장음표시 사용
211쪽
uissimum reputari omnium consensione videbant. Aecedit, quod non fuit difficile hoc redigiosis atque Christianis viris peruaadere, qui adhuc superbientem Einicorum philosophorum audaciam, obiectis eorum erroribus, te phari j sententijs infringere nitebantur. Cum hoc igitur strenuissimo aduersariorum Duce Alexandro,nobis initium certaminis erit. Primum vero eius sententiam non modo, ut apud ipsum varijs locis legitur veru metiam ut apud eiusdem asseclas ac potissimum apud Portium brtissimum commilitonem communita. atque cataphracta proponitur, fideliter explicabimus. Quamuis autem non parum dissicile sit, hac in re Alexandri senten. tiam aperire, cum toto illo processu sicundi libri de anima a cap. o. Aque
ad cap. a . inclusiue, necnon etiam r. lib. a cap. I. Uueadar in quibus de intellectu agit: obscure satis, ac ita varie locutus tuerit, Vt eX eius ver his i siquis diligentius considerauerit; non minus immortalitas humani inteuectus, quam mortalitas colligi possit, ut aliquo pacto sup
riore libro etiam declarauimus nec non susius Deo dante, suo imo monstrahimus tamen ipsam nunc prout ab aduersarijs.necnon etiam a nostris recensetur, ex apud eumdem ipsum mutiis locis Iegitur, reeitabimus.
Duos apud Alexandrum egimus in homine intellectus, praeter eas
differentias, quae non ab essentia, sed aboperatione desumuntur, cuiusmodi sunt, intellectus in habitu, in aetii, speculativus, tracticus. Possibilem scilicet, siue potentia, quem,& materialem intellectum dicunt,4 agentem, siue essicientem, aut activum, actu intellectum, de quibus Aristoteles sermonem habuit laesis de anima tertio eosdem qi praedictis nominibus nuneupauit ac de uno quidem rapis primo de
ultero vero cap. a. loquutus fuit. Ex inis vero inteluctum potentia appellatum esse hominis constitutivum, quem tunc habemus, Cum generamur,& in lucem edimur. viis uxori inquit a. de anima cap. .
quia vero huius intellectus natura nihil aliud est, nisi, quod sit possibilis, ut Arimi I de anima particos dixerat hinc factum est, ut Alexander ex istimauerit, hisne intellectum non esse aliqucdens actu, sed esse simpliciter, absolute potentiam. potentiam eius animae, quae estentelechia, susceptiuam sormarum, intellectiorium, ex quo intelletius materialis nomen sortitus eae veluti enim materia, potentia se habet ad suscipiendas omnes formas sensithiles scit hic intellectu 1, P intentia est ad suscipiendas Omnes formas intelligibiles quare lagrapho ipsius tabulae ipsum similem esse dixit Arsu. panicus teri, de an ma. Ex quo iure merito factum est, ut tum Philoponus, tum ali hane
212쪽
De immortalitate animorum I9 3
sententiam tribuerint Alexandro, existimalia scilicet intellectum hune esse puram potentiam, siue praeparationem 1 non autem esse actum aliquem,in formam ac propterea ab Aristotele impastibilem, desimia mixtum appellati, quod rei veritate ipse testaturi his verbis a de ani/cap. o. Sense sane , qui per corpora fiunt, non sunι id quod avrehendunt, sdaliud quid actu exisanis ipsa autem potestas alicuius corporis es quocirca patiem δι aliquid corpore flensium apprehensio μ, propterea non omnium rerum quili-be sensu apprehensivus eis es enim quidam Ue iam acris Dulictus auram.
qui nec per corpus res apprehendis, nee corporis potesate eis, neque patitur, neque
demum ect aliquod ens actu hoc aliquid fieri non pote' sed in Ampliciter pote quaedam erusmodi entelechia, o anima formarum o intellectionum se reptiua Digitur intellectus materialis exsens in omnibus 1 ea, qua 'rfcctam anc ametiinem, Me eis in hominibus.
Hunc intellectum,&generabilem, .corruptibilem esse ait, aeque nobiscum connasci, cpariter commoria connasci autem -- quam potentiam, dc organum alterius intellectus, qui agens dicituere actu, quique nostram substantiam non perficit, sed diuinus cum sit separatus est,in immortalis .itaut ipsius ope, atque coniunctione
intellectus potentia intelligibilia ipsa percipiat, iat actu modum
autem, quo lic intellectus ingeneratur nobis, cum diuino intellectu coniungitur, ita ut, cum opportunum fuerit intelligat Alexander paucis explicat libro a de anima cap. a. his verbis Eustis itaque ex corpore emperato ignis genitus fueris, aut aliquid eiustmodi ex mis ne procrearum fuerit, viis organum possis huic intellectui suppeditare, qui es in eiusmodi missione quoniam es in omni corpore corpus autem etiam hoc est id organum antellectus, toreiυν, dicitur, via scilicet quadam potesta ad excipiendum metilectum,qui in actus quoties igitur consequutus fuerit hoc organum, tunc se tamia quam per organum, o amquam circa materiam, o tamquam per materiam agit, est tunc nos dicimur intelligere.
Quibus verbis clare docet Alexander intellectum humanum , nihil aliud eme, quam potentiam quandam, quae formam consequentem temperiem elementorum consequitur, quam in igne consistere inquit, aut in aliquo alio eiusmodi, hoc est in calore animali, qui nequaquam igneus est, sed proportione respondet coelo hanc vero potentiam nihil aliud esse, quam aptitudinem quandam , suscipiendi intellectum agentem, qui extrinsecus aduenat,in omnibus praesto
est. Videtur autem Alexander hanc sententiam ab Andronico peripatetico mutuatus, qui ut resert Galenus loco paulo ante citato, existimauit animam, aut es temperaturam, aut facultatem e tempe N ratura
213쪽
ratura consequentem. Hanc Alexandri opinionem conatus est Portius multis argumentis communire is potissimum , sol authoritate sectione M. problematum problemate s. ubi quaerens , Cur seniores amplius mente valeamus ciuniores ocius discamus, haec subdit misnatura parens, ct amho omnium, Bramen a duo nobis influit, querar vera anseruisemis extraneis uti valeremus. Manum inquam corpora dedis, animo mentem . es enim mens quoque rebus a natura nobis,mpertitis adnameranda, et rucem ne gerens infrumenti. κιera omnes scientia, ariess nostra opera fiunt. mentem ipsam, opus esse natura fatendum es Vi igitur manu, non iam inde abortu natura uti possumus; sed cum eam natura absoluiι, perfecui procedentenam Laetate , m mus suum opus maxime essi ere potest lita etiam mens que res a ruralis est non protinus, sed in senectute maxime nobis contingis, atque unepotissimum consumatur, atque abfluitur, nisi detrimento aliquo lacera as si
quemadmodum catera quoque opera natura. Mens vero posteriar, quam manuum facultas accedit, quoniam etiam Urumenta menIis pocteriora sunt, quam manuum inreyumenti est enim mentis in- frumentum scientia menti nam mili scientia es, vestibicim tibia Manuum in umenta res pleraeque naturales sunt datura autem ipsa, iusi res omnes priores sunt quam cientia . quorum autem in umcnta priora flum, facultates quoque eorundem prius contingere congruum eis. HIs enim crebro tentes conscere habitum stimus, o istas reciprocantur, τι quam vicem hac inter se gerunt, quorum inBrumenIa sunt, eandem infrumenta quoque ipsa inter se habeant: vicissimque, quam instrumenta inter se, eandem illa quorum sunt infrumenta. Mens igitur ea de causa nobis senioribus contingit . simus autem ocius iuniores quia rem ferme nullam tenemus ι tum enim res plerasique scimus, non aeque prιeterea capere alias possumus . Euomodo etiam meminisse melius ea valemus. qua mane primum percipimusci deinde procedente die memoria hebetatur, quoniam multa iam perpetrauimus.
Ex his autem plura colligit pro sententia Alexandri, quam ipse
tuetur . primum, quod hic intellectus sit a natura inditus . non extrinsecus adueniat secundum, quod sit instrumentum animae,inquit ipse, nos vero exponimus, quod lit instrumentum intellectus agentis, ut supra Alexander dixerat tertium vero, quod laeditur ut caeterae animae facultates, quae caducae,in a natura sunt quartum , quod a principio non inest nobis perfectus , sed imperfectus, ita ut eius usus procedente tempore adueniat,4 eius persectio exiguo tempore perduret, ut idem Aristot Ia metaphiscor consessus est. Non solum vero haec Portius pro huius sententiae confirmatione attulit, quantum peristinet ad eius naturam generabilem, & corruptibilem, verum etiam ita
214쪽
De immortalitate animorum. I 'S
ipsum eme potentiam, Tacultatem asseuerauit, ut eundem esse substantiam omnino neget, hoc eodem cap. r. si libelli de mente ιι mana, ubi praedicta attulit, haec autem sunt eius verba Etenim nultibi inieE ctum potentia I de animi in quo omnem rationem intellectus pos emi explicauiuesse substantiam a rmauiι sed sium de eo hiae praedicata protulit ipsum esse
potentia , i sibilem, simplicem separabilem ab organo , ct immixtum, qua omnia conueniunt intellectui τι faculta est cognoscendi 1 ramen numquam dixit illum esse subsantiam, quod quidem summe necessarium erat ad rationem intellectus explicandam.
Hinc intellectum statuit Portius, necessario inseparabilem esse, si enim , inquit ipse, separabilis esset, tunc esset aliquid acti, quod contradictionem implicaret , cum enim Aristot dicat liuius intellectus naturam esse potentia, maxima foret contradictio,ii id quod natura sua est potentia, idem esset actu, quod aeque esset, ac dicere non esse Potentia, quo eodem argumento Auerroem ait urgere illos, qui, teriam per se subsistere asserunt. Hinc intellectum esse in corde deducit, quia animae substantia, cuinius intellectus facultas est,in instrumentum, in corde est Hinc Aristotele m Helori longitudine, o breuitate vis, cap. a. dixisse corrupto animali corrumpi scientiam, ergo animam, siue intellectum, cum sit subiectum scientiae. Hinc genito homine, generari unum per se in corrupto, aliquam corrumpi substantiam, quod nequaquam fieret, si intellectus, qui est ultima hominis forma, non gigneretur genito homine, aut eodem corrupto non corruperetur tunc enim intellectus tamquam substantia quaedam per se subsistens non solum corpori adueniret, ab eodem separaretur, veru metiam in corpore esset, non tamquam forma, quin immo se ipsum intelligeret,in intelligibilia per se ut relictui separatis substamij copetit, atque ita no esset in pueris, infantibus intellectus potentia, sed actu, neque γράφω adiimilis dici posset, sed γραμματιέω, in quo γραμματα, hoc est,littera descriptae sunt. Haec de intellectu potentia ,seu potestate,quem proprie intellectum humanum existim .it. Turi Alexander.tum Alexandrei statuerunt quamuis non in omnibus Omnes conueniant solus enim Portius quantum ego cognoui, cum Alexandri opinata sententia statuit, intellectum esse puram potentiam in praeparationem; quin immo no esse substantiam, cum caeteri reclamerar, Pomponatius enim , Tabarella QIulius Castellanus ipsum esse foemam inibrmantem profitentur, quin immo Castellanus praecise in hoc Portium damnat, Pomponatius velo propria quadam, ac peculiari via
215쪽
longe diuersa ab hac, quam recitauimus ex Alexandro, mortalitatem humani animi inuehere, atque tutari conatus est, de qua peculiariter infra loquemur. Alterum vero intellectum, quem non tamquam humaniam,aut se stantia hominis constituentem, in homine esse dicunt,sed veluti intelliis
gentia quandam, seu potius Numen, quod omnibus praesto sit hum no intellectui iungi, ut lumen labitus, quo intelligibilia illustrentur. ut actu ab intellectu percipi, & comprehendi possint,materiali ipsorum
conditione purgata,quae veluti, densis tenebris, intellectus aciem antea
retardabat Diuinum prorsus esse, meum asseuerarunt, qui solus non tantum separabilis, sed separatus est, perpetuus,in immortalis, substantia, aftiis existens,i energia, ac propterea non aliquando quidem intelligit,aliquando autem non, sed semper intelligit,quae omnia. i risios docuit s. de anima cap. Ain Alexander fuse explicauit a sui M. de anima cap. p. Quod vero hune intellectum existimauerit Alexandere me Deum, manifeste colligitur ex eap. a. praedicti obri & potissimum ex illis verbis quibus inquit.
Verba praurea illa,qua in tertio de anima habentur his accommodanda esse a mmabat min etiam habitum est lumen ad eum referri qui ubique es Daniem intellia , siue soliu i e resgubernat, qua in hoc orbe sunt, ad relationem diu sis norum, o concernit, ae disernit, unde ipse inιesiectum in ore te creat sue eam ordinato certo , calestium motu ab eo enim re huiu orbis gignuntur accestone.
prasenim, se recessione fias, sue ab eo procrean ur, is ab intelliori no Iro Vel ab his quidem, o ab eorum motu naturata a proficiscitur, Esa autem rei gulares, una cum intestectu gubernat o catera.
Quia dicta quamuis non mediocrem inuoluant obscuritatem, tamen aperte tribuunt, huic intellectui multa munia, quae Dei sunt, ut uniuersum gubernare, aut solum , aut cum caelestibus orbibus Mimfra clarius idem significat, cum dissicultatem de eodem intellectu Proponit aduersus Stoicos Cutrum intellectus hic, cum diuinus sit, tria vilissimis, pessimisque versetur, ut Stoici existimarunt & utrum in rein bus, quae in hoc orbe sunt, sit intellectius,cum haec inferiora contingentia sint,' varietati subiecta, a qua perpetua , ac necessiaria penitus
abhorrent ita intellectum humanum ex utroque componi e lexa der docuit a. de anima cap. 3. his verbis myster enim intellectus compositus es . tum ex potesate, qua es Manum Diuini intellictas, quem intellictum imp resate risor nominati um ex illius actu, quorum abero absente impossedile svi initElamin 3 na enim cum prima seminis emisione est intellectus in acta
qui per omnia peneirauit, or ψη existis velut in alio quadam corpore quoruml
216쪽
t. o uam varietiam per nostram potasaiem agici tunc sense intesi ausis nuncupatur is nos intelligimus. ivemadmodum se quis cogitatione complo
efferetur arascem, qui nune sine ferramentis agere ex arae nune cum ferramentis rum etiam actus laxu anem circa materiam in ipsi est. Eadem quoque
ratione diuina mens semper quidem agis 3 quamobrem eres actu, o per et num etiam, ubi extollatione corporum est emperatura factum fueri instrumen-Quae adeo clara, manifesta sunt, ut nullo indigeant paraphraste, nec metaphrastes. Docent etenim intellectum humanum, partim esse aptitudinem illam, ac potentiam, siue praeparationem, ut Alexandri verbis utar, quae ad animam, quae ex temperie humani corporis est. consequitur, quaeve diuini intellectus est instrumentum, ut eius aesti nem congruo tempore suscipiat, & hunc proprie intellectum humanum dicunt, quo homo in specie propria constituitur ι quamuis enim reliquorum brutorum animae e gremio,in potestate materiae eductae sint,& ad propriam quaeque corporis consequatur temperiem tamen nulla ex ipsis hanc potestatem, & praeparationem habet, ut diuino
intellectui coniungi possit,in eius luminis ac operationis sit susceptiua, in hoc specie ab homine reliqua differunt animalia I partim veroeta diuinum intellactum, qui etsi omnibus rebus inest tamquam omnibus praesens .m suae bonitatis per omnia dissustuus i tamen intellectui humano peculiariter adest, veluti lumen diaphano, ut eius tenebras submoueat. quihus ad intelligenda haec sensibilia impedituri cum enim phantasia intellectui ea subministret spectra , quae a sensu in actu effecta sunt hare vero in organis recepta singularibus, singularia sint minime intes lectio sequi potest nisi aliquid immateriale, atque sublimius adsit, cuius ope rerum essentiae, prout sunt absque
materiae conditionibus ab intellectu percipi possint. Hac ratione, vera esse affirmant ea, quae de intellectu p*tentia, Aristot I de anima testata reliquit, nempe ipsum esse immixtum corpori , impatibilem, in organicum, separabilem, quia scilicet potentia anima est, non anima, atque ita animam quidem dicunt esse corpori mixtam , quia corpinis est actus se non autem intellectum,cuius natura potentia est; ac proinde etiam inorganicus, .impatibilis dicitur intellectus, id enim, in quo est potentia, organicum dicitur,4 patibile, cum id sit forma, quae ad certam totius, aut partis temperaturam sequitur,4 ab incommensurato obiecto destruitur destructa temperiei ratione, ac armonia hac inquam ratione, praedicta attributa de intellectu posise dici animant, non autem quia ingenitus sit, immortalis hare
217쪽
apud Alexandrum legere est, potissimum ob a de anima eap. 4 de suas ius apud Portium suo libello de mente humana v. . Hanc Alexandri senistentiam, non solum ex ipsius mei scriptis,in eius sectatorum colle. ctam ι veru metiam antiquorum Aristotelis interpretum, Philoponi, Averrois testimonio, ut comprobatam accepimus, ita etiam Qtr didimus a
Praedicta sententiaco tatio. Cap. III.
A, C sententiam Alexandri, loriij ex eo potissimum capite confutabimus, quo Gale-nu libro supra citato, quod animi mores sequantur corporis temperaturam, cap. o. Αndronici peripatetici sententiam castigauit icum enim laudasset Galenus, Andronicum asserentem animam esse temperaturam, in alio eumdem damnauit, dixerat nam animam, aut esse temperaturam, aut facultatem, quae sequitur ad temperaturam, quare in hoc secundo capite eum repraehendit his verbis Euod addidis faculiarem reprahendo sequidem anima scutiates multas habet.
-pei essentia quadam si id quod es ab Aristoiel recte conseri um recte,
prius es homonimia disincta, nam cum materia o forma, est quod es ex utraque rotunctum ubstantia vocabutigaudeant,ea ubstantilim,qua ex forma est esse animam enuntiauit, eum nihil aliudprater emperaturam, ut paulo ante sensum est, diriposse videatur.
Ex quo ita arguo pars substantiae est substantia, sed anima est se
flantia, ergo pars animae est substantia, intellectus est pars animae, ut dixit philosophus 3 de anima parate. r. ergo intellectus est substantiata, ergo non est pura potentia, ut existimauit Alexander, neque est accidens, ut dixit Portius. Hoc argumento usus sui Iulius Castellanus , quamuis noster aduersarius contra dictam sententiam lib. a. de humano intellectu cap. L Nec minus contra eandem validissimis rationibus inuehitur Zabarella, quasione demente hηmana p.r . etiam ipse pugnacissimus immortalitatis hostis. dc primo, quia intellectus humanus recipit intelligibilia,at potentia non recipit, sed est ratio recipiendi ergo intellectus humanus non est potentia maior propositio est Arisσι 3 de anima text. a. ubi inquit,intelligere esse pati aliquid, sicut sentire, minor est euidens in materia
218쪽
teria prima, materia etenim prima, quae est substantia, recipit formassensibiles, non autem eius potentia, quae est ratio recipiendi ergo parueri intellectu potentia non recipit formas intelligibiles sed est ratio recipiendi eas ac veluti materia non est simpliciter potentia sed est substantia potens, ita intellectus non est simpliciter potentia, sed
substantia potens secundo, quia in remus reni de amma, ubi naturam intellectus humani describit, ipsum intellectum dicit λωαn ι non autem hoc est potentem , siue possibilem, non autem pote nistiam tertio, quia sequemi textu si aperte inquit, animam, non autem
facultatem, esse locum specierum intelligibilium ex quo ita arguit, quod recipit species intelligibiles est intellectus sed anima recipit species intelligibiles, ergo anima est intellectus ergo non potentiarita cultas siue accidens animae, quarto, quia Aristoι. texta . ιδ. in . quit, intellectum intel ligendo fieri omnia. at vero subiectum quod recipit dicitur fieri illa, quae recipit non autem aptitudo, siue potentia recipiendi, cum omnia accidentia recipiantur in substantia. Quinto, quia quod textu Lis ιδ dixerat de intellectu , quod intelligendo fit omnia , idem textis .ectys eiusium terti, de anima declarauit: dicens animam esse quodam modo entia omnia quia intellectus est omnia intelligibilia I sensus autem omnia sensibilia ergo intellectum dixit idem quod animam intelligentem non autem facultatem inistelligendi quemadmodum sensum, idem quod animam sentientem.
Sexto hoe idem colligit ex Aristit eodem libro textu sauhi asserens intellectum esse formam formarum, sensum vero esse formam sensibilium decernit intellectu contra aduersarios eme formam,ri actum inon autem puram potestatem subdit vero idem Tabarella deceptos fuisse prioris sententiae aut horea, ex eo quia non considerarunt, quod ubi Aristot dicit intellectus naturam nihil aliud esse, quam ut sit possibilis,in nihil esse actu eorum, quae intelligit,in esse sicut agraphum rhaec omnia dixit de intellectu respectu operationis, ibiecti, non autem respectu essentia, non enim intellectus respectu propriae essentiae est potentia, & facultas ita enim esset accidens, quod impossibile est, cum sit anima sed respectu obiecti,cum necesse sit esse denudatum ab omni eo quod intelligit, ut possit ea percipere veluti necesse est organum videndi, siue humorem cristallinum esse diaphanum, denudatum ab omni colore, ut possit illos videre,' veluti materia priam a quamuis sit potentia ad omnes formas sensibiles suscipiendas; tamen aliquid,' ipsa est, quo materia est cita hic intellectu, quam is
uis respectu intelligibilium potentia est tamen aliquid est, quo est μ iiij inteI
219쪽
intellectus , siue sormari actus. Consentiunt igitur etiam aduersati L. M validissima afferunt argumenta, contra falsum,& impossibile Ale. xandri Aphrodisaei,4 Simonis Portisfundamentum,cui innixi huma.
num animum ex Aristotelis sententia genitum,in mortalem affirma. re non dubitarunt, quare: ipsorum lententia omnium Peripatetic Oorum iudicio, tam nostrorum quam aduersantium, tamquam falsam impossibilis, tum ex Aristot doctrina , tum etiam ex vera philos phia est explodenda sed accedamus nos ad hanc sententiam exis pugnandam alio sumpto principio Aut animae potentiae sunt idem re quod anima, non distinguuntur nisi ratione, ut passim docuit
tione si non disterunt re, ergo intellectus potestate qui animIE est potentia re non differt ab anima, & ita est substantia non accidens imam re ipsa nihil aliud est potentia intellectiva, quam intellectus potens intelligere intellectus autem est anima, cum ipsi competat diffinitio animae ab Aristotele tradita a lib. panis. a. vhi inquit animam esse id quo vivimus .in sentimus .imouemur, & intelligimus primo I tellectus autem est principium quo intelligimus, ergo, quo vivimus. sentimus,4 movemur i cum ea, quae deincepssint, semper contiisneant potentia ea, quae prius sunt ut in figuris, ita & in animatis ex Aristin a. de amma panis si Aut non sunt idem re, sed differunt sicuti. etiam ratione, ita ut potentiae animae sint accidentia, ut est in sente nistia Alexandri, aperte confessus est Portius .in hoc pacto homo conis stituetur inesse suo specifico, non solum per aliquod accident; verum etiam per aliquod, quod est pura potentia. nihil est actu hane enim ipsi statuunt esse naturam huiusmodi intellectus quod quanis topere sit absurdum, quinimmo impossibile adeo omnibus notur
est, ut non sit operaepretium recensere. Quinimmo ipsemet in capite s. se libelli aduersus Philoponum opinatem, corpus anima sen. sitiua iam praeditum rationalis susceptiuum, grauissime ex hoc inueis hitur; quia sequeretur animam rationalem, elle accidens, nec homo ab anima rationali esset animal, igitur nec homo in haec tamen absuriada postea turpiter incidit, cum enim homo sit homo per intellectum ι
intellectu enim anima hominis intelligit,in sapit, ut Aristat. s. eaniam, i partis r. aut hominem ab aliquo accidente constitui necesse erit, aut ab eadem anima non esse hominem . Quare citerum contra eadem sententiam insurgens dico. Aut homo constituitur ab intellectu tat quam potentia, facultate tantum, aut constituitur ab intellectu, ut
est forma, α animi intellectua enim dupliciter apud Aduersarios suo mitur.
220쪽
De immortalitate animorum . o I
mitur, vel enim pro potentia, & facultate, quae consequitur ad anima, quae est entelechia, lactus corporis , vel prout con notat ipsam animam, quae est forma, valde autem inter se differunt haec, nam intellectus ut potentia, neque est mixtus corpori, nec est eius actus, nec est organicus,ac proinde etiam est impatibilis, ut supra pariter dietu est,at Vero anima,cuius potentia est intellectus,praedicta omnia sibi vindicat: intellectus etiam accidens est, anima vero substantia si homo costituitur ab intellectu tamquam potentia, proculdubio constituitur ab accidente si autem constituitur ab anima,cuius potentia est intellectus, tunc homo constituitur per animam sensitivam, non autem per intellectum aut animam rationalem quod est contra omnium hominum Consensum,no contra Aristot. tantu; probatur autem haec sequelamam ipsi statuunt animam esse formam, non autem intellectum, ergo h mo constituitur ab anima,non ab intellectu ergo homo est homo persensitivam nempe per imaginatiuam non per intellectum, nec Per animam rationalem, & ita non differret a brutis, probatur sequel minor multis modis primo, quia ex animari corpore fit unum per se, tamquam ex actu, solentia, ergo prius est esse hominem ex anima humana, corpore, quam esse intellectivum ex corpore, &s tentia intestigendi, quae ad animam consequitur ergo homo non con stituitur per intellestuma quinimmo intellectus adueniret homini iam inesse suo specifico constituto, quod supra contra Philoponum impugnasse Portium diximus secundo,quia talis anima non esset ratioin natis,4 intellectiva per talem aptitudinem, solentia intelligendi; sed adhuc esset irrationalis truta ergo homo non constitueretur per animam rationalem & intellectivam assumptum vero argumenti dupliciter probo primum ratione,deinceps Aristot authoritare ratione, quia anima intellectiva est principium quo intelligimus his
enim determinari animam a. libro Arisu dixerat parιic Is cta .ac hoc eme animam,nempe id quo vivimus, sentimus, dc movemur, tu in telligimus primo, ex quo deduxit etiam animam esse rationem quandam, dessormam, o non ut materiam subiectum etcs de anima par- ι I. intellectum dixit eme particulam animae, qua anima intelligit, dc sapit, ex quibus ita arguo. Intellectus, qui est pura potentia, non est principium, quo anima , aut homo per animam intelligat, dessapiat, ergo neque anima per hunc intellectum potest emerationalis, vel intellectiva, nec homo constitui in esse hominis rationali,atque in tellectivo probatur antecedens, quia pura potentia non potest es is
nisi Principium patiendi, erso non otest esse principium alicui