장음표시 사용
291쪽
eipij vis, matura, uti est etiam innotescat iupponere oportetἔmotui alios esse necessarios, alios vero spontaneos Necessari illi sunt, quid mouente inchoati,suam continuitatem non deseruntiquousque m hile suum terminum , perseetionem adeptum fuerit, dum tamen ab extrinsecus prohibent motus non interrumpatur,in cessiet. Tales sunt motus , tum naturales , tum etiam violenti . Naturales quidem , qui a principio coniuncto sunt, tum activo , tum aetiam passivo , quod est idem re . ac propterea non nisi adepto termino quiescunt , nisi impediantur. Violenti vero, qui a principio non coniuncto, quamuis inherent actu, aut virtute ac propterea ipso cessante deficiunt. Sunt autem, hi motus necessarij, quia a principio sunt;qudd limitatam habet facultatem, aut propter certam materiam in qua est, ita ut aliter mouere non possit, testin naturalibus; lapia enim non potest moueri natura, nisi ad centrum, quia eius forma in tali materia, talem sortita est facultatem, aut propter certam virtutis applicationem ad mobiles qua mobile ad certum terminum dirigitur, ut in ijs, quae violentia mouentur. Spontanei autem motus, sunt illi, qui veluti ad libitum a mouente inchoantur, ita etiam cessant a principio enim fiunt, quod assensum praestat impellenti sed amensum non coactum in in hoc difffert spontaneum a violento. Sunt vero spont
nei motus,in animalibus, in his enim princi pium est cognoscendi par.
ticularia, circa quae versantur. Hoc autem spontaneum est, ut inis. s. Eihιcopam definiuit i cuius principium ea is eo, qui agit, anicuiaria cognoscore,in quibis actio cosmi. In hoc aute sporanei natura est,quia a principio est cognoscente, ac propterea assensum habet,in eum quidem , non coactum, quamuis enim , motus inchoetur primum , ab obiecto quod tamquam cognitum mouet appetitum,appetitus vero amensam praestet, tamen appetitus ille non est extortus, sed sponte, cui quadam elicitus complacentia Appellant Graeci spontaneum iesistis .
quod nequaquam idem est, cum voluntario, siue, ut peripateci loquuntur cum eo quod est in nobis . ip u is ab Alexandro saepius dicitur, libello de Fato, latius enim patet spontaneum,quam quod est in nobis .e, α ρεσυ Aristρt appellatis Ethicoram hoc est praeelegionem. Omnis enim electio spontaneum quodam est sed non E conuersis,quare neque brutis , neque pueris, neque ijs, qui repente agunt;inest ele. Dio quamuis in ipsis sit spontaneum: cum consultatione namq; electio est. & Omne eligibile consultabile: omnis igitur electio cum ratio. ne est,in rationem sequitur,cum electio nihil aliud sit nisi propositum
cum ratione, α cogitatione, ut nomen ipsum significat, dicitur enim electio
292쪽
De inmortalitate animo rom. 373
eIectio quasi ex alijs, prae alijs lactio. Vbi igirur,-non inst consul latio, non est electi, consultatio autem est, inquisitio, eum ratiocines , cu cogitatione , post quam sequitur iudicium facto autem iudicio statim sequitur propositum, &electio, quae nihil aliud est , quanti, Consevisaιιua appeιιιιo drum, qaim nobιλμint, ut Aristoteli placuit s. Ethi. corum, Q. s. Hoc autem ordine. fit electio. Primum quidem, sensabilia, aut phantasmata , quae,sensibilium locum obtinent, sensum mouent saut rationem, cum sensu, operantem, siue ad particularia descendenistem, dum autem mouent,in tanquam cognita lassiciunt, appetitur
excitant,pro sui natura, praesentia quidem, sub ratione praesentis boni, aut veri, aut apparentia hoe est, aut ita iudicati, ut a potentia cognoscente,apprehenditur, ut,cum febriens trigide aquae,potum,tamquam bonum apprehendit, quia sensui, ita videtur, cui frigidum, humidum, est iucundum inuti non ita simpliciter iudicati, ut a potentia cognoscente apprehenditur sed,secundum quid, ut, in incontinent , in quo,iudicium , non est corruptum non enim, iudicat simpliciter bonum, de prosequendum, quod prosequitur sed pro praesenti tempore, ut, inpotenti,sensus, cupiditati,satis faciat, cui melius, siue minus malum audicat obsequii quam importunam eius turgentiam substinere quod Optime,expressit tragicus dicens:
Video, mora probos, deterιo a se mor.
Maec vero fiunt , si obiecta moueant sensum , semper enim sensus mouetur a praesenti obiecto. α tum, emicupiscentia sequitur, siue non rectus appetituS. Quod si obiecta, rationem petant, qua ipsa percipit, non solum, ut praesensionum, aut malum . secum afferunt verum etiam, ut futu. rum, sunt allatura, atque,ita ab ipsa cognita, illam moueant, tum, ain Petitus, sequitur rectus, qui ad distinctionem concupiscentiae, etiam voluntas appellatur. Vtrumque hunc motum, ab obiecto cognit exiscitatum,in appetitu, tu ensitivo, tum etiam rationali spontaneum Philosophi nominarunt, eo quod, in nostra Diestate,non sunt 3 sed, inpulsu,obiecti cogniti, initium habent, dc penes hos, non est laudatio, neque vituperatio . Hi sunt primi motus, qui in nobis fiunt, dc exei- tantura quique ut diei solet, non sunt,in potestate vostra, quibus acquiescunt bruta ac ex hominibus,ij, qui rationis usum,non habent,ut pueri, sui temere acine consultation agunt At vero, qui rati ne praediti unt,in illam exercent, illis, non acquiescunt, neque ex illis, ad agendum mouentu i sed primis complesti motibus, ad c uinultandum, insurgunt,4 Quia, praecognitum obiectum, quod appeti-
293쪽
ium mouet, non eadem specie, mouet iisque ah eadem aeultate coagnoscitur quin immo a mellis, se in icem oppugnantibus . Suffalia enim specie,obiecta mouent sensum, At sub alia rationem . Semsum etenim mouenti tamquam praelemia in delectahilia ac hic unda.
Rationem vero, tuturi specie boni; du his litis auia rat etiam uio/lesta Sensus etiam, iucundum sequituri titiluis, nori ver bonum
Ratio autem,bonum, quamuis fiori iucundum 1 propterea, rationerris
adhibent, discurrend vir , qua possiti discertiere,' iudicare . quid eligibile, quid n- hoe autem,eou runt, in qual/aria , tamquam, internuticius ustro citroque discit rareris, tum uenistiurn cupiditatem. R tiohse licui, tu est etia mirationi*imperata, sensitrus demahdatum Noumque rutilitides aiqe ω aut sue electio fiat, bona quidem, hecta, gra iis , ii pistentia ob temperauerit, ut aequm est mala istem, si cup ait, aut cum illa. male iudkany, Gamietudinem, adtini tam quinvia segnis, oscitans, Ha suta re estistiaeu a, pes Bittens ad tuti crinia autem, statim sequitur electis, siue deIiberatib milth nihil aliud est aquam propositum cum ratione A cogit,ione liuic vero immelliatare annectitur,voluntas, quae statim sinuet tricidi quod 1deliteratione prae acceptum fuit, ita vi.iure merito , electio, prout complectitur, Mproeresim, siue discernendi, ω se lagendi facultatem, ac iudieium snecaton etiam impetum , seu voluntat ἡ qu, ad deliberationem se- ;quitur: ab Aristotele definita fueris A rim si eae 1. Foram in ' bis sint consultativa appetitio.
'' Ex his ureo oli nibus, tria,--e mutisth Vnum tria,potissim timmos motus, siue impulsius qui se hi ab oblactit, theoghito,nihil osten deo supra corpus, vel , ut melius dicarii materialem formam, in his en m; ita mouetur, potenti, appeter Od obiectum tequendum riquemadmodum antrisuerat, cogntaeteris, ab eoderi as,fecta, qua pr pter, ex si spontanei sunt, oti tameti dihvmur vomittarij, seu liberi: Alterum vero est, secundum sit ita dicam, operationem,quatili voluntario cernitur meque compescere primos monis, neque ab ipsi, statim ad agendum mnelli,sed inquirere,in eonsultare ad decernem dum . Arguere vim ac saeuitatem superiorem, corpori, abit mim- xtam δε separabilem Tetthim vero, Bd ultimum , post cohsulta tionem, disceptationem, inter duos appetitus,thulaempumrires, di artercanteS, ferre iudaeium, atque deliberate, unam tibi pasteri prosequendam calteram vero fugiendam, cum ante sibi liberum fuerit alterutram Prosequi , aut vitares Maxime superiorem, corpori, ab
294쪽
eius. eo istione immunem, facultatem, significarem primum qui . demi certum est, neque longa indiget probatione, cum enim appeti
tus, facultata cognoscenti ac proponenti, non reluctetur . Facultas autem cognoscens, ganica sat, certas,partis dispositiones,sequatur, necessario etiam fit, ut appetitus, a dispositionibus, conditionibus tot pori 1, non absoluatur, ex quo est , ut brutorum , nec modo bruto. rum sed etiam hominum quorundam qui Rationi iobtemperant Mores ctiopes corporis, temperaturam sequantur.
At vero, ubi ijs resistitur motibus, qui primo impulsu ab Obiectis fiunt nec statim illis obtemperat ut i sed ad consultationem actio reuocatur,4 in iudicium trinum , gumcertum indicium est, aliquam super eme facultatem, qu sui tu i uis neque mixt corpori, eius cunpiditatib*s tr hatur . nequipratoc pantibus,sensus, corporis,pasissionibus, ab iudicio, impediatur 3 veruti enim putentiam cognoseentem, neceue est, esse immixt m ab omni obiecto, quod cognosceio debet. Ita, quin immo,in magis iudicantem , ne, sit deceptio, intus enim apparem, ut Anaxagoras diccbat: prohibet, obstruit. Ex hoc veroalterum,est, manisestum . . Dec nero vero ac diaiberare, inter duos appetitus, sibi inuicem repugnantes ipsest distemationem, di consultationem, quoditertium atque ἰtimu st in electione: omnino, absolutam a corpore, quin immo et ipsi dominantem facultatem, ostendere, era potissimum aris gument*,psobat ux, quo usus est Plato,in Phedone, aduersus bimmia, Cebbetem. Nempe,si animus esset Almonia, vel temperatura,corinporearum Maditatum, aut quid,ad ipsa consequens, qualis profecto necessariotiret si esset mortalis esset enim eductustae potentia materiae, quod nihil aliud est, quam sequi ad dispositiones,4 qualitates materiae. Tunc, duceretur ab iis passionitus corporis , ad quas sequo retur non autem ipsis resisteret, vel etiam,ipsas duceret, nemo enim a t, Aoniam,alium sonum referre, ab ea moderatione, quae in fidi. nec minus, Armoniam,moderare intentionem, remissionem sed potius ab ipsa moderari,is consstqui ad intentionem, remissi mitellarum . Quare , animus reluctari non posset, ij cupiditatibus , quae a corpore sunt, di dispositiones corporis consequuntur, qu alas sunt: ppetitus sensus, xij potissimum , circa quos,est incom tinenti a Vemnorum si licet, ac cibi δε polus concupiscentia. At
fer constarium expcrimur, possumua enim, cum libet, non solumiarii m- γ in xyrii , quamuis corrimis ac importunii, noni truci , Missis resistere, ac obluctar, verum etiam illas vincere, ac suis ci perare,
295쪽
perare , ut patet, in continentibus . di temperantibus. Et quamvis, vae Ecclesia Catholica docet, in Concilio Tridentino Sessione quinta . de peccato Originali Primus Homo, per transgressionem, mandati Dei in Paradiso statim sanctitatem in iustitiam, in qua constitutus fuerat, amiserit; atque incurrerit, per offensam praeuaricationis huiusmodi iram desindignationem Dei atque ideo, mortem, quam ante illi comminatus uerat Deus, o eum morte captiuitatem , sub eius
rotestate, qui mortis deinde habuit imperium, hoc est Diaboli. Et
totus Adam, per illam praeuaricationis offensam secundum corpus, animam, in deterius commutatus tuerit. Tamen, non propterea liberum hominis arbitrium extinctum fuit,viribus licet attenuatum, de inclinatum ut lancte idem Cone ilium decreuit Sessione sexta iraeis
Iustificatione, cap. r. Itaut, quamuis in Ba alis, relinquatur concupiscentia, vel tomes peccati, ad pugnam,in agonema tamen illis non consentientibus a sed viriliter,per Christi gratiam repugnantibus non posse nocere, quin Iegitime certantes coronentur. Eadem sanctae Synodus decreuerit, Sessione quinta, de peccato Originali Cano ultimo. Cum igitur, quae in nobis est, rationalis animae vis, ijs, resistere possit cupiditatibus, quae a sensu sunt, vel etiam concupiscibili.& illis ipsis imperare, ut eius demonstrat nomen propterea enim ηram ον siue princeps . aut imperans, est appellata . Necessari concludendum est, ipsam eadem a corpore prorsus immixtam, & se' parabilem esse . validius veto, eiusdem generis , argumentum desin mitur, ex sortitudine, qua ob honestum etiam vitam ipsam volunta rie deponimu3, quod, maxime, insito, Sc connaturali nobis appetitui
repugnat; cuius innumera, Sanctorum Martyrum, extant exemplaia.
qui non solum lubenter , sed etiam gaudentes , ob Christi Domini, confessionem, vitam prodigerunt,is quamuis hoc, speciali Christi
munere,in gratia, sint assecuti, tamen, etiam voluntarie praestiterunt, cum gratia, Naturae, vim non asserat .sed illam perficiat, quod non is tum Sacri Theologi , verum etiam,in eum Theologis, Philosophi,docent. . Ita namque Aristoteles r. Et reum cap. ro dixit;verisimile e isticitatem,hominibus, a Diis exhiberi, is licitatem autem, in acti Ono secundum virtutem, consistere,antea, dixerat,& . Eudemiorum, eq. R. expresse docuit. A Deo eme in nobis, primum principium, ut velimus Haec autem sunt eius verba, non multo ante finem, eius capitis.
296쪽
renara fortuna -- profici muri, o quodam si principium . e aliud nastum reperiaiar. Es ainem . quarisur . euissenori facultate emere ei mori queat , quod perinde in i ae s principium motus, in anima
quid β. inquiratur. Paut autem ,se esse quemadmodum in uniuerse eis Deus, vicissim cuncta in Ago , mouentur enim omηic ab inmisente in nobis notimis , rationis autem , non aris 3 sed praeflantius quippiam es principium, quid autem scientia prae missas issimi virtus enim organum ιηι elimctus in quo cirea veteres dixerunt, Faelites ex fortuna qui irrationabiles. ad recte agendum Nesieranis 3 nee velo ipsis conferi Priscipium enim haben
Et haec pro eo argumento, quod ex operatione, Intellectus practi circa agenda in ex libera hominis voluntate, circa vitia, virtutes. desumi potest,ad immortalitatem animi astruendam: quae satis erunt, si adhuc aliqua consideremus circa regimen, quo homines inter se vis tam degunt, ex quo pariter, non minimum deducitur argumentum; eius diuinitatis, quam homo participat, prae caeteris animantibus. Quamuis enim, & plura alia animalia,gregariam, ac socialem vitam ducant, ut Formicae, Apes, Grues in alia, quae breuitatis causa noris numero, quibus,ad stuporem, usque insita videtur esse prudentia ad regimen , uti apud eos videre est, qui animalium Historiam conscripserunt . Formicat enim sibi consulunt, pro hyeme futura, aceruando fruges,in cuspidem Granorum exedunt, ne pullulans sub terra, ipsas alim emo priuet . Et Apes, non solum Regem sibi constituunt quem Ducem in Immunem ab operibus faciunt, verum etiam, publica sibi
munera partiuntur, ita uti aliae colligendo melli, aliae excerpendis ceris, alia fingendis cellulis, aliae,excipiendis comportatis, aliae condendis. sint destinatae . Et Grues, volantes,cuneum faciunt, ut aerem cito diauidam, facilius in priorum dorso, subnixo collo, quod illis , cum valde oblongum sit, ponderi est,in impedimento, longissima, marinduissima permeant aeris spatia necnon permutatis vicibus, fessum Ducem, cuius colla priori, non innituntur, substituunt. Adhuc αconsistentibus ipsis, ac dormientibus, Ducem texcubias agere, detecto capite ut prospiciat, reliquis, condito sub alis capite dormientibus, testis est Aristoti p. demisor animal cap. p. Tamen, haec omnia, ex Praescriptra naturae agunt, opterea semper uno modo, quod i
qe fit, qui a sine cognitione, ac proinde, non ex se ipsis , sed alterius
297쪽
dumi ac insito, vel impressis ab uniuersali mouente, agendi in ipsis
principio, quod Latinae mitinctum dici inus Operantur i sed ab horruisnibus, secus fit, non enim uno utuntur in Politi eis regimini sed vari j vario, ridem ab ijsdem mutatur pius , pro ingenio, aut utilitate, aut etiam libito . Alij namque Regio dominati, alij optimatum. alii Populari , alii taucoruin , alij etiam irannico desec' antur . Vnum praeter haec Addam, quod maxime proprium eliato mini, ita ut ibi
re omni, Temper insit, quodque eius Ingenium, ac proinde animu maxime diuersum a Brutis mi uinum scilicet in immortalem arguit Numinis cultus, teneratio . Nulla enim est , neque unquam fuit gens, tam barbara, et Ferata. Nullus unquam homo, tam agrems, di discipline expers , qui sensum aliquem numinis . non habuerit Culudque tamquam optimum, praestantisIimum non colat,i ve Uneretur, nisi tamen stultus sit, cinisipiens. Et solus Homo id nouit , quamuis Elephantum proboseide manus loco, sursum crecta Orien tem Solem adorare Plutarchus referat, solus etenim homo, templa' aedificare,' sacrificia offerre,in ritus, acceremonias colere instituit. Et semper homini hoe inest, ab ineunte enim aetate, manus .in oculos in coelum tollere, tamquam ad numinis sedem, cingruentibus periculis propitium numen inuocare , etiam nullo docente sed QIa , natura duce consuevimus,4 non blum vigilantibus religionis, respectus adest, sed etiam dormientibus , multis enim occurrunt in somno
a Deo monita, non solum voletire , visin .iij homines, qui saepe, ac multum de Deo, ac Religione cogitant: detiam nolentes,ut sunt amplj, qui omnem a se ipsis religionem abiecerunt, quin immo, omnem eius recordationem auersati oblitterarunt; numinis, at te religio ensis, testes fiunt 1 in somnis ferriti , ac diris agitat . Iusta Des ultione. elerum reposcente poenas, ut inter caeteros, de Nerone scribitur, qui ostinni eras caedes, parrisidium, &foeditsi ma alia comi ima crimina, in somnis terreri, ac furijs agitari coepit, & quamuis haec aliqui furori tribuant, ob atraebilis copiam,qua semper caluit, tamen negari non potest, quin ex hoc non arguatur conscientiae, qifidam stimulus, numinis quidam martus, siue respeetiis , 1 natura homini insitus, qui in pta uis hominibus, etsi sopitur, non tamen extinguitur . ea iam de Intellectu practico , quatenus in agendis versatur, prolixior nostra fuit oratio . Nunc ad ea opera accedamus, quorum idem I
tellectus faciendo, est principium Sunt autem haec artificialia, quae si diligenter consideremus,nobilius, ac praestantius pri ipium arguunt. Quam possit esse forma ex mistione elementorum aeducta, nec modomat
298쪽
De immortalitate animorum. 27'
materiali, dc corruptibili corpori concreta , verum etiam, d ab ipso secreta suis autem non admirabitur,in varium in multiplex artifici j genus, quo homo, non in multis . aut plurimis .sed fere in omni bus naturam emulatur Nec modo emulari, ac imitari contentus fuit, vel etiam superare agressus est, α obtinuit Discriminauit naturata, terras aquis in vasto maris gurgite, separauit. Homo, nautica arte, non solum peregrinas ad ijt regiones, aentes , verum etiam viii. uersum terrarum, aquarum ambitu ni solis aemulus, perlustrauit. opposuit fluctibus montes, hos etiam, quamuis maximos, hominis audacia perfodit, ut mari pes vij, nauigijs essent, quod Xersem praestitime in Monte Atho . Herodotus testis est, de quo Iuvenalis
Creditur olim, velificatas i Ihos.
Imper meabiles, atque impenetrabiles quibusdam locis . Natura prouida constituit aditus, oppositis asperrimis montibus, de durissimis Cautibus, ut in Cottiis alpibus ad tutamen, munimentum Italiae. Hos etiam Hannibalis superauit Ambitio AEdditur Imperi, Hispania Frenaeum
Transilit, opposuis Natura alpem rue , ιuemque id ιι scopulos, o montem rupis aceto
Denegauit natura homini alas . ipsum tameo cupido inuasit vaesana,
tranandi aerem Dedalus , ut fama est, fugiens Minoia Regna Praepetibus pennis ausus se credere caelo Insuetum per ιιι getidos naur ad Arcros.
Quid plura naturat authorem dc opificem rerum omnium,in parua, ac fragili sphaera, quamuis non de fragili nec de parua re i sed di
immortali, ac maxima, quale est , totum coelum, Archimedes non erubuit imitari, Nam cum Archimedes. ut Cicero noster inquit, Tusculana Prima tunc Solis, o quinque errantiam motus in sphaeram Ligauis esse-ci idem quod L, qui in Timeo Mundum aedificauit, GaIonis Deus v ra duale, e celeritas dissimillimos motus, una regere coinuersio. De hoc autem scitum extat M peruulgatum Claudiari , Poetae facundissimi pigramma , quod apponere non pigebit, ut Philosophiae seueritas, aliquando Musarum dulcedine molliatur.
Iuppiter . in paruo cum cerneret Aeιhera vitro
Risit, o ad superos alia dicta dedit Huccine mortalis progressa potentia curae stram meus in fragii ludisur orbe bor. x iiij Iura
299쪽
Iura ess, rerumque fidem legesque Deom. Ecce S racusius ranstulis arae senex. Dclusius vari, famulatu spiritu astris
E visum certis motibu vete opus. Percurru proprium mentiιus signifer annum. Ei ulata nouo Cymbia mense redit. Iamque suum voluens audax industria mund umGaudes, o humana sidera mente regis..uid fas insontem tonstra Salmone miror
i emula Natura parua reperia manus.
Haec Claudianus, de audaci Archimedis industria, ex qua Cicero loco citat , argumentum desumpsit diuinitatis humani animi, his verbis Euod in hoc mundo feri MDs non potes , ne in sphaera quidem
eosdem motus , Archimedes fine Diuino ingenio . a ulla imitari. At vero ultimis Epigrammatis carminibus, etiam Archimedes vaticinatus fuit, Dum Iouem dicit Amplius non miraturum Salmonea, ipsumque insontem appellat. Quandoquidem nostrorum Auorum Elate, Toris menta bellica, tum mariora, quae a bombo, Bombardae sunt dicta,tum etiam minora, quae ab ictu pariter Sclopeltae dicuntur,inuenta fuerunt omnino ad similia machinamento illi, quo usum fuisse Salmonea ut Iouem Tonantem imitaretur, Virgilius fingit fi libro aeneidos, his Carminibus. Vidi, es crudeles dantem Salmonea poenas, mum flammas Iouis, o sonisus imitatu Olympi. Auatus his inuectus equis, o lampada quassani Per gratum populos mediaque per Elidis Vrbem. Iba ouans Diuumque sibi poscebat honorem, Demens , qui nimbos , is non imitabile fulmen Aere, o cornipedum cursu mularat equorum. Ipsum quoque iure insontem appellauit, quandoquidem mulio magis nocuit humano generi, inuentor tormentorum bellicorum de Pyritis pulueris, ingenti vallatione ciuitatum m innumera caede ho. minum, quam Salmoneus Virgilianus,vana illa superbia;atque ambiistione. Haec vero omnia, ob intellectum , quo prae caeteris Animalibus es donatus Diuino, dc immortali homo, audet, facit. Ducinam que homini Deus optimus Maximus est largitus;propter quae MDiuinum animal, eum appellat Plato in Timeo dc quodammodo tineis omnium ut Aristoteles a Phfico merito possumus appellare Mentem scilicet,in manum, praecipua animi. corporis instru
300쪽
De immortalitate animorum. 28 I
menta, quorum opera instrumentis extraneis omnibus uti, valeret. Est enim animo Mens, veluti manus corpori. Mens quidem forma sermarum. Manus vero, organum organorum, ut Aristot. I. de Amma, dicebat: Prasanissimum vero quid es Mens . Non enim propterea homo prudentissimus, animalium omnium est quoniam unus omnium manus obtinet, ut Anaxagoras putauit id potius e conuersio, quia prudentissimus, omnium est, ideo manus recepit , ut Aristoteles . . de Partibus animalium, cap. Io expressit , rationem afferens, his verbis: Manus enim inurumentum sunt, Natura autem . ι homo prudens, ita tribuere μοι cuique rem , qua uti possis, Rectius enim tibi dabitur perii tibia , quam Driam habenti peritia, tibia addatur . rem enim ι norem maiori potiorique Natura addis , non maiorem nobilioremque minori, quod si ita melius es, natura ausemec s. qtM fer psunt facere olet quod melius fit, Homo non propter manus prudentissimus sed quia prudentifsmus omnium animalium est . ideo minus obtine . qui enim prudentissimus es recre plurimis uti instrumentis ore'. Manus autem esse videtur . non unum infrumentum ι sed multa es enim , ut ita loquar . Instrumentum anta in amenta , Natura igitur H qu aries plurimas recipere pote , manum redidiι, quae ad iura instrumenta utilis es sui autem Hominem . non bene3 sed aeterrime lammum animaliam constare aiunt 3 nondum enim atque Inermem creatum reserunι, non recte i sentiunt Catera enim animalia, unum auxilium habent, idque nulla pacto possunt permutares sed quasi casceata stem per dormire ac omnia agere, nec situm unquam deponere pleniorem, neque αrma mutare , quae I me acceperint, necesse en , ut homini multa habere auxilia liceat eaque subinde mutare arma Iiam, quae velit, est ubi velit cape
re potess Manus enim, inquis es, se Vngula est Cornu, Aua, o Ensi, o quodvis aliud genus Armorum , aut Ins frumendorum , quin qua omnia haec sis, quoniam omnia, sumere potes, o tenere . Sed obi j ciet aliquis. Nunquid in Bruta animalia, ea, quae homines,in maioraci ac magis admiranda non faciunt' ante saepius decantata. Neque responsio satisfacit, ea fieri a Brutis naturae instinctu, absque cognitione quandoquidem in faciendo Ars non magis se habet, tamquam principium cognoscens, quam natura ipsa se habeat Ars enim, ut Aristoteles docetra Phrsico. parti non deliberat, quemadmodum sneque Natura, quin immo subdit, quod S esse in tigno Nauis facienda Ars , haud secus, quam ipsa Natura faceret. Si igitur Natura, sine cognitione efficit, ergo pariter, inrs. Hoc vero , quod Aristoteles dixit: etiam usus ipse demonstrat, neque enim qui scribit, consultat; quo Oe
dine disponenda sunt elementa ad conscribendas syllabas, nequesti '