장음표시 사용
131쪽
hanc explicationem iam olim, quasi prophetico spiritu nocituram'. scirent. SS. Ambrosius Se Augustitius praedam natant.isse lib. 1 e Cun
' Rii diro iba vaesinia in medium adducant. Primo sic Caluiniis pu-
luti ciues. gnat. Re ipsa S grammaticae ratio postillat, ut de Abele, & non de z aro locus accipiatur. Resqindem; quia maior Date ininori postia abiriis non esset, nisi scelere deterior titiiset. Quid tum de scelere tamen hic unius Cain agitur, 3 non de seatre qui innocens fuit de iustus. De grammatica sit probat: quia tum Ze ει, nequeunt ad peccatum referri': cum Hebraeis peccatum sit seminini generis,utus vero Seri sint masculina,' frater & -bet Resi' deo D. Hieronymum ad hanc conitructionem aduertisse, sed eam non emendasse, quia pro-Faem nino bam norata Tum enim δcei lciebat reserendaenon ad peccatum,appe- intera a Miu' tim inve seiu eonscientiam peccati; sed ad appetitum ipsius Caini: , uiuia cli ii dicat, tuus o Caine appetitus, & tuo o Cain appetitui. Norum tiam vel grammaticis masculina verba nominibus felliineis, & haee Neutrum eii illis iungi solere .le e Pamnum bb. 2. In bint.ωρ. 3. Demq; Vian ne ς . t L deo tam seminino quam masculino pronomini potest
te appetitu vel eoncti seciniae motibus ipsi Nebraetant. ut statim docebo. Quid 3 quod ipse Caluinus hoc cogitur fiteri, quando fatetur agi , non de peccato, sed de peccati ream: quod tamen est absurdissimum. Nam licet peccatum cauere, & de' commmo , per poenitentiam persectam triumphare, cum Dei gratilhomini sit possibile; reatur tamen ipsi eum peccaris sic dominari, ut is
peccatum non eomitetur; hoc est, cum peccatcs sis irretitus reatum in s te reiiceres& arcere , ne in reatum incurras . non opis est hu
Secund&Musentias argutatur cleganter, ut mures molas lingunt.
Non dich βι, te. sed . ad te erit appetitus tuus. R espondeo hs non ra-8 ' 'ν ro simili eare idem quod dia super , ut notum est vel ex Pagnino M. p ψ Vp- i di ea medium. be ita hoe loco praeter D. Hieronymum, Paraphrasis Chaldaea &Hieros olumitana, LXX. Abenezra , Iarius, Cimchi, acceperusit,agnoscentes ridem esse phrasimquae suit cap.
Tertium εe Tertium argumentum proponunt a Nemo dicitur habere pote solatio. starem p ecandi cum nemini liceat peccare: igitur male accipimus de potestate peccandi vel non peccandi Sed hoc sophisticum est. Peccandi Nam potestas peccandi quaedam cst moralis, quaedam naturalis.Naso est ' tiirali prouenit ἀ'li To arbitrio; qua dicitur homo, si velit, posset ' - non eonsent e concupiscentiae peccati; de posse si velit, ci cunicari rer nec negatur: ii consentiat peccaturum e & de hac naturali potestam . Alsum est in antecessenti, neminem habere potestatem p candi: nec ratio contrarium probat, qt a tantum est vera de potestate morali. Nam moralis potestas est quae a lege & iure pendet: &sse hac loquendo pol se peccare , vel non posse peccare, idem est quod licere ves non licere peccate. Et hoc sensu procedit argumentum: secundum ac solutio. Diqit e
132쪽
tum: sed nobiseum non pugnat. Sunt illi perridiculi sic a morali potestate ad naturalem Inserentes, non secus ac si dicerent. Nemo habet potestatem occidendi hominem, quia non licet hominem occidere : ergo in latronis armati Ac robusti potestate non eli, occidere viatorem , quem solum , inermem, debilem & dormientem nactus. Distinguant inter ius,& famam: ad factum quod attinet, quis neget liberum tunc latrona occidere, vel par re Addunt praeterea. Cain hic monetur, quid facere debeat, non quid facere valeat: cur igitur haec ad naturam arbi mi resertis Antecedens probant, quia Hebraei sermonis ista eonsuetudo est, ut suturis indicatiui pro imperamus utantur. Sicut cum dicitur : Non ha- Futurum iabebis Deos ad enos i non dicitur quid possint vel non possint sacere, vul dicatiui pro
quid sint facturi: sed vetatur quoci non licet facete. Ita hoc loco mpQ f. u. non dicit Deus, quid Cain possit facere, vel quid iacturus siti Sed quid illi liceat, quid eum Leere deceat. Respondeo, quamuis hoc Deeet & Ii-
totum illis largiremur, nondum hoc se nodo expedirent: quoniam cra includitu in eo quod decet facere, includitur id ab eis sim naturali potentia iMς PMUς- posse: ut etiam patet in exemplo quod adducunt. Nam nisi includeretur in hac prohibitione . polle si velint Deos alienos colere, stastva verarentur eos colere: quis erumprohibeat nisi nugari ) ne faciam. quod facere non valeo Tu caeco dicas , ne mulierem ad concupi iacendum fixis oculis. intueatur: vel muto, ne lasciuum carmen reci ret Ita hoc loco uirgaciter Caino diceretur, decet in appetitui dominari ; si Gn possit illi dominari: ut si dicas lusco, decet te non Q- tueri limis praeterea argumentum eorum est a particulari ad uniuer- .salem; aliquando se capiunt: ergo semper. immo frequentius ablo luse, & iuxta vim verborum utuntur furiaris indicativi. . Quinto nobis sic sunt molestitieet concederemus aiunt i ista ad QESi tum M
peccatum referenda, nihil adhue ista facerent pro Muttii libertate: quia possent ista adhuc aliter explicari ex Patribus ς vel cum Dia Ambrosio, vel cum Gennadio & Chrysostomo. Nam D. Ambrosus d.
c. .exponit ascribi Camo errorem cuius ipse sit author . Verba sunt: In te reuertitor crimen, quod a te carpiti in te retorquetur improbitas tua, tu Princeps es illius. J Gennadius autem cum D.Chrysostomo hom. Ig. in nne, aperia haec ambo capiunt de primogeniti
priuilegio & obedientia Caino ab Abele praestando Respondeo, ab Ambrosij lo,
illis Ambrosi j lorem mutilari euando. Nam praetermittuntur verba V ς pix quae repugdant haereticorum instituto, ut illa; aeon erum restare. asta. ' mur γ eri r a bitur; quibus aperia chimera illa de Abelis subieriose reiicitur di omittitur etiam & Illud ab . Ambrosio verbis tuae citant immictum et mn Mias quod incessimum magis memem tuam a uas. Quibus apertE D. Ambresius explicat, quo a se pacto Cain princeps uti criminis vocetur, & quo ab eo dixerit. modo peccatum crepisse, & qua ratione Improbitas u eum retorqueatur; videliret necessitate, sed libera menti eius malitia. Quid est si hoc non est, libertatem arbitrii stabili te quod Sanctus iste solet, ut libro pri-2 mode
133쪽
iam de Iacob capire tertie ubi, quam hac mentem, vocat volunt..tem ι 'ut commcntarus in pia . in via vocat Eligentis affe-
D. Chrvis. De Gennadio palam est ex Chrvsostomis id accepisse & cum, .st i lUςu sensisse. Itaque responcto Chivical tomum plane ab adueciata ivn thris quoad arbitrii huiriani libertatem dulcias ille, quia non negat evhoc ctiam loco libertatem voluntatis probari polle , quam Patrum nullus ipso acri det 1blet propugnare . ut thatuII facit hom. λ2. adeo ut Caluuriis scribat eum tibiarideri nuntiam in viribux liburi arbuxis praedicanda si quia videbat verba CliaviOltonu non.polle ulla inIer pretatione eludi. Quare Chrylothoim testanonium ad aliud nihil Muscidum rauat , quam ut deprehendamvs contra xylostomi. mentem flagitiose Chrytostomi verbis eum abuti, & effugium aliquod sibi qi liuisse. Attamen i Initant 1 locus Isbe, de quo dilIeri- rimus Chryini uio non videtur Deme, ad liberum arbitrium. l Estori de hoc loco sic putarite non dubito ii ccxerorum parrum contensum
cI Uidere comgillet , qua sint modestia de lan imonia, libens ii . corum lententiamta sua discessisset. -Nec .sequum cit umus sententiain licet grauit limi, contra reliquorum omnium in stat am appendi. Sextum at . Vltinusuaries est Noaiodunensis stigmatiae , armatus frontemgumentum chara re bcitiae, immani dico blasphemia, quam lic euoi mir Deus
Q ψΠ0 iubenito, stet promittendo dixit. Si iubendo I, lul uule proba eut, cum Interdum tubeat impossibiliau νιλι meri em GJhemiam . si Promiciendo, fallax vir promissio : quia Caino peccatum, non im peccato dominariis. Nec euades, ii dieas promissiotu condicionem inclusam, si legitime eertaueris. Sunt enun ait ista ambages . merae. Respondeo verius hoc asseri de ipsius Mgumento, a quo si ambages, initimam, impietatem lustuleraS ἔ nilal liqumn I mane-bua Nam liue rei promisto siue Iustio, mi0I eorum ueretur c ' Ium. quae contendit Iustu, sed contraria penita, ..Si misio forci, ne tequeretur, ergo eis possibile r qaia nemo lapiens iubet quae nouitcsse impolii bilia: alioqum talia vi Dens lubendus ipse Choraebo vel Oresti allidere. Si promissio foret, lare ecessario vera, quia Deus. . Duquit promittendo sulere. Si colu icio viriliter .resistet uiu inesseti pro inlisioni, nulla priplaxi sermon uiuoliuio adesset: quid enunciamus. quam i vis es si Dibteruiuperi, iusta , nec pro nussio est condiciunalis nisi implicita tacd.cst. Uda declaratio virium liberi arbi prim quod aino Deus, cinnorum sol m-r,.wman una
134쪽
Sin vinci malis, iusta ininitio praesto futura peccanti. Conditio igi- diu inest, sed ista; Si velis. Cui nim repugitivi, nolumem relistere, victum pollea sui de Non enim promuit L ni per Cain fore vias te uia promisit se illi adfuturina auxilio gratiae; ut si vellet vince-.re, pollet non vincia . . t et
Hic Ecelesiae t entii st,haec Catholicorum interpletatio: Quam irii. singula contextus membra confirmant. Primo dicitur : Vitare ιμ- QEF p . fines, es quare camis viasm tum I manis foret interrogatio, nisi po- - ..tivsset non irasci, & non marere. Sicut i claudo vicercitius, cul: claudicast Sequitur, nonne si bent egeras, cipes auum moli , intimio foribus. dcc. potetit ergo bene aut male,si velit agere. inus enunianus ierio dicat si biberis oceanum , si olympum manu n oucris. dabo tibi centum aureos , sin autem, centu iu praegnan es plagaS: cur ilao nugax & delirum videatur, niti quia conditio non est in homi inis potestate 3 Pollea dicitur; Sis te erit a petitus H, ct tu omnise r. o lataonnesus verbis exprimitur, fore Caino possibile pota e prelitatem refraenare posse non sinere, ut in euas mortalI corpore re gnet peccatum ad G n. 6. m. Nonne quando Dcus fore dicit,ucillia dominetur, significat se gratiam illi largiri ut possit . . Praeterea semper illa fuit communis Hebra inum, Graecoriim,&l Latinorum veterum huius loci explicatio; agi de peccato, dc arbitati ad alterutram contradictoriarum libera clectione. Thargum Chaldaicum ita in ne si benὰ egeris opera tua, dimittetur cibi Z S., lii non bene egeris in diem uidicii peccatum tuum seruatum estun qua
futurum est ut ulciscatur de re, si non couerieris: Ic,si cot Criem, cu
i mittetur t1M J Vbi habes a nn la tralia Arnn Exv nurn b. Non conuerti igitur, vel conuerti tribuit ipsi homini, ut d , Abenezra, Iarrius, & Mimchi. Thargum Hiero L mitanum adhuc , clarius ex versione Genc brardi I Nonne si ei liendauditi opera tua, i in secub, isto, condonabitur & remittetur ubi in s .eculo .futuro si non emendaueris opera tua in saeculo hoc, δd dilam lusci, iura
i magut peccat uiri tuum contariinbrtur, &ad ostium Lindlulit Iesca. ' A Amri ci Verumtamen in manum tuam tradidi porestatem. QPupii latiae. tuae, tu dominare ei diue ad bonum, line ad malum. Is dorus Gaal rius, Thargum ait lom lux sic exponit; immanu tua t*didi Ar .
peficere. Sed redeamus ad contextum si prius nOlci uel lii 4
135쪽
iurgiu,& Laedis causa. Locus Ioan. 43
giani ex hoc loco Moysis inserebant posse hominem Glis naturae vi- IIbus concupiscentiae tentationes superare. Verum hi pessii, hoe inserebant, de gratiam Dei concurrentem excludebant. Nec enim, quia hie mentio mariae, non suit facta, eius ideo necessitas exesula De quo effusi. υ TALirminum I b. s. degrazias tibero arta rasa eap. 6. Drx t τ g CA i N J vulcii verbi sique beneuolentiam prodens. sed mente altum odium premen . Sic mutas. EGREDIAM vR ponas J L X X. in agrum. Sed de his i verbis multa est aereatio. Primam temere Fagius ait asciolo quopiam adiecta: de mentitur, edira addit in Latiniq veteribus libri ς non haberi r an vidit ille antiquiores Ambrosis codicibus aut Hieronymi Secundo Caluinus ealuitur, cum D.Hieron si innuit ea inlcmilla: legerant enim LXX. ante Hieron um. Tertio sciendum haec hodie deesse in Hebraeo,& olim a multis libris abfuisse; iam ab Orsennis temporibus,nec ea vemile Aquilam, Symmachum,aut Theo-cotionem; quia illa non legerunt, ut nec Onhelos Thargi Meum Quarto, non esse haec verba superflua , ut scribit D. Hieronymus; puto ex aliorum sententia, non sua: nec esse desumpta ex apocryphis , ut innuit ex Hebr. eis Origenes ; sed vere scripta fuerant 1 Movse,&ex Hebraeo per incuriam librariorum ex Herunt, Vt censet Cyrillus. Probatur quia te repetisse illa in Samaritanorima Pentateucho fatetur Hieron us,3c ea legeriint LXX. de Thargumaeus . Hierosolymitanus, de vulgara versio retinuit; & ideis censenda sunt pars sacrae Scripturis: sine quibus etiam vere locus mutilus maneret : quae etiam Naccilaus Diaconus legit. Vide Lindanum lib. I. de Opt. Sen. interp. cap. s. Quincto censeo haec verba dixisse Cain priusquam egrederentur,&Mia illa, quae subdat Thargum Hierolo Unmanum,& ex eo conuertit Genebrardus Ac retulit Pererius, diaxisse postquam in agrum egressi. CVMQVE EI SENT IN AGRO Ns v R RE x T i inuasit i in pinantem lubito iurgior quod quale suerit. tered nescitur. Non caret verisimilitudine Paraphrasis Hierosolumitanar Cainum in agm.
ccepisse conqueri de Dei prouidentia Sc iustitia; nec blasphemiis. abstinuisse : Sta ab Abele patrocinium Dei susceptum, & fratrein
reprehensiam: ad hanc contentionem secutam c dem innocentis. Si more Hebr opera capias pro verbis, videatur id sigmficare Ioan-
bibisse sanguinem Abel: unde patet non pr secatum, sed quopiam lapide vel alio telo necatum. Uulgo mandibulam pingunt. lolephus& Procopius addunt, eum, ut occuleret c dem, cadauer humo obruisse. m.
At Lacon. J Abel figura CuRisTr, a Iudetis occisi. Sis Irenaeus
M. .cap. 6. Nota erimum mortalium Abel mortuum, & prunum
136쪽
descetulisse ad limbum seu ad instros late sumpta voce,& i ted apparet vanitas ctymi insem Sibyllinis oraculis M. i. orcum vocari obiquod eo primus Adam descenderit. At T Do Mativs J externa locutione fortassis per Angelum, qui
Deum reptaesentatur interrogat autem vultu minaci,& voce acri,ut
iudex; non quδd ignoraret,sed cupidus consessionem ultroneam,&culpae deprecationem serreo pectori extorquere. Viae D. Ambrosaeuib. a. V.9. FRATER Tvvs J emphaticum, ut cor vulneret. NEsCIol S. Irenaeiss et Eb. 3.e. 36. vult Paulus peccasse sc mentiendo. quam nece fratris: intellige grauius, quoad circumstantiam istam impudentiae Deo in os mentientis ; non abiblutθ. Curillus de Chrysostomus , indicant propterea adi licatum a teruae gehennae: quod capias,con plectedo patricidium,& desperationem ἱ non vero cxeludendo illa crimina. . zm
Cus Tost cum indignatione loquitur, & quasi subsannas Deum.
Quid milii cum fratre meo rei 3 scilicet curae mihi,ubi, ille locorum veri. t quid custodiam eius in me suscepi D pECisTr i unico verbulo ostendit se conscium rei pec- petratae,&sirmit exaggerat atrocitatem criminis. Considera miser, nihil mihi in adbito latere tolero etiamnum,& ad poenitentia prouoco. Tu recognosce,cupio parcere. Quid fronte cum animo obdural cassa praesidia occupas: en testimonium Iocuples. Vox SAMGur Nis p RATRIs xv I J caedes iniusta & particidalis. Hebraich S AMov1NvM, quod fabulose Chaldaeus refert ad liberos,quos habiturus Abel, si non fui siet occitus. Enallage potius
Hebraea ess, pliiralis pro singularit si quid lubesset mysterii, explis
carem singulas fraterni limguinis guttas. CLAMAT J reatus parricidii celerem & atrocem in eonspectu Dei vindictam vehementer expostillat. Hoc enim est peccatum clamare et apud Deum. Sic de homicidio lacra Scriptura: vemet si per vos se in iustus . Matili. 23. . & Deus dicitur facti rus di h miselector με-m ctimamiam die ac meis. Luc. 18. habes hunc cla morem, dicentium , vinita singuinem sanctorum inorum te susim s. Apocal. 6. Io. & ideo Abia defunctus ad ut loqui dicitur. Hebr. N. 4 hoc est clamatis r ut patet ex alio loco,de CH R I set I sanguine, si uinuesfusionem melius loquentem quam Abia Hebr.I2.24. Sic clamat peccatum Sodomorum. ins cap. I9. 33. & merces operariorum dcdenta Latob. s. 6
MALEDrCTVs Enis SVPER TERRAM J Puto esse hxpalla- en, i pros terra quam tu coles erit m dedieta: ante quidem male icta fuerat propter Adami peecatum respectit totius generis humani, sed nunc iterum maledicitur in particulari respectu Caini; eo quod Deo tacunditatem, qu e terrae si erat relicta, reprimemte , t boribus eius non erat nisi parcissime responsura. Sic exelicat Tertullianus tib. de R Frrea camis cap. 16. N M. aduersis Ludata CF. F. veridi;
137쪽
Terrae vires ut Luctus.s . Cain an e r
profugus... v Vagantur L fugiunt ali
Iniquitas seu peccaturio eius poena, S. S.pmasa
vertit; propter quia maledam terra, Hebraice est; maled ym fudererrat: itaque tellus ultrix criminis constituitur quς,inusione langui-m'; in rana, erat iniuriam passa. Sed cur sic. iacitur mal dictio, percnallagen,in si inplicius potuerit dici, sicut Adamo c. . . maledictiuo a in opere tuo fortassi Κ, ut ponderat S.Chr si stomus homi9. quia ex Adanii semine per Seth cuturus ruit Messas, Caun veris semen vocum i proluissione scinipis alienum: crimen quoque Cain lono cxi crabilius e C Per ALLEoostia in ad Iudῶos CH Rafri ne cadorcs h. cc tr.LIISDIunt Cyrillus lapis. 2.. S. Ruper S M.Aae. AE AP E RV l r o Si liacmetaphora si Iuticat ips em irrationa-la clumcntum, ad crudele facilius extiori uisse, eu, ab ornia innoxio languitis, cimatum occulta P,quod ille non ventus perperrare. Nunc aste lat quo pacto terra vindictam strieris sit sumpturae quod futura pro matre risuzIca. . , NON DARIT TIBI.rnu crus suos Tro Ductu Hebraicdest, Non addet dace cini Ira M.quod signiticalxuri, siue virtutem ut vertunc L X X. Chaldaeus. Sed quae vixtus terrae,nis prouemus
Pit Πή , ubique carnificina conseientiae per incertas vagantem sedesexagitabunt. Scio L X X. δύ GCecos fere omnes haec et retulisse ad quem a corporis ircinore Π, pauoris δc consternationis grunu proditorem : nec negarim sors Cautum,quasi tremulum dc nutabundum
vixitP, dc hoc lulpicor spiritum Anctii versone L X X. nobis indicare voluisse: &.sinuit pe D. Hieronymi vcisionem id quod dixLSane Im vagari Tra ciueriter sescue significat. Aliter fusi init de oppido in oppidum, de vagant; hist de qui is luic passim
tranquillo sunt animo , propter ponsetentiae testimoniuiri: improbi vero, nulli bi se tutos credum, ubique pallem dc payent, etiam via
RE A R J dii ficilis locus adeo,ut quidi sub his aquis gigantes gemere. cruce alius a Moyse Grammaticis omnibus defixa inquiat: Pererius vero sententiis quatuor enumeratis,quid verius reliquerit Rabbini quidam hic addunt interrogationis notam, ex volunt clamen s/um a Caino exicnuari: quod audax de nouum commentu cit, de ipsis quq illis tanti piliachis Muloreticis repusnat. D.Chrysali. κλni. I9. lententia, singultiris est iplius nec videtur satis tuta, quia supponit alicui. in hac vita sera csse posse poemen- : quod neutiquam dicendum. Tertia opinio Abenezm dc Κitnchii, necnon Pagiunt Vatinii Moleastrii. IV Amri imquitate sumi pro iniquitatis seu peccati prima,
138쪽
Hebrς voci cosetanea est,ut I .Reg. 2 . 2 . In me H Domine mi, hae inia Pitin . Reu.7.9.βceleris arguemur. Sed hanc explicationem non amo,
quod videam haereticorum vertici Caluino tantopere placuisse, &no scio uti Patrum id visum, nisi si Auctori quaestionum breuium in sacra Scriptura quae Athanasio ad cributur q. 96. Amplector' quod 1 . securius & aeque conuenit contextui, esse verba Caini desperatione C inum buplena, negantis Deum posse illi saut saltem nolle veniam eliminis i i
dare. Probatur ex Hebraeo. a Uay Ghaostra deducitur a n V Vhanah, quod significat incuruari sub oner & solet ad animum transferri. . Quae incuruatio tam potest oriri ex culpce grauitate, quam supplicit Ineutuati , pondere : quamobrem in sacra Scriptura passim de peccatis Vltirpa- nospeeoato. tur, cuius maior pressura. SI onus ut AEthna, sic ipso stipplicio ponderosius. Sic proprie capitur peccatum etiam in i coraeol P.Plat. 39. I 2.cT FI.7 .Prouerb. . H. I. Reg. p 8. Iinuat nos hoc loco seques vocabulum Sen Nasa, quod flanificat serre seu leuare. Sed ferre seu tiuare iniquitatem Nasa Auon,Hebraeorum phrasi,cum dicitur adspcini ad peii. seu lε alium, idem est quod venia obtinere alteri, seu remittere luIquit arcna. uare iniqui Nam qui remittit et redimit, illam aufert, de quasi leuat alium hoc talem, H4onere. Quare cdm sic additur,de peccato alterius, si veniae Sti lame-F qum tiae, quo etiam sensu dicimus; enm Dei, qui testis peccatam Dάιρ ιν Graeci: S: sic ista duo iuncta reperias in Hebrgo, Ps. 32.v. s. Vbi nostervertit remisisti iniquitatem peccata mei. Sicut etiam Tigurinus & VMabius explicat iniquum pecωtam. Isai. H. v. vlt. Vbi noster, auferetur ab eo iniquit M. EZcch. .v. s.&6. Vbi uno loco Verti portabu mi int-tem do theu,ris
min Israel. inem , assumes iniquitatem domm Iuda. Hoc cst suscipies in chiel. . .. s. te, lues pro illis. Et eadem sententia verbum P aga sunt interpretati & 6. Chaldaeus,& Κinachi ,3c Hierosolymitanum Thargum, GCn. q. . . Deinde probatur 4ste commentarius , quia de ipsa culpa seu interna accusiti e culpae, hoc loco acceperunt LXX. η Lῖα, hoc est iactum . meum,causa ut vertit D. Ambrosius,seu delictum,ut Tertullianus:& Abenezra fatetur hoc velle omnes qui ipsum Hebraei praecelleriit: se primu pro poena peccati accepiste.Tertio ut exposui, capturcsim uniter magna colpiratione Patres,ia ab initioChristianismisere; Philo lib.
rime S.IFUOrm Hispalech euim verba habes in Catiana Limmant. Ulti ma ratio est, quia hoc ultimum ut merear veniam, nullo modo patitur cxplicationem illam Abenezra: & recentioru . Quis enim iste sensus,
vel connexio; Isaiar ea supplic vis. quam ut merear venuem rei quam ut mihi ignoscatur.Nisi dicas per modum signi capiendum q. d. ipsa supplici, magnitudo indicat te mihi nolle remittere ed hoc duria foret,nec bene colligeretiar. Saepὸ Deus grauiter multat,ut citius immo Iesipiscat,&ita venia impetret. Quarefallitur sueAthanasias,si quis
139쪽
alius Q inestionu illaru author. Na reuera non potest recipi expositio illa, iniquitatis pro punitione eius; nisi versonem nostra damnemus, quam sancta Synodus Tridentina approbauit. Vnde etiam infero,nol videri recta neque secura, quae de Camo non desperant=fatis licet et scribit Michael Mcdina; a.de indulgent. do. i. Item insero ' cum Caino errare grauiter Sc contra fidem, qui tenent ullum adeo graues clus esse,quod Deus remittere non possit vel nolit, si homo satisfa-λ I bt Ccre quantum potest nitatur. Haec fuit haeresis Nouatianorum testi sunt , Deo bus S .Pacuano epist. 3.ad Smyro MLδc S. Ambrosio lib. i. de poemietia
. 9.quod damnatum seb Innocentio ἶ.in Concit. Lateranen. cap. I.
Egregie Marius Victor, lib. 2.in Gerael. At vero nulla est hominu tam dira nefandi
Culpa, Deus quam non animo clameme emittat, 'Si modo poenium facti. . UVnum restat,contra nostra explicationensquod noster interpres: dixerit; veniam merear: sed sensus est,ut poenitentia ulla venia a Deo quea mereri.q. d. frustranea mihi & cassa sutura omnis poenitentia.
Erim I s MajHebraice est, Fiecistin ta praeteritu positum pro prς-fenti. Eiectio δ violenta dc ignominiosam significat expulsione, Ut sup cap. 3.1 . Merito est desperor Nam video te iam mei curam
pro praesen- abiicere & priuare soli inprouidentia tua; quςm nusquam locoru tuti. to pateris consistere,vel ullam caPere requiem. Nonne docet aperte, . . . se non dolere, quod Deum offenacrit,sed quod exilii incommodis& LM- mortis periculost expositus . . A FACIE TERRAE Jvel terra sumitur pro hominibus Metonym, Terrae tigdi ce,vel propr e pro ipse solo.Posteriore modo sensus est, ablegas meficari a terra natiuitatis meae,ubi natus & educatus. Priore vcro, facis mer'ς ' hominum odium,adeo nec illi me visu dignentur,nec ego illos ausim . aspicere. aci A FRCIE TU A AB s CONDAR J Deus dicitur faciem suam osten-Djus osten. dere,quando charis indiciis se fauentem de beneuolum ostendit. Ab-clit vel ab- scondere vero faciem suam dicitur, cum factis ostendit se alique dei condi serere vel ei aduersari,& punire. Plal. 2.v. 2. que quo aueriis fac c tua iubab, ''' a me. Psad 26.9. Ne auertas faciem tuam a me .Ieremi. H. s. quos percussi in. furore meo abscondens faciem meam a ciuitate hac.Itaque hoc t loco est . ε 3 , hypallage, pro,tu Alcodes faciem tuam,ne me oculis aequis Micias. Hypδὶl-gς- Nain nemo potest se a cuncta vidente oculo abscondere,ut alibi docet sacra Scriptura. PD.I38. I.Ieremi. 2 q. 24. Si non admittis Hypsi
gen; dic Cainum cumulare hqrefis hercii bus;&blasphemias blaspire-
OMNIS QVI INvENERIT ME nequeo effugere , quin ab aliquo mox interimar.Omnis in me creatura insurget,viliquanta est ex ad uerso securitas iustii Val. 22.4. OCCIDETJnec iram Dei,nec animet timet mortem, sed alam vitae hstius & corporis noxam veretur. laee Ambrofd. cap.'. V1Rs. I s. NEQV AQV AMJ non erit, quod ais .deterrebo cactos poena grauisi . sima
140쪽
sima proposita, ne quis tibi manum violentam iniiciat. ponam in te signum,quo moniti,se a caede tua contineant. Hebraeumra, Laken. certe. pro fesso.defectiva oratio reiiciens Caini dichum, quod non repetit; sed subintelligit.ideo sapienter noster intellexit inesse tacitam refutatione,& vertit, Nequaquam ieciatus LXX.Symmachu, &Theodotionem. Mens ista: ego vero faxo, ne fiat,quod metuis. Quicunque te occiderit, nae ille mihi graues poenas daturus. SEPTvpLvM P VNIE TvR.J numerus tfinitus pro infinito. Saepe multuque grauius,quam tu:quia tuo non fuit exe o deterritus, quo pr 'μρφ minus te de medio tolleret,que in delicti sui poena, & alioru admo- nitionem superesse sic voleba,ut & vitam pro stupplicio, & moriem . pro solatio haberet. Sic Alcum.hic in quaestionibus. Sed quo metienda grauitas huius poenae Z interpretibus laedubiu fuit, & ideo aliter ac si- ο ster reddunt,ut apud D. Hieronymuin cpist. ad Damasui d. ep. Ias. cst videre.ad quantitate seu numerum retulerun LXX. & Theodotion qui vertiant,septem vindicias , ad qualitatem seu grauitatem supplicii Aquila,qui septempliciter; ad durationem , seu numerum secce-dcntium generationum Symmachus,cum vertitseptimum,ut &Chaldaeus:quae omnia si rem spectes,in se vera reperias: & potuit omnia spiritus sanctus intendisse. Noster inim videret Hebraeum Scilabathaim valde ambiguum esse, neralem significationem ςque lato vocabulo copressit; septuplum: quod ego libentius ad qualitatem,& quantitatem supplicii retulerim , quam ut Symmachus & Chaldaeus secere.Vide de hac adulati locutione sacra adaeia 9. N. Posv IT QVg DOMIN vs C Ars sicis vMJqualeὶ non satis id inihi , liquet. Rabbini quidam fabulantur fuisse canem semper preceden- Caini signutem,& per vias tutas deducentem: alii litteram seonti impressam: alii quale. faciem torram, dc aspectum truculentum cunctis formidabile. Mucculus scurratur,quasi Mimiam de Attellanis exponeret.Communior D. Hieronymi, Procopii, Eucherii & aliorum Patrum doctrina est, de assidua motitatione & quassatione querqueri corporis,cum quadam vultus & mentis cori sternatione. Qualecumque fuit, extentum fuit; magis in reliquorum ne inlcij peccarent,quam in Caini fauoreni da
.UT NON INTERFICERET EUM OMNI .J Primus' iste locus est, ubi omnia' ponitur pro vult. G, quam regulam Eutbymij passim Omnes omni, pro amplectittitur: quod intelligendum quando negativa particula prae- nullus, excedit, vel sequitur particulam omnu, ut bene notatum a Martino Hebraicbia ine,,bb.6Mγροτρ. cap. 3 . Exo. 2O. . Non facies tibi sculptile, neque ''
omnem similitudinem cstc.dc v.ro.Non facies omne Um in eo. Psalm.II 8.I33. Non dominetur mei omnis iniustitia. Habac. 2.I9. omnisspirum non est in viscerabio eius. 1atthei 24.12. Nisi breuiari fuissent dies illi,non sieret salua omnis ca; o. Luc.I. I. Non erit impossvile apud Deum omne verbum. I. Io. VI.*.6. Omni ,qui in eo manet, non Peccat omnis , qu3 peccat, non vidit eum,nec coinouit eum. His omnrbus locis noster retinuit He