장음표시 사용
331쪽
seitamur: teneor ne huic iudicio assentiri Qua interrogatione iudi-eium ideale et quaestio simul includuntur.5 5.' Huiusmodi porro quaestio appellatur Secundaria, quae aliam hoc ferme ordine praeeuntem supponit - 1.' principium Sensitivum est ne simplex' quaestio prima Vel scholastica, aut dubium methodicum iudicio ideati solvendum 2.' principium sensiti um est simplex ' iudicium id tale vel possibile 3.' debeo ne huic iudicio assentiri ' quaestio secunda assensu resolvenda : 4.' assentior en iudicium reale, ex quo persuasio subiectiva .
rursus deliniri - iudieiuna reale et subiectivum - vel , - iudicium explicitum, et actuale --
ideale, reale, et morale; idcirco assensus tripartitur 1. in assensumideis ; 2.' in assensum realibus perceptis; B.' in aSSensum rebus moralibus. De primo assensu, quo homo ideis devincibur agit ideologia et logica: de secundo assensu realibus precepti S eoncesso eloquitur anthropologia, et physiologia animae, quae e St anthropologiae pars: de tertio assensu morali tractat ethica, et eu daemonologia.
ideati, fieri potest per cognitionem vel intuitivam, Vel deductam, vel demonstratam. Assensus realis, si de realibus praesentibus et perceptis sermo est, sit per perceptionem intellectivam, sin de absentibus et invisibilibus vel per deductionem, vel per demonstrationem, vel per auctoritatem. AsSensus moralis, si res morales sensibiles sunt, vel per perceptionem, Vel per conseientiam, sin autem imperviae, et in eoSpicuae, per ratiocinium, praebetur. Voluntaria adhaesio veritati virtutem moralem parit. Christiani autem etiam divinitati realem praebent asSensum propter perceptionem supernaturalem eiusdem divinitatis per gratiam animae collatam. Ex quibus assensus Speciebus, dummodo rationabiliter dentur, enascituri in homine status naturali Scertitudinis, qui interventu activitatis personalis, et voluntariae potest nonnumqu8m immutari, minui, aut augeri, prout isthaec activitas in eritatem prona est, vel ipsi ad Versa. Qua tamen mutatione superveniente, non mutatur Positio Veritatis erga animum, Sed mutatur potius animi dispositio erga veritatem, quo sit ut alii aliis enixius ac sortius veritati adhaerere videantur 1 .it, Gradus sortitudinis tam in adversis perserendis, quam iv veritate atque
332쪽
, i, . h. - , iis his hego assensus firmiter Praebetur tu' ς'
titudinis in animo exurgit. Ast quomodo animus se haberet, assensu deliciente' Quamdiu animo deest a SSenSus, atque quaestio adhuc agia latur, quadam semper ignorantia lySe laborat. Etenim quousque vel iudicium possibile nondum homo eoncipit, aut conceptum non ex-yendit, aut expensum quaestionem non Solvit, aut probabiliter tantum solvit, et probabiliter indicat, aut etSi nedum probabiliter, sed tertitudinaliter quidem solverit, renuit tamen ipsi voluntarie assentiri, ignorantia semper detinetur in Oluntaria, Vel Voluntaria, quae pror-Sus, accedente vero ac rationabili a SSensu, depellitur. Vero, inquam, et rationabili assensu opus est, Secus tota minime sane expellitur ignorantia. Id evenit s.' cum iudicio quidem vero assentitur, sed arbitrio voluntatis potius, quam cognitione rationis sumetentis ignorantia rationis sumetentis a en Sus huiusmodi praeiudicium verum vocatur. Ergo non omnia praeiudicia erronea sunt. 2.' Cum B SMutitur sine rationibus iudicio euidam salso , vel sine rationibus reiicitur iudicium verum. Duae hic habentur ignorantiae, prima iudicii veritatis reiectae, secunda rationis eiusdem: atque unus error, quia salso iudicio creditur. 3.' Cum idipsum quod in casu superiori aecidit, sed falsae cluetu rationis; tunc enim duae ignorantiae, ac duo errores se produnt. Duae ignorantiae, uti supra; duo item errores propter duas salsas rationes, affirmationis quoad iudicium salsum, et negationis quoad iudieium verum, adhibitas. Ad hoc ergo, ut asMusus omnes animo ignorantias depellat atque errores, nedum praeberi tantum, Sed Sub firmis et veris rationibus praeberi necesse est, ut alibi sustus videbimuS.
DE VARIIS ARAENAΠs PROPRIETATIBUR g. q. Aspensus eontradietionem non eaeipit.
iudiciis contradiutoriis, nec contrariis simul assentiri; secus ipse a S-
religione tuenda ex varia animi eum veritate unione praesertim dependet: aienim unio eiusmodi intima est ac plena, totus homo exagitatur, atque ad pro veritate pugnandum instam matur .
333쪽
sentiretur, atque simul dissentiret, quod nedum tactu, sed conceptu etiam impossibile est. Quare 1.' si quis serio et pertinaciter vellet nihilominus ambobus credere, utroque privaretur assensu. 2.' Sin autem opinaretur, Se utrique RS Sentiri, oppido deciperetur, quia alter ex hisee assensibus contradictoriis illusorius, Vel apparens est tantummodo, id est Verbis expreSSus, non mente conceptus 1 . Ideoque si qua est contradictio, in verbis quidem, non autem in id eis intervenit 2 . Ideae siquidem unicam tantum, eamque aeternam et immutabilem exhibent rei possibilitatem, quae aliter nequit Se habere, seu in duas possibilitates oppositas dispesci, idcirco iudicia ideis puris, vel cognitione obiecti a consecta, nee e SSaria sunt, atque prorsus impossibile est, ut in ordine logico duo nanet scantur iudicia possibilia si hi invicem pugnantia. Contradictio enim est impossibilitas, aliud nimirum ac sunt ideae. Quae iudiciorum pugna, seu possibilitatis duplicitas nonnisi in iudiciis realibus ideo contingentibus nuncupatis)vel ordinis physici, aut cognitionis subiectivae oriri potest, ubi ex. gr.
arbor quaedam tam existere, quam non existere potest. Quo tu caSucontradictio non versatur in possibilitate, sed in realitate arboris, quae subsistendi, atque non subsistendi capax eSt. Semel autem posita subsistentia, ipsi assentiendum St. g. 2. Assensus veraa e3t, atque sine erus. 51. Cum veri nominis assensus firma sit, voluntaria ac rationabilis adhaesio veritati, verax 3 , atque Sincerus sit suapte natura necesse est. Quam ob rem assensus qui ore tenus solummodo, atque
ver horum sono proseruntur absque animi con Sen Su, pura Sunt mendacia. Mendacium dixi, quia posthabita interna veritatis cognitione, homo mavult ip Si fidem verbis denegare, quam extrin SeeuS, ut eius
εὶ Assensus illusorius posset - nominalismus erroris - nuncupari, quia mens Verbis decepta verum assensum dedisse retur, atque hinc in errorem dilabitur. Reri ergo. quemadmodum et opinari ad cognitionem subiectivam, non ad obiectivam spectat, quia nullum BSt ipsis iudiciis verum Ohiectum. Sed supposititium, vel mente emotum. Itaque aliud est iudicium formulare. aliud concipere i illud vocabulis. istud mente peragitur. Ratio cur saepe homo opinetur iudiciis contradictoriis assentiri est, quia ipsi contradictio latet. 2ὶ Ex eo quod contradietio nequeat Ideis irrepere, atque multo minus ideas entis, insertur in id eis esse veritatem inquirendam. atque maximis iv idea entis. quas, uti videbitur. ideo est veritas suprema. ' Verax appellatur assensus, si veritati directae adhibetur; voeatur autem rationalis, si post rationem restexam veritatis praebetur. Primus est 'aSSensus spontaneus . neceSSarius, secundus renexus , et liber.
334쪽
fert, et emagitat natura, eam profiteri. In hoc lamen eum interna cogitatione, verborum conuictu, veritas ab animo minime expungitur. quia Praeter cognitionem re nexam, et liberam, quae mendacem emisitassen Sum, inest menti cognitio directa et spontanea veritatis, quam frustra homo enititur sibi ex animo sunditus eonvellere, aut ipsi oeulos e laudere. Nihil enim sortius homo concupiscit, quam Veritatem . g. 3. Assensus dupleae, necessarius, es liber. M2. Assensus aut tribuitur veritati directe intuitae, et pereeptae, aut reflexive eognitae. Si primum, assensus dieitur necessarius et Spontaneus, idest instinctu quodam intelligentiae in verum nitentis expreSSus, quin in ipsum possit liberum arbitrium innuere. Eiusmodi est assensus perceptionis intellectivae. Si secundum. BSMDSuS est liber, id est excitatus a libera voluntate, quae reflexioni praeest. ISte errandi capax est . ille nescius. Causae autem voluntatem ad reflexionis depravationem cogentes sunt instinctus, imaginatio, tueri, Vel gloriae .cupiditas, assectio, paSSio, praeiudicium, aliaque id genus, quae purum voluntatis assectum ad veritatem corrumpunt, atque etiam amplius et quidem consequenter, reflexionem a veritate recogno Scenda retrahunt. Logico igitur cura habenda est, ut istas reflexionis aberrationes noscat, ada inussim emendet, praeceptis eo reflexionem Perdueen S , ut assensum veracem et rationalem Semper ex animo depromat .
333.' Huius assensus duplicitas manifeste conspicitur ex. gr. in Berveleio, cui prosccto, uti caeteris, insidebat assensus spontaneus et necessarius existentiae eorporum, euius existentiae eorporeae ratio perceptione intellectiva necessario continetur, estque identitas entitativa inter ens reale et ideale, quae ae tu perceptivo copulantur. AStassensus re sexus vel liber ipsi deerat existentiae eorporum, quia identitatem eiusmodi ipse renexione aut non detexit, aut eam noluit Per
unaciter recogno Scere. 4. Assensus est per suam naturam absoluιu1.334. Formula assensus simplici amrmatione fδ, a j, vel negationet non, no promitur ; ideoque aut praebetur, aut denegatur absolute; id est, absque ulla conditione. Quandoquidem conditio, quae ob linguae imperfectionem videtur assensui immisceri, ad iudicium assentiendum magis resertur: ex. gr. - idea entis est omnium idearum mater , Si eas reipsa occasione sensuum, progignit - si Vera est conditio . eius prima ui annuam, sin salsa, dissentiam. Conditio ergo in iudicium possibile incidit, non in assensum. Id ipsum intelligi de a Diqiligod by Gorale
335쪽
LOGICAR PARA TERTIA cAPUT PRIMcu 333sensibus debet rebus pro habilibus saepe eodem modo praestitis. δε rebus certis, praestantur quidem iisdem particulis utique, vel nequaquam , conditione interea subintellecta - nisi contra aliquid Oee ulla habeatur- . Qua Suppositione - eonditionis subintelligendae- maximo in legum, atque librorum interpretatione utendum est, ne imputationibus, calumniis et erroribus conlingendis detur locus. Interdum oppido intervenit, ut iudicium possibile nondum certum sit, simulque interim urgeat necessitas operationis, cui adimplendae uti certum praeSumitur iudicium, atque ipsi assentitur . Porro eius modi assensus ut ut relativus quia praesumptam arguit veritatem , atque si praesumptio rationalis sit et praetica normalis etiam sit, et practicus, e Si item absolutus, non quasi amrmet absolute iudicii veritatem, sed quatenus Sub eius veritatis suppositione reipsa con ceditur, atque ideo relativus et partialis diei consuevit. g. 5. Diserimen inter varias assens ιν π6cies. 355. Voluntaria veritati adhaesio, in qua ratio formalis assensus consistit, multi modos suscipit gradus firmitatis, id est sortior esse, remissiorque subinde potest. Atque id quidem ex duplici causa, subieetiva una, obiectiva altera. Quoad subiectum lacultas assensus pluribus de causis mutatur: 1.' imaginatione, passionibus, varia mentis perspicacia, voluntatis constantia, potentiarum moralium persectione videtur validior, et expeditior in veritatem amplectendam, tuendamque fieri. 2.' Prout ipsa magnis, habitualibus, penitioribus, et ener-gie is exculta suit, atque excitata persuasionibus, uti in senibus perspicitur qui profundis et inveteratis persuasionibus plurimum iuvenes superant, nec non in sectis politicis, religiosis et scholasticis, quae identidem usque ad sanguinem suos, suaque defendunt, iuste vel iniuSte parum eorum interest. 3. ' Prout reflexio magis, aut minus cavillis scepti eorum tentata, et excussa fuit, nec non solidis, iisque gravibus meditationibus, priuSquam assentiatur, assueta. Hinc munus pedagogorum in animis iuvenum rectas persuasiones, atque sublimes
excitandi, etiam praemiorum et paenarum usu, ut ratio, qua imbueudi sunt, veluti sanciatur 1 . 156.' Quoad obiectum assensus validior, vel debilior fieri potest 1.' prout iudicii amrmatio, intellectui, aut propter rei iudicandae sensibilitatem, aut determinationem, aut durationem, est facilior, atque ratio assentiendi luculentior et necessaria, aut luculenta minus, ut
Quid gerere, quidve iuvenibus praestare pedagogi debeant praeclarissime a Quintiliano recensetur. Lib. I. cap. I inst. orol.
336쪽
contingens. 2. Prout veritas assentienda maioris, vel minoris ponderis et utilitatis aestimatur.557.. Ex his est, quod 1.' assensus obiectis realibus praestiti sint eae teris tenaciores, tum quia realia magis circumscripta sunt, et determinata, tum quia naturae humanae corpore et spiritu constitutae satius attemperantur, omnes incultates, et quidem ac vividius, ut sic dieam, litillant, assciunt, ac imprimunt. Quantae autem energiae realia, ad hominem evolvendum, atque ad eius lacultates movendas, enutriendasque, Sint, tu pSrchologia demonstrabitur . ubi inter alia videbitur, mentem subiici legi motionis, quae ab realium actione deducitur . 158.' 2.' Assensus ideatibus, id quidem habent respectu assensus realibus, quod etiamsi necessitati logicae ineumbant, realibus tamen adhue sunt in praesentiarum debiliores, ut qui lacultates tantum moveant intellectivas, aliis relicti S. In praesentiarum inquam, quia homo lapsus haud amplius gaudet natura persecta, cuius inferiores potentiae subdantur superioribus, i Stae autem id earum nutu, pene dixerim , dirigantur; quia potius Saepe Sane numero potentiae inferiores sensibilibus nimis assectae, perduelleS consurgunt, atque ad superiores debellandas armantur. Habetur etiam hoc amplius, quod assensui idealium infirmando saepe accedat s.' cognitio confusa huiusmodi nece sitatis ideatis, quae licet in primis principiis rationis evidentissime eniteat, in conclusionibus plus minu Sue obnubilatur: 2 ' in determinatio, et idea litas propo Sitionis, quae cunctis hominis lacultatibus explendis inepta est, atque ipSum intellectum, cui respondet, Vel leviter movet. 3.' Varii reflexionis ordines, ex quibus non omnes ad tantam sunt altitudinem pro Vecti, ut cod scientiam, atque eas producant persuasioneS explicitas, quae de propositionibus re nexis in systema redactis haberi solent. Vix enim aliquod excogitatur Arstema sive de rebus scientisicis, Sive de rebus politicis, tantam conspicimus penes eius lautores persuasionem exurgere, tantamque ipsum propugnandi pertinaciam, ac ardorem, ut nullum non moveant lapidem, qui aptus sulciendo censeatur. Quibus ex laboribus, si frstema verum est, serius ocius tandem praestolandum erit maxime fore scientiis et societati profuturum; sin autem falsum, omnia Susdeque vertit, seientiam labefactat, publicam peculatur oeconomiam, dissidia et seditiones suscitat, ne de surenιe irrannide dicam, quae in scelera quaeque, et eaedes horrendas erumpit. 559. a.' Ad assensus moralibus quod demum spectat, ipsi aut tribuuntur legibus e L doctrinis moralibus, et eu daemon ologici S, ctu ritatibus speculativis eonvenientiae metaphrsi eae et moralis, uti immortalitas animae, et aeterna felicitas. Si primum, tunc homines virtutibus infit ruuntur, dummodo Voluntate, non imaginatione loquaci legibus Diqiligod by Gorale
337쪽
assentiantur, idest dummodo non verbis inanibus Virtutis pnieliritudinem esserant, sed operibus mandata exerceant: si secundum, tunc potest firma inde certitudo supremae immortalitatis nancisci, imo necessitas eiu Silem, cuius firmae apprehensioni tamen requiritur ingenii vis, atque etiam gratiae et revelationis divinae auxilium, quo eum Plato et Cicero carerent, laetum est, ut ille dubiis undique his in rebus exagitatus, revelationem praecaretur: isti autem dissicultates et timores confestim irruerent de immortalitate, quam paulo ante firmiter ex Platonis libris didicerat ceu verum nunquam ambigendum. Huiusmodi autem asSeu Sus ex penitissimo corde veritatibus metaphysieo- moralibus praestandi difficultas ex eo depromitur, quod hae Veritates in forma ideali menti solum panduntur, atque rem quidem suturam et inconspicuam innuunt, non autem modum eiu Sdem, ne que propterea sub imagine sensibili possunt in mentem penetrare, quae nil est aptius veritati menti infigendae. Quibus sane desectibus nulli mode, nec gratiae . nec fidei collatione medetur: omnino fides enim necessitatem vitae suturae nos quidem docet, ac confirmat; modum interea, et sormam sensibilem vitae eiusmodi omnino praetergreditur; et ideo cognitio isthaeo ex fide deducta imperfecta, et aenigmatica adhuc est, ut quae, ait S. Thomas, sit sine apparitions, Vel
visione 1 . Qua de causa etsi immerito philosophos germani e
animis nimis pendentes circa rationis theo reticae documenta, ad rationem praeticam confugisse conspicimus, vel ad instinetum naturae tui, aiunt, magis fidendum est, eique credendum firmiter ei rea 3itam aeternam, quam prae Stoict mur. g. 6. - Assensus defeetus.
560.' Natura veri assensus toties deficit, quoties sine ratione elieitur: id autem cum tripliciter eontingat, inde triplex assensus desectus. 1'. Gratuitas, si assensus sine ratione sufficienti, et ineon Sulto, licet periculum non impendeat errandi, praebetur. Sine erroriSpericulo, diximus, quia etSi error non immineat, assensus ab Sque positiva cognitione rationis- sufficientis, gratuitus adhuc dicitur . 2'. Ignorantia voluntaria. eum, cognita ratione sum cienti adstipulandi euidam iudicio, nihilominus assensui reluctatur. Ex qua ignorantiae nascitur proxima in errorem dispositio, h3poerisi ut plurimum, atque subdola pietate, prudentia, vanoque erroris timore palliata, quae veritati noxior est, quo astutior. Hac turpissima agendi ratione se gerunt quam plures rosminianae theoriae hostes ineptissimi ae bardi, qui erroris tortasse adhuc absconditi plurimum tormidandi suspieione, iu-slὶ S. I, 2. LXVll. 3. Diuiti geo by Gorale
338쪽
xenes ab ea diseenda captiose detorquent, ipsis et interea scholas novellandi causal l nedum frivolas, et per ridiculas, ast Iubricas,
periculosas, et salsas opellas porrigunt, quarum nihil tam vehemen-ier ipsis iuvenibus aetate provectis poenitendum erit, quam tempus iis pervolutandis trivisse: saepe enim quosdam eorum magistris, lectionibus, atque institutionibus, licet octies excusis. Omnibus simul nedum dediscendis, sed lacrymis etiam deplorandis, irasci auribus nostris audivimus magno cum dolore. 3'. Error, in quem incurritur, si contra id quod ratio Sum ciens expostulat, assensus datur aut inliciatur .
361.' De natura et proprietatibus assensus Sat dictum habemus; nune ad eius iam progredimur saeuitatem. Haec in primis simul propter iudicium possibile, cui assen Sus resertur, ac propter ingu-xum liberi arbitrii, quo moderatur, Videtur confestim potentiis vel intellectivis, vel voliti Vis adnumeranda: quam quod salsissimum sit ex eo protinus tolligitur, qu0d homo in aSSentiendo neque unam, neque alteram adhibeat potentiam, Sed totus quantus est, Feritati assentiatur, vel Sese ipSi 3ppropinquet, et accommodet 1 . In assensu enim sentitur totum Subiectum humanum Versus veritatem. ut te dieam currere tutio rio, non una parte O Paltra detrio , eamque amplexari, atque nec Verbis Solum, Sed et corporis nisu, vitaeque etiam dispendio pertinaei SSime Propugnare. Contra, si homo tan tum aut intelligit, aut Fult, aut Sentit quidquam, tota sane activitas subiecti in id non ino Vetur, Sed eius pars quaedam in respeetivum terminum contendit; ideo pars eiusmodi, potentia nuncupatur, valda quidem dissimilis a saeuitate, quo nomine videtur intelligi - tota ac omnimoda activitas subieeti humani - 2 . Uti inconcussum possu-
) indubium oppido est s. Thomam multoties docere - essentiam animao non esse principium immediatum suarum operationum - . Quod diotum ope. rationibus intellectivis. volitivis Di sensitivis reserendum censemus, non autem assensui pras stando. qui cum aliud nou sit, quam subiectiva veritatis adpropriatio, vel eidem appropinquatio, totus homo eam sibi debet ad pro priare. totus ad ipsam accedere. Potentiae ergo intellectus, voluntatis, et sonsus respectu hominis totidem veluti Sunt Vehicula, vel organa. quibus ideae. veritates . vel , etiam paucis . enti δ apprehenduntur . seu in conspectu totius hominis ponuntur: quibus adeptis, totius hominis erit ea sibi vindieare , accommodare, et adpropriare, idest iis assentiri .
leti Facultius differt a potentia. uti genus a specte : illa enim est aetivitas totalis subiecti rationalis, ista peculiaris; saepe tamen promiscus usurpatur.
339쪽
LOGICAE PAM TERTIA cAPET PRIUDu 337mus ergo iam statuere - totum subiectum humanum ipsam esse facultatem assensus - . Quoniam vero lacultas huiuscemodi ex tota
aetivitate subiecti emorescit, nil mirum si de intelleetu, de voluntate, atque de sensitivitate dicitur aliquid mutuare. Mirabilius id prosecto soret, atque m'moriae mandandum, scilicet quod saeuitas assensus, qua homo cognitioni obiectivae adhaerescit, magnum eontinet arcanum naturae, cuius Solutio ad Theosophiam pertinet. Arcanum autem hoc est - homo aeterno idearum ordini adhaerens propriam limitatam subiectivitatem sere ampliat in infinitum . 562.' Hisce iam de assensus rationalis facultate cognitis, iuvat animadvertere, viro christiano facultatem assensus supernaturalis, vel retius Super naturali hus superinflgi, atque id esse, quod theologis gratiam fidei - nuncupare moris est. Quamplurimum prosecto foret de hac lacultate dicendum, si nostra Studiorum ratio sineret. ASt non ossicit quominus saltem dicatur 1. hane saeuitatem obiectivam Sse. 2.' ex confusa perceptione divinitatis oriri, 3.' consestim in ipsa perceptione divina eam exerceri, 4.' atque solius influxu rellexionis intendi ae remitti posse. Marirres, atque alii Ecclesiae allelae Strenuissimi, qui tam sortiter probra et tormenta pro fide passi sunt, uti incomparabili lacultate assensus celebrantur .
i.' naturalis adhaesio veritati: 2.' atque altera eidem adhaesio, Sed voluntaria. Prior dicitur assensus et persuasio virtualis, et implicita 1 posterior assensus et persuasio explicita, et completa. AS-Sen Sus ergo vix persectus est, ipsam edit persuasionem, quae cogni tione directa morabatur implexa, quaeque item iure, Vereque nomi nari - subiectiva et conscia veritatis recognitio - poteSt.
est; voluntas vero mentem in errorem inclinat; hinc constat errorem assensibus irrepere ductu ac impulsu pers Sionis, quae nuue vera, nunc sal Sa con Spicitur. Vidimus enim Superius adhaeSionem simplicem et naturalem veritati, activitati personali et liberae subii-l j Ex hoe oolligitur in intuitione primitiva entis Idealis. quae est simplex veritatis adhaesio, persuasionem implicitam et virtualem, caeterarum persuasionum. undamentum, iam latitaret quod est alte mente retinendum: exinde enim infertur ideam entis nedum ideis, iudiciis, ratiociniis verum etiam ipsis persuasionibus, ut opus est, prinelytum eSSo. OL. 1. 22
340쪽
ei, ac ideo pluribus ex causis posse vel turhari, vel magis etiam confirmari. Hoc tamen interest inter persuasionem veram et salsam quod in prima prius habeatur adhaesio veritati, deinde persuasio; in secunda antecedit persuasio, dein succedit adhaesio. Nam in Persuasionibus veris iam praeexistit obiectum assentiendum, in salsis contra obiectum eiusmodi opera persuasionis in primis emangitur, deinde ipSi assentitur. Si eque tandem mens eidem unitur. Id explicat, cur per SuaSiones Verae penitiores sint, atque sortiores salsis, quae nctutio sundantur obieeto. Utraque tamen tum vera, cum salsa, augeri potest. ex diversa licet ratione: prior intensitate intuitionis, vel ansirmationis, posterior, duratione. Ast iterum inter se disserunt, quod persuasio Vera novam minime cognitionem obiectivam inducat, secliam habitae ope cognitionis subiectivae unitur: ex adverso, persuasi salsa novam cognitionem obiectivam , etsi fictitiam, primo moliri contendit, cui postmodum per cognitionem anirmativam copulatur 1 . Id iterum habent communis, quod utraque sit cognitio quaedam Subiectiva, qua cognitio obiectiva vera aut stetitia) amrmatur.
DE QUALITATIBUs ET DEFECTIBUR PERSUASIOΝIA
565. Praecipua persuasionis proprietas in eo consistit, quod ipsa, primum assenSus rudimentum, seu simplicem, sti naturalem adhaesionem veritati serme insensibilem utpote penitissimam et connaturalem, nondum tamen moralem, ita activitate voluntaria et libera pedificiat, ut eam in unionem perSonalem, et moralem convertat. Quo sub respectu persuasio merito appellatur - saeuitas hominis persectiva --; quia etiam atque etia in ipsum strictius veritati adstringit. et primitivam unionem vine ulis, se in per firmioribus corroborat. Cui Sane operi energicis, validisque persuaSionibus opus est, quae minime tam crebro in hominibus inveniuntur, non quidem Semper ob v luntatis defeetum, sed naturae. Quot enim non perspiciuntur homines prorsus inepti sibi veritati ita sortiter persuadendae, ut Saevissima etiam pro ipsa perserant, ac ardua et periculorum Plena aggrediantur' Id debilitatis videtur provenire ex diversa primitivae intuitionis entis, vel adhaesionis originalis veritati intensitate, qua sit, ut
Alibi passim discrimen inter cognitionem obiectivam, et subiectivam
in medium protulimus, advertentes illam simplicem os Se intuitionem lecarum absque ulla amrmatione; istam vero cognitionem per amrmationem subiectivam elicitam, Seu per verbum mentis: illam Veracem aemper, istam interdum