장음표시 사용
201쪽
MOGONIA CAPLT OPAn Ttu 109seemodi autem obscuritas confestim depellitur vix mens, verbo lalla parota admonita . excitatur tum ad repetendam vocem divinam his iudieiis in intuitu resonantem - ego existo - ego ereo existentias - , tum ad reflectem dum super obiectum intuitus, quae re nexio utpote in obieetum intuitionis dilucidandum conversa, ontologica appellatur, cuius munus est - obiectum intuitus admodum impletum, vel synthesim primitivam enueleare, secernete, et clarificare identitas absoluta Schelling)- . Quare . ait, ereatio opus est reflexionis analyticae et syntheticae obiectum intuitus resolventis, atque iterum componentis, vel . ut ipse etiam ait, - elaboratio philosophica mentis aut rerum revelatio - aut - idearum generalium individ natio - en Guille inius de Champe aux. Eant, Fichte etc. R. Quod si mens, prosequitur, in Semetipsam tantum convertitur, tune eonspieit solum imaginem vel similitudinem enias, seu ens ideale et possibile . qua in operatione te flexiva mens primum ideam sibi efformat enim univer salis . comunissimi. abstracti ri possibilis, quod proinde est mentis modificatio. vel possibilo humanum distinetum a possibili divino, aeterno. eone reto. atque divinae essentiae insito 1 . s.' Haec autem mentis in seipsam convorsio dicitur regerio psyehologiea, cuius opeideae humanae, abstractae, genericae. et subiectivae procreantur 2 .Ltraque tamen reflexi o in modo cognitionis, non autem in obieeto cognito invicem dissert. 296. Animadversiones eriticae - . Systema nupest expositum, de
tractis eloquentiae vel potius facundiae pompis ad sueum magis sa ciendum insertis, tribus praeeipue regitur glatuitis principiis, quibus semel eoneussis, totum suffoditur et eorruit. 1. Innititur identitati
duplicis ordinis, ontologici videlicet, alque psychologici logici 'eretur enim ne scientiae certitudo periclitetur, si vel minima distinctio, aut diversitas inter ordines praelatos interponeretur. ASt uu lam inde video scepticismi speciem scientiis pertimescendam: nam li-cri V. g. cssectus. qui revera in ordine ontologico est tau Sa POSterior, ante causam tamen in ordine logico concipiatur, fiet ne propte rea, ut esseetus aut vertatur in causam, aut causam produxeriti ut creatura in creatorem, et filius eonvertatur in patrem' Nonne adhuc unumquodque percipitur sicuti est, suoque ponitur loeo' vix laetum aliquod tamquam effectus concipitur . eousequenter idea lausae, imo simul aquiritur; torrelativa etenim neque existere, neque per elyi Seor
sit Ergo suxta Globerti idea existentiae. uti doeent sensistae . ex rebus ensibilibus . per abstractionem cuditur. Quorsum ergo visio ideatis 2ὶ Res mira ad ravim usquo nedum obieetivitatem, sed et tuearum divina in realitalem Inculcat, et tamen ideas nune subiectivas nuncupati
202쪽
sim possunt 1 . Aeeedit error pautheismi ex haec duorum ordinum tam invicem discrepantium identitate, uti eontra Schelling, et Cou-
Sin innuimus; quod, etiam caeteris missis, iam susticeret supposititiae identitati ceu absurdae refellendae, quemadmodum SensuS tommunis aeque ac experientia Semper ut absurdum reprehenderunt, ut ipse animadvertit Mamiani. ,2.' Hinc, cen Secundum principium , cum in ordine Outologie Dcuneta - a Deo erealore - oriantur, Sist et in Oxdine, l0gi eo omnes cognitione S - ab intuitione creatoris - procedunt; quam illationem ultro consentiremus, posita principii veritate, id est admissa identitate duorum ordinum . Atqui identitas eiusmodi nulla ratione obstrinata suit, imo reiecta; ergo neque illatio aliquid negotii nobis saceSSit. Praeterea quibusnam rationibus ipse statuit - nos naturalem perpe tim gerere divinitatis creantis intuitum - Non certe testimonio eou-Seientiae haud sane id nobis reserentis; non philosophorum, aut Patrum aueloritate, quos inscite interpretatur, ae pessime Saepe temerat, non demum necessitate rationis humanae, cui rebus percipiendi Ssumcit idea entis in genere . Numquid, quaeso, ut arborem Percise iam , neeeMe habeo intuitione Dei ceu elemento formali istius pereeptio ui S ui ad blaterat Gioberti, qui docet - extra intuitum creationi S uil am
si Ad rem s. Tliomas a non est necesse quod omne quod est principium Dogn pendi i ordo logicusὶ sit priuelpium essendi iordo ou logicusὶ ut Plato
existimavit let post ipsum Globerti , cum quandoque cognoscamus cauSamper esseetum. et subsistentiam per accidentia . S. l. LXXXV, IlI. - immerito ergo binos ordineS ipse permiscet, atque eos arguit psycholossismi, ut i Psedit . qui philosophiam incipiunt ab idea entis comunissimi. Psychologismi Squ dem adsuisset. si ipsi ens ideale et comunissimum etiam protulissent utl- mentis abstractionem et modificationem -: at illi contra. - en' universale, aeternum immutabilo mentis Ohiectum dixerunt. et prohaverunt -; duplex si mul discernentes principium outologicum, unum determinatum et concretum. Cuiusmodi esset, ens absolutum reale et subsistens . quod nobis in caelis reservatur; alterum indeterminatum . ut ost -ens ideat e- a quo nobis, ve limus nolimus, in cognoscendo et philosophalido diseedendum est . quia ita
ei Quem vis lacessimus ut . Post accuratam analytim pereeptionis inιellectivae qua sensibilium existentiam cognoscimus. nobis lioc dixitii tatis elementum formalo ex ipsa erutum. ostendat. Si quid enim in ipsa divini Splendescit, id est ideo entis tantum, quae, quomodo nos in Deum perducat libiPx- professo demonstrabitur. Formale. diximus, quia ex rebus arguitur qui dem creator . quatenu S reS sensibiles . ad mensuram ideas entis exactae. Primo uti entia percipiuntur, deinceps vero et sero nimis . nisi aliunde auctorita Snos cloeeret in Ope reflexionis, advertimus eas totam ideam entis non exhaurire. idei reo non esse ens si' ente che si pensa neli' idea d esisteneta j, sed de elale
203쪽
rem sine ae tu creativo minime extitisse; ergo neque sine illo perei pi - . Verum antecedens, et tamen salsum consequens, quia enthi-mema ab ordine ontologico in logicum digreditur, atque sopbisma evadit. Item, tum primo arborem pereipio, nondum in hac perceptione cognoseo unde venerit, sed tantum quid sit. Unde enim provenerit Seiam postmodum ope rellexionis arborem cum idea entis comparanti S, qua eontingentem eius naturam percipiam, atque exinde ereatum. Verum, neque Deum, fortasse suhiungeris, poteris hinc in serre . quia sortior praemissis eSset conclusio; haudquaquam: etenim demonstratio existentiae creatoris ducitur a principio causalitatis abstracto, e identissimo, aeterno, universali, et necesSaris, quod latius 4 quam e OncluSio, patet. Insuper praeter allata, intrinseea adest etiam ratio impossibilitatisae tum creativum intuendi. Siquidem actus ereativus in Deo divinae identili eatur essentiae, a creatio ac bive significata, inquit R. Thoma S significat actionem divinam, quae est eius essentia cum relatione ad creaturam n 1 . Ergo quoties actus creationis cernitur, Simul Dei essentia soret intuenda, cuius visionem certe nulli bi Globerti admittit, quippe qui tueatur - una cum actu creativo et divinam quidem SubStantiam, non tamen essentiam conspici - 2 . Ex quibus participaro, lenti impersetti : uti eum idem pulchritudinis laeti. dicimus v. gpicturam Raphaelis pulchram quidem esse sparticiparo della helle ZZal non autem ipsam totamque esse pulchritudinem tessere la bellegeta Stessat. Quod cum de Leetum luerit, arguimus - aliquod esse ens persectum quod ideamontis complet adaequatis - . si enim ens eiusmodi est pensabile, ergo et reale. quia pensabilitas est actus primus entis tu realitate, ceu in actu Secundo complendi, vel completi.
mentum adducere pro tuenda sormula creationis . putasno eum aliquid novi moliri et excogitare' Nequaquam, sed Veterum vestigiis iuSistens ex creaturis ratione propriae existentiae destitutis deducit creatorem . Fortasse ipso deceptus est. loco actus ereativi terminum externum eiusdem, idest mundum accipiendo. quem. cum iam pridem sive ratiocinio, sive traditione, si vo fido edoctua sciverit esse creatum. atque veluti habitualiter prae oculis haberethano veritatem de mundi creatione. ratus est ipsam esse veritatem intuiti- am . Primigenistm. evidentis Sinnam i non minus quam principia logicalia in dubium vocandam. id sano non docuisset,. Si attentis Perpelidisset cognitionem creationis - esSe veritatem ultimam completivam S ientiarum . non vero primam, initialem, quae Origo Sit philosophiae - . 2ὶ Ast quomodo, per Iunonem haec tam 3bsurda abstractio, Ssentiae nempe Dei. ab eius natura steri potest' Fit quidem a nobis . vel . putamus saltem fieri, quia identitatem utriusque nune non cernimus, atque nostro concipiendi modo loquimur etiam de Deo; secus autem contingeret iis quibus Dei in videre datum laret.
204쪽
Verbis colligitur ipsum ex una parte visionem essentia divinae spiritui auferre, ex altera autem iterum in errorem impingere. essentiam Dei ab eius subsistentia dividendo, eum vel infimis theologie tyruneulis constet, essentiam et subsistentiam in divinis idem plane esso, ideoque unam, non sine altera intueri nullatenus posse. Demum mentire vera actum ereativum latere etiam eruitur ex ipsis ambiguitatibus et haesitationibus. quibus haeret Globerti, cui formula ideatis modo
est - primum axioma - Veritas evidentissima - , modo - mysterium
obscurissimum - , cuius ne cognitio quidem, sed umbra et rudimentum cognitionis solum illucet. Dieatur itaque atque firmiter retinea tur terminum extrinsecum ereationis. vel mundum nos tantum contemplari, atque ex visibilibus invisibilem arguore conditorem, ut d cent scripturae Sacrae, ac ratio eonfirmat. a.' Tandem en tertium principium tuetur realitatem ante vellere possibilitatem quae in illa insidet, atque ex ea educitur. Verum aut ipse de realitate divina, aut de creata loquitur si de prima certumost, nullam ipsi praeeuntem esse possibilitatem, nisi saltem mentalem. cum Deus 8emper ab aeterno realiter exliistri t. Quapropter in quiri nequit an realitas Dei praecesserit, aut fuerit eius possibilitatem subsecuta. Sin vero de creata et eontingenti realitate sermo est, dicendum, ante entium realitatem solum initio temporis eaeptam, eorum praeextitisse possibilitatem, alioquin nurn quam tempore condi νο tui Ssent, eum luce Marius si ι id creari posse, quod ab aeterno ita sua semper fulsit possibilitate. Realitas itaque ereata in ordine ont logico consequitur possibilitatem, atque ali ipsa possibilitate, quae utique aeterna est, Deoque in nra, distinguitur. Ast posterior quoque nobis est in ordine logico, vel cognitionis humanae, quae nisi prius concipiat aliquid posse existere, numquam quae actu subsistunt perciperet ; vel nisi possibilitatem rerum prius intueatur, nunimode poterit earum realitatem deinceps percipere. Ergo etiam logica possibilitas rerum praecurrit realitati, eaque utimur ad sensibilia percipienda. Quocirca salsum esι possibilitatem logicam e realibus educi, quibus caeteroquin cognoscendis praevia est conditio. Dices fortasse - possi-hilitatem ab intuitione realitatis divinae abstrahi - , minime; nam quidi reeto mentis obtutu Deum conspiceret, ut Mati, non posset amplius se ita ab eius intuitione subtrahere, ut realitate dimissa, solum pius retineat possibilitatem, quia in Deo possibilitas rerum aliud non est quam actus creati Vus, qui, ut vidimus, ah essentia divina, rea ligsima et aeterna nequit ullo mentis nisu abscindi 1 . En ergo tria adeo soleuinia principia ut absurda, gratuita, ac ruinosa demolita.
sin ens possibile et ideale ipsa progigneretur tantum mentis renexione abstrahente, id recte consequeretur, nempe, quod ordo rationalis in idea Diuii tred by C, orate
205쪽
297. ' caetera quae ex systemate globertiano supergunt tot sunt consequentiae erroneae principiorum, quae Vix auditae, aspernuntiar. Hinc s. ubi creationem vocat - Synthesim Vel, opus reflexionis, vel, revelationem rerum, el, axioma - , de Pantheismo merito suspieatur, quia hae voces emanationem realium vel phaenomenalium videntur exprimere. 2. Similiter ubi Deum creantem saepa ideam appellat, communi sensu refutatur; Deus quippe tam quoad se, quam quoad nos realissimus est; idea autem prout nobis innotescit, realitate omnino destituitur, atque solam rei possibilitatem ostendit. 3. Itidem clieendum de duplici rellexione, Scilicet ontologica, quae in obieetum intuitus . vel Deum creantem tantum innectitur, et psychologica, quae in mentis intuitionem exelusive torquetur. Utraque enim res exio, ipsa systematis natura, respuitur. Enimvero si omnia in aetu creativo eontemplantur, etiam in eodem actu animus intuens conspiciendus est; ergo reflexio Ontologica in obiectum intuitus, seu in Deum creantem innexa debet simul animi intuitionem deprehendere: idcireo verum haud amplius est reflexionem ontologicam in Deum direetam, spiritum intuentem non attingere. Itidem reflexio psychologi ea spiritum intuentem unice con Siderat; atqui spiritus. Sicut caetera, non apprenditur, nisi in altu creationis; ergo reflexio psychologica pra ter spiritum etiam Deum creantem complectitur, ideoque binae reflexiones apprime propter terminorum identitatem unisseantur. Tutius est igitur ut, duplici hae reflexione depulsa, unica ponatur reflexio, quae modo super obiecta, modo super mentem ipsam redit, atque ne dum formulam idealem intuitionis, ut ipse ait, illustrat, verum etiam novas pro dueit cognitiones cs . 4.' Immerito Sintuit, quod verontis vel in ento ideati . velint nolint adversarii. constitutus , non fuerit a Deo creatus, non nobis impositus , non propriis firmisque. ac ontologicis legibus munitus, sed opus humanum , vi animae fabricatum legibus plano subjactivis et arbitrariis fultum ideoque, ab homine uti creari, item destriai possit. Ineptiora adhuc hises habentur' et tamen inter plausus luero iam excepta l Vid. op. praestantissimum vinceneto Globerti ed ii Panteismo - . Luc. in quo solum completa, radiealis et vero philosophica Iegitur Globe . tianismi conlutatio. quas in aliorum seriptis. ob veri systematis pnilosophici desectum . perperam desideratur . Pantheismo valde amnam esse ex Bo etiam ostenditur. quod ipso di. xerit . binas praedictas rellexionos potius ratione cognitionis . quam rationaobiocti cogniti invicem discriminari. Haec propositio praeterquamquod evertit hoc ipso, quod do renexionum distinctione praecipua obiectorum diversitato innixa, dixit, redolet et indubitanter pantheimum, quippe quas spiritum obiectum reflexionis psychologicaeὶ cum Deo lobieeto rellexionis ontologicae identiscet. dicens ipso, linteum esse ambabus obiectum , atque earum dracti meu la modo tantum eognitionis exi tere.
206쪽
PROTOLOGIAE PARA TERTIAbum la parota ut pote res sensibilis formulam vel obieetum inlui
lus magis, magisque declarat: siquidem ver hum, utpote quidpiant creatum eadem sormula creationis pariter eontinetur: diallelo ergo ipSevolvitur. Deinde posito quod omnia nulli bi intelligantur, nisi in Deo et per Deum creatorem . nil igitur extra Deum haberi poterit intelligibilis, quod intuitionein ipsius entis creatoris clarificet, et explicet Secus daretur aliquid magis notum et per Spicuum minime in Deo CD mprehensum . quod revera theoriae visionis ideatis adversatur. Re- nexio enim esset ipse intuitu clarior, utpote quae foret illuminatrix intuitus, iste autem illuminatus, quod profecto theoricae intuitus repugnat. Deinde reflexio nequit, uti par ipsi est . ad cognitiones perlu-Mrandas Si inuique conserendas se extendere nisi prae oculis quandammen Suram communem, et universalissimam habeat cui cognitiones Iaminandae conserantur. Huiusmodi autem mensura communis men
lique Semper praeSens tam praeteritis quam praesentibus et suturi Seognitionibus applicabilis ideoque simplicissima et aeterna qua nain tan dem erit nisi idea entis 3 Tantum ergo abest ut reflexio ideam enti Suni Ver Sali S eslarmet, ut potius ab ipsa, idea entis dependeat tam in exiStendo quam in operando. 5. Neque dici potest quod Deus Sit obiectu in universale scientiarum, aut forma mentis; nam Scientiae pr0pria sua habere obiecta distincta et alteriuR plane naturae, quae absque ulla divinitatis intuitione agnosci et percipi possunt, certum PSt. Numquid logicus, psychologus, physicus, mathematicu S eum scientias Suas elucubrantur Dei indigent notione tamquam Primo Scientiarum principio formali Nonne apud ethnicos plurimi de divinitatis notione ignari. optime tamen in disciplinis philosophicis excelluerunt Solius propterea pantheistae est, ideam Dei adeo extendere, ut omnia complectatur, quia ipsi, Dei ot rerum unica eSt natura. Quare S. I homas, ne Deus Vocetur forma mentis, expreSSe negat Deum modo intueri, et eo quod Deus non veniat in compositionem ullius entis η . Atque ideo pariter docet, Deum haud vocari particularem vel universalem posse, ut vellet ipse Gioberti. a In divinis, inquit Λngelicus non potest esse universale vel particulare η l . s.' Denique iudicium divinum - ego creo - ore ideae prolatum . atque mentis intuitione auditum; duplex possibile, divinum et humanum, ideae subiectivae et contingentes, atque etiam id genus plura. quae passim in eius operibus recurrunt, tot Sunt vel gratuitae Sententiae. vel absurda evidentissima risu excipienda 2 .lli In L. Sent. dist. XIX. lv. Ill.
iei . Quamdiu a domino peregrinamur. s. Paulus docet. nos Deum videro in specie ct in aenigmate . . Species autem quid est aliud latinis . et graecis quam idea . uti ex Cicerone, et ex s. Augustino atque Angelico constati Por-
207쪽
animadversis generalis in systemata eaeposita. 298.' Melius caeteris animae insumetentiam ideis pariendis certe perspexerunt nuper resutati Philosophi, qui non utique inter spiritus latebras, aut leges subiectiva S principium inquisiverunt idearum, Sed altius consurgentes ad obieetuin aeternum perrexerunt, a quo lucem penitus divinam mentibus humanis rutilare conspexerunt, cuius tulgores in tot ideas convertuntur. Id autem, quod penes ipsos arguendum venit, ad huiusce obieeti uaturam spectat, quod nimio imaginationis aestu elati, Deum ipsum intuitui mentali splendescentem esse propugnarunt, eum contra non Sit aliud, quam, tenuissima eius intelligibilitatis scintilla, essentiam entis in genere dumtaxat praeseserentis. Quapropter, ut paucis eo noludamus, decepti sunt eo quod, naturae entis ideatis et in determinati Sat non studuerunt, neque proinde problema ideogonicum solvere potuerunt.
209. saepe Rane numero SS. Patres, vel eirca animi naturam vel ei rea Verbi divinitatem philosophos, praesertim platonicos . increpantes, spartam hanc de idearum origine ingressi sunt. Primi serme Eeclesiae Patres adversus platonieos alexandrinos, deinceps s. Augustinus contra ae ademicos, platonicos et artanos, S. Anselmus in nominatistas et realistas strictiores, S. Thomas et S. Bonaventura contra ultimos platonieos ac sensistas hac de re acriter, strenueque Sua aetate pugnarunt. Quibus omnibus una eademque semper insuit sententia , nimirum - ideas divina pollentes natura, haud aliunde promanare. quam a Verbo divino , - quod est luae vera iIIuminans omnes homines in hune mundum venientes - , quin de huiusce idearum partecipalionis modo data opera numqua in fere disputaverint. Non enim quaestio movebatur de modo divinae originis idearum, sed tantum de earum Origine et natura generatim, quae tamen sat ipsis
ro, si Deus directe in propria substantia cerneretur, non equidem idea vel species divinitatis haberetur, sed perceptio intellectiva. qua realia cognoscuntur . eaque in caelis utuntur beati. qui gloriam Dei immediate spe ulantur. Insuper species isthaec in qua Deum cognoscimus, aliud non putamus esse, quam ideam entis, quae, ut diximus, est species specierum.
208쪽
prant . ut inde evincerent divinitatem Verbi, cuius lumine intelligentes emcimur et ratiocinantes. Quo lumine et ipsi haeretici uti debebant, quamquam in Suam perniciem, atque in offensam Verbi, cuius lucem adhibebant ut eum inficiarentur . vel contemnerent. Sero postmodum, aetate nempe Schola Sticorum, quaestio illeogoni ea suit identidem saepta, eum de eo ne ilianda philosophia eum theologia lune temporis maxime ageretur, eiu Sque Vestigia penes fis. Thomam et Bonais venturam poli SSimum occurrunt. Eos ergo nos debemus adire, et praecipue s. Thomam, qui tam ingenii subtilitate, quam rationum pondere ae anal FSis i eaeteris fortasse accuratius, et etiam fusius id expressit ac solvit cohaerenter ad emta catholica, in hane rem iam ab antiquis Patribus tradita. ae rei ideogonicae, prout illis dabatur, applicita . Quocirca non tam Sententiae privatae, quam oracula totius traditionis ecclesiasticae accipienda sunt si quae recta, si quae ratiΟ-nabilia. Si quae probatissima apud Doctorem Angeli eum reperiuntur. Λst priusquam id suscipiatur discutiendum, praeStat praemonere, Angelicum posse ab Augustino in eo discrepantem inveniri, quod Angelicus quandoque lumen mentis - creatum, aut veritatem creatam nuncupat. - increatam - autem Augustinus. Verum, praeterquam-
quod Angelicus saepissime lumen mentis increatum quoque a Dpellat. uti videbimus. consuescit pariter ereatum dicere, non qua Si Sit creatum in se. Sed quatenus, ite ei increatum, creatis panditur intellectis quibus semel insusum, videtur pene ipsis accommodari ne determinari; alioquin dicendum foret, stultissime Angelicum Sibi ipsi contradixisse, unum idemque lumen, modo creatum, modo inereatum die litans, perinde ac si non novisset, creatum ab lucreato in sinite distare, quod certe de tam grandi semper sibique consono Aquinatis ingenio dici nefas est. Increatum igitur ac divinum est lumen mentis, creati contra, vel eon creati limites subiectivi, quibus mentibus
humanis rutilat 1 . Qua peracta conciliatione, iam nobis licet sidenter ae tutissime doctrinas Angelici in medium proferre 2 .
t ὶ Vid. s. Aug. Do v. rolig. cap. XXXlV- XXXVI - S. Thom. S. I , XVl - de ver. X l. l. - S. I, LX lv. V. atque alibi, ubi docet - lumen mentis aster. num et increatum esso - atque S. I, XIl, Vll, vlli., ubi disces , quo sensu creatum dixerit. 2ὶ Curandum est ne in interpretatione Angeli ei quibusdam mos geratur. qui. neseio an ignorantia ducti. an livore in eos qui omnium primi aevo nostro philosophiam Doctoris Angelici prigere tentarunt. videntur omnes ingenii viros intendere ad quaeque ex Angelico absurda eruenda philosophorum etiam ineptissimis indigna, quae proinde s. Doctor numquam subintellexit. neque docuit. Ad nostram expositionem quoad spectat, sagacibus et sinceris Dorio. ris discipulis eam exhibemus, ut nostris et alienis audἰtis, iudicium liberrime
209쪽
100. Peraeutus Doctor duas oppositas semper Sibi propa fuit sectas refellendas, platonicorum Videlicet, et se Sistarum. Priores re- domuit , eo quod visionem propugnavqrint divinitatis. quibus . dupli ei lautum praemissa Dei isione, nempe per PSSentiam, et per creaturarum eontemplationem. respondit multis rationibus et absurdis inde secuturis . primum divinitatis videndae modum nobis in caelis ultimo reser ari ac propterea alterum solum in praeRentiarum nobis elargiri. cui cognitioni, lumen ratio uis contemplationi universi applicitum. Sullicit. Posteriores autem, idest sensistas contrariis perstringit argumenti S, Statuens, sensationes cognitionibus gignendis ineptas esse. iisque soro insuper luinea divinum intellectus adnectendum, quo . eeu medio cognitionis, sensibilia intellee Live percipiantur. Ouamobrem ipse mediam inter visionarios platoni eos. et obcaecatoS Sen Si Stas viam ingreditur, ex intellectu, elemscitum intelligibile vel ideale, et ex sen- SibuS, elementum sensibile pro cognitionis sorinatione . depromenSVerum iam ipsum adeamus. g. f. - It ta s. Thomam potentia intellectiua Iumine divino
Orbata sibi non ausoli ideis pariendia, intuendisque mi.' Quotiescumque s. Doetor loquitur de potentia inteIleetiva,
quoddam lumen ei infixum semper memorat, quo ipsa, Veluti medio cognitionis utatur, atque semetipsam perficiat. a Lumen intellectuale in aliquo existeus per modum sormae permane ulis et Persectae, perficit intellectum principaliter ad cognoscendum principium illorum, quae per illud lumen manifestantur n l . Habes hic notitiam principiorum derivatam a lumine intellectus, ceu forma intellectui haerente. Item: a in omnibus substantiis intelleclivis invenitur virtus intellectiva per innuentiam divini luminis η 2 . Non itaque ab animae visceribus ae medullis, ut sic dicam, sed ab extrinseco in nuxu luminis diuini originem cognitionis humanae Angelicus expresse de- dueit. Alibi item probat: a illud quod habet in nobis esse intelligibile non pertinere ad naturam nostram n 3 . Pertineret autem indubitanter, si ens intelligibile idea entis esset naturalis activitatis iij S. ll. ll. s LXXX l. ll. 2ὶ s. l. LXXXlx. I. 3ὶ S. I. XXXlV. u. Diuitig Corale
210쪽
eogitantis esseetas. Pluries rursus sparsim docet: a nos res intestigere in luee d' ina, in veritate incommutabili et aeterna, in rationibus
aeternis 1 , m specie intelligibili idea , quacum mens strictissime unitur 2 veluti prineipio quo, aut medio cognitionis, aut forma faciente intellectum in actu, idest intelligentem B. Demum attente art. IV, q. LXXXV S. legatur; ibi enim dum contendit et intellectum agentem esse aliquid animae, statim simul an intellectu lumen eius distinguit, solvens sibi clime ultatem obiectam, quod idelicet tutellectu agente animae semel identificato, fortasse oporteat, ipsi animae etiam identificare n lumen intellectus, cuius est illuminare ad intelligendum, quodque caeteroquin notum est altius esse anima secundum illud - erat lux quae illuminat etc. cui si e respondit: a dicendum quod illa lux vera illuminat sicut causa universalis , qua anima humana participat quamdam particularem virtutem a vel, ut paullo ante dixerat a participat lumen intellectuale secundum illud Psalmi - signatum est ete. n Duo ergo ibi probe distinguuntur , lumen et intellectus, qui est saeuitas reeeptiva luminis praedicti. g. 2. - ouid sit apud s. raomam lumen intelleetus agentis 302.' Naturam luminis intelleetualis ab intelleetu iam dictis clare distincti, ulterius Angelicus vestigans, sic se habet: u dicendum quod in luee primae veritatis omnia intelligimus et iudicamus. in quantum ipsum lumen intellinetus nostri nihil aliud est, quam quaedam impressio veritatis primae a 3 . Ast quid iuxta s. Thomam. nomine huiusce veritatis primae intelligendum venit' Veritas prima, respondet et illud est per se et omnino notum, imo notissimum, circa
Hi S. I. XII, Xl. et alibi saepe do veritate X. de mente art. XI. - s. l. LXXXIV, V; ubi explanat visionem D. Aug. in id eis, vel rationibus aeternis.
2ὶ c. Gent. LIX - s. l. xv, Il - ubi do influentia speciei intelligibilis super intellectum. S. l. LXXXVlII, lil. I. ubi de lumino rationis utpote
principium quo , et inde oecasionem arripit rursus refellendi visionem Dei. qui, si intueretur . esset potius principium quod . idest obiectum determin tum cognitum. Interdum etiam lumen rationis vocat principium quod, sed inquautum est obiectum indeterminatum. Ilis aecedunt loca iam alibi memorata, ubi probat a neque angelorum neque mentium humanarum . sed Dei solius ea Soper semetipsum, nullo adhibito extrinseco lumina, intelligere. quia eius e S- sentia Sibi lux est. veritas uo rorum exemplar . . Aliud videant Si possunt, qui pantheismo gloriantur . et qui etiam inter sensistas et SuhieetiviStas angeli eum impudenter et calumniose recensent eius doctrinas erudeliter dilace