장음표시 사용
301쪽
mos vexarunt,qui grauiter serebant eam vulgi temeritatem. Ses quid in tam tumultuaria, tamque nequenti exacet bata multitudincti eri postic ego lane nulla ratione conuenirecenseo. ut vulgus Mignobilis multitudo in principes ani uigat, ita tamen aliquando non inutile sit. nam ut in humanus dis. hum corporibu, sordidae part aliquando xi iluer aegrotant,quia infecontra ut quod putridum. foeci, Hilita, qu, culeiuuinque est nobiliorum partium; ita accidit in ciuitatibus, ut per in Iolentiam vulgi pletique si eapienda. principes ad rectam animi moderationem reuocentur,qui alioquan tanquam pecudibo L imperarent, nullo vel turpitudiais vel sutoris populatis metu a rebus Omnibus tyrannice praeelIent . illud cum ςgerrime terrent patres, responsumeti nihil tactum cile ab aliquo instignis automatis Uuo; neque timendum esse populum Romanum haeretica prauitate contaminatum eine,cum nemo Vn-quani inuentus iit ciuis Romanu qui male de ii de catholica lentiret. Illud accidissecluia plurimucrudelitatis aduersus 'qui detinebantur liutiis me in carcere, exerceretur. Reipontum est, ut aiunt a praefectis quaesitioni illud non lita sed Pontilicis caula contigisse,qui cum esset tardus expectendis negoti js, dc negotiorum multitudine ac magnitudine latre oppreisii*,itii consilii tenacisse simus a nemine poterat sollicitari, nisi siquidi pie proponeret. nam. ut ait Hippocrates in corpo paffectibus ienum, lencs quidem minus quam iuuenes aegrotam, ted ubi diuturni morbi in durit, non prius cessant plerunque quam vita. ita sententie,quae in animo resederint, non prius immutitur m ienibus,quam ab iis aut ita peragantur ut senserint,aut vita ccmuerit Peractis pontificiis exequiis circiter nonas Septembris purpurati pauci quadraginta dc duo ine ut comitia de creando no uo Pontifice. datur comitiorum custodia Antonio Ursino. quae protracta sunt in caeterorum patrum ablentium aduentum. Sed tamen ceptum est agi de nouo pontifice creando. de q uo tot taque diuellae natae sunt contentioncs 5c controuertiae, res per illas protracta sit ad finem usque praesentis anni. Post longas, multiplicesque contentiones natas oc exagitatas in illis comitiis, aliis alio vota intendentibus ac distrahentibiis, partim precibus, partim pollicitationibus vatiorum
liatrum ac principum effectum est ut ad sextum cal. ianuarii declaratus sit pontifex Ioannes An his Medicetis Mariniani, stater cum magna populi Romani laetitia, qui vocatus est PiusQcarius
i. creatus. eius nominis. ad significandam magnitudinem laetitiae Mad inuidiam praeteriti pontificiis, condimplicantur nocturni ignes. fiunt frequentes bellicorum tormetuorum faturatione parantur mutua con .li uia. Omnia inultare, laetari, ala concatere ridentur. Adiuvit non parum electionem pistificis purpu rati Carata assetistis. quem duodecim patrum sit fisaeia sublequebatitur Hispalus D tibus precipue studentium. Sed antequam Carari. vi vulgo tot an inepte circumferebatur. pu paratus huic electioni assentiret, ista propolim ut praeter caetera promissa omnium deliciorum ad illum usque diem committarum veniam obtineret, neque imputaretur quod bellum gessisset propinio heira pontifice, aut quod quenquam occidisset, aut curasset suppliciis afficiendii m. Denique liquid in lutea: Q. superior tim temporum administrationibus parum laudabile commisisset, illud totum perpetuo silentio inuoluere: ur. Haec omnia promissa tuisse liberalissime a Mediceo. 6c chirographo stabilita, bc d lictorum venia iuramento astirmata. a factio: as hominibus diuulgabatur. Interea rebus inter duos potentissimos christianorum principes compositis, uti diximus, uniuersa fere Europa sibi vita est tranquillitate irii. x Italia praeci pue . quae non solum intimis bellis diu fuerat det aligata. ita etiam crebris tributis, ic copiis missis in subsidia aliarum prouinciarum prope exhausta albquantulum respirare liberius. Sed quoniam Turcica classis perpetua molestia christiani nominis non semel Italiae litora vexasset, multisque captis Scin seruitutem auectis colonis ab navigasset advibem Tripolim, ibique latrocinioluin haberet officinam atque receptaculum, visum est Omn
no illud negotium esse iii scipiendum Philippo Regi. rogante M impellente summo Melitentis militie magistro&Duce Medioli prore Siciliae, ut Valet tarro tantum malorum. perpetuaque mole Menyngis stia malis Siculi de medio tolleretur. illud facile fore apparebat. si prius Menyngem insulam receoppugnacio piaculum piratarum perpetuum Occiapassent. nam saepe multis ratis se adiungentibus magna da-n ς- na quotidie inserebantur Italiae, Jcillis partibus praesertim, quae pet longum tractum Aariatico mari alluuntur. cum vicinitas eius gentis parum ijda sit amicis plerunque ob innatam perfidiam, nedum multu infesta illis quos liesie, arbitramur. Ad hoc bellum expi candum videt ut altius repetendum quae causa hos principes impulerit ad illana expeditionem suscipiendan quippe cum ta tis viribus de oppugnat. i&defensa appareat Menynx.ut vix vltu belluatrocius reperiti possit apud μζ'y'g ψς vel antiquos vel recentes scriptores. Fit autem Menvnx insula in mari Putrum in angustum sinatri
p ' cotracta. e regione sere Pachyni Siculi proinotorii no procul a partia Syrte M ostiis Tritonis fluvii, qua alis Lotophariten vocarui. Huius logitudo est triginta de quinq; millium Gu. latitudo habet viginti de quinq; c regione vocatς Eualiae. Fontibus quide dulcisi aquatit caret de num litibus. atq;
loca habet circu arenosa de siccae portus eius inlidiae imis itinus est omnibus nauigiis. neq; vlla vivetoria infestatur,ta semper ibi tulistima flatio nautis esse pollit. mare ipsum certe bis per aestate, at semel per liveme crescit aquis fluentibus ac de fluctibus decretcit,maioresqι liant siccitates per aestate. pisces perrari inueniuntur boni. nulla sunt oppida vel urbes in ea insula, ita tria latii aut quatuor simul tusaaia,reliqua i parsi in nonnulla inueniuntur in insula. Sylvae liunt stequentes palmarum dactyli rariam Ec olivarum, in qua feliciter proiicit it magna uuae passae ficinam pirocii prunoritq; regio risi cedrorum,dc Medicorum maloru copia. irascitur ibi hordeia. mili si, lentes. sabae, ciceres. animalia insulς domestica sunt cameli multi de asini,cu reliqua tumeta de greges pletuq; eo Ecintinete importentur, at non ibi nascantur. Homines sunt perifidi in primi sati Moli, ingenioli .aetari. animoq: demi lib. sed ad omnes insidias parato, ac superstitiosi. Cu Turcita classis igitur per maret Tyrrhenu ac Siculii nauigasset dissentientibus inter te armis christianotu quae una res otiosa unca
302쪽
i iam illam ad tantum imperium prouexit. allecta spe per illam opportunitatem alieulus memorarii liis facinoris edendi. neque tamen quiquam fecisset, omnia maritima incendi js, populationibus, i rapinis. praedarioitibus, de uastat, multisque Christianis in mitertii nam seruitute ni abductis Drysuti consilio . penes quem etsi lummum erat imperium eius Uassis, tam e primum locum certe ob consilium Sc rerum experientiam obtinebat inter Turcas. Conlii lit igitur Dragulus ut in Mauritaniam ringitanam, quam uulgus dar baciam uorat, calliis uerteretur, quoniam opers precium essent factuti ii Tripolim claram urbem Nam idarum recuperarent. quam equites Melitentis militiae quondain possederant . uisa eii non Bre didicitis illa expugnatio quod urbs illa sit ab Italicis uiribus disiuncta.dc ab omni spe subsidiorum destituta ob mare interiectinia, oc non magnopere manita, ut quae nihil tale omnino expectaret. eit enim Tripolis urbs non multum dulans ab Aphroditio dc Tuneto e regione Sardiniae intulae sita in ea parte quae Numidia uocata suit. Dictaeit Tripolis quasi Tnciuitas. quod ibi essem tres urbes, Tasramina, Abrotanum. N magna Leptis ; sicuti Tripolis Phς nicie dicta est ubi fuerunt Tyros Sidone 3c Aradus. vii autem Numidica Tripolis inter duas Syrtes. Praeerat huic urbi Gai par Vallet tanus uit Gallus, qui pollea fuit magi siet militia:
Meliten lis inr singularis Grtitudinis 3c prudentiae. L lassis igitur accedentibus auxiliis Maurorum, terrestrabasque copiis adiuta, quae ad co n.nanitate n comitii ad exitum perducendi per nundos accitae fuerant pluribus e locis . urbem acerrime obsidere M oppugnare caepu. Valetianus ubi multos conatus mrtissime sustuluisset cum magna hostium clade succreicentibus semper nouis copiis hostilibus actui deficientibus ob assidua prope praelia. deiicientibus etiam bellicis apparatibus Mannona Momni genere auxiliorum . quia illud bellum preter omnem expectationein accidii seu neque ullus auditus esset hostium apparatus. gn ta etiam loci debilita te. ac iis est facere dedition Eua uero paciscitur cum hoste. ut liceret liberi, hominibas excedere quocunque liberet. Dragulus,
ut erat perueta spirata, et uir acri ingenio, multaque rerum maritimarum peritia . cognita locinatura. de quantum reterret ad res maritimas. 5c ad exercendas rapinas, e quibus magnam sibi a in toritatem dc opulentiam comparauerat. 3c ad ea quae in animo conceperat peragenda, cuin portus ibi esset tutus luis nauigiis, impetrat a Soli tira norit bis p aelecturam. Illud iacile obtinuit. atque
suffectus est Moratae Thelciare, qui erat designatus iam tunc Sanaacchus atque praesectus eius regionis . Accepta huius urbis praefectura singulari ii sus celeritate resionem Carnam Regis cum quo magnas inimicitias exercebat, incursioni, infestare coepit. caulae inimicitiarum fuerant quod Caruanus in expugnatione Aphrodisii nulla accepta iniuria te inimicum Dragulo ostendisset . quod hostes Dragitu uisus esset tuuisse . quod annona laborantem Dragulum, qua ipse abundabat, iuuare noluisset. Nam cum Catuani prouincia distet circiter trecenta millia passium a Tripoli, Dra-gutiis obicitus ab Andrea Auria in urbe Aphrodisio non modo nullis eum rogatus lubleuauit auxiliis. ueriina etiam hostilem animum in Dragulum prae se tulit. Inde conceptum odium Dra tam impetilinat ad uindicte desiderium de ultionis . nihil magis ero: pectat, quam quo pacto possit eum da sito regno eiicere . quod sibi commode per hanc praeiecturam posti facere uidebatur. Memor i cicirco antiquarum iniuriarunt confestim arma iii eum conuertit. Magnam partem regni adim: t. PQrpetuis incursionibus Mauros finitimos amigit. quos intelligat sibi ni ite aduersarios. in hos omne genus crudelitatis exercet. nam nihil eli minus tolerabile, quam homo ignobilis ac insipiens ad aliquem 1ublimiorem Hrtunae grandum prouectus; quia conatur illud reuerentiae, quod uirtuti x nobilitati debetur, per arrogantiam de ui perbiam Sc crudelitatem ad opes, aut ad potentiam svaim retorquere Ut illud quod cupiebat facilius pei aliquam rationem inlidiarum coiequatur, init anticii iam cum Xesque principe inlulae Lotophagite. eumque abducit ab amicitia Caruani, simulatque se conciliare Sol immo imperatori Turcarum. Nam amicitiae, quae contrahuntur cum a mi Cis nostium, nihil aliud sunt, quam hostium incommoda; cum pec eas opportuni rates multis in m modis priuemur. At enim Drasimis uir animo ad omnem calliditatem prompto, rerum no u ru n cupidus, alienarum rapax, singulare genus fraudis excogitat. Cognita in lutae sertilitate M abundantia. dc quanti resertet illam quoque insulam occupare, Mauros Iusulanos pr pue altrocitatis largitionibus ac perpetuis stipendiis allicis S libi obligat. Tum simulatione arcti ris amici ος & colloquii. quod est et de rebus maximis ad Xel quis utilitatem 1 pectantibus communicaturus ua egit ut illi XeIquem ad colloquium denique adduxerim. Dragulus uno tempore proceres de Xesquc ni fallit: nani cum illi creuidissent blanditiis Be largitionibus Dragura, nullasque sit bene insidias arbitrarentur. suum regem per inscitiam prodideruiit. Xesque capto inlulam occupat Dragulus ceteris Mauris insulanis per uim suo imperio adiunctis, quorum in conspectu, ad cς-tero, Omnes deterrendos. quominus detrectarent imperia Turcarum iubet Xelquem laqueo ac iuspendio necari. Sic enim terreri Ec consternariam mi Maurorum putabant ut , nequi nouarum rerum molirentur. Ita vero res illa principum insulanorum animos commouit, tanta exorta est aduersus crudelitatem, perfidiamque Draguti indignatio. ut habito colloquio cum caeteris Mauris amicis equitum Melitentium de eliciendo Draguto. consilium delatum sit adiplum magistrum equitiam. qui pluribus de causis conii nactus erat non leui amicitia cum Ioanne Cerda regulo Medioli tunc pro rege Siciliae Pior ex monitus a Valetiano quo in statu essent res Numidicae, ac Tripolis p sertim. quc facile possent expugnari per Caruani Sc Drasuti inimicitias, quia Tripolis non esse set satis munita. lententiam Valettam probat. Nam iacile niturum apparebat ut Caruanum haberent amicum propter insidias Xesqui Sc Omnibus insulanis Mauris paratas. ad euellendam eius hostis potentiam . qui aisiduis perperitisque incursionibus Italie, Sicili eque tuora mox infestaret. ringat at Philippum regem hoc tetur Pet lueras ne tantam opportunitatem prpermittat. Sed quonia
303쪽
Oratio ad Lotuanum de sordereia
picat ad Nuiam iuicam ex pedirion uet.
Valetiani litem scite perscripae viderentur,eas Proin mittit ad Philipum regem. ut quia pernardus
Quisnara uir prudens erat legatus oc negotiator Melit ensis ordinis apud eum regem, illi dat orta ginai tr. actandi cura comuni consilio. Missi sunt oc nuntii, qui traiicerent in Mauritania, Gala AE aeccdentes mox ageret cit Catuano de amicitia cum Philippo Rege ineunda. Docem natu Dragati ci te concilium regno potiti atque imperio omnium filutinaorum locoram . Ingenium indocta itubomiuis noniore contcntum prae lentibus finibus demonstrant, nili proxima quaeque imperio asiecerit. declarant temeritatem Ic superbiain dc arrogantiam et Id intolerabilem, qui uelit neque rages quidem esse liberos. sed obligatos eo idem habere amicos dc hostes quosi pie pi Obarit. Doceuteum. qui tanta usus sit crudelitate in reges, quanta Dragulus ullas est nulla accep a iniuria i a Xel, quem. uirum bonum esse non posse. quid enim faciet reconciliationis simulatione is, qui tali, i ait in amicum taut quis tuto se eius fidei conamis et it 3 probabile certi: est eos, qui ut Olcendarum in iuriarunt caula bellum susceperint, ubi itam expleuerint, posse quiescere : sedis . qui auaritia Mambitione duabus sempiternis oc grauissimas pellibus impellatur ad omne fraudum insid: arunq; genus, nullum certe finem habebit, cui iure sibi uideatur posse acquiescere. Maximum esse argu metit uni libidinis dominandi post mortem Xesquis principis introcemissimi eius regni occupa tionem Sc captiuitatem, cuni omnia humana dici inaque tuta prolurnat libido dominandi. Male rimum esse . quod tiet ab ipso Catuano necessario, eius fidei & pactionibus crescre, cuius uel ancicitia plena sit insidiarum εἰ malorum . proponunt non defutura esse finitimorum omnium popa.lorum auxilia aduersus perfidiam dc crudelitatem Dragini . cum ille non deteirmetit per illam deni animos c teratum gentium, sest potius irritarit. dc ad desiderium uita dictae prouocauerat. n. amomnis crudelitatis comes est odium dc malevolentia populorum . ostendunt Philippum regem, armaque Christiana ultro esse uentura ad eliciendum ex iis finibus tam crudelem ac tam molestum uicinum. Hi lce rationibus oc pollicitationibus auditis Caruanus respondet selibenter illam amicitiam agnoscere. Pollicetur praeterea sele annonam copiis Hispanis suppeditaturum, id omnibus rebus neccssariis iuuaturum, missurumque peditii una dc equitatum, atquc te ipsum cum suo equblatu in castra uenturum. Guimara ubi negotium cum litem ad regem detulisset lumnia diligentia usus,faciles aures regias ad illam expeditionem nactus est: quae dum tractantiit in Mauruania MHispania ad lationes belli suscipiendi, exierant e Piopontide rostratae it iremes Turcicae Octoginta. ec dicrota. praedatoriae nauiculae, liburni, uarii lite genera, nauigia circiter tri Sinta, quae inmer sa classiis Apolloniam applicuit. Andreas Auria regiarum triremium praesectus cum esset Neapoli consilium cum protege communicat defendendae it e. docet protegem magnum imminere periculum ne litora Italiae, cuius plurima pars mari terminatur, praedationibus oc incendiis uastaretur decretum est communi consilio ut protex duo millia peditum, equites quingent colligeret ad praesidia aduersus classem Turcarum . his impositis ci iremibus uenium est Messanam. At Philippus rex consilio Valetiani confirmato decernit illam expeditionem esse siticipiendam; litoras itaque exarat ad magistrum Melit ensis militiae, quibus demonctratie statui se illud negotium esse suscipiendum . decernere ut sani apparatus . non defore securitati Sc quieti est S ordinis. Sabbit etiam ad Suessanum praesectum Insubrum .de ad proregem Neapolis ut quilibet horum mitteret duo millia Hispanorum in Siciliam. accedit Messanam ctiam Culmara ipse cum literis. Sed quoniam uerebatur Philippus ne ad reuocandum illud consilium Titi cicaciatiis ad infestanda Hiii a niae luora ad nauigaret, iubet Ioannem Mendocium praesectum Hii panis triremibus contende tu ad ea litora tutada: at Auria intelligens quanti reseriet uniuersae rei bellicae ne triremes ille discederent a me explorata Turcarum consilia, non prius Mendocium dimittit, quam cognitum sit Tui cas non esti: uenturos in mare mediterraneum . Ioanne, Auria Panormo proscinas Messanam Guibnaaram cum literis repetit. illis iubebatur res ad bellum necessarias. tormenta. copias, nam tu pecunias comparare. Cerda summus imperator creabatur eius cxpeditionis, quare continuo tribunos dimittit qui Neapoli dc in Sicilia pedites Italos ad signa coimo carent. dat Chirico Spinotae praeiecturam septem cohortium, trium Scipioni Tolse . duarum Hippolyto Mala spinae, qui Cmnes sere erant exules. totidem cohortes collectae sunt in Sicilia, quod ita iactu est, quia protex Neapolis propter metum Turcarum nollet priuari suis praesidiis. dum classis statione haberet Apolloniae. est enim Apollonia siue Aulon urbs Macedoniae . que mari Adriatico alluitur e regionς Apulie, portumque trabet excipiendae elassi accommodatum. Atuatus Sandeus duo millia de quingentos pedites Italos colligit. contrahit ex Insubribus duo Germanotu, duoq: Hispanorum millia . quoniam mortuo Henrico Gallorum rege suessanus copias non dimi rat, ut spectaret quo toederent consilia noui Regis. Sed cum Galli pacis conditiones exeque tentur, lis copi e missς liuat Genuam magistro castrorum Michaele.ut classem coiiscenderent. Mittae sunt 3c tres cohortes e Campania a pro rege Neapolis alias promittit sub tempus nauigandi. Iusse sunt naves onerariς Gemientes Ac Siculae conuenire ad commeatum 5c res classi necessarias convehendas, ac traiiciendas copia Sed iam circiter cal. O bris maritimae terrestiesque copiae M isanam conii enerant ubicctfa sunt quatuordecim millia peditum uariarn in nationum . dictus est magister castrorum is panorum filou si iis oborius. Italorum Andreas Gongiga. tormentario negotio praeficitur Bertiatdas Aldana. Xenodochio viilnerator una prςficitur episcopiis Ralearium insularum. ut qui vulnera reix ut obtinerent omnia necessaria. Nani profecto ita postulat non modo bellica ratio, sed etiam lit mana. ut qui vulnerantur pro tuendis castris principum, ac decore militari, iidem . si inopes sin ne per maximam rerum omnium inopiam infossis Sc humi prostrati morientes deserantur malet
timum plane mortis genus. Qui seium leuia certamina intrepidus meat, si lciat aut per arma hostium
304쪽
stium si vulneretur, aut pet inopiam omni u Bbsidio tu in castris amicis esse moriendum 3 aut quae glotia expectabitur abiis, qui ita trepidi ae sblliciti merint 3Hos bellicos apparatus intelliges Dux Hetruriae quatuor triremes egregie inli ructas mittit. tres additae fuerat a purpuratis patribus ante po- nucem Mediceum duce Flamininio Anguillara . Toletianus has copias auget leptingetis icto ita Nis, ic quadringentis equitibus . interim duo catalcopia mittit iii Numidiam ad res Turcarum explorandas . alterum horum captum a Tureis fecit ut omnes bellici Christianorum apparatus Dragulo fuerint cogniti. fiebant autem appareatus mense septembri ac Octobri, quod ea loca tranquil .liore mari per id tempus fruantur, neque elassis tune erat timenda,quia sese in hybema iam Byzantium recepisset. Dragulus cognitis lus apparatibus quanta potest celeritate prelidia auget duobus lectissimorum peditum Turcarum millibus, de centum ac triginta equitibus. Numerus nauigior quae Messanam conuenerant, hic erat. tres actuarias ducebat FIammius. decem erant Siculae dum Uerlingerio . Sex Neapolitanae praesecto Sancto Leua. quinque duce Antonio Auria . Quatuor ex Hetruria duce Nicolao Gentile . duae presecto Bindelo Saulo . Quinque Melit enses cum duabus enerariis. Dux Medioli cum duobus maioribus nauigijs quinqueremibus, quas Galeo nos uocanz, onerariis uiginti & octo duce Io. Andrea Gongaga grippis, id genus est recentiorum nauigorum,
duodecim. liburnis. septem. biremibus undecim. praedatoriis in xdecim .im polita cli huic classis tanta commeatus copia, ut in multos menses posset sulficere . iubentur tamen urbes maritime nou commeatus parare. imposita sunt triginta muralia tormenta, de multi bellici apparatus, Ac mune ra. quibus Mauri conci liarentur. sed quoniam multo ante fieri debent apparatus, ut sint in proin ptu cum opus est, non paruus sitit tempus illud iis sociendis absumere,quod erat utendis accommodatum propter naturam uentorum Jc regionum. Sed Hispanae classis quae abnauigauerat abientia,
de tarditas Hispanorum non Oppottiane missistum in multas dii ficultates negotium adduxit . elassis uniuersa Suracusas prosecta pridie cal Nouembris appellens stationem habet in portu uentum praestolans Pachynu vetius. Sed enim cum Sicilia per hyemem occiduis Australibusque uentis magis afflet arquam reliqua Italiae litora. tardisque B ore libus. erat ibi uenti Boreales expectandi. naqui a parte Septentrionis ex Aetnae uallibus exurgunt ualde molesti lunt e portu exeuntibus . neq; prius datus est exitus e portu triremibus. quam dies prope uigesimus Novembris trantactus sit, ne que tamen oneratiae cessantibus breuisecudit uentis exire potuerunt. Multi coorti sunt morai in ipsa classe propter diuturnam stationem. multi moriebantur. multi tat ditatis di lcessus perta si dis fugiebant . Illud necessario cognoscendum est classium imperatoribus, quod non potest sine magno classis periculo ignorari, cum inscitia non admittat excusationem in rebus bellicis, quod ubiciano diutius ibidem stationem habuerint . uel propter importunitatem temporis ac tempestatu, uel propter imperatoris negligentiam, uel alia qua uis de causa, necesse est ibi pestilentiam omnino subor iri. aut certe multos morbos fieri, ut docet phvsica ratio, de omnium physicarum regina
experientia. Nam ubi castra habentur in commente ad alicuius urbis oblidione diutumiorem, quis nesciat opus esse obsidentes quoque multa pati, modo ob annonae penuriam, modo ob a m Huc periem, modo ob diuturnos labores,cum oporteat esse sub dio per noctem l tamen non ita tacite suboriuntur morbi de pestilentia, quia quotidie e singulis cohortibus no nulli exeunt ad praeda quod fit uicissim ab aliis his in castra reueris. Sic . n. fit ut per praeda luctui, per exercitatione saluti exertatus cosulatur. Ubi uero nulla sit exercitatio, ubi uictus Schonaruaquaru aliqua do penuria .ubi lemper prope esse oportet sub dio, ubi multaru sit lordiu 'tor ubi omni bas frigora, uentoria, pluuia tu lolis iniurijs expositos esse necesse est intra ligneosca epes. inter frequente mutua respiratione, quod etiam non parum obest, quis non intelligat morbos multos necessario oriri r quibus adde- dum est multos semper esse rones. incommodo tum de bellicorum laborum ignaros,qui facilius amigantur Hoc docuit non mia ni presens expeditio . uerum etiam uarii euc mus diuertorum te potum. Ita ut ad ea, quae sunt in omnium uiuentium memoria recentia adhuc, ueniamus, ut mugis res nota sit per cognita exempla patet. quod Turcica elassis, ubi diutius motata est ut insula in lite plures prope morbo quam serro hostili stant absumpti. quamuis multis cerian inibus infeliciter ab iis pugnatum fuit in illa insula. Docuit hoc Venetaciastis sequentibus temporibus praelecto cum summo imperio L in i cum segnis morata ad Iaderam, nulloq; commisso pretio quadraginta millia sere mortalium Megregiaim iuuetutem Italam amissit multis coortis morbis. Docuit cla des Tutraru Luctorum legnis morata in litore Cypri ad litora custodienda, in qua tot multa hontinum illia remigum perierunt, ut uacuς triremes multς necessario sint in insula relictae. Hec siquis ignora iactit, aut neglexerit. experietur cum magno detrimento rerum suarum ita te habere . atque non
solum ii e cognoscenda sunt classicis imperatoribus, uerum et lauas uento tum, quod alii alitizanlocis magis dominemur. cognoscenda est uis aquarum, quae diuersa est in uanis tractibus maris nauigantibus, quarum non parua est disserentia ob recursus diuertorum locorum. Nam quanta uis sit aquaru marinarii uι faucibus maris Aegei cil magna copia defluat ex ns faucibus, que defluum exleotideιmquam multa perampla numina illabantur.tam ex Europa quam ex Asta. ut Tanan et Borysthenes, aut ex alii, ripis ac maris partibus ut unde irrumpat Danudius. non potest ignorata si me maximo classium periculo per illa maria nauigatium. Apparerit craim peripicue cxeuntes aqdae per fauces Hellet ponti Sc Bya antii . ubi mate succrescit urdinario fluxu. neque utquam Ingredi utunHee magna aquarum copia ubi ad fauces Aegei peruenerit ab insula Euboea impullarum, propter promitisitatem aluei uires impetumque amittit. Illarum cursus est ad sinistram orientem uersus. at non contra; otrian. Creta rari quam agger aut obex quidam ab ipsa natura obiicitur. Nam fiu-
.ces. quaelum a samonio promontorio ad propiorem continentem utque, multo sunt ampliores .r adi tam illa,
Institia non ad mitfit excusatione &bellicis redipestiletia eue
lentis clas sevi, Ventoruiuasii cogno
Aquaru&locorum dii retia in tectu
305쪽
illis, quae sunt ab ultima parte insulae occasum uersus, propinquioreque continente. sie igitur de
fluunt aquae Ciciliam de Pamphyliam alluentes ac Cyprum intulam tum imus , tum etiam extra. atque in litora Syriae impinguntur, unde flectuntur postea in Aegyptum. His etiam uires atque impetus additur ad cursum occidentem uersus propter magnam copiam aquarum,qus per l eptem Nili ostia defluunt propinqua Alexandriae. Sic per illa maria uel sine magno uentorum ulu Italia uersus nauigatur. At contra nisi sequantur uenti, non sine magna diis cultate illuc nauigatur, nisi quid aquarum cursus adiuueritiqui patuit quantum possit . sunt lane suae cuique mari difficult te ut uno verbo dicam, quae non ignorandae sunt ab imperatoribus cias lita; quae vel li declarent ut aperitis, uix ab indocto percipi possunt .atque ita in rebus singulis conlultantium necessarius crit
exercitus. caeterum ubi aduentassent cal. Decembris, exeunt onerariae ad Pachynum promontoria Siciliς cum triremes distarent circitet duodecim millia passuum . rursu S renantibus uentis. Onera. Liae in portum Syraculanum repelluntur, triremes ad intulam Melitem ierecipiunt.quam iam praeterierant. Ioannes Cerda summus classis imperator cum magna laetitiae signiticatione. multisque muneribus a magistro Melitensis militie excipitur, atque mille sunt triremes,qus onerarias remul ad insulam attraherent. accedunt ad Melitam Tarcnto tres onerariae, scptem Hispanorum in hortes interim uehentes a Neapolitano Protege, ubi qnod reliquum erat anni in expectatione luit
absumptum. Quae dum parabantur ad bellum in Italia. Uandomit & Amitas de Andetotius, de Sciatilioneus aduersus Chisios potentiam de odium colligunt cum alijs proceribus nouae religioni fauentes, caluin istarum detestanda semina uel in nouas indias per Calumi diicipulos sunt trans '' missa, sed cum patefacta fuissent, praesectorum diligentia sunt prolus euulsa . Sed iam inierat an nus lexagesimus a pariu Virginis post mille & quingentos, cum nouus pontifex coronatur ad in. clauum idus Ianuarii,dictusque est Pius quartus qui confestim animum ad negotia spectantia ad re C RG vla ligionem conuertit . primum igitur omnium Synodum Tridentum indicit, sicut indictum 24; esuri. erat antea a Paulo tertio , de a Iulio Tertio stabilitum . nam sperabatur per illam fieri ut loreticae
prati itaris radices, quae serpebant indies, iactatis uerae reliogionis leminibus ex animis mortalium conuellerentur. Deinde Carolum Borrhomeum Mediolanentem purpurei galeri honore insignit. Io nnes Me tuu ni galerum largitur Ioanni Ducis Hetruriae filio cum ob egregias dotes iuuenis,&non uul Φςς garia anum ornamenta, tum quod eius principis gratia, quae certe maxima est, plurimum fuerat ad pontificatum adiutus. Legationes mittit ad omnes principes Europae quae illos rogarent uii episcopos de viros insigniores doctima sacra dignitate praeditos ad sacram synodum mitterent. Alphosus interim Ferrariae Dux ad nouum ponti iacem honoris gratia accedit, a quo magnifice perhumaniterque excipitur, quod ipsum fit 1 Duce Vibinate. Deinde caterorum Cmnium principum lega. tiones de more mittunt ut, quae Zc gratularentur pro delata dignitate ει ob lentiam laquam com. . . muni Christianorum patri. oc Christi Vicario promitterent. Tanta uero confluebat undiq. Romi uariarum nationum multitudo, ut urbs illa multis mortalibus breui repletia sit. qne non parum superius fuerat exinanita. Sed enim turbauit non nihil animos multorum repentina L arate iam ille mutatio. quoniam dictus est pontifex, ubi Carale promissa quaedam repeteret. contra promis Iam ueniam delictorum. si tamen pi omissa misi omni memoria acceptorum beneficiorum obliterata, imperasse Caraiam ad se acciri accedentem,capi; captum in custodias tradi atque in arce diui Ange. liasseruari illud tametsi per iniuriam factum uidetur aliquibus contra .ro si lainen deo ita lin. Ri-CR q bente factit uum apparet propter multitudinem ac immittaad. nem a Carasis Commi Grumsum deus sit iustus iudex. de optimus vindex denique scelerum . illud certe accidit. quod ex ea fortunae mutatione,& seueritate tam repentina Pontificis preter expectationem Omnium populorum, magna iniecta est trepidatio Romanis.& magna luspicio in animis omnium, quod non multo meliorem pontificem superiore esset habituri.cόnfirmauit hanc opinionem pontificium mIdatum, qui
psithiu, eis misit equitatum ad capiendum Ducem Pallantiumqui erat Gallei ii, α Leo ardum Cardonem, detti,, & mulli Aliste comitem,S Pallanii amnes.Horu omni u ad caule diiudicitionem, que de rebus plurimis per alij. quae litones expressis habeda erat,desecti sunt purpurati patres nonnulli, oc his adiuncti uiri lectissimi Auditores Rotς uocati magistratus,qui Rona summae est dignitatis inter iudiciarios. His iudicatio necis 1c uitς commissa est auditis accusationibus te desensionibus. Qui certe extremis suppliMors Cara- ciis non multo post sunt assecti . Quidam Caras; familiae nimium affecti carpserunt acerrime suum, hoc praeciarum pontificis facinus, cum dicerent turpe essectituis promissa non seruare, sed pontifici precipue,cum illa uitia Dei dc hominum indignationem in se couertant quae ita apparent detestabilia. ut regium id magnificili est supplicum misereri, lapis parcere, liberalitate humanitate. elemetia in omnes ut ted in eos praesertim qui uitam facultates, sanguinem nostrς fidei cu miserint . Sed tamen ita fit diuino instituto ut ii mic dari im uti ira inopinantes inueniant, atque malo tu hominum mala munera iri ipsos largit res conuertant ar . Nulla sane promtilio seruanda est cuiqua. quae appareat impunitas atque inuitatio scelerum, de quasi cςteris licentia:ad improbitatem . nam Promissione quo iure promissio talis s eruanda est atque id Romς certe minime omni u locorii conuenit, quinis ut ς quan ita fiet. ut pontificum amnes omnia scelera impune committere possint. detrusi sunt in carceremd' i ς Vm blonuus etiam 5e Neapolitanus Card. aliis de causisaed Montius ob delicta praesertim in fiscii combibistiui , milla, qui ut abi Oliteretur.centum N amplius nummorum millia dissoluit. per qiua aetas alieni ma-NE p. lui gnitudine illi necesse suit prope rusticari, at certe carere aula pontificia di sumptus domesticos mi-inus Cud. nuere prouentibus ili multos annos oppignoratis ira concedente ipsis pontifice. Δ quoniam Tribcapti. dentina Synodus indicta suerat. Pontifex Geomnium hominum salute sollicitus mittit Alexandiu
Canobium ad Magnum Ducem Moscho uitatu, qui illi persuaderet ut doctiores e sit:s ad cocibum
306쪽
mitteret Canobius Carlodunu in Polonia prosectus peti jt a Sisi simundo rege ut liceret per regna
in Moschoatam pertransire. rex quia plurimu& animo de armis Moscho dissideret, uetuit omnino palam transitum per suum regnum, quare Canobio necesseruit re impersecta redire. Habella Regina Francisci Gallorum Regis loror in Hispaniam accedens, uti per Rinmmem, aliosque proceres Philippi nomine nuntiatum fuerat, multis comitantibus proceribus satis diligenter pro Regia muliebrique diligentia tamen properabat .at Philippus Toleto Coptutam accedit,quo iubet alijscorum multitudinem conuenire, ut obuiam honoris gratia iretur Regirue ad oppida Guadaliaram.quod est Bastitanorii siue regni Castellae. iple paucis domesticis comitantibus Copluta ad Reginam profici scitur, quae iam ad palatium quoddam non procul inde distans co uenerat. prostridie celebratis solennibus de more nuptiarum, uentum est Mantuam Carpetanorum,ubi regium parvium est Imiuium, ac regina sumptibus Philippicis uti cepit,cum plura duobus nummum millibus quotidie absumerentur. Paucis interiectis diebus Philippus Toletum accedit, atqi inde ad 'NT Uliam pagum agri Toletant,quo Lusitana regina conuenit. Toletans matronς sunt instrui iussς ut Guiae nerent reginae, atque Toletani magnam pompam in eius aduentum parant artifices egregie ''' instructi sub signis ad sonitum tympanorum obuiam procedunt. postea parati sunt pueri ducenti,
militaremque in modum induti, quorum omnium numerus accedebat ad tria millia; atque con stit Et in acie in V a planitie. Instructi sunt equites ducenti talaribus tunicis, qui Turcica capita haberent integumenta cum argenteis liliis de acinacibus ad morem Maurorum pedentibus aureis torquibus e col lo pro Lonis, scuta candida gestantes. dextera brachia integumentis annulatis tegebantur cum iaculis uexilla habentibus similia uestibus . praecedebant quatuor tibicines, quibuS au' ra, Toletarum erat pro capillis.constiterunt in acie in loco delito expectates reginam e regione peditum, quς norum in ad inter utranque acie erat transitura. illa aduentante nitum est leue praesium tanta selopetiorum saltu uentiam regitatione ut omnia circum contremi icq re apparerent: qui postmodo, composite itet faciunt in ur- gmet Hispa
tam ad palatium utque. Sequebantur iuuenes multi Se puelle qui ex Olia Magano, Varga pagis ius με si erant ante reginam tripudiare cum in urbem accederet. Sequebatur alii cu tintinnabulis brachiis de auribus alligatis de more Maurorum, cum strictis ensibus,qui harmonice inter se decertabant. secuti sunt mares & seminς personati Agarcni habitu cu arcubus e foliis palmarsi, de multis tintinnabulis.alii cum cymbalis habitu Numidico cimbala pulsantes ad priscam coluetudinem Maurorum. Omnes hi cetus perlonatorum varia ludicrorum genera exercebant, ubi apparuisset resina. quae consistebat du persiderentur. obuii fiunt & uiginti & quatuor mulis uecti efregie induti precedente uexillo cum tribus tubicinibus,totidemque post hos uiridi induti clui basistas gestabant saper sinistris humeris, ac dextra uirgana teneban atque hi erant ministri itidi cum uias Castelle latro. nibus expursantes. Sequebantur personati in morem sylvestrium hominum induti cuna clauis ligneis ad sonitum tym pani, qui peractis ludicris uariarum auium concentus imitabatur. Postea sue cedebant iudices Que si tionis, iurisperiti, medici. theologici conuentus, canonici augustioris tem. pli. equites complures. praesectus ciuilibus δc capitalibus controuersiis, concilium Indiarum, Tem iraconensis Hispaniae. dc regni Castellae; quae omnia concilia inuicem erant separata. Subsequebatur Dux Francae villae, dc stilatores sit premi concilii regii, qui semper regem sequuntur, cum omnibus prisectis, ac gubernatoribus regnorum, prouinciarum, principatuum Philippi. qui ex equis desilientes reginam salutarunt,dc in urbem comitantur. Regina ubi urbem adiisset, multos fornices affabre sectos uidet inquibus animalium pictum Sc nauigiorum inerant, de carmina poetarum in laudem reginς composita, quς Omnia recensere lon3um esset.Vbi ad extremam Brnice magnis sumptibus Toletanorum extructam uentum est praesto fuerunt Iuratorum dc Toletanam rem administratiumagiitratus crura maetna musicoru instrumentorum harmonia, ubi excepta fuit regina sub magni, ficentissimam umbellam, quam Alcides, id est insignioris magistratus nomen, rogant iuramento visit mire te omnia priuilegi immunitatra,c6suetudines struaturam;quod fuit per publicum icti- , tam literis mandatum.His peractis proceditur ad augustius templum oc altare maius Iuratis de patriciis umbes tam gestantibus. excipitur ab obuiis sacerdotibus, ibique sex gigantes longitunis octo cubitorum praecto sunt, tres muliebri habitu Gallico ac Belgico, tres uirili Germanico & Numidico, qui praecedentes tripudiabant.inde digressa per multa ludicra ad regium palatium prosecta tres ingentes gigantum imagines cum inscriptionibus uidet, quarum duae erant nudae, alia leonina pelle induta. Inscriptiones laudes reginς continebant, quae mox excepta fuit in palatium a Lusitana regina, Carolo principe Hispaniarum, aliisque insignibus matronis cum ingenti tormetorum strepitu ad laetitie Iignificationem, que in uniuersa Hisipania edita est. caeterum regina per multos dies in ea civi tate inter lautissima conuiuia, uaria ludicra, regiam magnificentiam magna cum uinluptate cum Philippo marito commoratur.
307쪽
UM regnum Hispaniae, omnesque prouinciae, quae sunt in eo tractu, qui vergit ad meridiem .& cum Betica, Lusitanaque regione terminantur, subiectae Philippo Regi conuiuiis, tripudiis, aliisque ludicrorum de Obl chationum genetibus indulgent clailis, quae ventorum vi repulsa in pol tum Syracusanum fuerat, triremibus caeteris Melitam proscciis, post multas dis scultates ad quartum idus Ianuari j denique cum reliquis viribus c. iungitur, cum Cnerariae nauci etiam remulco attractae Melitam applicuissent. Sed quia diuturna mora multorum malorum est causa in rebus cias
sicis, S prope elassica populatio. absumpta sunt in insula Melite pat-----lim, parim SIracusis variis morbis circiter tria millia hominum, quare cceile ruit in Sicilia, bc Neapoli supplementa conscribere in classem. ea non sine multis disticul- talibus Ethusam Lapadulamque praetervecta, dc ne in Syrtes impinget et perpendiculo protundi,tates assidue metiens ad instulam Lotophagitem, de ad eam partem denique peruenit, ad quam
aqtratum accedebatur. oneratae duae inuentς imissis triremibus capi iubentur, e quibus quaerereretur quo in statu essent res insulanae . stationem habebam onerariae apud turrim lateritiam, ubi exigebantur vectigalia. Turba nautica visis triremibus continuo diffugit, quare altera nauis lino. de mercimoniis Alexandrinis, alicra oleo, melle, oc rebus quae ex insula exportabantur. Oni istae
captae sunt ab Hispanis. Cerda catalcopium mittit cum candido vexillo ad significationem amici tiae , quod cum nullo pacto filisset admissum, sed repulsum per tormcntorum ictus, negotium id differtur in diem crastinum, quod esset aquandum. Captis Onerariis vexilla cum Hispanis in ligni-clis leae ν,2 bus de more imposita sunt, at pnida in eundem diem diripienda distertur. Est enun conluci dae diuisio in do classica militaris, ut insignia salim imponantur noua captis nauigiis, ne perluibate omnes cocos tud ne. accedant, ut praeda pro singulorum dignitate in partcs dcbitas diuidatur. res uniuersa in tres partes distribuitur. duae dantur summo imperatori expeditionis, qui pro arbitrio praestantior. S ducibus.-militibus bd quorum egregia Opera enituerit,dispensat, tertia diuiditur virium in priuatos milites. Monet sandaeus, ut postridie miri praetoriae nauis puppe vexillum extolletur centuriones quidam cum duodecim scio petiar ijs, ac totidem loricatis leatissimis ex suis cohortibus in lintres desiliant, neque prius abeant a puppibus, quam visus sit Alvarus cum paruo vexillo ad terram appellere . tunc iubentur properare ut omnes coniungeren tur; neque tamen ulli lintres prccederent. quod sit ple in terram impegisset, iussi sunt omnes id ipsum iacere. rursus his egresssimperati sunt l:ntres qu anta fieri posset celeritate reuerta ad signiferos, alios milites conuelicimeos; nam e primis egressis parua fit acies, postmodo accedentibus cum Cerda tribus millibus poditum iam iusta acies instructa collem illum occupat, ubi erat aquandum. eo colle praesidiis mimnito in quatuor acies diuidit scio petiarios. unam locat a fronte aquantium prae socio Gregorio Acimim in- Ruigio. aliam in dextro latere . aliam sciopetrariorum a sinistra praesecto Varaona. quatia itas ctio, constituitur acies loricatorum, ut silclopellarii se reciperent ab his excepti protegerentur. anon- te armatorum multi constitia untur scio petiarii duce Sandaeo. Sic emciebatur, ut neque aquan-CQ p tes. neque armati possent ostendi cum mutuo auxilio viciissim tegerentur, omnesque acies sibi xi - . diuiti' cii sim auxilium serre possent. His ui acie instructis Mauri de Turcae pedites atque equites se ostentant, erant equi res ij quadringenti, at peditum quinque millia sciopetrariorum maiori ex parte cum praelongis sciopeius. Initur leve certamen. multis assidue succiescentibus pugnatur atroci
308쪽
tet. nemo capitur e Mauris cum id Hispani summa ope contenderent. Cesi sunt multi viri que, de Λluarus glande vulneratus, qui cum parui primum vulnus faceret , mox in magnum
perieulum vitae incurrit. Turcie saepius in aquantes impetum faciunt. sed cum illi egregie pro te gerentur , repelluntur . non enim scia et aut bis inter aquandum pugnatur. at quia homines partis eius imulae, quae arci vicina est, amicissima est Turcis , maximeq ue aduersaria tactioni Xes quinae, nihil de Dragulo cognoscitur, qui si cognitus csset a Cerda esse in insula, non euasisset vim hostium . cum nulla haberet nauigia in insula praeter dicrotum de triremem i quibus cupiis nec ipse.effugere poterat, neque res Byzantium deserit, neque Turcica elusis tam cito opem terre . at ea nauigia relicta lunt illςsa ab Hispanis, ut tormenta citius extraherent e naribus. Illud non semes dictuni esse velim, quod est contra bellicam disciplinam acie ritatem oppida, urbes, munitiones , nauigia a tergo relinquere, aut siquid sit omnino unde timendumst aut unde consilla pollint retardari, nedum miringi; cum nemo tutus iure dici possit, qui si stem habeat a latere vel a tergo quamuis imbecillum . denuo cum octo triremes ex insula M lite sequi iussae accessissent, quatuor Florentinae nimirum, un1 Λndreae Gonzagae . duae Min . nara , una Sicula, aquari decernunt. exposita itaque manu siclopetrariorum, oc globo arma totum cum satissis , pacate aquantur. at reuerss copijs ad classim cum paucis morantibus, quibus centurionibus init ut leue pretium a Mauris contempus Christianis ob paucitatem. ceciderunt multi es Hispanis, quos cum tormenta classica aliquandiu protexissent. tamen ob multitudinem Turcarum oc Maurorum cedere coacti sunt, Δί multi trucidali, inter quos praecipuae autoritatis laetum Petrus Uanegas, Alonsius Gu Emanus. Franciscus Alenatus, Adrianus Gania. sed quinniam vires insulae aut finitimae Turcatum non apparebatu Diaguto diu miseresi flere tamis at paratibus hostium , missum est dicrotum tam remis Byzantium per Oblminate . tis. quae aui ersus tantos Christianorum motus auxilia postularent. his duobus nauigiis p sectus erat Luz filis Inimuero praeclare se habet Hippocratis dictum. male hibere tunc corpora,cum ratio deiecta est ac mens delirasilic in e istris omnium rerum maxime necessaria est imperatoris prudentia .at Cerda ma - . imi m errorem commisit. quia, cum bona lpes victoriae posita sit in cognoicendis consilijs de viri V. hus hostium . nihil id curauit ves monitu Maamidarum, qui erant exulas Arabes ita vocati, docentium Dragulum esse in insula cum octingentis equitibus. dc paucis Arabibus, pollicentium queliberaliter omne genus auxilij. cum perpetui sint hostes Turcici nominis. Docent duo nauibgia pyzantium iiiiiima diligentia contendere ad flagitandas suppetias. Hortantur ut Xesquemn virm adiuuet ais regnum per crudelitatem de perfidiam supellori Xesqui ademptum recuperandum. 2 Rallare rebus Hispanis ut Regem deuinctum bene liciis nnitimum habeant quam immanulimum. latronem. 8c piratam non minus in amicos.quam in hostes innatam suam seritate exercentem Ceoda tamen his rationibus neglectis concilium indicit praestantiorum procerum . proponuntur variae de rebus agendis sententiae . nam alii, quod initia bellorum paruna feliciter succeaere viderentur, Consul ratio
est id aqua, quod venti, quod sortuna besti continuo pisset repugnare. delerendam eam expe- Philippicoru ditionem Ad in annum sequentem disserendam censebant. Alii contendebant insulam illam om R ix p ii cino esse occupandam, ne frustra prorsus eo venisse cum tantis vitibus dicerentur, quod ea faciliorem viami patvicisset ad Tripolim Sc proxima quaeque si biugandam. Alij quoniam Tripolis anasia loci' vibis causa factus esset uniuersus bellicus apparatus, in sullum esse putabanz redire domum ne- Me pediti, que tentato quidem negotio, quod apud hostes quoque, nedum apud Philippum Regem tot cacum ac militum insignium sulceptio belli videretur ridicula; cum non prius accesserint ad vineadam intulam , quam versis proris reditum sit, ac neque duas horas triremes constitissent in an . choris . propter tan ram varietatem sententiarum , cum non misset iudicatum quae harum esset inlior , nihil concluditur. Comitia indicuntur in sequentem diem. conueniunt frequentes in praetoriam nauam . proponuntur sententiae . alijs redeundum videtur, alijs cum accepta essent iam ex intula Melite auxilia procedendum ad sulceptam expeditionem. atque ita
consultatu est iussis omnibus nauigiis consistere ad minorem Syrtem, cum classis a Lotot ha-gile recessisset. Distat Syrtis ipsa minor ab antiquis vocata aliquantulum a Tripoli. Clauis ibi coacta est reflaimbuet ventis diu morari, unde febres coortae sunt pestiferae in niuersarias Classet in se, atque multi mare pro sepulchro habuerunt. Quidam censebant quam citissime inde stis. abnauigandum esse ad Lotophagiten dum supplementa accederent e Melite , quoniam Syrtis aer in lalubris est et de malignus ob multas paludes ; qui quidem talis magnopere est deuitan. e s. nam plurimum potest vis aeris ut aquarum . qui cibus est perpetuus omnium prope Aeris via. animantium . non parui reserens ad finitatem. Quanta sit aeris vis ostendit Hippocrates Cous: Artaxera, qui cum moreretur exercitus castris continuo mutatis eum sanitati restituit. & Lo. Iecchii excrcitus nostra memoria ad urbem Neapolim in pesti sero loco castrametatus . totus
iere deletus est cum ipto imperatore. nam piosecto hostes vel fraudibus , vel armis, Vel virtute luperari polluti t. sed in castris si annonae penuria, si aeris aut aquarum malitia in. Hi et . ea res nullo plane studio. potest superari , sine quorum cognitione nemo potest in perator esse, nisi permultorum calamitates. Decernitur denique inde recedendum esse, atque susceptum negotiu expugnandae Tripolis omnino non delerendum quod si aspiret benigna lomina Tripolim abnauigandum; Gautem; copias in insulam Lotophagiten expectanda X quem in regnum restituendum. Sed enim cum Austerilauigantibus insurgeret . qui aduertatur Tripolim Motiε sia inde petentibus repet Iuntur ad intulam Menungem . Dum hi se accingunt ad insulam occupan- itio. in . Scotia .uccrescentibua paulatim seminibus turetcos aduersus Galloe ac viduam reginam,
309쪽
epit bellorum. discordiariamque fluctibus exagitati. Fianciscus Gallorum rex his motibus coiinitis Scotensium, qui ab Heli labella Britanniae regina excitabamur atque alebantur, multas in Ortes peditum mittit ad eos opprimendos. sed cum rumor increbuis&t multas ctiam copias cito eo destinatas duce fratre Ghilij, Helisabetia cognita arte Galli verita ne per hanc simulationem Gallus domitis de subiugatis Scotensibus totam vim belli conuerteret aa Britanniam subiugandam, instruit ingentem classem. culptaeficit cum summo imperio Amirantem Clintonium. Imperat eam classem ad litora Scotiae ad nauigare, de ad ostia Tu edς siue Friti j stuminis conlistere ut occupatis illis angustis ex ea parte aditu inlulae atque continentis Gallica auxilia prohiberet . qua Gallis in Scotiam nauigauitis necessario erat transeundum . magnum exercitum etiam colli git ex omni Britannia, ius impetium liammaque autoritas datur Norsolcio Duci. explicatas vo illis ad prosectionem Milotam Raio viro acerrimo magnis itineribus illuc acceditur, ubi Galli sese admirandis munitionibus praealtisque S amplis aggeribus aduersus Scotenses copias circumualla Letha podi uerant apud Petiuitum portum, qui nobilissi ritu, est in mari oceano Letha ab antiquis vocatus . tui. atque distat circiter mille passus ab Alatis cassiis celeberrima urbe Scotta, metro'lique regni. eum portum cum natura per se sit firmissimus. Tum Galli sic operibus varus, tantaque arte vallaverant, Vt appareret humanis viribus omnino expugnari non posse. vel quavis Violenta conten tione . Interim Helisabetia callido consilio, uti postulabat res bellica. nullis intermissis bellicisa' paratibus Legationes ad Gallum Regem mittit probabili de caula, quae conquererentur, qui Scotensiu regina sibi Britannici regni titulum arrogaret. Quod Hentacus procurasset cum Paulo Quarto Pont. per edictum Clementis Pontificis ut ea pronuntiaretur inhabilis ad regni successi Britanniae re nem . Quod per edictum factum aduersus patrem ipsius reginae Henricus titulum Britanniae ginῆ ςQP inique creptum Scottae reginae iniunxerat. Arrepta hac opportunitate rerum nouarum . quas P ς οε ipsa hoc consilio in Scotia excitarat de aluerat, classe ingenti oc magnis copijs terrcstribus miracpleritate comparatis ad Letham castrametatur. Erant circiter duodecina millia Scotensium poditum duce Haranio regulo filio Protectoris . qui arma susceperant aduersus Gallos . eosque obsidebant, cum parmis sit de in Scotia dc in Britannia vlus equitatus. Scolentes armis cum Britannicis viribus coniunctis Letham terra marique obsident. Galli salutem suam in magno periculo positam esse rati confestim mittunt in Galliam. qui peterent ut classis ingens, quae ibi
parari dicebatur', adproperaret. Illa cum seriusquam opus erat per multas controuersias sui ii et instructa, dc iam iter faceret, grauissima inuademe tempestate semiquassata necessario in pom Legationet tum reuertit. Obsessi ita per tempestatem maris omnem spem subsidiorum abiiciunt. Britannicae Britannae bes legationes, interea conuenerant Francucum Regem. queruntur primit muti usi fuerant desulii Gallo sub perioribus iniurijs. deinde nisi veteri Scotis regine ut sorori Hemici octaui Regis Britanniae libera condiuo ni administratio relinquatur . nisi praesdia omnia Gallica euocentur, nisi Galli nullo pacto nego,
tiis Scotensibus se implicent, bellum obnuntiant; ac nisi Scotenses pro moribus . legibus, institutis antiquis vivere permitterentur . nisi Icium per sit audes suorum ducum Occupatum res deretur, nisi titulum Iberniae Regis ad Britannos pertinentem desereret. Hi lce petitionibus rosponsum est a Parisiensi concilio bellum ac pacem reginae Britannicae concedi. utrum malit. eligat. Petitiones indigere maturiore consilio. de his breui consultum iri. quod fuerit decre- , iis tum reginae sigi aificatum iri. His responsis legationes domum sunt remissae. At classis Hispanas, i a Metiyn in insulam MCnyngem reuersa, & in eam partem, quae vallis Guernera vocatur, descelisionemilem apisi- facit ubi Cerda doctus fuit a Caralia pirata multos esse puteos, Ac 1 caeteris captiuis. ICcus explo-cuit. ratur. inuentis puteis obseruatur . exitur. instruuntur acies. extrahuntur campestria tormenta.
nemine apparente signum inimicitiae iudicatur. moritur Sandaeus iuuenis ex febre . instruuntur copiae in tres acies. iii prima equites Melit enses, dc duae Gallorum, quatuor Germanorum cinhortes , in secunda Italus, in tertia Hispanus peditatus collocatur. fit edictum sub pςna capitis nec uis exeat e castris, quae noctis aduentu lossis oc aggeribus cinguntur. Positis vigiliis adeunt in castra duo Mauri. petunt colloquium. Nuntiant Xes quem imperare insulae sine contiouersia, cui datum sit imperium ab insulanis posteaquam Dragulus excessit ex insula ad muniendam Tripolim. velle eamicum Philippi Regis. Si egeant commeatu ad arcem accederent ibi necessaria capturi , dc de Tripolis expeditione cum Xesque communicaturi. Cerdae iussu legati Des detentae sunt in castris per eam noctem. postridie ineuntur comitia. respondetur quod ten, pes late impedita classis Tripolim non potuisset accedere, quamobrem decreuisse Xel quem in regnum interim restituere. illud ubi sine armis recuperauit, se excessuros ex insula post aquatio nem . si Xesiques de intulani iurarent se fidem de amicitiam seruatiatos. Muntiat ut a tiansfuga non multo post omnes insulanos esse armatos, atque coniunctis Turcis, qui castellum Xes qui restituerant, sequenti nocte castra esse inuaturos. Postridie mouentur castra di sits legatimnibus . in ptima acie Melitenses Ec Germani Zc Galli procedunt, qui erant circiter duo millia peditum. Italorum aciem ductabat Andreas Gonraga trium millium. Hotum terga claude bant H spani. qui erant quingciiti supra tria millia. fiunt duae alae e reliquis iclopetrariis, que singulae constabant e trecentis . harum alarum una ptaecedebat primae aciei a dextra . altera asin stra secundum mare. erat imperatum alis subsidiorum gratia institutis ut cum lclopertariis coniungerentur, aut hi magis opus soret . nristus Aluarus ad puteos explorandos cum multis siclopetrariis reperit sabulo de multis lapidibus oppletos . Dum ita proceditur , fiunt obviae denuo linationes , quae reipsa castra speculatum accedebant . incusant Xesquem,
310쪽
quod honoris gratia obuiam non venisset, qui tamen breui esset venturus. nam superiores legationes nuntiauerant vix duo millia hominum esse in castris bellatorum , cum reliqui semiuiui apparerent. sed breui Sc color, dc animus ex aere recuperatur. Xesque autem in acie post collem quendam constituto facile cognitum est e tympanotum stonitu rem ad bellum spectare, quia ter in bello . quinquies in solennibus pulsant nullo interuallo . Denuo adeunt
Mauri. Cerdae nuntiant insulanos plurimum i atos eius aduentu. Ueta Xesquem cum quatuor equitibus. rogare Cerdam uti cum totidem veniat in colloquium . venturum in castra, nisi Mauri vetuissent. nuntiatur legationibus eum posse accepta itide tuto venire t sin autem Cerdam cras esse venturum. Monetur Cerda copias in acie tenendas eme dum purgantur putei, ne sitis impatientes aciem desererent, qui a qu antes facile possent profligari. initur minitum praelium ad puteos, quod quinque millia Maurorum in sylva palmarum consederant, in quo tanta iit alacritas Christianorum, vixut a pugna reuocari possent. Mauri contra cum ingentibus clamoribus Christianos inuadunt quorum virtute facile repelluntur. Mauri si cedere cingerentur . statim inter palmas recurrebant. post aquationem inter certamina reditur ad naves . habentur comitia. Decernitur insula omnino opus elle potiri, cum Tripolis expugnatio disticillima visa esset in annum iEquentem proroganda . nam Dragulus Tripolis praetidiatribus millibus lectissimorum Turcarum auxerat, ubi primum rumor eius expeditionis in Numidiam peruenit, multumque commeatum dc omnis generis apparatus illuc comportandos curauerM. Decernitur Vbi insula subiugata fuerit, muttitionem esse excitandam in qua firma praesidia imponerentur ad res nandam temeritatem in Italanorum . Apparebat illud non fore inutiliter quod insula sit unum ex optimis Mauritan: at emporiis, quare futurum apparebat, ut propter commoditatem mercimoniorum omnes finitimi Mauri ultro Hispanorum amicitiam expeterent. His constittitis copiae xii tres acies distribuuntur ut diximus , atque cum quatuor bellicis tormentis iter capitur . totidem tractis ad sinistram castellum verius . in . quo omnes suas vites Mauri inesse censebant. Repetuntur legationes de colloquio cum Xetque, re. petitur responsum ut accepta fide accedat in castra nec multo post nuntiantur circiter viginti millia Maurorum esse in armis cum familiis de impedimentis , paucisque scio petiariis in sylva palmarum. Certa copias ad castellum educit, quo consilio cognito Mauri ingentem clam rem extollunt. consultatur inter hos quid agendum sit. variae primum fuerunt sententiae . quod alii expetendam, alij detestandam Hispanoruin amicitiam putarent. multi primates oblite. rata prorsius largitionum, munerumque acceptorum memoria Hispanos ex insula eiiciendos lentiunt , quare omnes denique attracti sunt in eandem sententiam, atque ad pugnam se accingunt. Udebatur non esse ferendum ut castrametarentur, ad quod inuitabat Hilpanorum imbecillitas, quas omnes copias languidas de amictas esse arbitrabantur. his accedebat disti cultas aquationis. Mannonae penuria, quam pati par erat. sed in primis Mauros accendebat ad pugnam praefectorum oratio qua demonstrabant eximiam semper fuisse eius nationis virtutem. cuius inuicta gloria uia. totum toties eum grauissima clade Christianos repulisset, quoties conati essent insula potui. pluti. tius huiusmodi rumoribus inter se dissipatis inflammantur ad puguam, atq; ita incenduntur ut cum iro animorum ardore Christianis propinquare ceperint. explicatis vexillis ad sonitum variorum instrumentorum utrinq; initur praelium. Christiam ita iii acie constiterant In aperta planitie; indextra parte Melitenses equites cum Germanis Sc Gallis, a dextra quorum erant Hil pani a lini stra Itali.
dextra Hilpanorum eram octingenti Itali sciopetrarii duce Quirico Spinula, a sinistra septingenti selopetrari j Hi sipani duce Oibrio. Mauri ad dextra celeriter declinates o in m conatu nituntur in iura vertere altera manus Maurorum consertissimo globo leuam aciem Hispanor si invadit quod prς liu tanta i tataq; fortitudine instauratur si pe a Mauris, ut Christianis cedere necesse suetit, neq, prinfuerit icto petio tu aut satissam vius ad illos arcendos,ciam spretis omnibus periculis. nulloque metia retardati audacissime in acies Christianas irruerent. Istud fit tanta sortitudine & alacritate ut multos terga vertere coegerint . eminuero tametsi longarum hastarum usus multum proderat Mauris cum multos hostes vulnerarent, tamen plures ex illis cadebam propter assiduam glandium pro .cellam . Cerda laborantibus suis loricatos mittens si ibsidio cum larissis non parum profuit, nam Mauri multis e suis amissis denique cessare coguntur : at Galli & Hispani animos resia mentes tanta fortitudine Mauros inuadunt, ut in fugam verterint. Osorius in sinistra parte, qui ad scopuIos constiterat ob repercussum mare ingentem formidabilemque strepitum remittentes, suos 1Uopetrarios consistere iubet. excipit Mauros. ingentem edit stragem. poli diuturnum certamen Mauri trecentis e suis cesis , bc quingentis vulneratis in sylvam palmarum refugiunt. e Christianiς circiter quadraginta ceciderunt, totidem vulnerati. Requirebat bellica ratio ut Cerda parta victoria uteretur. cum ita tortuna concederet; nam ut in humanis corporibus quae a morbis
post crisim relinqvnntur, recidi uos morbos facere solent . ita quae relinquuntur in bellis laosti. Ita si possint subiugari victoriam paulo post extorquent e manibus . poterat enim Vno praelio tinta insilla subiugari, & ad deditionem compelli. Cerda victor iubet puteos purgari . quod fit celeriter. Iubet Aldanam tormentario negotio praesectum plumbum.. puluerem sulphureum , funiculos e nauibus mittere, & ligones , & instrumenta, quibus mssae duci x ane. res fieri aduersus inci irsiones repentinaes hostium possent. Ductis tollis 6c aggeribus metatur castra apud puteos, intra quos tuguria e palmis &. oliuis fiunt , atque tentoria eriguntur , de commeatus in triduum exportatur e nauibus . Aquantur trierarchi . iubentur tribtemes ad Cantuam intulae partem accedere, de curare ne raternae copiae aduenient. Ma Aa x ri Mauror si pul