장음표시 사용
171쪽
ID OGONIA CAPΠT sEccΝnuu 169gna ut 8 Nonne alia et plane adversa est eorum natura Quo ergo pacto simul componi poterunt Τ Quomodo invicem mentis actione divelli Numquid rebus non sor et aeternitas praedicanda, si ideae aeternae Seugibilibus ingerantur Urget ergo hoc systema triplex principium, quippe quod 1.' impetat naturam idearum, quas in Sensibilia detrudit; 2.' minus necessario admittat, quam quod requiratur, cum rellexio ad sensum lochianum sit omnino insuffieiens; 3.' ti ullius ideae, neque rerum sensibilium ci deam enim substantiae aperte ipse denegavit , quibus forma universalis cognitionis, neque rerum spiritualium, quibus materia sensibilis deest, originem tradat. Quos scopulos declinasset, Si menti id eam existentiae impertitus suisset, vel si solum advertisset perceptionibus intellectivis, vel iudiciis primitivis opus esse idea universali l . Quam cum invenisset, illico didicisset t.' ideam entis omnibus iudiciis primitivis utpote praedicatum immisceri; 2. cognitionem potius a synthesi, quam ab analysi originem ducere, ideoque cum aliquid percipimus, mens nil inde abstrahit, Sed potius adiungit, cum addat ideam entis; ideoque perceptionem rei praecurrere Sim-haeo abstractio accipienda , et undenam usu venerit, ut cognitionem pensibilium . abstractionem vocaverint, tu expositions doctrinae ideo gonicae Angelici Meloris ostendetur, ne idem pluries repetatur. Interim cons. comm . in Lib. de anima . Leci . Vil - X. li Monendum hic ducimus. sensismum tum Lockii, tum caeterorum philosophorum . ex eo processisse, quod creditum fuit in sensibilibus perceptis coexistere qualitates tam proprias quam communes. Vel, ut ipsi aiunt, particularia et universalia . quae una cum sensatione apprehenduntur. atque deinde . abStractionis auxilio, invicem separata. originem praebcut ideis peculia. ribus et universalibus; quo absurdius nil profecto dici poterat. Nam coexistentia mutuo adversantium absolute repugnat. Deinde si sensibilibus individuis etiam universale copulatur; sibi ergo Sensistas contradicunt, cum doceant . ideas prius dumtaxat peculiares. Postea univerSales steri. Demum. ideae, quas peculiares ipsi appellant. qu d tandem sunt, nisi perceptiones tutellectivae rerum . quibus idea universalis individuis adnectitur. ae si dico rem - en equus - 2 Porro eiusmodi pereeptio sino idea universali equi num. quam oblinebitur . cum enim equum percipio. amrmo . ens perceptum ad classem vel speciem equi spectare: ideoquo utor ideae universali classis. vel speciei. Fateantur ergo nobiscum sensistae. elementum universale cognitionis sensibilibus non contineri atque in mente tantum existere utpote iudicii praedicatum universale; itemque insuper sensum tieque esse. ut Aristoteli videtur. a parvulum sere intellectum ideis singularibus circumscriptum. qui postmodum in universalia extenditur . et quia vera et proprie dicta cognitio . ohimbivitatem expostulat ac universalitatem. uti expresse ac crebro ipso decernit Angelicus.
172쪽
plicem eius apprehensionem, seu eius ideae specificae, ex pereeptione educendae, intuitionem.
nica su ceptum, pro Seeulus eSt, quaedam in lochianum systema auim advertens, quae ferme totum immutarunt. Etenim s. re nexionem ceu supervacaneam reiecit, sola Sensatione contentus, quam ceu uni-
eum agnovit id earum ae facultatum intellectualium principium. 2.' Ast, inquit, prae caeteris Sensationibus excellunt Sen Sationes tactus, quibus magis eminet elementum extra-subiectivum , iisque, proprie loquendo competit facultas iudicandi, atque propterea sensationes tu ideas transformandi. Hanc tactilem facultatem, necnon eius obiectivitatem reliqui quatuor sensus participant, vix tactui reseruntur. 3.' Interea, prosequitur, quamdiu res quocumque organo actu solum sentiuntur nondum ulla eorum nobis idea illucet, sed sola experitur sensatio, quae ut primum transierit, atque eius solum superfuerit recordatio tune ipsa transmutatur in id eam , quae desinitur sensationis recoris datio m. 4.' Idea propterea generatim quidam est conceptus reprae sentativus rei extrinsecae, qui tum repraesentationis universalitatem assumit, quum alia ac alia obiecta ipsi comparantur ope iudicii, quod alibi - idearum comparationem - etiam appellat. Haee omnia empirice ostendit exemplo statuae cuiusdam insensitivae, quae primo ro Sae . g. Ollae tu quasi excitatur, vitam et sensibilitatem acquirit, deinde sensim etiam intelligentiam, aliasque lacultates intellectivas ex variis sensitivitatis transformationibus emanandas uti ex germinibus arbores.
nulli, ob illam sensationis transformationem, sensistico - dynamicum dixerunt, quodque alii sectati sunt, ut Desiuit - Traer, Melchior Gioia, Soave, et etiam partim ipse Cousin, cuius est haec sententia - iudicium sensationi insertum esse ut eius elementum intellectuale-.
xit t.' sensationes fere semper iudicia comitari propter identitatem animae sensitivae simulque intelleetivae, atque 2.' iudiciorum virtute primas rerum notiones vel ideas adsequi; verum unde nam iudicia eiusmodi ' Ex sensatione, inquit, tactili. Praeceps sane et salsa tonclusio, quae ut dispellatur haud necesse est multa adversus congerere. cum luce sit clarius, sensationem etiam tactilem 1 , quae obseuris
1l Sensatio quaedam laetitis in omnIbus aensibus oritur. qui cum aentiunt aliquid. puta. gustant, vident. audiunt. ete. Vi externa corporis aemper per.
173쪽
et prorsus subiectivis, sicut eaeterae v nsationes, animalitatis limitibus coercetur, plurimum ab iudicio in lumine veritatis prolato, diseriminari ; alioquin ingens disserentia, qua homines a helluis dividuntur, tolleretur sic ut, vel homines brutis aequiparentur animantibus, i vel animantia ad hominum attollerentur dignitatem 1 . Quod de iudicio, etiam de reliquis lacultatibus intelleetivis subintelligatur, quarum sive principium sive agendi modum, sive sinem, sive obiectum inspiciens, tot invenies argumenta earum distinetionis, imo oppositionis maximae respeetu sensationis. Sola igitur non sussicit idearum genesi explicandae sensatio, etsi tactilis fuerit, quae aeque ae caeterae, passiva subiectiva, ac plane caeca est; ideo. que tam iudicando quam aliis sensibus potentiae iudicandi communicandae impar. 2.' Atque iterum; iudicia, quibus iuxta Condit lachium ideae adipiscuntur, nullam ne expostulant ideam universalem Praecedentem, quae ipsis praedicatum sit, atque forma' Iudicare enim, diximus, idem est ac amrmare. ens perceptum in aliqua speete cooptari, vel ipsum classi dicare; cui operi opus est idea universali speciei. Quod et ipse videtur nobis assentiri, iudicium in idearum comparatione tollocando 2 . Circulo ergo ipse circumagitur: - iudicia pariunt ideas; ideae autem generant iudicium - . Porro quorum nam ex his primum ' Iudicium an idea En problema adhue innodatum, quod tune solveretur, cum tale ponatur Sy Stema, ubi ea ideis et iudiciis origo constituatur, qua iudicium ab ideis emergat, atque ex ideis, illa id ea universalissima ingenita, ae ab omni iudicio independens caeteris praemittatur, quae omnibus sit iudiciis praedicatum . Eiusmodi vero est idea entis omnibus, ut vidimus, Perceptionibus et coneeptionibus comprehensa. 3. Inscite proinde Conditiae ideam definit - elapsae sensationis recordationem - Vel SenSationem revocatam -: sensatio siquidem revocata haudamplius
celluntur, atquct eorum particulis tanguntur, et vellicantur. Non video ergo eur ipso aliis sensationibus iudicium abstulerit in quarum tundo. pens dixerim , ia et Semper quaedam gensatio tactilia: aut omnibus igitur aut nullis sensationibus est iudicium concedendum i ast omnibus ipso recusat. ergo ne sensationi tactili quidem eum par ait ratio utraque parte. Forta condillao Aristotelis sententiae deceptus est . qua etiam sensi-hus iudicium tribuitur . verum iudicium sensibus collatum aliud non esse. quam - discretionem tun diseeruimento instinctus aut malis iucunda sibi ab iniucundis fiecernentis - . patet ex eo quod Aristololes itidem docuerit - iudieium aensus sine amrmationa at negatione asse-; ideoque iudicium impropria dictum. Lib. III. cle anima. leti Hane tamen iudicii desinitionem minima subserihimus, eum qu 3edam proterantur iudicia unius tantum ideas. quaa esu praedicatum sensationibus tamquam gubiecto applicatur, et dicuntur primitiva.
174쪽
sensatio est, sed sensation Is idea . quemadmodum aliud est dolor . aliud idea doloris, secus tum es loris transacti recordamur. eodem iterum torqueremur. Deinde quae recordantur, prius iam noscebantur, idest ideis median ibus percepta vel apprehensa antea suerunt; alias haud reminisci, sed percipi vel intueri dicerentur 1 . . .' Ideas neque sensationibus includi, aut inde prodire, neque ex peculiaribus universales seri, alibi sat tu se demonstravimus, ubi divinam idearum
naturam contingentiae senSationis, rerumque externarum Ad ergam declaravimus. Hinc comparatio rerum eum ideis tantum abest uti deis necessitatem et universalitatem impertiatur, ut potius ostendat, eisque utatur.
27 l. Ex quibus eruitur hoc systema tribus etiam praestitutis principiis refragari. Et quidem s.' reluetatur naturae idearum, quas sensationibus immiscet, iisque nativam universalitatem aufert. 2. Ninus quam quod opus sit geneSi idearum explanandae statuit; ex sensatione equidem materia, non sorma Praebetur cognitio uis, in quarum ullima solum moratur idea. 3.' Nullius, ut Lockius, ideae originem exponit, idque notescit per ideati Smum et Scepticismum inde postmodum deductum, quibus sive impediendis, sive refellendis legitimaestinius super suisset ideae origo, quae proeuldubio ad veritatem et obieetivitatem cognitionis perduxisset. Atque ideo problema ideo goni eum - quomodo fiat iudicium primitivum - implicitum adhuc et insolutum relinquitur.
I,ARONI GUIERE , GALI. LPPI 2 273. Petrus Laromi gulere, patria item Gallus, eum sensationem eognitionis germinibus Omnino vacuam deprehenderit. lockianam δο-lli id Insuper habet hoe nystema absurdi, quo labesaetatur, quod nimirum totum incumbat transformationi sensationis. quae aliunde utpote simplex et indivisibilis nulli modo transformari potest. Ea siquidem transformari aesti. m8ntur . quorum elementorum sorma et status mutatur, ut cum chrisallis st papilio . Simplicia contra partium exportia sunt immutabilia. et simplicis. alma etiam quoad modum existendi .
2ὶ His connumBrari possunt plures alii. puta Hastrosint lL' anima s i suo ista lil. Mamiani Rinnovamento M. , vincentius d Gratia i Prospetio sto
qui in eo unanimes sunt, ut ideas inanim δε modisicationes, configurationes. actus . modosque convertant, easque plane subiectivent. Saepe quidem obiectivitatem ideis adsignant. atque obieetivas vocant, sed sto sensu quod sunt ipsas res externas percpptae: idcirco nonnisi falsam ideis indulgent obiecti. vitatem, quae verius extra ubi oetivitas diceretur vid. quae diximus do natura obiecti in gnoseologia , et alibi passim .
175쪽
IDEOGOXIA CAPΠT AEc ΠΝnnu 173ctrinam in Ataurare rursus aggressus est, ac duos similiter ideis lantes restituit, ita tamen. ut aetum mentis se in sensum sectentis potius quam reflexionem, maluerit meditationem nuneupare. Cuius haec sorent munera praecipua: s.' analysim sensationis suscipere, et si quae elementa in ipsa dividenda nanci Reeretur, secernere. ac singillatim expendere. 2.' Εlementa adeo invicem distincta ut ideas spectare, quas desinit - sensationem ab aliis sensationibus distinctam
Iis consentit Galluppi, qui itidem tenet: sensationem dupliei coaleseere elemento, principio sentiente, ac termino sensibili externo, idest ut inquit. obiectivitate gaudere. 2. Analysis actione bina haec deinceps distingui. 3. ' Qua in analyti ea operatione comparari cognitionem proprii ego, atque etiam ideas intuiti vas vel obiectivas, quae scilicet obiecta externa includunt, atque apprehendunt; ex quibus iudicium de earum subsistentia prosuit. Quapropter Si, Recepta Sen Satione, experitur - ego modificatum - postea, analySi Super Veniente, ego ab suis modificationibus disi inguitur, et insertur extrinseca modificationum causa, seu percipitur vel amrmatur agens externum. Iuxta Galluppi igitur testimonium conscientiae reserentis me - Sensibilium impressione modi fleari - factum primitivum est, indemo Strabile, et origo omnium cognitionum. Dissert tamen Galluppi ab Laronai gulere quoad ideas, ut ipse ait, subiectivas, quales sunt ideae abstractae, quibus deest obiectum reale, ac tuetur contra Laron i-guiere ea S, uonnisi Ope synthesis plures simul ideas iam habitas eomparantis, obtineri, iisque pariendis imparem prorsus esse analySim. Ideae ergo obieetivae analysim, subieetivae autem SyntheSin Do Stulant. Laro miguiere autem anali sim utpote unicum idearum acquirendarum medium tantum obtrudit. 276.' Animadversiones criti eae 1.' Quibus superius Locke rationibus pronigavimus, iisdem et Larontigui ere atque Galluppi possent pariter erroris reprehendi ae resutari. Absque enim lumine intelligibili menti illucente, nulla ne analysi quidem excepta intelleetiva saeuitas cuiusque nominis locum habet; imo ne vel ipse quidem intellectus. quem saeuitatem intuendi lumen rationis alibi definivimuS. 2.' Neque propterea regeras ideas ex sensationibus ope anal3Sis Prο- Silire: nam sensatio, quamdiu non adnectitur lumini intelligibili, penitus latet . atque solum exhibet caecam cognoscendi materiam omnimoda intelligibilitate carentem, ex qua propterea nuinquam poteri Sanalrsi, ideam, quae rei intelligibilitas est, educere: - nemo enim dat quod non habet - . 3.' Ast elargiatur eliam ideas quasdam e Sensatione fore gignendas, quid tamen inde Num aliae et propemodum inlinitae non habentur ideae abstractae, quibus nullum sensibile Suppetit obiectuin similes Earum autem quaenam erit origo En defeetu S maximus et irreparabilis. 4.' Qui sane minime suppletur ta- Diqitigod by Corale
176쪽
PROTOLOGIAE PARA TERT Ametsi ad synthesim gallu pyianam eonvertamur, quae non posset plura simul complecti, atque eorum relationes attingere, quin termini relationum , atque eorum communis mensura praenoscantur; qua in praenotione iam evidenti SSime Supponuntur adeptae ideae terminorum eorum mensurae Veluti Synthesis, vel comparationis sua clamenta. quibus pariendis impotens suisset praevia analysis, uti ostendimus. Iisdem itaque salebris haeret Synthesis ac analysis, quousque ab anima quaevis idea innata, omnibusque Operationibus mentalibus praemittenda , divellatur. 5. ' Demum distinctio idearum in subiectivas et obieetivas adeo Galluppi familiaris, absurda est, ac in scepticismum et in sensis mum ineluctabiliter proclivis: in scepticismum, quia sit deae abstractae subiectivae sunt, idest ex ipsa animi substantia, vel potentiis manantes, iis scatent desectilius, seu contingentia, mutabilitate, sinitate etc. quihus animus tonStringitur: ideoque nil certum necessarium, immutabile menti, Scientiaeque erit, sed mutabilitas, incertitudo, si usque perennis. In Sen Sismum, quia si ideae subieetivae realitatem physicam continent, ab sensibilibus non secernuntur, quae Sensu percipiuntur. Ast circa veram idearum obieetivitatem reeolendum est quod alibi diximus de cognitionis obieeto. et dedistinetione ideae ab iudicio de rei subsistentia, cui solum, non autem ideis, competit realitatem apprehendere atque involvere. Cum triplici ergo praefato principio etiam utrumque Systema pugnat, utpote idearum naturae indecorum, atque earum origini indi-gitandae propter mediorum desicientiam incongruum 1 .
REID277.' Loevianismo iam, BerkeIeio et Hume impellentibus, in
idealismum ac Mepticismum corruenti, novum Thomas Reid, Seotus, systema sensu communi erectum Sullacit, cuius, haec capita sunt praecipua. 1. Mentis humanae acti O, qua primo, dire ete, ae immediate realia cognoscuntur, haud simplex est Iockiana apprehensio, Sed, ut sensus communis suadet, iudicium; cuius 2. tria dum- laxat recensentur elementa, subiectum cognoscitivum, actus cognitionis, et res cognita; 3.' proinde ideae velut cognitionibus minimelii Galluppi caeteris profundior interdum suspicatus est iudiciis lori SSeneeessariam fore, ideoque ingeni am ideam existentias, tametsi expresse id non declaraverit; imo suorum temporum doctrina irretitus . tu sensismum iterum ceciderit. atque cum d Alember t. Falletti consenserit, ideam eiusmodi per abstractionem fieri scritie. Olla con e. tum. l. .
177쪽
in ervientes, ac plane inutiles. amandande . 4. ' Cui tamen iudi-eio tria, priusquam proferatur, praecurrere debent, impressio organica, sensatio et perceptio, invicem prorsus seiuncta, dissimillima atque opposita, ita ut unum independenter ab altero quadam sibi intrinseca atque singulari virtute singulatim excitetur, etsi ob, lare dixerim , suceeSSionem praestabili tam , unum alterum excipiat. 5.' Quibus Semel positis, activitate animi naturali, enascitur iudicium de rerum SubSi Stentia, quod ideo arcanam, et quasi ignotam naturae SuggeStionem, cuius perperam ratio exoptaretur, appellat. 6.' Rebus iudicio Perceptis, subsistentia quavis vel praesenti vel praeterita ope abstractionis detracta, iisque in mera idealitate, vel possibilitate con spectis, id exurgit, quod simplex rei apprehensio, aut idea dicitur, imaginationi exhibenda. 278.' Animadversiones criti eae - 1. In dubium est, et quidem Sen Su communi deceptum, res primo cognosci, cum earum realita S Sen Su e Perta, percipitur intellective, vel amrmatur; qua Peracta amrmatione, ideam inde earum formari. Ast, iudicium sine ideis eo osse ine poterit ' Quid enim tune iudieatur ' quidve amrmatur ' Prolacio,
rem hoc Vel illo modo exi Mere. Ergo saltem idea entis inter enix huiusce iudicii sormationi. Neque opponas - iudicium istud area Dum eSSese quia arcana, Veritates sunt, non absurda; iudicium porro Si ne ideis ab Surdum est , ει impossibile. 2. ' Quamobrem aual ISiS tu' dicit primitivi imperfecta est, atque tribus memoratis elementi S quar
lil Reidianam ideophobiam plii ros subscripsero di Dugald-Ste Wari, ElVetius . Bonaid. Smitia . Mamiani: quorum primi haec digna sunt quae notentur. 4.' Obi
ctum cognitionis aut individuum vel reale , aut universale vel abstractum est: neutro in casu ideis indigemus : non in primo. ubi individuum, non in .e'cundo , ubi simplex nomen vel voeabulum habetur. 2. Ηine species et genera tot sunt vocabula. quae universalia videntur. cum pluribus individuis com Par ntur. Quibus respondemus: primo, ideas ab iocabulis distingui iam sat superque probatum fuit contra nominatistas. quorum nune tempori S lySe dux est: Secundo, salsum est vocabulorum universalitatem ex eorum Consequi applicatione; nam dantur nomina, quae etsi in infinitum applicentur, univer- talia numquam evadenti eiusmodi sunt nomina propria. uti Petrus. Quaedam contra. licet multis individuis non applicentur, uuiversali late pollent . ut homo, quae Vox tam Adami aetate . quam postmodum semper universalis habita suit. quia ideam universalem . vel essentiam hominis refert. Rursus. quomodo com parationes . quomodo species et genera fieri possunt, nisi mensura praeha Leatur universalis . cui individua exiguntur' Demum, universale id dicitur. quod non equidem collectioni. sed singulis individuis convenit. Quare numerus collectivus, puta 100. peculiaris est, vox autem animal. universalis, quia Illo determinatam collectionem ista autem individua animantia indefinite signi steat. Suis ergo principiis cogitur Dugald-Ste art idearum existentiam agnoscere.
aut totum suum evertere 3IStem 1 .
178쪽
lum est praeterea adiungendum, ideSt idea entis, tamquam iudicii praedi eatum. a Res enim cognoscuntur, inquit Angelicus, ex addi tione ad ens o 1 a et unumquodque in quantum habet de esse in tantum est cognoscibile v 2 . Hinc: a ad cognitionem duo con currere oportet. Scilicet apprehensionem rei ideam) ot iudiciunt de
re apprehensa iudiciuna η 3 . 3.' Errat Similiter quum impressionem, Rensationem et Perceptionem adeo invicem Seponit . ut inde pendenter producantur: nam lege commercii, Principium sentiens adigitur ad ea sentienda quae organa assiciunt. Ergo impressio organica arctissime cum sensatione . cui OceaSionem Porrigit, unitur. Item tam identi tale subiecti cogitantis, sensitivo - intellecti hi, quam identitate rei in utraque forma ideati et reali , ratio coaeta. non potest sensatione rei extrinsecae perceptionem cohibere, cum ideo lumen rationis, ve ideam entis receperit, ut Sen Sationibus eam a peste et, Vix organa sensibilibus exstimulantur; atque proinde ipsi molestius est se ab ipsis percipiendis abstinere, quam ea percipere; sed neque item poterit
perceptionem resu Sare, eum haec naturalis sit, ac spontanea. Quam propensionem ex elemento extra-subiectivo sensationis, vel perceptione sensiti a excitatam, cum minime Reid conspexisset, nimius, qu3m OPUS PSSet. Sen Sationem a perceptione intellectiva diremit. Id sane vidit Galluppi, qui tamen in extremum oppositum deflectens. sensationem eum pereeptiove miscuit: at utrinque error. Rei denim perceptionem sensitivam praeteriit, qua perceptio intellecti a sensationi nee titur; Galluppi contra perceptionem intellectivam Omisit, vel totam in Sensatione conclusit. 4. Tandem, si ideae non existunt, eccur postea ipse imaginationi entia idealia indulsit Hinc insertur Reid neque idearum naturae, neque mediis congruis earum origini sat prospexisse, ideoque triplex pariter principium violasse. Animadversio generalis in systema hactenus rete ια. 279. ' Duplex veluti probatissimum in praedictis systematibus assumitur postulatum caelerohu in data opera probandum; atque hinc porum gratuitae Suppositiones . ex quibus salsitas emergit. Nam l. postulant, ut statuatur antinae potentia cognoscitiva eo modo in Sila quo animantibu S Vis sensitiva, et vegetabilibu S. Vegetativa, quae intrinseca, ac necessaria acti, ita te posita sensibilium impressione, aut Phantasmatum re productione . cogitet, iudicet resque percipiat. Atque ideo immerito haec thesis:tamquam apo dictica ipsis permittitur : lj Da verit. l. art. l
179쪽
DROGOMA CAPLT sEccNnuu 172- mens ut ibi ingenita ideas eudit - . Potentia enim cognoscitiva nonne aecuris, erat prius examini subiicienda, ut innotesceret quae elementa condinet. et an praeter subiectum cognoscitivum, aliquod ipsi addereturὰobiectum Paucis, lacultas isthaec numquid magis fiu-hieetum no or est, quam solutio problematis ideogomet ' Hominum etenim non vero helluarum ideo inquiritur idearum origo quia prolecto primis, non secundis insidet facultas cognoscendi. Ergo saeuitas eiusmodi initium est, non exitus quaestionis, atque nonni Si per sophisma ignoranti- elenehet in quaestionis solutionem tonVertitur. 2. Postulant, ut supponatur post sensationem statim perceptionem consequi, atque id vi herum aequiri, sicque deinceps alias ideas an Straetas, adhibitis saeuitatibus, orituras. Verum hic Iuteryo nitur saltus maximum. Prae caeteris inquirendum arhitramur, quomodo, accepta sensatione ι prima eognitio, seu rei perceptio Suboria'
tur; quaenam sint eius et menta quae leges' quod obiectum 1 quae facultas ' Quibus prae latissis, numquam sperandum eSi sore ut quandoque cognitionis hi nua, atque idearum origo cognoSeantur. Quocirca sensistae qui oni, et subiectivistae qui cognitioni reflexae ego sentio, ego ch. solum studuerunt, aureum medium quo clivis omnium quaestk impi continebatur, scilicet cognitionem simplieem, vel directam ac DAptivam praetergreSsi sunt, atque in omnes errores praecipites sis referrimo ruerunt.
280.' Godolredus Guillelmus Lethesti's, Germanus, Loerium, qui
innixus potissimum silentio conseientiae Gica ideas innatas, cartesianum innatismum pessumdederat, imperi,' 'ibi aliisque rei ideogoni- eae percupidis, quoddam systema coni ηndo tribus praecipue principiis eductis ex potentia generatim, M suarum monadum natura, demum ex crebro nostrarum assectionum cientiae desectu, sussu, tum, quod sic summatim disponitur. 1. Poleutia cognoscitiva, qu madmodum caeterae cuiusque generis potenti e , haud nuda, inquit, et simplex saeuitas est actionis penitus experi, sed aetus primus, immaneus, ae Originarius cognitionis, mox la alias cognitiones Specia-VOL. I. , γ'
180쪽
Ies ceu in actus secundarios, datis in adiunctis, egres Surus. Potentia enim cognoscitiva, quae nihil plane cognosceret, ac omnium idearum vacua soret, non esset nisi mentis figmentum, abstractio existendi incapax. 2.' Si igitur facultas cognoscitiva aetus iam est cognitionis primigenius, ipsi ea sunt omnia obieeta cognitionis, idest ideae infigendae, ad quas postmodum se Se porriget, ne ullus actus secundus sine primo oriri videretur 1 . a.' Eiusmodi vero ideae originariae, persectae non sunt, atque distinctae et undique evolutae, asi ad instar germinis implieatae, et quasi imperfecta lineamenta quaedam, uti venae in marmore hominis figuram describentes, quae propterea rectius virtualitates, dispositiones, vestigia, habitudines, et pereeptiones insensibiles, ac pene ine Spicuae dicerentur. 4. ' Quamdiu ideae si e seminaliter menti delit
seunt, nulla earum adhuc habita conscientia, inconsciae et obscurae Sunt quarum semel conscientia exorta, apperceptiones Seu consciae sunt. 5. In hane conscientiae lucem ut tandem adducantur singula id earum germina, vi quadam occulta ae instinctiva agitantur, ae sue-eesSive sensim evolvuntur, quousque tandem in ideas claras, disti eras, et Persectas non excreverint. 6.' In quam idearum congenitarum Sententiam Lethnitius nedum potentiae natura illectus, verum etiam principiis suae monadologiae ducebatur; quippe qui Statuerat, mundum ex pene innumeris invicem distinctis monadibus, vel eleme iis simplicibus componi, quorum cuilibet initialis ac pene rudimentalis inseritur universi repraesentatio, caehema monadis nuncupata per continentem graduum seriem explicanda. Quare anima, quae una ex monadibus est, eodem etiam schemate donatur ex praedictis idearnm seminibus contexto. 281 Animadversiones eriticae. t.' Leibnitius iure eum Sanioribus Outologis doeuit potentias euiusque generis, ideoque et ySyebο- logieas, non vacuas, inertes, et inanes facultates, sed aetus si/e primos, atque immanentes. Atque idcirco s. Thomas, hoc principio praemi SSO, quod scilicet x nihil agit, nisi secundum quod eSi actu v I deducit animam sive qua sensitivam, sive qua intellecti am, in quodam Semper actu primordiali sensitivo vel intellectivo constitutam esse, eum ipse de Sensitivitate loquens saepe dixerit a sensus in actu
1ὶ ideo animum vocat mappam eoamograpti icam - propter universi iueo insxam repraesentationem. Quoad naturam seminum ideatium non sat sibi constat Leibnitius, qui modo obiectiva esse censet, et cum Scaligero semina aeternitatis vel Zoopyra appellat; modo subiectiva, cum alibi virtualitates . et dispositiones vocet. verum in utroque casu tam qualita,e. quam quantitate otiam salleretur.