis sex bonus est,malus igitur artist bonus cst. Et hactenus quidem siccundum compositionem facti parulogismi precant. Qui uero sicquuntur, fecundum diuisionem totidem modis peccant, iuxta trium uocabulorum suprapositotarum annotationem.Primo, ut Quiescentem ambulare est imposibile gitur quiscentem imposibila est ambulare. Secundo,ut QKocunque uidisti hunc perci fum,hic pera cubilus est: atqui oculo uidisti hunc percuJum,oculo Utatur hic per lys est.Tertio, sita esto sit qui piam artium

imperitus,moribus autem probus. tunc tale connecto si phisma, Quicunque malus es' natus est: at malus artiustae,est bonus, itur malus, artifex bonus eis. Perdiuifflatanem praetcrea sunt paraleti' quoties coniunctio tum copulativa tum disiunctiva iunc terminos, nunc ipsas copulat disiungis ue propositiones, ut maecunq; funt duo Cr tria uni paria atque impariarat quinabi fiunt duo eriri quinque igitur sunt paria ex imparis.

213쪽

TRACTATVS m ars De loco per accentum. . A ccentus quem Cr ueteres Latini, autore Quintiat, siano,tenore appcllauere,cir a Graecis προσω Deer ite σόν γ dicitur a Prisciano definitur lex siue regi Ia ad eleuandam deprimendam ue ollabam uniuscuiussparticula orationis. Ab eodem insuper in acurum, gratauem,Cr qui ex utrisq; fit, circunflexum diuiditur. Porro acutus cui Diomedes tradito apud Latinos in correptis semper interdum in productis bilabis uersaturi circum sexus in his quae producuntur.Grauis autem per fenusquam consistere in uerbo uno potest: sed in bis,in quiribus circunflexus est, ait acutus, osteras ollabus obtinet. Apud Graecos aute iam acutus in dictione tria loca oblatinea,vltimum, penultimum,m antepenurimu: circundi

fexus quotlibet Hllabarum sit dictio, non nisi penultia

mum tenebit locum. Igitur ut nulla uox sine uocali est, iri nulla sine accentu. Ac proinde recte quida putauertit accentum ueluti animam uocis esse. Sed de accentu quide hactenus plus satis quando apud Latinos pronuntiatio uocum iuxta accentuum retulas in totum propemodum aboliri esst, ius tamen loco qualitas ollabarum perinde obseruatur.Fiunt aute per locu ab accetu sophisimam tribus modis.Primo quasso pro olitabae quantitate uariata,

uariatur er significationi ut Quicquid malu est fugiendum est,pomu alite malam est, igitur pom ougiendum est. Secundo, quando uariatur ipsius 6strie aut si istis,aut orthographia ut Ad ara, funt sacra, atqui hara porcorum stabulu est unde illud Ouidij, Immiae cura Melis haraeier illud item Ciceronis, Ex hara productae,

214쪽

i DE LO cIs DIALEc T. non schola igitur ad porcorum stabula fiunt sacric. ratio, quando dictio aliqua interim diuiditur, interim tori manci ut Ovicquid inuite fit,coacte fit, uinum aut sit inuite, ergo uinum sit coacte. caeterre de loco siue modo per accentum, Aristotcles dicit tum facile esse dialecticis orationcs facere in his,quae sunt sine scriptura in scripturis aute Cr poematibus magis,quod in his scilicet accertatum per certas notas, Cr ollabarum ob metri lcgems curatior habeatur obseerllatio. De loco a figura dictionis.

Avigii a dictionis hic locus nominatur, quod pereuquicunq; fiunt paralogi mi, causam apparetis no aliunde habeat,quam a uocissiue dictionis cum alia quatalibet siue uoce, stie dictione consiguratione, hoc est cui planius dicat a coh ilis dictionis cum alia qualibet dictione desinentia siue terminatione. Nec uideo tamen cura quibusdam rem longe repetatur hoc loco Durae defintitio, qua a Geometris definitur magnitudo, quae termino uel terminis clauditur,cum secundum hanc definitionem, figura nihil commune cum dictione habeat, undae similia tudo aliqua intelligi posit. Ex hoc igitur loco captiones struuntur,quoties argumentione factam costare ac recte se habere quis autumat, similitudine uocis hallucinatus, euiusmodi haec est.Discere est circa disciplina exerceri atexerceri circa disciplinam est docere scere ergo doceres.captio est er figura dictionis.Figuratu siquid est

pa iusi in activit, er a lilium in pa tuum. Nam exerceri

circa disiciplina, cr actionis er pastonis expresium est. Quandoquide exerceri sie potest tu impersonalis quam

215쪽

pa tui uerbi modus infuitium, ita ut ab impersonali actio, pa tuo pasto signiscetur. Fiunt praeterea'unis

dum hulic locum paralogifim cum ab uno praedicamcto transitus fit ad alterum, ut Quicquid heri uidisti, hodie uides,atqui album hiri uidisti, album igitur hodie uides. Hic trusitus est a sub alia ad qualitate. Similis huic argumentatio est hoc modo.Quicquid heri emisti,hodie comedisti, crudum heri emisti, ergo crudum hodie comedisti.

Atque id quide est, quod Aristoteles his uerbis significare uidetur: Que autem per Duram dictionis coquita sunt sophisinata accidunt quando uel non idem ut idem

interpretantur,ut mastulit i foemininu:uel foemiumu, masculini :uel quod inter haec est,nempe neutrum,alteis rura borum.Vel rursus quale, quantam: uel quantu,qura

D:uel faciem,patiens: er alia,quemadmod- haec prius diuisa sunt,siquidem aliquid est,quod non est eorum quae sunt facere aut pari,cr liuoris figura uideatur, ut ualcre, quod qualitatem potius dicis inempe saniorem est enim valeresarum logram actionem aut pastionem.

De loco ab accidente.

SEqsiuntur loci, qui extra dictionem dicti sunt. Ex

his primus est, qui ab accidente dicitur. Is aut s quemadmodu cr Aristoteles traiiD pcr quem captioisms 'ut quoties similiter quodcunque existimabitur rei Cr accidenti inesse. Nam quia multa eidem accidunt, non est necesse omnibus praedicatis, s ei de quo praedicantatur,omnia illa similiter inse.Quandoquidem hoc pacto omnia illa eadem erunt,qucmadmodum sopbistae dicunt: ut si Socrates est altera a Platone, Plato autem homo est, O Socret

216쪽

i in DE ELEN cIIO SOPHIS T. Socrates igitur ab homine alter est. Tale est er audapud Aulu Gelsophisma, quod proponitur hoc pacto, Quod ego sum,tu non es: ego autem sum homo,tu igitur

homo non es.Item Cr hoc modo, Homo animal est, antismal autem genus, homo igitur genus est. Ac rursus, Pol earpus est homo, at uero homo dilbilabum est,Pobca pus igitur diibrabum est.Sane haec er alia id genus μαphismata per accidens feri dicuntur. Per accidens in quam,hoc est, per extraneum siue diuersim quodammota do aliquid ut in quibus complexio orationis,eus quae cirri ea naturam sent diuersitates, ad naturam ipsum transtuis lit. Aliud quippe est,secundion naturam esse, er aliud fieri cundum perionales accidentalisq; proprietates, ut uerbi causa, Animal cum de homine praedicatur,essentialiter de homine dicitur: eum uero de animali genus praedicatur,

huiusmodi praedicatio esentialis non estsed per accidens ut nec cum de ea uoce quae est homo isbilabum praediacatur) propterea quod aliud est animal homo, aliud unita malgenus.Animal siquide genus, simpliciter animal est, hoc est,tale animal quod cunctas sub se sterire communi

ratione colligi eatenus uidelicet,quatenus uitim absolutativi sentiedi ui praedictam gerant.Homo aute animal unatilium est spe Grum, quae uitae tali, nepe absolutae ratiorinalitatem er dexteritatem alteri.Ηomo igitur no est simis pliciter animal, sed tale animal. Tale porro animal non

est genus sed steries.sed haec 'riasis multo altius reptat ita sunt,quini praestiis institutio strat. inio pacto a recentioribus hic

locus tractetur.

217쪽

TRAc TATUS IX. 21τ- TEe tamen ignoro hunc locum ab accideti latius extil, plicari a recentioribus hoc modo,ut si accide erid cui accidi uidelicet res subiecta,ET praeter haec attria butum:quae er ita distinguunt nominibus magis familiataribus,ut accidens sit,quod medim in o Misimo dicitur, res subiecta minor extremitus attributum maior extremitasMinc paralogifimos p huc locu feri dicut, quoties uel mediu,uel maior extremita vel minor extremitas, in oti logifimo non recte simitur. Mediu quide, ut si ita arguatatur,cuiuslibet cotradictionis altera pars est vera Cr ac eipio hic nue uerbii,cuiuslibet, more istorum, cotra vim

propria pro signo distributivo, ut ipsi dicut, qualia fiunt

omnis er nullus atqui haec propositio,homo est lapis,seontradictionis altera pars, stur haec propositio, homo est lapis uera est. captio est in uerbo cotradictionis.Assis mendum natis erit. Atqui haec propositio, homo est Ia piso contradictio: eo quod hic terminus in maiore soluuniuersaliter sumebatur. Maior uero extremitu ut si ira propona Omne animal substantia non est, omnis aut homo est anima igitur nullus homo sub tutia est. Hle captio est in uerbo substantiis, quod in maiori cui oporteae bat)uniuersaliter sumptu non est, propterea quod negaritio ei praeposiα non si Verum id iri sophistae pro obtitrio statuerunt, contra autoru Cr eoru qui recte loqui didicerunt,consuetudine.Minor porro extremitus no recte sumitur si iri coteras β Mifimum,Nullum dextrum est sint tiru,cuiuslibet autem hominis oculus est dexuri ergo neuter oculus hominis est sinister.Hic oculus minor extremitus particulariter sumitur in minore cotra praescripta

O s secundi

218쪽

,is DE ELENCHO s OPHIs T. secundi modi primae figurae legem. Quare ita assumedum

erat,cuiuslibet autem hominis utres oculus est dexter.

De loco ab eo quod est secundum quid,ad id quod simpliciter est. DE suitur hic locus ab Arelotcle per id, quod hoc

quide simpliciter dicitur,illud aute, quoquomodo Cr non praecipue. Quoquomodo,inquit, hoc est, vel f esidum locum, vel siecundu tempus,vel ad aliquid,uel feri eundum aliquid,ui elicet cum quod fiecundum partem dicitur, simpliciter accipitur.Iris cr paralogisimi secutis diam hunc locum quatuor sunt modis. Primo in his qua

secundum locu dicuntur: ut Apud Thraces quaedam germies olim, ut solinus autor est,recens natos cum flatu excipere π desectos gaudio prostqui pium esse ducebant: 'itur pium est,puerperia dcflere,er funera gaudio pro sequi. Secundo in his quae sunt secundum tempus ut bonus uti uictu tenui crem aegrominis igitur simpliciter uti

bonum est. Item,expedit merces in mare pro cere,cu fiarnetur naustagium.igitur expedit pro cere merces. ταtio inbis. quae fiunt ad aliquid: ut diuitiae male alentibus non fiunt bonae ergo diuitiae bonae non sunt,cu tamen ipse ut diuus Ambrosius ain uirtutu sint instrumeri.Quarto autem in bis,quae fiunt secundum aliquid ut Aethiops dentibus albus est igitur albus est Praeterea clan ex diuia sis conluctum infertur,hoc pacto Corificiis bonus est, Cridem citharoedus, coriscus igitur bonus est citharoedus. Esto autem uiri bonus sit non arte. Huiusmodi paratorigisimus per hunc locum factus esse intelligitur. De loco ab ignorantia elenchi. Per

219쪽

TRAc TATVs π. ari Er ignorantiam Elenchisue quod idem est,per inta scitia redargutionis ut paralogisim quoties omittatitur aliquid eorum,quae ad oratione ut Aristoteles ait hoc est,ad ipsius elenchi definitione requiruntur .Definitatur autem ab eodem hoc pacto, Elanchus est corradictio unius Cr eius de no nonsinissed rei m nominis non βnorin ista eiusde ex his quae data sunt ex necesitate io conumerato eo quod est in principio,ad id secundu ide, similiter, Cr per idem tempus. Qua quidem definitione certum est nusquam ab Aristotele logiorem facta esse, iis ut reo propter sophistarum importunitates.Quapropter σsingulas eius particulas latius explicare vis distinguere necessum fortasis uerit Quandoquidem mea quaedam orogisimi tantum causa ponuin quaedam ob corraditionem solum,quaeda etiam ad utrunq; spectant. Dilogisimi causa ponuntur, partim ex his qui data sunt

nec inte parem, non connumerato eo quod est in principio.Ob contradictionem uer iis quae postremo Ioco enumerari sunt cuiusmodi sunt ad idem,sccudin id similiterier per Me tempus. Praeter haec autem ad utruntique reliqua pertinent. Porro paralogi mi, qui per hune locum feri confiueuerunt, hoc praecipue peccant, quod ex quaruor postremis aliqd omittitur. de Cr quatuor quos modi Uignatur.Primus,cum omittitur particula

ad idem ut decem sunt dupla ad quini, Cr non fiunt duis plata fiex: ergo decem dupla fiunt,cr dupla non fiuntatis militer se quis Socratem inter duos locatum idcirco protinuntia ipsum dextrum esse ex non dextrare. Secundus modus est,qgando omittitur partici la secμndum id aut

220쪽

11o DE ELEN cIlo sOPHIs Thoe est duplum fecundum longitudinem, Cr non est Ataplum secundum latitudinem: duplum igitur est, er non duplum aut si quis oculum nigrum esse dicat, er non nitagrum: propterea quia id quod circa orbe ipsius oculi estiqui medius pupillam tene albu sit, ipsi uero orbis niger stectetur.Tertius, quando omittitur particula similiter,

ut cognosco Socratem,cr eundem non cognosco uenientatem igitur cognosco Socratem, Cr eundem iis cognosco. Quirtus uero,quando omittitur particula per idem remispus, ut si quis socratem proponat sedetem,er non sedet tem,ad diuersa tempora resticiendo. De loco a petitione principi j. IN principio petere,est i quod ad demostratione propositu est,ponere Cr accipere,ut cossu. In principio igitur petitur aliquid, cum eius adhuc desideratur demota stratio,quod tame utcosissum accipitur. Vnde cr ab Aristotele desinitur secundo Priora anablicorum uolumine hoc modo, Petere cinquit id quod est in principio, estostedere quicqua per id quod per seipsium manis tu no est,quod princto est propositu no on edere. Accidit auistem modis quatuor.Primo, quado asti logista cr incollectilis raciocinatio fucrit. secundo,quando id quod sumiatur, notius eo est,quod colligere uolumus.Tertis,quam do quod sumimus eque ignotu est,atq; id quod confice reuolumus.Quarto,cum posterius sium itur ad demostra dum id,quod prius est. Caeterum praeter hos sunt Cr alij

quatuor modi, quos octauo libro Topicorum idem auestor recen*t.Primus,cum quod particulariter demolirandum est, liniuersaliter quis postulauerit: ut si qμis uo,

lens