장음표시 사용
251쪽
rientia ipsa ostendit i cum nutritio,quae est opus animae competat par.
tibus solidis, non autem porosis , quicquid dixerit Marsi Ilus inguen quem optime confutauit Pomponatius, inciractatu de Iristone se et moratione, nos aliquando, Deo iuuante, in eadem disputatione fusus ostendemus. Quinimmo ex eadem nutritione nos validivimum deducimus argumpntum aduersus corpoream animam existentem
in cauitatibus corporis si enim in oris existeret anima illa corporea adueniente nutrimento, pariter corporeo in ea idem porosiuates , ne celse erit, aut simul commisceri duo corpora in porositatibus, scilicet animam praeexistentem, alimentum superueniens, aut unum extrudere alterum i si anima nequaquam loco cedens excludat alia mentum, corpus non nutrietur, si autem alimentum valentius urumis pens in porositates, excludat animam, tunc corpus interibit, aut minuetur vita cuius contrarium experimur a nutritione enim seruatur vita, mors autem ad eius priuationem sequitur, neque minus Vera
est sequela secunda prioris argumenti nempe quod naturali ordine duo corpora non possint se inuicem penetrare, ex eo quod dicant animam esse corpus tenuissimum iam omne corpus, modo sis trine dimensum,circumscripta omni alia qualitate facit latera distare,quod est excludete omne aliud corpus, ut Aristos docuis k-iscor. Hoc autetsi dicimus ordine irribus naturae cum supernaturali facultates aliter fieri posse, Ac factum fuisse certo sciamus , ut cum CHRISTu D minus ex clauso utero Beatissimae Virginis Matris nascens egressus,&clausis ianuis ad Discipulos ingressus fuit. His accedit aliud validissimum argumentum, si anima est corpus aliquod ergo ex anima, &corpore animato non efficitur unum per se, sed unum aggregatum per accidens consequens est talsum, & multa habet euidentia absurda Lergo antecedens probatur sequela maior nam ex duobus, quae sunt actu non fit unum per se . sed tanrum unum aggregatum per a cidens ut in aceruo sed unumquodque corpus est actu: quia unum
quodque corpus per se subsistit,& existit, ergo ex duobus corporibus
non ericitur unum per se ergo si anima emet corpus ex ipsa, io pore animato tamquam ex duobus corporibus, non constaret unum per se. Quot vero ex anima, corpore debeat fieri unum praetero quam quod demonstrari potest , eo argumento, quo utitur philol, Phus a de anima, quia scilicet anima est actus corpus autem se habet velut potentia, & ex actu, potentia fit unum per se probatur etiam ab eodem philosopho . de amma a texmθι. que ad ues inclusiue hoc supposito , quod inter activum,in passivum debet elle communicatio quaedam.
252쪽
uM tradisinu are censueriit min---qM Mim ηδε ait ad cor-pνε, ut Lia instrumenta, viveabi gratis, si ars o odi intus esset in fistulati itul dici potat musica ita de si anima intus estin, πλre, corpus dicitur animatum g non enim hoc tu it, - -esse. Ranimam xsse speciem corporis: animatio foum Paulo ant par te . . idem Aristut inquit, o substantia, corpori inclusa, ita ut pia mpi irata cras pus ParilsisINDueictu Ginquo est, velut emi ui ins crvvs. sunc animali di nusqailque nostrum non magis ellimus a mala corpora, quam fuerit Venera vlignea statua a Dedalo fabricata , quae mouebatur infuso in eius casiosta riem per agitetur, accommodatissimurn eris exemplum, ad Drumdendam vanitatem sententiae Democriteae ι nam sit anima non est so ina, sed tantum se habet in corpore, tamquam motor, qui seipsummouens, pariter Inoueat mrpus profecto nun magis erunt animata nostra corpora, quam fuerit illa Veneris statua, cum ipse pariter ii huerit inclusum ejusmodi motorem, qualis est animi accedit etiam, aliud argumentum iam si anima esset substantia aliqu corporeat animato inclusa, quae nequaquam seviaberet, ut forma, cuius est certam respicere materiam, sed ut motor tam P m. l. tunc contingonter se
Iiaberet ad cprpus, Mita posset a corpore egredi cuna illi placitum esset,in iterum in illud idem ingredi quod recitauit fabulosus Elis
δελ=-sa. Contigisse Hemiotimo clazonMnio, cuius ima eco Pore ad libitum egrediebatur,4 pervagatis longinquis regionibus . multisqs auditis iterum ingrediebatur, quousque crς matum ab inanicis, qui id animaduerterant, corpws, remetanti velim vagina deis-ptum fuit. Hogenerim adu riuo eratiqui anma m quocumquem do esse corpus, statisrunt punc sigillatim aduprius omnes pugna dum,in primo advexitus Dimocritum ea possem sisterte argument δι quibus Aristotelm validissim rus atomos, sua eςa i sorpustiis Ia substulit a. lib. de ma is inιerim 3 verum quia remotior esset a re pro Posita disputatio,ad ea, quae magiseropria sunt, deueniens, Illud iP
253쪽
sum contra eumdem torquebo argumentum , quod ut penultimo
a nobis allato subiunxit r. de anima partic., cum corpora animantium non modo a natura in intrinseco Principio moueri videamus verum etiam quiestere ergo dicendum erit, animam pariter esse illis principium quietis, ae motus quomodo autem talis anima a Democrit
animantihus tributa possit quietem causare, dissicile est tradere, vel etiam impossi hile , si enim ex atomis rotundis constat, igneis, min
ris,in sua natura maxime mobilibus compesci non poterit quin m neatur. α ex consequenti corpus semper moueat, at contrarium e perimuri nos enim ipsos ad libitum movemus, mistimus, Mutrumqueex intellectu, Melectione, non autem ex naturavi necessitate in nobis est. vero aduersus HIppocratem eo argumento temur quo init r. a. dea a partio. r. Si anima esset calor, aut ignis, in infini tum operaretur, utputa nutriret, vel augeret vesuti enim igni, si eomhustibile in infinitum apponeretur, in infinitum combureret, i ta .
α animae, si nutrimentum, caugmentativum in infinitum appon re turrim Intini tum nutriretin augeret, si foret ignis addo quod ad Nnam tantum loci differentiam corpus moueret, nempe ad locum fur sum, quemadmodum & ignis, non autem ad omnes, ut ipsam vide αmus mouere, quare animae operationes cum ad certum in constitutum sint terminum; minime ignis erunt aut caloris, sed animae, quae ratio est, sorma Ignis autem, aut calor concausa potius est,in instru mentum , quam causa . Hoc idem docuit philosophus a de par albus cap. . non longe a principio, his verbis . diuod enim nonnusii Ba-ν-n myorrune, an mam esse ignem. a. atiquam eiu odi vim . melius for-rme dixeris agamam in quodam eiusmodi corpore consare cuius reι causa eis. quod ad exequenda anima ossciae calor, omnium maxime a minurranae vim ob sine i tum enim oσιum anima si alere, o mouere, hac ea i a faculure potastismum stiuntur. Igitur anin m esse ignem arburara smile est . atque s ferram au dinam fabrum aut artem fabriaem esse ideo arritreris,sura opus, nonnisi sanctis his efflciaturis fled quam, genus omne an matium calorιs partιceps me ne osse fit urnam k- - . Animaduertendum autem est, quod quamuis Aristoteles concesserit, animam in quodam eiusmodi corpore constare, qualis est ignis, Non tamen propterea deducendum est, animam esse corpoream ab hae extim sententia alienum uitae Aristotelem iam ostendimus,neque dicendum est, animam tali huiusmodi corpore uti, tamquam organo sibi adequato ad operandum i ita enim tale Corpus esset animatum
quod falsum est, cum non sit organicum sed ipso ut tamquam eon
254쪽
eauci ut hoc loco visit, vel in Quam vehiculo, EPIainnui loquuU-itur,4 nos stiam praecedente libro diximus .ecta uias, seu te jae generatione Mimalium cap. s. ubi omnem animam participaret atri dcorpus dixit,4 hoc diuimus, quam ea quae elementa appelIantur P
pro animarum no iit in , α ignobilitas e corpus vi modi par,
ter differre. Existimavit autem hoc corpus esse aethere eviabstantiae, at vero purius, aut impurius, pro animarum differentia Iuxta quem
sensum non solum Cicero a Tu iana, de in Minosia acratidemscis ad ramronem verumetiam Giaemu . de H pocratis ei Platonι placiιι cap. r. αTenustianus id de Mima, non satis longe a principio existimarunt, Pu tam Aristotelem animam esse quintam essentiam, hoc est caelestem, ac propterea loco hoc a nobis citato, volens Aristot oxurare naturam huius corporis, in quo anima est non dixit animam in igne eXistere, sed in quodam eiusmodi corpore, boc est non in igne, sed igni
adsimili corpore, quod pariter a. de generatisne Mima cap. . dixerat esse in seminibus, quod faecunda facit se na dc calor appellatur, non ignis, nec talis aliqua vis, sed spiritus , α natura, qu, in eo spiritu est, proportione respondens clemenxostellarum Hyppocrates igitur tamquam Medicus, dessensatus artifex, animam appellauit c lorem, siue innatum calidu, ut Galenus interpretatur, quod significat substantiam calidam csumens pro anima fundamentum animae sed quid aduersus Epicurum in ipsius discipulum Lucretium 3 Primum quidem omnia ea, quae aduersus Democritum amborum praecepto rem attulimus 3 deinceps vero peculiariter, contra ipsos eorum inscitiam,& inconstantiam afferemus Epicurus enim cum omnia exat mis constare statuisset tamquam ex primis principijs, xijsdem constare, animam,in animum dixit, at non ex omnibus atomis sed ex rotundis, minutis,4 maxime mobilibu ae ignei , t Lucretis, ferente supra iam dictum fuit, at vero ipse utem Epicurus, Plutarcho
reserente in de placitis philosophorum ex stimauit animam esse temperatum quippiam ex quattuor qualitatibus ignea, atria, aquea, α
quarta cui nomen non sit politum, quantum vero sibi aduersentur
ambae sententiae, unicuique pater tam enim sese oppugnant atoma, aquae, ignis, quam se inuicem interimunt aqua, ignis, quom do igitur anima ex iis constabit atomis, ex quibus ignis, si est temperies ex qualitatibus ignis, inquae, aut quomodo erit temperieε, ignis, aquae in atomis tantum ignis, ex quibus animam conflatam dicit, nempe rotundis, minutis, atque mobilibus. Illam vero qua tam quam nomine ignotam dicit, siue qualitatem, siue rem Puto
255쪽
vere , ε quam verissime illi fuime,4 nomine, re ignotam Hana Epieuri sententiam adamussim videmus a Luentis recitatam G. s. his
carminibus Nee tamen hae fimplex nobιs natura putanda ess, Tenu senιm quadam moribundos deferae νιus
Et paulo infra, subdistrse calor atque aer. ct venti rare potestas a ista reant unam nataram ct mob ιιι ιlia ris initum motus , ab qua diuis vita Use unde oritur primum per Uycera motus INam penitu prorsum titer hae natura subesque. magis hae in quicquam es in corpore mino. Atque anima in amima preporro ut ipse, aeuia genu in nostris membris, se corpore torio. ιRadaIens animi vis es, animas potes. corpori , νιλιι paruo paucis creata eΗ, sic tibi nominis hae expers vis feri minaris,
256쪽
Preporro eranima es domi ιur eorpore toto. Consimili rarione mese eis μι- , aer, Elealor inter se migrant eommixta per anu . Π Atque alys aliud θυι magis em neatque, M quidam fleri jdeata de omnibus num . Ne alor ac ventin seorsum, seorsu, peresa , i Aeris interimanifensum, diducta, soluan .EΗὰιiam calor iste animo, quem sumtim ira, Cum fouescis, o ex oculis micat aeri ardor. E ct frigida mutia comes formidinis aura. iaua eiu horrorem in membris, o concitas μι- .EM etiam quoque parati μι- aeris ae , Pectore tranquisi qui β. vultus serram, Sedralissi ρ in istis , quibin acria oris Iracundas mens facile esseruescis in ira
uo genere in primis vis in violenta Leonum Pectora, qu fremitu rumpunt plerumque gemente . Nee ea re irarum fluctu in pectore possuοι. - ventose magis ceruorum fgida mens s. ει gelidas citius per viscera concitat auraε. ua tremalam faciunt membris exsere motum. A natura bouum placido magis aere vivit, Ne nimis irai fax umquam subdua percis, Famida se undens acae caliginis umbras. Ne geliδ oveι, telis perfixa pavoris. Inter viresque sita es, ceruos, suam leones. Sic hominum genm ect, quamuιs doctrina potius, contrima pariter quosdam, tamen illa relinquis. Iura cuiuscumque anima sui prima. e raduisus euest maia posse putaudum eis, pracbaim hic ira decurrar ad acres, Ille meis cisim passio tentetur aliae Tertim acrem quadam comentim quo, Ins alus reb- multis Hsserre necesse eis.
daturis hominum variaν, more1 . sequaces. uorum ego nunc neque caca exponere ea ais .
Quibus carminibus manifeste sibi contradicit, eum antea statuisset animam,in animum constare ex sphericisac minutis. ae maxime m hitibus corpusculi insecabilibus, ex quibus constare ignem dixerat,
257쪽
hic veto dicat, ipsam eandem animam, siue animum constare. e, .. refrigido,&flatu, seu vapore temperato ergo non ex eisdem atomis . Sibi ipsis igitur contradicunt Epicurus, α Lucretius, Memocrito suo praeceptori. Quod si malint, tum Epicurus, tum Lucretius .animam esse temperaturam, siue consequmad temperaturam ignis, aeris,in vapotis, ut versibus citatis expressit Lucretius, quod ad Empedoclis sententiam accedit, hoc etiam confutabimus cum ip
Fuit liaec Empedoclis opinio Aristot tempestate , valde probabilis
apud multos, ut ipse teItatura .ri anima parare. 1s credo equidem dictum, ob Simis lim, Cebetem huius sententiae assertore , qui etiam Echecratem suis argumefitis in suam sententiam traxerunt, apud Platonem in Phoedono, argumentis tamen, ut idem Aristot ibidei
inquit quasi poenis afflictata, vel conflictata, tum illi, squae ipse in
exotericis sermonibus attulit, in Eudemo scilicet, o Philoponus inquit, tum etiam illis , quae apud Platonem leguntur in Phoedor G. Habuit etiamin posterioribus temporibus multos sectatores , dc Os quidem celeberrimi nominia Andronicum Rodium, peripateticum cognominatum, de quo supra facta est mentio Alexandrum Aphrodiseum,in eius sectatores Galenum, . illos omnes, qui falsa illius
doctrina decepti, omnia tribuunt temperamento, Maninii moreS, minus caute, corporis temperaturam sequi exustimant, quorum omnium errorem Deo iuuante, ex Aristotelis, laturae priticipijs con .futabimus . ipartito autem disputationem hanc aggrediemur irimo namq; nullam animam esse temperamentum demonstrabimus; deinceps vero,animam intellectivam,neque esse temperamentum, ne que formam, quae sequatur corporis temperamentum . Nullam vero animam esse temperamentum multis rationa huc ri . probauita ιextus . infra Aibriis anima, ubi distinguens harmoniam in proportionem, siue rationem quomodocumque acceptam ex mistiono contrariorum,in incrasim , siue proportionem qualitatum, quam dicunt proprie temperamentum ostendit nullam animam esse harmoniam, tali pacto. Harmonia est rati quaedam vel proportio, aut compositio commistorum, sed nulla anima est ratio, vel compositio. ergo nulla anima est harmonia. Maior propositio est euidens, minorem etiam supponit tamquam certissimam, cum omnis harmonia intendi, o remitti possit. Nulla autem anima intensionis, aut remissionis si capax, omni anima existente substantia Praterea omnis
anima est principium motus ex communi omnium philosophorum suppo-
258쪽
suppositione. Nulla harmonia est principium motus,ergo nulla ira monia est anima ergo nulla anima est harmonia, cum propositi, iuersalis negativa conuertatur simpliciter minor autem propolitio probatur, quia harmonia indiget motore extrinseco, ut patet in fidi-ha Sicitara , quae quamuis habeant harmoniam,vi possint insimul consonare, tamen numquam concentum facient,nisi citharedus accedar,
qui pulset Amplius harmonia se habet, ut dispositio corporis, ergo harmonia non est anima antecedens est clarum . nam sanitas est dispositio corpori sed sanitas est harmonia, cum sanitas nihil aliud sit quam temperies similarium partium, proportio instrumentalium ergo harmonia est dispositio corporis, consequens vero estn ecellarium iam si corpus se habet, materia anima vero ut forma ergo ea,quae sunt corporis, non sunt animes anima igitur non est harmonia. Alia etiam ratione probat Aristodeles assiumptum, nem. pe quod harmonia si vis, facultas corporis,in subiecti non autem anima, ex operatione scilicet,in passionibus animae, nam siquis animae cuiuscumque operatione sin Passiones ad harmonia tamquam ad principium referre tentabit, difficile erit omnia coaptare , quinimmo addo impossibile, hoc autem patet facta inductione in operationibus cuiuscumque animae, nam si de vegetali loquamur, quomodo augmentationem secundum totam corporis molem,& ad omnes dimensionis terminos ad calorem referemus, cuius est sursum tendere, aut quomodo idem calor, quamuis temperatus, ex dissimilari alimento dissimilares partes segregans, dissimilaribus apponet partibus ι aliud quidem ossibus nutrimentum, aliud neruis, & aliud carni ad futurum. Quod si difficile est de vegetalis operationibus rationem reddere ex harmonia, cum tamen vegetalis operationes materiales sint omnino, quanto difficilius erit, de sensibus4 sensitiuae, quibus omnibus commune est percipere sensibile sine materia, quod si de his. Quam maxime dissicile immo quam impossibile erit,de ipso intelligere, in quo nihil communicat actio corporalis, sed hoc infra diligentius exquiretur, quod si existimet aliquis , animam esse harmoniam, compossitionem partium naturalium, quae in corpore sunt in quibus4 motum , de situm proportionarum, est acciperestum neque rationabile hoc erit dicere. Primo quia unaquaeque cor Poris pars , propriam habet structuram, quare cum multae sint, multa etiam corpus habebit animas secundo quia non possumus assignare cuius partis structura, quae structura sit intellectus, aut sensus, aut etiam appetitus His
259쪽
His argumentis aduersus harmoniam in genere allatis. Eam ha moniam impugnae, quae elementorum est, quatenus rigida, calida, humida,in sicca sunt, quae . misti dicitur siue temperamentum quam,ptimum eadem ratione impugnat qua supra harmoniam, pro structura partium impugnauit, dicens, quod cum singulis partibua proprie debeantur temperaturae,in toto corpore,multis, iis quidem diuersis existentibus partibus multae pariter ac diuersae erunt animae, quod certe argumentum validissimum est, videmus namque vivente corpore multas, ac diuersas mistionis partium formas, ab una anima
contineri, ac ita corpus conseruata totum, corrupta autem , aut dim
scedente anima,ipsas diutius non posse manere, sed corpus ipsum putredini ac dissolutioni relinquere, ex quo patet animam ipsam non esse temperamentum, sed quid praestantius temperamento, quod si est, quid praestantius temperamento quaeri potest ab Empedocle, aut est ratio quae resultat ex temperamento, ut verbi gratia concentus fidium, qui est, quid aliud a fidibus, quandoquidem omnem animam
quam Aristot proposuit, animaduertendum est quod a nemine e positorum hucusque adnotatum fuit, quod ego sciam Aristotelem 1cilicet postquam monstrauit animam non esse temperamentum, ex diuersitate, & multiplicitate temperamenti partium, sed esse quid diuersum a temperamento, quaerere iterum , si est quid diuertum ivitum est sicut ratio, quae quamuis aliquid sit diuersum a temperamento, cum resultet ab ipso,ut concentus, qui non est acutum iraue simul mista, sed id quod resultat ex acuto fraui an vero stat aliquid aliud existens, quod in membris gignitur, ubi animaduertendum est, quod illud existens non debet sum tamquam adiecituum. sed tamquam substantivum, quod bene exprimit graca dicti Οἰοῦσα.quod significat aliquid per se subsistens, vel existens, ad differentiam eius, quod ad aliud sequitur,4 in alio est, qualis differentia est inter
rationem, quae sequitur ad harmoniam, lanimam i non omnem, sed intellectivam, dixi non omnem quia reliquae animae, ut vegetalis, di sensitiva, quae morticinae sunt, non pomunt dici τι inra, cum conseis quantur temperamentum , veluti concentus percussis fortiter cordis perit, ita ipsae intemperato temperamento deficiunt. Proponit igitur philosophus hanc quaestionem , dc iuxta hunc sensum proposita quaestione, rationabiliter pro utraque parte dubitat, inquiens, si an, maestaliud amistione, curnam corrupto camis esse, hoc est essen. tia
260쪽
De immortalitate animorum. 24 l
tia earnis, quae in mistione consistit, Waliarum partium animalis
anima ipsa tollitur, si enim anima non est temperamentum, nec ratio temperamenti non deberet tolli sublato temperamento, patet autem ex hoc argumento, quod illud aliud existens, ita debet interpretari&accipi, ut a nobis acceptum est pro eo quod per se existit, veest anima intellectiva, alias argumentum non concluderet,ia quam . uis animae reIiqua sint quid aliud a temperamento, tamen quia consequuntur ad temperamentum non erat dubium, quin corrupto tem peramento corrumperentur, neque obstat huic expositioni quod dicat de hoc existente innasti, cum innasci non accipiatur pro generati, sed pro superuenire, ut etiam intra partis os dicit,intellectus autem videtur innasti, substantia quaedam existens, non eorrumpi, ubi eodem modo dicendi de intellectu, dixit, ουσια - ουσα. Vicissim vero atque e contra dubitat,si anima non est mistio, qua doquidem esset multiplex ut multiplex est partium mistio, ergo est ratio ierfectio, non quae sequitur, sed quae continet mistionem , alias si non esset talis ratio, quomodo fieri posset, ut deserente anima
ipsum corpus corrumpaturi contrarium enim fieri deberet, si anima ad mixtionem partium, vel totius sequeretur, prius enim eorrumpetu corpus,4 ad eius corruptionem corrumperetur anima , huius vero contrarium videmus; prius enim anima deserit corpus in deinceps corpus, eius membra putrescunt hoc autem argumentum bene concludit, non solum aduersus eos, qui opinabantur animam esse formam mistionis,m temperamentum verumetiam aduersus
omnes qui statuunt animam sequi ad temperamentum element tum, formam mistionis tantum, quandoquidem forma mistionis, quae resultat ex elementis, remanet etiam post mortem, sed non remanet sorma mistionis, quae erat dispositio ad vitam, in qua non solum erat calor elementorum, sed etiam ille caelestis , qui est instrumentum animae, ut bene docuit Scotin .sentemiarum ubi declarauit etiam, quod propterea forma mistionis, quamuis remaneat post mortem , tamen semper est in via ad corruptionem ita ut non dis. sentia a S. Thoma in qualibet corruptione dari resoIutionem usque ad materiam primam. Haec Aristot aduersus eos, qui omnem anima esse harmoniam, vel temperaturam existimarunt, in quibus etiam eontinentur validissima argumenta aduersus eos, qui animam intellectivam esse temperamentum statuerunt si enim de omni anima hoc
falsum esse demonstrauit, ergo, lae intellectiva, quae est quaedam anima quinimmo cum dereliquis animabus praeter intellectiuar