장음표시 사용
391쪽
asud , quod attulit r. pari summae , etiam reliquis omnibus magis validum, ut inquit Scotus, Frustra fit per plura, quod potest fieri per pauciora δε aeque bene i sed per unam animam possunt produci
omnes operationes vitales caeterarum animarum ergo minor probautur ratione d auctoritate Ratione quia inter tormas dantur magis persectae,in minus perfecta siue luperiores, inferiores semper autem superior continet entinenter potestate omnes perfectiones inferio ris sergo probatur etiam auctoritate Aristot tum . A fetaph sic. ubi dicit formas esse sicut numeros, in numero aute malori,continetur minor,ut
in septenario lenarius. t si etia ain anima par. 3'. ubi ea quae sunt indiguris animae potentij Iimilia dicit,ueluti enim in tetragono cotinetur trigo mam, ita in sensitivo vegetatiuu, in eo quod est deinceps, id quod est prius. Haec S. Thomas, pro sua singulari pietate, attulit argumenta,ad tuenda veritatem. Potuissem aliud afferre quo aliqui utuntur, si anima non esset una, non posset ponere discrimen inter uniuersale, ingulare sed quia illud reputo satis debile, quia eius occasione Antonius Mirandulanus longas contexuit ambages, consulto omisi, ne praeter consuetum digrederer proposito . Ipsis tamen, minime acquievit Scotum, non quod existimauerit in homine esse plures animas, dicit enim esse de fide, quod in uno homine una sit tantum anima sed quia haec argumenta destruunt multitudinem formarum partialiam pro qua Scotus pugnat. Quapropter lib. sentent. distin s quaest. I. Cum tueretur,formam corporeitatis esse distinctam ab anima in propterea remanere, etiam post vitam animana ipsa conatur soluere, ex principi js Arist. naturali Philosophia.opere pretium igitur erit,in Scotisententiam considerare. Existimauit Scotus, ellὸ non dicere aliquid praeter essentiam , desita unamquamque rem, tale habere esse, qualis sit eius essentia, quorum igitur essentia est eomposita, in me est comis positum haec autem sunt ipsius verba loco citato, in responsione ad rationes , non longe a principio Nestio enim sam fictionem quod esse squae superuemem essenita, non compositum si e*enita fit composita. Hoc modo. esse totius composta ancludi es omnium paratum . di includi multa esse par tialia multarum animis, vel formarum sicuι ιotum ens ex multis formu, m cluae ρlias actuatitates taσιrales. His suppositis, respondet Scotus aditi. nium argumentum , quod inde petebatur, quia snum esse pendet ab natarma . Concedendo totum si accipiatur de esse formali totius compositi, quod elu, esse completum i quod quidem habetur bina forma, quae est ultima ac completiva, non autem I ac pi .itur ae eL se simpliciter totius coui politi, cum illudio: includat praecise Via a.
392쪽
Brmam , sed plures, non tanquam specifice constituentes illud compositum , sed tamquam quaedam inclusa in potentia ipsius coaxa positi.
totum enim compositum diuiditur in duas partes essentiales,in actum Proprium. scilicet, ultimam rmam, qua est illud quod est, ito Priam potentiam illius actus, quae includit materiam primam , cimia omnibus formis praecedentibus. Ex his etiam,explicat Aristotelis mctrinam r. Aseraphsic cap r . ex quo desumitur confirmatio praedicti argumenti, cum Aristot dicat, genus simpliciter nihil esse prarier eas, quae, ut generis species sunt; oc in ultima differentia, includi omnes alias praecedente , cum fissio pedum sit pedalitas quaedam ex
quibus vide ut deduci, Aristotelem putas unam tantum sic viti. mam formam, sigmficatam per ultimam disserentiam, quae eminem ter contineat reliquas omnes praecedentes formas id ita non requiri aliam formam Ex praedictis inquam, etiam explicat Aristotelem, non enim absolute dixit Aristot Gemu simpliciter nomis prater e- σα - Π-
, quod declarat genus non esse simpliciter . hul,Praeter pecies, ita enim superflue apponeretur in definitione i ted signumare me potentiale, incompletum quod accipitur a mateaeia dc formis partiali.
bus incompletis, ac propterea se hab re tanquam materia, ad cura Coinpletum pariter etiam, negat disiis Aristotelem, omnes anteae dentes dit Terentias, inultima contineri cur enim dicit: visi peiam,
es quadam pedaluas, nihil alius signincat, nisi quod iis io pedum diutudit pedalitatem, ita ut, cum alliga1tur de icio per diuisionem, non senecessiatium assumere pedalitatem .sed uimcit dicere, avi mali atria, aliud findit pedes, aliud noti findi 1ad euitandam nugationem, ita concludit Scotus, possedari in vinaceodem composito duas brmas, quarum una se habeat ut potentia, altera vero vi mrma, de ita illud compositum habebit, unum esse simplicitet , quod negatur in primo argumento S. Thomae . Praevidit S. Thomas hanc distincti lem, siue responsionem , locis citaris 4 illi occurrit. dicens quod ii quis dicat diuersas formas in uno compositin habere ordinemad inuicem, ut una se habeat tanquam potentia , altera vero, se habeat tanquam actus. tunc sequetur, quod ea quae denominantur a tali Iorma, qtiae prius est,in se habet ut potentia , taedicarentur in secundo modo dicendi Per se, quia non acciperentur secundum Mamu sed secundum materiam, ut cum dicimus Diu perficies est colorata , quod estialsum: nam animal praedicatur de homine in primo modo dicendi per se, αiu definitioue animalis no sumitur hominsedicauerso ad hac retpondet
393쪽
de Scotus, negando quod assumitur talem praedicationem , fore in secundo modo dicendi per sciexemplum vero, quod arsertur, ut curria dicitur, superficies est colorata habet dissimilem rationem, talis enim
Praedicatio, dicitur accidentalis , quia eius conceptus est accidentalis, color enim cum superficie, non faciunt, num per se, at vero formata prior cum forma ultima faciunt, num per se, quia se habent ut potentia, actus,quare vi conceptus,in ex consequenti praedicatio est per se, ita,cum praedicatur animal de homine,non praedicatur tanquam de habente formam praecisam , hoc est Brmam ultimam tantum, sine priore, quae est animalis; sed tanquam de habente utramque formam, ex his autem patet responsio ad secundum nam ratio S. Thomae concluderet si diuersae illae formae non essent inuicem ordinatae, vel subalternatae, ita ut prior semper sit ordinata ad posteriorem, tanquam ad ulteriorem perfectionem nec motus qui est ad generationem cesset, quousque ultimus actus sit acquisitus . Ad tertium responderet aliquis pro Scoto, non sequi, ex eo, quod una operatio animae impedit alteram, unum eme principium, quo fiunt tales operationes, animam scilicet iusticit enim e Isse unum principium quod.nempe com positum, ad instantiam, qua dicitur, non posse corpus hoc princi ptum esse quia aliqua est operatio animae,cum qua non communicat corpus Vtputa intelligere, respondetur, quod etsi intellectus non tatur corpore, primario, ter se, dum intelligit, tamen secundario ipso indiget, dum utitur phantasia, quae est virtus corporea, ioc sufficit. Ad reliqua argumenta dc primo ad illud, quod aduenit enti in actu, accidens est, statim respondent, quod aduenit enti, in actu completo, accidens est. Sed forma posterior, cum aduenit, aduenit enti in actu incompleto, quod idem est, atque ens inpotentia . Ad absurdum, quod inde deducebatur,generationem fore motum, di subtemii ngenerationis, ens actu , respondet Scotus, nullum esse absurdum aliquod subiectum generationis non habere esse simpliciter, tamen habere aliquam formam, quae det illi esse simpliciter sed non esse simpliciter, ad quod est impotentia, siue quod aptum natum est accipere a Drma, quam non habet, loc hene potest intelligi, quia viti mum non esse rei corruptae, est primum esse, rei genitae, quod confir matur ex Aristotele, qui dixit,generationem esse mutationem totius in totum nullo sensibili remanente: ut subiecto eodem. Ad aliud ar gumentum, allatum primo loco ab Aristot contra Platonem , iam responsum est, quod concludit, si animae non sunt inuicem ordinatae, ut actus, iotentia si enim ita sum ordinatae, non indigent alio vin
394쪽
los sed faciunt, unum per se, ut materiain torma. Ad reliqtrum vero, secundo loco ab Aristot recitatum, dicendum est, bene conludere aduersus Platonem, qui tres animas,re, subiecto distinctas,statuebat sed non aduersus eum, qui unam animam nempe seniitiuar Potentia continentem vegetatiuam, tanquam generabilem. α Corriptibilem,in corde statueret intellectivam vero, tanquam in generabi. Iem dc incorruptibilem, nulli corpori, aut corporis parti ilignaret, ut Aristoteli placuit. Ad argumentum ultimum , cui quarto loco respondetur a Scoto, quamuis dicat esse validissimum, respondet tamen , quod quamuis non sit necesse ex via operationum diuersarum , Vel diuersorum animae graduum arguere diuersas animas, quia potest superior continere omnes gradus, . persectiones inferioris, tamen secundum aliam viam, est necessitas ponendi plures nempe ex eo tradictione, quae est ratio immediata , distinguendi plura subento. ut puta , si hoc illud recipiant contradictionem, in essando, quia si hoc est, desillud non est, non sunt idem ens . inessendo, sic in pro
Fosit forma animae non manente, corpus mane r. ila uniuersali ger, in quolibet animat in ecesse est potiere illam sormam , qua corpua
est corpia, alia Mab illa,qua est animatum. Haec Scotus, ad auctori tates. vero ex Aristot. . Metaph si se a. de vim , respondem huius sententiae assertores,esse longe diuersam rationem ea emptorum , quae asseruiitur ab Aristotele,in eius de quo disputauonem habemus mam numeri ci rigurae sunt eiusdem generi , dc propterea' a Ude inceps, valet continere id quod prius est , di ita in septenario, potestate est senarius . In te tiagono, trigoruim, at secus est, de anima intelli cstiua,in caeteris animabus, quae prius sunt quia amnia intullectiva casit prorsus diuersi generis a leniit tua, α vegetativa, ut Puta, ipsa immortalis, illae vero mortales, ut Aristot. dixit a. de amma par . nudo pacto potest illas continere,in propterea a de anima part Il. . non dixit,intellectivum continere sensitiuum sed sensitiuum vegetatiuum,
quae sunt eiusdem generis; at haec responsio non suffragatur Scoto cum Scotus loquatur deforma corporeitatis quae non est diuersi gene sis cum anima vegetati, iens Sula, cum omnes sint corruptibiles,
quare nihil vetat, quin egetativa, dessensitiva contineant iplam , quin ymmo, potest contra hanc responsionem retorqueri, illud argumen tum, quo utitur Scotus contet Heneticum . Quicquid continet sis Ete dc formaliter aliquam formam, continentem larma late alia nisformam primam, continet formaliter, cillam prunam . Sed anima knsit tua , continet formaliter vegetatiuam, ut Patet ea Praedicta au
395쪽
De immortalitate animorum. 387
ritate Aristot vegetatiua autem continet formam corpore itatis ergo sensitiva etiam continet formam corporeitatis. Sed negabit Scotus , vegetativam continere formam corporeitatis , cum iam dixerit, anima non manente, corpus manere. At si diligenter consideremus. hoc simpliciter non est verum, quod anima non manente corpus a
neat secundum esse perfectum in quietum, ut Scotus inquit, iationem affert, quia elli forma corporeitatis requirat alios gradus dispositionis imperiectiores , quam requirat intellectus , vel anima, cideo posset manere sine anima, tamen quia non conseruat eam dispositionem quae consequitur ipsius esse in statu persecto, cquieto.
quia tales qualitates desdispositiones sunt corruptae, propterea corpus non manet recedente animi sed semper, tendit ad resolutionem inis et menta. Haec autem omnia docet Scotus praedicta quaestione . post instantiam quam secerat sibi ipsi contra responsionem ad argumentum quartum, inparagrapho . Resonaec . aliqua qualitates consequuntur δεω m. Libet autem ultima tantum huius Paragraphi verba appo nerer quae sunt clarissima; quibas ita inquit Sed ista aba etiam non manes .rn esse perfecta. se sisto, Ma qualιιate consequentes eam .sen corrupta , sicundum gradum secundum quem consequunt . eam on esse perfecto . quieto is ideo , nudum corpin animabιle , habet si diciseri esse perfectum, se quietum recedente anima, im , saιιm es incontinua tendentia , ad re flutionem in elinen a. Ex his autem verbis, clare patet 1 Scotum noris omnino dissentire a S Thoma, de resolutipne corporum corruptorum, usque ad materiam primam, cum Scotus non neget, ipsa in qualibet corruptione , resolui usque ad materiam primam, dici enim recedente anima, quodlibet corpus esse in continua tendentia ad resol tionem in elementa sequae proculdubio est resolutio ad materiam primam , cumi subiectum elementorum sit materia prima, neque existi. mandum est S. Thomam sensisse, quod corpus,statim post interitum soluatur, usque ad materiam primam, hoc enim esset contradicero sensibus, sed statim amittere illam pet&oionem, cum qua posset manere, quare te in per tendere, ad resolutionem. Quod , si aliquis di-Cat, multa cCrpora quae suerunt animata, post interuum,diutius sin Putredine perdurare , ut maior planiarum, siue lignorum arborum Pars . Linter h. ,γmputrescibilia, Cedrum, Cupressum, Ebanur indieam , quinimmo , de quorundam animalium corpora, aut exse-
ipsis aut condita medicameluis,diutius asservari. Interea animalia quae nullo arti tuto post mortem sine putredine asseruantur, est a uicula passai magnitudine glauco, docerule colore, gratissime tincta,
396쪽
Atem Annuntiatae, aliqui appellant. Hanc ego,mortuam, per annum integrum exenteratam tantum , integris plumis, nunquam denciem tibus, quod si aliqua expilarentur, nouis renascentibus nullo alti ficio asseruaui. Artificio vero, ,edicamentis . etiam humana coria Cora , quae maxime putredini sunt obnoxia,conseruantur. ad haec diei
mus 3 omnia mixta quae violentia corrupta non ruerint, tPuta , comis
bustione, vel sectione,in talibus, tandem marcesceres, hoc est per m. trefactionem corrumpi, tandem in cineremvissimum verti, ut Aristot dixit ethere cap. a. non solum praedicta sed etiam gemmas, aurum, quod omnium maxime resistit putredini ob perfectissit mixtionem Ued hoc in quibusdam mixtis elare viatim animaduer. ti, ut sunt, quae humidum non satis bene habent mixtum cum sicco, vel multa scatent excrementitia humiditatriad cuius evaporationem, humidum, quod compingit siccum , etiam evaporat, in quibusdanu, ero obscure,& multo post tepore,ob cotrarias causas, ita ut, dissici limum sit, cognoscere hanc continuam ipsorum vergentia ad dissolutio. nem, quamuis rei veritate.in omnibus sit his quidem clarius, his autem obscurius. Ita igitur , tum ex sententia Scoti tum ex sententi: S. Thomae, dicendum erit, unius compositi naturalis, una esse tormartotalem, completivam rata etiam ,ex eorumdem, Moninium recta philosophantium sententia, nam tantum in unico vivente animam, non plures . At vero,si Aristotelem consideremus,inueniemus eum aliter sensisse.&quidem perperam, putauit enim, duas in homine esse animas, si1bstantia, ac genere inter se,dissitas, nam quidem mor talem, ae de potentia materiae aeductam vi genitam . Alteram vero, immortalem , ingenitam in extrinsecus aduenientem ac propterea ,
neque ipsas, eodem tempore in embrione acquiri sed prius quidem ,
Vegetalem innasci cum, semina , conceptus, vita non omnino careant deinceps vero, sensualem , qua animal est ac tandem ultimo rationalem qua homo est , extrinsecus aduenire . Quod etiam vallis dissima ratione confirmauit, ibidem a de generatione amma rv Quia scilicet,illa formae, quae corpore indigent, ut perentur, simul etiam cum corpore sint,necesse est, ut ambulativa facultas, pedes necessario requirit, simul igitur cum pedibus sit, necesse est . quare, tales huiusmodi brmae, neque ante corpus existunt, ut ipsi adueniant, neque post corpus manere possunt. Quae autem tormae nullo indigent corporis adminiculo, haec sine corpore possunt esse & corpori superuenire. ex his autem deducit, vegetalem quidem in sentientem, tam . quam organicas,&corpori addictas, simul etiam, cum corpore inci
397쪽
De immortalitate animorum. 38'
pere,in eum eodem desimere. Intestigentem vero, tanquam corpori minime cooperantem di cum eius actione nihil participantem,solam diuinam, solamq; extrinsecus aduenire. Hoc idem a de amma docuit. Fbi, cum dixisset, clarum esse in euidens , quod quaedam animae partes non separantur ad inuicem substantia aut loco ι sed ratione an tum 3 parιuuia, subdit . De Murigem autem , ct decuti iiiis potenua. ni. hi adhae moissum es t sed videtur genin aliud anima se, c hoc solum posse siparara scu perpetuam a corruptibili . Ita autem, e corruptibili. ec incorruptibili, animam humanam constare Aristot dixit, tanquam e Partibu8iqua propter, intellectum, particulam appellauit, quatenus
senili tuae coniunctus humanam anima In complet. De parte aurem anima sua: --HMIecm , o Iaptι, sensitivam enim se habere, ut materiam Potentiam , intellectivam vero, ut formam cla adium , ac veluti exactura potentia, unum constat compositum , ita ex his duobus acti. hui, uno imperfecto , potentia ad ulteriorem perfectionem, altero vero perfecto, di completo, unum constare actum formalem, com
Pletiuum ipsius hominis neque obstat, quod sint diuersi generis, quatenus sunt substantiae , sed satis est, quod sint , sub eodem genere, qua tenus sunt principia eiusdem substantiae, quamuis enim intellectus, substantia immortalis existeris, disterat non solum genere sed etiam iPlusquam genere a sensu qui est generabili sin corruptibilis, amens quatenus uterque est forma mirincipium constitutivum hominis, necesse est, in Mocommuni genere conueniant, ex quo sit, ut certi dispositionibus cnm anima sensitiva adhuc imperfecta, in emblione , organizato corpore existentibus, ac non citius , aut tardius, intellestusi ple , quamuis extrinsecus m non e gremio materiae eductus , sormando homini, atque constituendo adueniat ac pariter, eisdem corruptis dispositionibus ex quibus anima sensitiva dependet, cui ipso copulatur, ut sit pars animae informare desinat . recedat. Hanc de anima humana sententiam, antiquissime traditam a trismegisto,ut videre est in Asclepio,in libello de anima, necnon etiam a Pytagora, ut Timeus Pytagoricus apud Platonem refert, cum Platone praeceptor sequutum fuisse pariter Aristotelem i constans est Peripateticorur omnium, primari Dordinis. vetustissimorum,auctoritas: Themistius enim,clarissime id testatur, toto tertio de anima libro, nec lum ex Propria I sed etiam ex Theophrasti.' Eudemi, Aristot auditorur sententia, id etiam profitetur implicius, innumeris locis, tot poenae Commentario, intres libros de animi sed praecipue comment. . ori anima auxta Partitionem Latinorum, super expositione illo
398쪽
Ium verborum. ρε- autem sima qua ammai mresiui , Dis et in expositione partis. r.--ἀde anima. Hoc idem testatur,Philoponus dilenis verbis,in expositione praealictium. I3. tenetis, vi animis iuxta parti tionem ipsius, reliquorum Graecorum. Auerr em hanc Pariter Aristoteli tribuisse opinionem, nemini dubium est ut supra fusius ostendimus. Hoc etiam,de Aristotele censitit Theodoretus, vir multiscius, nee solum vinia, sed protiunda . acrarum in Profanarum litte. rarum eruditione instructissimus lias de Graeaaucis μυ- non mul. to ante medium eius libri talibus verbis risu autem prors --ream, si Pytagora , a Platona visa sum Ἀπιeluctam μι- , Hamam esse parΦem affirmar-ι, cum quιbus sensis icomachi fibus ArsEoreus. νametsi coma pribuem animam esse dixerat . aliud enim esse multasa -- - -- natas in Constat igitur, Aristotelem, humanam animam ex duplici substantia , siue ex duplici parte constitui e una quidem. generabi 1ii&corruptibili, organica, corpori mixta, qualis est vegetalis, de sentiens, .ltera vero ingenita, immortali, in organica ac inmixta corpori, qualis est intelligens Nun de immortali hac anima parte quae intellectus dicitur, quae nam siti eius substantii de quomodo si a Pars animae, cli principium vitalis operationis in corpore caduc, de mortali, existens ipsa immortalis, α sempiterna . Quomodo etiam distinguatur, in intellectum agentem. cc potestate in utrum una re eadem res sit, intellectus agens,in potentia ac ratione tantum ti inter se differant, vel citius diuersa sit substantia intelle. masagentis, tanquam praestantioris atque nobilioris
a substantia intellectua potentii Reliquum est. scpropria , ac germana Aristotelis sentemtia disserere , quod sequenti Libro Deo iuuante praestare agi grediemur.
399쪽
ex Aristotelis sententia. I BAE R AE R IN S
si si egentia mentis humana, quomodo na I mplex, exissens substantia , diuerso modo accepta dicatur ιnte eis ι potentia in agens Germana Aristotelis sententia, explicatur . urimi. Theophrassi, Themiij, Simplicin Philoponi, vilexandri Aphrod eri ac tandem deni Magni testimonio confirmata. Caput .
Suam xum fuit iam Primo Libro, puta Aristotelem humanum intellectum, ingeni tum, extrinsecus aduenirMeumdemq.im millistum, ac separabilem, humano corpori superostitem remanere. Idqueiaperte adeo, adeoq; disetcis verbis multis locis pronunciasse , ut qui aliter eius verba interpretantur, ipsa,nO sotu corrumpant,& a vero sensu detorqueant, verum etiam , inextricabiles incurrant disti. eultates . manifestissimisque contradictionibus inuoluantur . Mou- stratum etiam fuit Secundo Libro, non solum Argumentis,in ratio. nibus Aristotelis, id verum esse s sed etiam ex naturae principijs,
quod duplici via probauimus, Ptiara , deducente ad impossibileia,
400쪽
cum ostenderimus, contrariam huic sententiam , quae mortalem an in Drum statuit, non modo apud Aristotelem id simpliciter, Matis lute sumptam esse falsam,in impossibilem . Secundo etiam, ostensi. Me, multis rationibus4c argumentis, ex propria eius operatione deductis. His autem praestitis , etiam falsas opiniones reiecimus , quas perpera minuerroes immortalibus animis affinxit assistentiae . utit dicam, vel tantum operari uae praesentiae, necnon etiam unitatas rata ut legitime hucusque probatum ruerit , ex Aristore lis testimoni js.
eiusdemque prihsfjs,in ex rei natura, veritatisq; suffragijs, solo ciuis
ctante, naturae lumine, humanum animum separabilem esse, Wimis mortalem, eundemque, singulis hominibus uniri, ut formam, tu his stantiae partem constituentem non autem ut motorem toti speciei
humatis , siue omnibus hominibus unum , praesto esse Restat modo. vi inchoatum opus absoluamus, quod initio polliciti fuimus,exequi ut scilicet, positionem hanc nostram, de animorum immortalitate, itaveram ut nihil ad eam falsi, nihil impossibilis, nihil absoni, nequo Aristotelis principijs, neque rerum naturae, de conuenientiae , sequatur, ostendamus. Id vero, fionnisi genuino ac vero Aristotelis seri sindeclarato, praestare licebit est autem petenda,ex ipsom et Aristoteleta seipsum variis locis explicante, ac sibi ipsi consentiente, haec declaratio. Est etiam,dca puris Grae corum fontibus aurienda, relictis turbidis Barbarorum lacu nig a quibus magna philosophantium turba superiore tempestate bibens,in eos incidit errores, quos hucusque, gras sari vidimus: aut etiamnunc videmus. Duplicem apud Aristotelem humani intellectus consideratione habemus, unam quatenus est animae pars, siue quatenus est λrma, de actus Physici corporis, alteram vero quatenus est intellectusci clarissima sunt, huius doctrinae testimonia, sepius ante a nobis citata, quae non pigebit iterum enarrare. Secundo Physicbrum hoc docuit Aristo. teles,praecisis verbis. Prate aε inquiens: Ampi , eorum, qua adabquia, materia e , ad aliam enim formam alia materia . usu que erro Physicum oporae cognoscere materiam , se ipsum quid es quemadmodum mediis
eum, neruum , aut fabrum s. que ad aliquat alicatus enim gratia uiam.
quoque o circa ea qua separabilia sum quidem forma , in materι aurem. homo enim hominem generar o sol Eusmodo autem se habea hae separabi
tu is quid sit Phil pria rima, es secium determinare . Cum enim st
tuisset, ad naturalem pertinere , utriusque naturae considerationen . tam formae, quam materiae, quia & ars, quae imitatur naturam, no
minus considerat ismam, quam materiam, forma se habet, ut finis